COLUMN - Wakker Nederland wist het wel: ‘Natuurlijk niet!’ Gesettelde blanke heren van middelbare leeftijd (Charles Groenhuizen, Hans van Baalen) spraken zondagochtend die wild geworden Turken krachtig toe. Hoe komen jullie erbij, malle Turken?
‘Ga maar klagen bij het Europese Hof,’ zei Van Baalen. Hij had wel een telefoonnummer en wilde ook nog wel even in Ankara langskomen. Ik zag in mijn herinnering Van Baalen op het plein in Kiev de menigte toespreken en dacht, neen, niet nog een burgeroorlog.
Dat is een beetje flauw, ik moet het toegeven. Maar de vraag blijft: wie gaat over de vraag naar het racistische gehalte van Nederland?
Bij VPRO Boeken, snel daarna, had Hans Brands het daarover met de socioloog Willem Schinkel. Als je man bent, blank, een goede baan hebt en een middelbare leeftijd, dan zie je geen racisme. Maar als je vrouw bent en zwart, en alleen schoonmaakbaantjes zijn te vinden, kijk je toch wat anders naar de wereld.
Racisme is niet alleen een akelige opvatting over andermans biologie, maar ook een realiteit in de samenleving, een resultante van veel krachten en besluiten.
Schinkel had wel meer aardigs: onze politiek is management geworden. Pijnlijke verschillen van inzicht hebben we niet meer, we lossen op (verdunnen met water), we pamperen, schikken en plooien. Het is D66 in het kwadraat.
Dat is natuurlijk niet zoals het werkt. In de politiek moet verschil zijn. Dat is pijnlijk, maar ontkennen helpt niet. Er is geen ‘discussie’ over Zwarte Piet, maar strijd.
Daarna kwam Hans Achterhuis met Brands praten over zijn boek over Vreedzaam vechten, een mooie paradoxale term voor het zelfde. Achterhuis verbaast zich over de wijze waarop wij onze tegenstellingen vreedzaam uitvechten. Dat we dat doen is winst: de vorige eeuw kende nog twee wereldoorlogen, uithongering van Oekraïne en van het Chinese platteland. We hebben dus toch vooruitgang geboekt.
Ongetwijfeld heeft onze trias politica daar mee van doen. Tegenstellingen in onze democratie worden in een keurige balans gehouden door evenwichtig opereren van uitvoerende, wetgevende en rechtsprekende macht.
Ook daarin was er boeiend nieuws: het Hof in Arnhem heeft aangifte gedaan tegen topfiguren bij Financiën, die medewerkers verboden de identiteit van een verklikker prijs te geven, die de weg naar miljoenen aan ontdoken belastingen had gewezen.
Maar onderzoek van het OM tegenwerken, is een misdrijf. Komt er een strafzaak tegen een functionerend politicus? Of tegen een oud-politicus of ambtenaar?
Intussen zeurt de affaire rond de Turken nog een beetje door. Gaan de populisten in de overdrive? Asscher liet zich niet van de wijs brengen en bleef er bij dat hij aandacht wilde schenken aan het functioneren en de werkwijzen van enkele Turkse organisaties. Op zichzelf valt dat moeilijk te zien als bewijs van racisme. Datzelfde geldt voor het enkele gegeven dat Zwarte Piet ‘een knecht’ is van een rare bisschop.
Maar als je overal zwarte vrouwen en migranten ziet poetsen en met vuilnis lopen, dan komt toch een lucht van racisme in je neus. Hetzelfde gebeurt als een PVV-Kamerlid de godsdienstvrijheid selectief wil toepassen. Voor het omgekeerde daarvan, godsdienstvrijheid voor iedereen, hebben onze voorvaderen gevochten.
‘Overal zanikt bagger,’ dichtte Lucebert. Maar daar tussen vinden we wel waar het om gaat.
Reacties (10)
Misschien moet je ophouden tv te kijken en (nederlandse) kranten te lezen.
Vooral het eerste kan ik je aanbevelen.
En verder mis ik de min-knop.
Goed stuk. Dank daarvoor. Racisme lijkt inderdaad bepaald te worden door je plaats in de samenleving vandaag de dag. Of je het dan kunt waarnemen of niet. Want individueel, hard en duidelijk racisme komt zelden voor en wordt doorgaans hard verworpen.
Pfoe, en niets over de documentaire van Sunny Bergman noemen? Dat was gister ook op TV.
Eye opener: Sinterklaas met twee pieten die in Londen rondlopen. De reacties zijn zeer opvallend. Volgens de Londenaren kan Zwarte Piet echt niet. En dat roepen echt niet alleen gekleurde mensen. Het is niet een beetje fout, het is heel erg fout.
