Een Sikh of een Sjeik

Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Als ik zaterdagochtend het AD doorblader, denk ik altijd: was ik maar een middeleeuwer. Ik las eens dat de informatie die de zaterdageditie van het AD bevat, gelijk staat aan de informatie die een middeleeuwer gedurende zijn hele leven verwerft.

Dag in dag uit voer ik strijd tegen de papierlawine die zich m’n huiskamer binnenboort. Met man en macht tracht ik de parelen uit de mestvaalt te vissen. Soms lukt dat.

Eppie van der Molen is zo’n pareltje. Een Fries die al vijftien jaar een jongensdroom koesterde: het haantje op de toren van zijn dorpskerk aanraken. Onlangs, op een vroege, frisse zondagochtend, was het zo ver. Eppie dronk zich een stuk in de kraag, beklom met blote handen de toren, omhelsde met tranen in de ogen het haantje en nam ‘m mee naar benee. Maar benee werden Eppie en het haantje opgewacht door een grijnzende agent. Maar dat kon Eppie niet deren, zijn droom was bewaarheid!

Eppie, ik houd van je.

Een ander glimmend pareltje gaat over het ‘t kleine, dappere Aziatische koninkrijkje Bhutan, dat een verbod uitvaardigde op het houden van kippen in kooien. Kippen moeten voortaan vrij en blij over het veld hollen. Wie ze toch in een kooi stopt, krijgt een gepeperde dwangsom. Gewoon, omdat het inperken van de kippenvrijheid onverenigbaar is met de boeddhistische filosofie. De mens pakt immers al de eieren af.

Mocht ik reïncarneren als kip, dan graag in Bhutan.

Ook viste ik Spanje eruit, het land dat de siësta – u weet wel, dat verrukkelijke, meditatieve middagdutje – uitvond maar nu afschaft. Om de crisis te bezweren. Het land besloot, in al zijn katholieke wijsheid, ook maar meteen extra koopzondagen in te lassen. De Spanjaard moet namelijk aan de lopende band kopen, vreten, schijten. Terwijl ik toch echt dacht (corrigeer me als ik het mis heb) dat de crisis aangesticht werd door bandeloos kopen, vreten, schijten.

Maar het pareltje dat het mooiste doosje krijgt, verhaalt over de man die mogelijk straks over de wereld gaat heersen, over alle volkeren, over u en mij dus, die bepalen zal wat veilig en onveilig is, goed en kwaad, en opperhoofd mag spelen over het dodelijkste leger; deze man sprak op een rouwbijeenkomst en dacht dat sikhs hetzelfde zijn als sjeiks. Dat dacht ook Wade Michael Page, die het bloedbad had aangericht.

Ik kroop onder het laken en hield een hele lange siësta, dromend over hollende kippen en Eppie’s haantje.

Deze column verscheen eerder in Volzin

Reacties (30)

#1 lapis

Dat dacht ook Wade Michael Page, die het bloedbad had aangericht.

Page was een neonazi die dacht dat een “racial holy war aanstaande was en waarschijnlijk besloot om daar dan maar alvast de eerste klap in uit te delen. Als echt blijkt dat hij die sikhs aanzag voor moslims dan geef ik je compleet gelijk, maar uitgaande van de informatie die we nu hebben had dit helemaal niets met sjeiks te maken.

  • Volgende discussie
#2 J.Morika

Dat van die Wade Michael Page wil ik nog wel eens nader onderbouwd en uitgelegd zien. De enige (persoonlijke) informatie die ik van hem heb staat in de link hieronder. De man was een racist en een skinhead, maar met enige vorm van religie of religiekritiek had hij vooralsnog niets te maken. De man had een hekel aan buitenlanders, mensen die er anders uitzien.

De claim dat het eigenlijk moslims waren die het slachtoffer zijn is misselijkmakend, temeer omdat in bijvoorbeeld Pakistan Sikhs door uitgerekend moslims worden vervolgd.

http://articles.chicagotribune.com/2012-08-07/business/sns-rt-us-usa-wisconsin-shootingbre8740fp-20120805_1_white-power-music-end-apathy-sikh-temple

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#2.1 jeanclaude - Reactie op #2

En hoe gedragen de Indiase Sikhs zich tegenover de Indiase Moslims ?

