Een merk als geloof?

De afgelopen tijd zie je het steeds meer op het Internet. Reacties van boze consumenten die het niet meer pikken. En wat pikken ze niet meer? Dat ze slechte service hebben gehad of een ondeugdelijk product hebben gekocht? Nee, zij pikken het niet dat er negatief wordt bericht over “hun merk”. Het meest duidelijk wordt dit aan de hand van de strijd tussen Microsoft’s en Sony’s spelcomputers; de Xbox 360 en de Playstation 3. De zogenaamde “fanboys” van beide merken lijken elkaar soms naar het leven te staan.

Dat mensen “zweren” bij een bepaald merk is absoluut niets nieuws. Men heeft goede ervaringen met een bepaald product en blijft deze vervolgens trouw. De laatste paar jaren echter lijkt dit bij een aantal consumenten door te zijn geslagen naar een blind fanatisme dat mij nog het meest doet denken aan een godsdienstwaanzinnige.

Zo werd recent op de games.blogo een artikel geplaatst over het feit dat consumenten programma Kassa aandacht besteed aan een groot aantal kapotte Playstation 3‘s. Sony wou geen commentaar leveren, de klachten werden slecht behandeld en het ging zelfs zo ver dat klanten soms een goedkoper, minder krachtig model kregen terug gestuurd na maanden wachten op een reparatie. Een schande natuurlijk. Maar hoe reageert een groot deel van de bezoekers op het artikel? Het loopt van ontkenningen tot en met beschuldigingen aan het adres van de redacteur. In de reacties hangt een sfeer dat zij die durven klagen over de slechte service afvalligen zijn van het PS3 geloof.

En dit is een herhalend patroon. In een artikel over problemen met het spel ‘Grand Theft Auto IV’ bij zowel de Xbox 360 als de PS3 versie gaan de adepten wederom helemaal los. Men zou alleen maar de PS3 willen zwart maken en alle verhalen zijn gelogen. Waarna een strijd losbrand tussen de Xbox en de Playstation gelovigen. Vaak ongehinderd door enige daadwerkelijke kennis van zaken (beide spreken gaarne de marketing verhaaltjes van hun aanbeden goden na). In het verleden is het mij zelfs opgevallen dat er met fysiek geweld gedreigd word richting redacteuren die zich negatief over de PS3 uit lieten op het Internet. Natuurlijk loze dreigementen, maar het toont wel in welk vergevorderd stadium van fanatisme men zich bevind.

Het lijkt erop dat een aantal consumenten hun identiteit halen uit de spullen die zij aanschaffen. Hierin gaat men tegenwoordig verder dan het vroegere dragen van merk-kleding naar mijn mening. Het fanatisme wordt dan ook door de multinationals die hun spullen aan de man proberen te brengen steeds verder opgezweept. Felle uitspraken in de media en slimme marketingcampagnes die duidelijk hun invloed hebben op de, vaak nog jonge, psyche van de consument. Dit terwijl zulke bedrijven als je voorbij de marketing praat kijkt vaak innig met elkaar samenwerken.

Door de inmiddels bijna volledig weggevallen traditionele zuilen lijkt het erop dat een groep mensen hun identiteit haalt uit het consumentisme. Merken en multinationals doen dienst als de nieuwe zuil. Zij spelen in op de noodzaak tot een wij vs zij gevoel en misbruiken deze natuurlijke psychologische drang om hun producten aan de man te brengen. Men heeft een bepaalde groep consumenten zover gekregen om als een negatief zelfregulerend orgaan te opereren. Kwalitatief slechte producten mogen niet meer bekritiseerd worden, consumentenrecht wordt ondergeschreeuwd. En niet door de bedrijven, maar door de consumenten zelf, vrijwillig. Men doet vrijwillig afstand van de eigen rechten. Men slikt alles, en mocht er al iets fout zijn, dan is dit natuurlijk de schuld van de andere partij. Tot en met consumenten die oproepen tot monopolievorming, want dan zouden alle producten wel van een hoge kwaliteit zijn, want “hun” fabrikant zal dan de enige zijn.