Frankrijk staakt tegen pensioenhervorming

ELDERS - Veel Parijzenaars zijn het jaar gezond begonnen. Ze moeten lopend of met de fiets naar het werk omdat het openbaar vervoer staakt tegen de hervorming van de pensioenen.

Franse werknemers gingen gisteren opnieuw de straat op om te protesteren tegen de pensioenplannen van premier Edouard Philippe. De bonden blokkeerden ook de toegang tot een aantal havens. Vakbond CGT telde 250.000 mensen, dat is minder dan vorige week toen er nog 370.000 mensen op kwamen. Nu ontbraken de leden van de gematigde bond CFDT.  Zaterdag kondigde Philippe aan de bonden tegemoet te willen komen met een uitstel van het meest omstreden onderdeel van de plannen. De CFDT besloot daarop de acties te stoppen. Maar Philippe heeft de meeste andere bonden niet kunnen overtuigen. Hij is bereid de komende zeven jaar de pensioenleeftijd zonder restricties op 62 jaar te houden. Maar hij deed geen afstand van het voornemen de pensioenen op termijn ingrijpend te hervormen en heeft de bonden tot eind april de tijd gegeven om met nieuwe voorstellen te komen.

Puntenplan

De Franse regering wil een universeel pensioenstelsel ter vervanging van allerlei bedrijfstakgebonden regelingen. In het nieuwe stelsel is voorzien in een puntenstelsel dat langer doorwerken beloont. Stoppen kan als je 62 bent, de huidige pensoenleeftijd voor veel werknemers, maar dan verlies je punten. De nieuwe pensioenleeftijd zou 64 moeten worden voor iedereen. Met langer werken spaar je extra punten. Het wordt van kracht voor wie in 2022 begint te werken. Wie vóór 1975 is geboren, krijgt er helemaal niet mee te maken. De vakbonden zetten in op handhaving van de bestaande regelingen. Op de achtergrond speelt de algemene afkeer van de huidige Franse regering die het afgelopen jaar ook tot uiting kwam in de beweging van de gele hesjes.

De stakingen duren nu al meer dan 40 dagen en dat is zelfs voor Frankrijk ongekend lang. Het is de grootste algemene staking sinds 1995. De regering schat de kosten op 1 miljard euro. De centrale bank wijt 0,1 procentpunt stagnatie in de groei in het afgelopen kwartaal aan de stakingen. Het gebrek aan transportmogelijkheden leidt tot tekorten in de veevoerindustrie, meldt Reuters. De spoorwegen kenden sinds 1968 niet meer een staking van deze omvang. Voor de werknemers die nu al vijf weken zonder loon zitten is in collectes inmiddels al 1 miljoen euro opgehaald. Ook voor volgende week zijn al weer acties aangekondigd als de regering zich over de pensioenplannen gaat buigen.

Hard tegen hard

Zowel voor de regering als voor de nog steeds machtige Franse vakbonden is de pensioenhervorming een kwestie van erop-of-eronder. De regering gaat uit van een tekort van minimaal 8 en maximaal 17 miljard euro op de kosten van de overheid voor de pensioenen in 2025 en wil hoe dan ook een zelfvoorzienend systeem. Premier Philippe wil een nieuwe versie van de hervormingsplannen in mei aan het parlement voorleggen, liefst met daarin verwerkt de voorstellen van de bonden. Als die niet komen hakt de regering de knoop door. De bonden willen voor geen prijs dat de werknemers moeten gaan betalen voor een nieuw pensioensysteem, ofwel door lagere lonen ofwel door langer werken. Uit een eerdere opiniepeiling van Le Figaro en France Info blijkt dat bijna net zoveel mensen zich ergeren aan de harde opstelling van premier Philippe (67 procent), als aan die van radicale vakbond CGT (63 procent).

Black Rock

Een hoge onderscheiding voor Jean-François Cirelli, de Franse directeur van de Amerikaanse beleggingsmaatschappij Black Rock, heeft onder de tegenstanders van de pensioenhervorming tot grote ophef geleid. Het bedrijf wordt er van beschuldigd aan te dringen op een privatisering van de pensioenregeling van het land en het bestaand systeem te vervangen door particuliere pensioenfondsen in Amerikaanse stijl. In de eerste week van de vakbondsacties, dus nog voordat er iets over de onderscheiding bekend was, kwam l’Humanité, het blad van de Franse communistische partij, met details over de lobby van Black Rock voor een hervorming van de pensioenen.  Het Amerikaanse bedrijf vindt dat er te veel pensioengeld ongebruikt blijft liggen.

De ophef over Black Rock, dat volgens l’Humanité een directe link heeft met president Macron, laat zien dat de beweging tegen de pensioenhervorming verder gaat dan de leeftijd waarop mensen kunnen stoppen met werken. De vasthoudendheid van de bonden heeft alles te maken met de strijd tegen de hervormingen van de Franse economie in neoliberale richting waar president Macron zich sinds zijn verkiezing in 2017 hard voor maakt. Macron heeft vorig jaar al z’n best gedaan om de ‘gele hesjes’ met belastingverlaging tegemoet te komen. Maar het lukt hem toch nog steeds niet zich los te maken van het beeld dat hij vooral de belangen van de Franse elite op het oog heeft. En dat wordt door zo’n lintjesuitreiking ter gelegenheid van het nieuwe jaar alleen maar bevestigd.