  • Volgende reactie op #2
#2.2 Johanna - Reactie op #2

En hoe gedragen Amerikanen zich tegenover sikhs?
Over een ding zijn we het eens: de claim dat ze doelwit waren omdat men dacht dat ze moslims waren, is misselijkmakend. Want dat klinkt alsof moslims een legitiem doelwit zouden zijn. Not.
Overigens is het wel een feit dat het geweld tegen sikhs in de VS nogal toegenomen is sinds 9/11, dus zo gek is die gedachte niet.

  • Vorige reactie op #2
#2.3 Prediker - Reactie op #2.2

Gezien het gegeven dat een veelvoorkomende raciale sneer over moslims ’towelheads’ oftewel ‘handdoekhoofden’ is, is het niet zo vreemd te denken dat veel Amerikanen een keffiyeh niet van een tulband, noch een moslim van een sikh kunnen onderscheiden.

Trouwens, niet alleen Amerikanen hebben daar moeite mee. Kunt u zich die beroemde/beruchte spotprent van Kurt Westergaard nog herinneren, waarin hij Mohammed verbeeldde?

Tulband! Alsof Mo een Indiase moslim was die tijdens het Mogul-rijk leefde.

#2.4 Johanna - Reactie op #2.3

Precies, die verwarring komt wel vaker voor. En zoals moslims na 9/11 anders bejegend worden, geldt dat ook voor mensen die een Arabisch uiterlijk zijn of sikh zijn. Dit is wat Democracy Now daar over zegt:

“Following the September 11, 2001, terrorist attacks, Sikh Americans faced many of the same discriminatory conditions as Muslims and Arab Americans. Because of their distinct appearance, they were visible targets of violence and harassment.”

Het gaat hier dus niet over een ‘misselijkmakende’ claim, maar om een constatering van feiten. Waarbij we vooralsnog niet met zekerheid weten of dat hier ook speelde, daar heeft Morika gelijk in.
Maar om nu te stellen dat het ‘misselijkmakend’ is omdat elders moslims sikhs belagen, lijkt me onzin. Want zowel de moslims als de sikhs in de VS zijn daar niet schuldig aan, en beide moet je gewoon met rust laten.

Zoals het ook onzin is om van mensen te vragen om vooral duidelijk te maken dat ze geen moslim zijn, zoals HPax doet in @008. Als er geen lieden waren die zouden intimideren, discrimineren en geweld gebruiken, dan deed dit probleem zich helemaal niet voor. HPax zou er dan ook beter aan doen dát te veroordelen.

  • Volgende reactie op #2.3
#2.5 J.Morika - Reactie op #2.4

@13 “Het gaat hier dus niet over een ‘misselijkmakende’ claim, maar om een constatering van feiten“.

De feiten zijn dat de man een racistische aanslag pleegde, en dat moslims in Amerika (en elders) beginnen met net te doen alsof zij eigenlijk het slachtoffer van de man waren, terwijl dezelfde moslims niet protesteren als Sikhs in Pakistan door moslims worden vermoord of bedreigd of anderszins worden lastig gevallen. Dát zijn de feiten. Deze claim in samenhang met deze te constateren feiten zijn misselijkmakend.

  • Volgende reactie op #2.4
#2.6 Prediker - Reactie op #2.4

In ieder geval niet misselijkmakender dan de afkeer van moslims die jij hier constant propageert.

  • Volgende reactie op #2.4
  • Vorige reactie op #2.4
#2.7 J.Morika - Reactie op #2.4

@19 Erg goed opgelet heb je niet in al die tijd. Meestal heb ik het namelijk nooit over moslims, maar heb ik het altijd over de islam. Dat is een ideologie en een godsdienst, weet je wel, die van alles en nog wat zegt over zaken waar het welbeschouwd niks mee te maken heeft (zoals andersdenkenden etc.).

Maar goed, jij wilde het over moslims hebben, begrijp ik van je. Nou hier komt het dan: ze vervolgen en soms vermoorden ze Sikhs in bijvoorbeeld Pakistan. Als er door de een of andere racist, die een hekel heeft aan mensen met een ander uiterlijk een aantal Sikhs wordt vermoord, dan reserveren ze van de weeromstuit de slachtofferrol voor zichzelf. “Eigenlijk is het pure islamofobie, wat die moordenaar deed”, dat is zo ongeveer de boodschap van moslims die je nooit hoort als er Sikhs vervolgd en vermoord worden door hun eigen geloofsgenoten.