Ook het stuk over “white privilege” was heel verhelderend. Als witte zie je een heleboel dingen niet, omdat ze zo vanzelfsprekend zijn. Pas als je afwijkt heb je door dat er iets niet klopt.
@3: Yeps dat experiment met drie “fietsendieven” in het park was tenenkrommend om te zien hoe bekrompen, xenofoob maar vooral bevooroordeeld sommigen zijn. Ok, het was tv dus hoeveel er ge-edit is om het effect weet ik niet maar ik zou zo een soort experiment wel eens door een stel wetenschappers willen laten uitvoeren.
@2 Volgens mij heb je niet hetzelfde gelezen als ik. Zeker niet met dezelfde insteek.
@3 Ze vieren daar nog elk jaar dat een onderdrukte minderheid gestraft wordt, omdat het geen uitzicht meer had in een gematigdere koers (en dus maar iets drastischer ging proberen). Kinderen maken dan allerlei (katholieke) poppen, die ze vervolgens, als protestantse, loyale royalisten dat ze zijn, in de fik steken, samen met ander brandbaar goed. Ja, ze zorgen daar goed voor hun minderheden in het VK!
Het verwijzen naar hoe in andere culturen (of in een ander land) naar een (ons eigen) culturele aangelegenheid kijken, doet ons beseffen dat we door een bepaalde culturele bril kijken. Zij hebben echter ook een culturele bril, die misschien ook té beoordelend kan zijn. Een Amerikaan die in Nederland over ‘negers’ hoort spreken, neemt zijn eigen bagage van sterk raciale (en racistische) behandelingen van individuen mee en zal degene die het zegt sterk veroordelen.
@3: Zie en lees de nuance:
http://www.joop.nl/opinies/detail/artikel/29796_ziek_zwart_en_misselijk/
@3 Dat zegt natuurlijk veel meer over de Britten dan over ons. Allicht dat zij Zwarte Piet niet zouden pikken. Zou raar zijn als ze daar hun schouders bij zouden ophalen.
Goed dat je gekeken hebt. Ik ben het niet met @1 eens dat je ‘beter wat kan lezen’ – ja dat moet ook, maar TV is een belangrijk medium, waar we aandacht aan moeten besteden, ook al is er vaak ‘geen bal op’.
En @3, ja er zijn altijd andere programma’s waar je naar kan/moet kijken, maar moet je daar persé over schrijven? Misschien moet er wel meer over de shit geschreven worden die dagelijks op TV is.
Ik vrees dat ik zelf veel te weinig kijk , laat staan daar over schrijf…
@5 Stropop (excuses le mot). Het gebruik van Guy Fawkespoppen is zo goed als uitgestorven. Halloween neemt langzamerhand de plaats van bonfire night over. Maar sowieso is virulente Katholiekenhaat alweer een paar eeuwen geen onderdeel meer van de viering. Guy Fawkes heeft zelfs nieuwe sterallures gekregen als anti-establismentfiguur, ook al was hij lid van de gegoede klasse.
@9 Ik overdrijf, dat sowieso. Mijn zus heeft zo’n 5 jaar geleden als au pair nog wel dat gebruik meegemaakt, dus uitgestorven is het bij lange na nog niet. Ik denk ook niet werkelijk dat ze daar nog werkelijke papenhaat bedrijven (behalve misschien in Noord-Ierland, naar aanleiding van een aflevering van ‘De Muur’ die ik onlangs heb gezien).
Mijn belangrijkste punt is meer dat perspectief dingen kan verstoren of juist meer op zijn plek kan zetten. Bij sommige dingen wordt het erger: het ‘onschuldige’ vreugdesvuur van Guy Fawkes wordt een stuk luguberder als je er een moderne beschouwing op godsdienstvrijheid erop loslaat. Het Amerikaanse Thanksgiving wordt al snel een hypocriet verschijnsel: één dagje vieren dat de Indianen zo goed waren om de nieuwe bewoners te onthalen, maar de stelselmatige landroof, uitbuiting en biologische oorlogvoering buiten beschouwing laten.
Vandaar dat ik weinig waarde hecht aan Inkwiths opmerking: ‘als het racistisch lijkt voor een buitenstaander, dan zien wij het verkeerd.’ Ik wil maar zeggen: in Rhenen vonden ze het leuk om met wc-potten te gooien (laten we eerlijk zijn: elk vermaak is tot op zekere hoogte gewoon kapitaal stuk smijten), maar het werd des te pijnlijker toen Willem-Alexander, voorvechter van sanitaire voorzieningen -schoon water, dus ook een goede scheiding van drinkwater en andersoortig water- mee ‘moest’ doen.