Jij laat dat zomaar passeren, niks aan de hand.

En als ik dan zeg: “foei, dat hoort toch eigenlijk niet”, dan doe jij net alsof ik het allemaal gedaan heb.

Vind je dat nou allemaal niet een beetje doorzichtig? altijd maar dat afwentelen van de schuld? Het zijn moslims die altijd andersdenkenden vervolgen en bedreigen. Kijk naar de cijfers. Doe niet net alsof het andersom is.

  • Volgende reactie op #2.4
  • Vorige reactie op #2.4
#2.8 Prediker - Reactie op #2.4

@20; Je klinkt nu net als antisemieten die beginnen te schelden op ‘de joden’ in Amsterdam die zielig doen over vermeend antisemitisme bij het Amsterdamse GVB terwijl ‘ze’ zelf Arabieren vervolgen en vermoorden in Israël.

Kennelijk is het moeilijk voor jou te begrijpen dat mensen niet verantwoordelijk zijn voor wat sommige van hun geloofsgenoten doen aan de andere kant van de wereld.

  • Volgende reactie op #2.4
  • Vorige reactie op #2.4
#2.9 Johanna - Reactie op #2.4

@016 Ik zie die samenhang niet, een Amerikaanse moslim heeft niks te maken met noch is hij verantwoordelijk voor wat iemand in Pakistan wel of niet doet.

Vooralsnog zijn de feiten dat
1) een xenofobe nazi in een sikh tempel mensen neerschiet
2) sikhs vaker doelwit zijn van intimidatie, discriminatie en geweld
3) de incidenten gericht tegen moslims en/of sikhs zijn toegenomen na 9/11. De Sikh Coalition stelt in haar Fact Sheet on Post-9/11 Discrimination and Violence against Sikh Americans inzake bullying van sikhs op scholen: “A 2010 Sikh Coalition survey revealed that 69% of turban-wearing Sikh students in the Bay Area of San Francisco have suffered bullying and harassment because of their religion and that 30% of
them had been hit or involuntarily touched because of their turbans. These attacks occur because the Sikh articles of faith – in particular, the turban – are associated with terrorism and 9/11.”

4) In een eerste persverklaring na de schietpartij in Milwaukee, al voor de daderinformatie werd vrijgegeven, gaf de Sikh Coalition aan dat de sikh gemeenschap gelet op haar eerdere ervaringen geneigd was ook nu te denken aan een hate crime.

Bij mijn weten eisen moslims hierin helemaal niet het slachtofferschap op:

CAIR: American Muslims Stand with Sikhs After Wis. Shootings

August 9, 2012 by TMO

(WASHINGTON, D.C., 8/5/12) – The Council on American-Islamic Relations (CAIR) said today that American Muslims “stand with their Sikh brothers and sisters” following a deadly shooting attack targeting a house of worship of that faith this morning in Wisconsin.

In a statement, the Washington-based Muslim civil rights organization said:

“While details of the attack and the motivation of the attacker are still emerging, American Muslims stand with their Sikh brothers and sisters in this time of crisis and loss. We condemn this senseless act of violence, pray for those who were killed or injured and offer sincere condolences to their loved ones.”

CAIR officials are in contact with the Milwaukee Muslim community as it offers support to its Sikh neighbors.

Because of this and other violent incidents, CAIR is urging mosques and houses of worship of all faiths nationwide to review advice on security procedures contained in its “Muslim Community Safety Kit.”
http://muslimmedianetwork.com/mmn/?p=11715

  • Volgende reactie op #2.4
  • Vorige reactie op #2.4
#2.10 J.Morika - Reactie op #2.4

@22 Je begint steeds zompiger taal uit te slaan, nu weer door de joden erbij te halen. Je vind het vast niet erg als ik dat even laat rusten, hè?

Kennelijk is het moeilijk voor jou te begrijpen dat mensen niet verantwoordelijk zijn voor wat sommige van hun geloofsgenoten doen aan de andere kant van de wereld“.

Prima, maar als aan déze kant van de wereld iets soortgelijks gebeurt dan moet je je natuurlijk niet als een een soort <slachtoffer voordoen (van “islamofobie” of zoiets dergelijks) terwijl je je nooit laat horen als de geloofsgenoten, uit naam van hetzelfde geloof dus, aan de andere kant van de wereld precies hetzelfde doen. Als je dat toch doet of als je dat beeld laat bestaan, dan mankeert er wat aan je, zou ik zeggen. En als je dat niet inziet dan mankeert er ook wat aan jou.

  • Volgende reactie op #2.4
  • Vorige reactie op #2.4
#2.11 Prediker - Reactie op #2.4

“Prima, maar…”

Je zegt ‘prima’ en vervolgens herhaal je nog een keer dat moslims hun bek moeten houden over het hatelijke klimaat dat jegens hen gecreëerd wordt door xenofoben omdat ze zich niet massaal uitspreken over alle nare dingen die andere moslims aan de andere kant van de wereld doen.

Maar dat is dus hetzelfde als zeggen dat Joden hier hun muil moeten houden over antisemitisme, zolang ze niet massaal de straat op gaan om te demonstreren tegen wat andere Joden allemaal uitspoken op de Westbank en in de Gazastrook.

Welnu, dat laatste zou een schoolvoorbeeld zijn van antisemitisme. Dus hoe moeten we jouw redenering duiden?

  • Volgende reactie op #2.4
  • Vorige reactie op #2.4
#2.12 J.Morika - Reactie op #2.4

@25 Jouw samenvatting deugt niet. Ik zeg niet dat “moslims hun bek moeten houden”. Ik zeg alleen dat ze hun gezochte slachtofferrol niet moeten profileren over de ruggen van dode Sikhs, mensen die onschuldig vermoord zijn terwijl je diezelfde moslims nooit hoort protesteren tegen het vermoorden – door geloofsgenoten wel te verstaan – van dezelfde Sikhs in Pakistan.

En nogmaals, hou de joden erbuiten als het over moslims (of de islam) gaat.

  • Volgende reactie op #2.4
  • Vorige reactie op #2.4
#2.13 J.Morika - Reactie op #2.4

@23 “Ik zie die samenhang niet, een Amerikaanse moslim heeft niks te maken met noch is hij verantwoordelijk voor wat iemand in Pakistan wel of niet doet.

Ik zie de samenhang ook niet. Nochtans wordt in de media een verband gelegd tussen de moord op volstrekt onschuldige Sikhs (vanuit puur racistische motieven) en islamkritiek. Een voorbeeld hiervan staat hier: http://mobile.nytimes.com/article?a=958788&f=21 maar de manier van redeneren komt veel vaker voor.

Mij stoort dat. Ik vraag me af waarom dat zo weinig andere mensen stoort. Jij (en bv prediker) schijnen het wel best te vinden zo. Het lijkt erop alsof men islamkritiek qoûte que qoûte wil associeren met een soort racisme ofzo.

PS Die verwijzing naar die “Muslim Community Safety Kit” is misschien niet zo handig. Er staan aanbevelingen in om zo weinig mogelijk mee te werken met de FBI als deze dienst op zoek is naar moslims die de amerikaanse wet niet helemaal goed begrepen hebben.

  • Volgende reactie op #2.4
  • Vorige reactie op #2.4
#2.14 Prediker - Reactie op #2.4

“Ik zeg alleen dat ze hun gezochte slachtofferrol niet moeten profileren over de ruggen van dode Sikhs…”

In de VS zitten sikhs en moslims anders in hetzelfde schuitje. Een greep uit talrijke incidenten:

— September 15, 2001: Roque guns down Sodhi outside a Mesa gas station. Roque drives up to the station, fires five times and flees. He goes on to shoot at a Lebanese-American gas station clerk and fire into the home of an Afghan-American family later the same day. He is serving a life sentence.

— December 2001: Two men beat store owner Surinder Singh 20 times with metal poles in Los Angeles while they utter, “We’ll kill bin Laden today.”

— March 2004: Vandals scrawl the words, “It’s not your country” in blue spray paint on the wall of the Gurdwara Sahib temple in Fresno, California. The temple was also vandalized a year earlier.

— July 2004: Rajinder Singh Khalsa is beaten unconscious by six men in New York City, after they taunt him and his friend about their turban. The beating leaves Khalsa with multiple fractures.

— August 2006: Iqbal Singh is stabbed in the neck with a steak knife in San Jose, California, while he is standing in the carport of his house. The attacker later tells police he wanted to “kill a Taliban.”

— October 2008: Ajit Singh Chima is punched and kicked in the head while out on his daily walk in Carteret, New Jersey. The attacker does not take anything from Chima.

— January 2009: Jasmir Singh is attacked outside a New York grocery store, with men shouting racial slurs. Two years later, his father is attacked.

— November 2010: Two passengers beat Harbhajan Singh, a Sikh cabdriver, in Sacramento, California, with one of them calling him “Osama bin Laden.”

— March 2011: Gurmej Singh Atwal and Surinder Singh are gunned down in Elk Grove, California, while out on their afternoon walk. They are not robbed and had no enemies, family members say.

— February 2012: A Sikh temple under construction in Sterling Heights, Michigan, is defaced, with graffiti on the wall depicting a gun and a Christian cross. Someone also scrawls “Mohmed,” perhaps in reference to the Muslim prophet Mohammed.

‘Temple shooting dredges up memories of long history of bias crimes against Sikhs’ (CNN)

Als in het verleden sikhs keer op keer in elkaar worden geslagen, beschoten en hun tempels worden beklad met verwensingen die verwijzen naar “Osama bin Laden”, “Taliban” en “Mohmed”, dan ligt het in de rede dat als een extreemrechtse schutter tientallen sikhs in hun Gurdwara op de korrel neemt, hij eveneens wel eens in de veronderstelling zou kunnen zijn geweest dat het hier om moslims gaat.

Alsof dit soort extreem-rechtse idioten daar een onderscheid in maken, trouwens.

  • Volgende reactie op #2.4
  • Vorige reactie op #2.4
#2.15 J.Morika - Reactie op #2.4

@28 “Alsof dit soort extreem-rechtse idioten daar een onderscheid in maken, trouwens“.

Precies! En daarom moet je ook niet de anti-islam of de anti-jihad-beweging impliciet of expliciet hierbij betrekken. Maar dat doe je wel als je dit als een tegen moslims gerichte aanslag ziet. Dan doe je namelijk net alsof een ideologische beweging (gericht tegen een andere en tegenstrijdige ideologie) eigenlijk een dekmantel is voor een misdadige of racistische en/of gewelddadige beweging, en dat klopt niet.

De enige beweging die in zijn ideologie de gewelddadige strijd niet schuwt is de islam met zijn jihad. In de moslimwereld zijn het moslims (mensen die zich aan de islam onderwerpen) die de Sikhs vervolgen, in Amerika zijn het racisten, en dat is een groot verschil. Misschien is het waar dat racisme een ideologie is (*), maar een ideologie is nog geen racisme.

(*) Je zou kunnen zeggen ja, want ze denken er iets bij en het heeft een totalitair karakter, maar je zou ook kunnen zeggen nee, want het is te beperkt, dwz: te veel onderbuik, en op theoretisch vlak niet systematisch, niet genoeg uitgewerkt, en te weinig rekening houdende met de feiten.

  • Volgende reactie op #2.4
  • Vorige reactie op #2.4
#2.16 Johanna - Reactie op #2.4

Morika, je handelt in stromannen. Je verwijst hier naar een artikel dat als ‘bewijs’ zou moeten fungeren dat moslims een slachtofferrol aannemen. Je gaat niet in op wat ik daarover in mijn eerdere posts meldde, en evenmin ga je in op mijn – sikh – bronnen die zelf dat verband suggereren.
Het artikel in de NYT laat als ik het goed tel 6 mensen aan het woord, van wie 5 geen moslim, die allen dezelfde vraag stellen: hadden we het minder erg gevonden als het geen sikh tempel maar een moskee geweest was. De zesde, Reza Arslan, is nu juist een in de islam gespecialiseerde godsdienstwetenschapper die stelt dat in het debat teveel gefocust wordt op fundamentalistische en seculiere moslims en de grote middenmoot, de meerderheid van de moslims die daar tussenin zit, niet geluisterd wordt. Dat lijkt me iets dat je je mag aantrekken.

Vooralsnog zie ik in je posts nog geen enkel bewijs dat moslims over het hoofd van de omgekomen sikhs victimhood zouden zoeken. De enige die het daar over heeft, ben jij. Bij mij komt dat over als dat jij over het hoofd van omgekomen sikhs je overbekend islamofobe litanie maar weer eens afsteekt. In plaats van je druk te maken over het feit dat in een land dat bekend staat als ’the land of the free and the home of the brave’ mensen hun leven kennelijk niet zeker zijn vanwege hun (vermeende) levensovertuiging.

  • Vorige reactie op #2.4
#2.17 J.Morika - Reactie op #2.3

Alsof Mo een Indiase moslim was

Waarom die moslims nou niet hetzelfde constateerden als jij hier zegt, en het daar bij lieten, maar in plaats daarvan voor rellen zorgden (ge-organiseerd door hun eigen geestelijkheid) zal altijd wel een raadsel blijven.

Vraag je je zelf dat soort dingen nou nooit eens af?

  • Vorige reactie op #2.3
#3 TisMeWat

Kijk.

Dit is nou een schoolvoorbeeld van een goede column. Lees en leer.

Niet te lang, actueel, luchtig, met een vrolijke noot, maar snijdt wel hout, is kritisch, maar neemt zichzelf niet te serieus.

ZoKanHetOok.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Leven

Heerlijk om te lezen inderdaad. Echt een zomercolumn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Bullie

behalve dan dat ie door een AD-lezer is geschreven

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 jeanclaude

dacht dat sikhs hetzelfde zijn als sjeiks

Een Amerikaan schreef eens dat de meeste Amerikanen het verschil tussen Switzerland en Swaziland niet kennen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6.1 HPax - Reactie op #6

1 Dat je een Sikh bent, en geen Moslim, dit duidelijk, duidelijker, duidelijkst te maken, is primair de verantwoordelijkheid van de Sikh waar die zich in het land van ander heeft gevestigd.

2 Wat betekent Swaziland voor Nederlanders? Welnu, de USA : Zwitserland = Nederland : Swaziland.

#6.2 Johanna - Reactie op #6.1

Klinkt als: dat die vrouwen worden lastig gevallen komt door de korte rokjes die ze dragen.

#6.3 HPax - Reactie op #6.2

Nee, dat klinkt niet zo.

#6.4 Prediker - Reactie op #6.3

Nee joh? Kijk en vergelijk:

– “Dat je een Sikh bent, en geen Moslim, dit duidelijk, duidelijker, duidelijkst te maken, is primair de verantwoordelijkheid van de Sikh waar die zich in het land van ander heeft gevestigd.”

– ‘Dat je een persoon bent die waardigheid bezit, en geen hoer/gebruiksvoorwerp bent, dit duidelijk, duidelijker, duidelijkst te maken, is primair de verantwoordelijkheid van de vrouw waar die zich onder mannen begeeft.’

#7 HPax

@ 014
Er is A. een eigen land met eigen zeden/kleding en B. een ander land met andere eigen zeden/kleding. In beide gevallen geldt: ‘s-lands wijze,’s lands eer.

Gaat en mag een A-er zich vestigen in land B, dan doet hij er goed aan – ook voor zijn eigen veiligheid – zich in de percepties van de rechtmatige bewoners van land B te verdiepen en zich dienovereenkomstig te gedragen. In redelijke mate. Helemaal hoeft niet.

In feite moeten A-ers zich in land B en zijn bewoners verdiepen en aanpassen op een manier die voor B-ers niet verplicht is.

Laat nu eens zien dat je mij begrepen hebt door eenzelfde verhaal over B-ers in land A op te hangen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7.1 Prediker - Reactie op #7

Wat jij maar niet begrijpt is dat meneer A zelf ook een rechtmatige inwoner is van land B, en dat volgens de grondwet van land B, meneer A zich mag kleden zoals hij wil, en zijn godsdienst mag praktiseren zoals hij dat wil, zonder lastig gevallen te worden door bevooroordeelde xenofoben, die “zijn soort” niet moeten.

Zo simpel is dat.

#7.2 HPax - Reactie op #7.1

De reactie van een klerk.