“Economische groei is niet mogelijk”

Door Gepost op Thema

Net nu de wereldeconomie voorzichtig overeind krabbelt en weer positieve groeicijfers vertoont komt een activistisch onderzoeksinstituut met een ongemakelijke boodschap: Growth isn’t Possible. Althans als men ook nog doeltreffend klimaatbeleid wil voeren én rekening houdt met de fysieke grenzen van onze planeet zoals de eindigheid van fossiele brandstoffen, verzuring van de oceanen, beperking in stikstof en fosfaat cycli, voedsel- en drinkwatervoorziening. De New Economics Foundation rekent het in haar zojuist gepubliceerde rapport even voor en trapt hiermee het ‘Heilige Huisje van de Economie’ in: dat zolang de economie maar groeit alle problemen vanzelf opgelost worden (BBC | Treehugger). Maar wellicht nog beeldender is het korte filmpje van The Impossible Hamster die bij de publicatie van dit rapport het licht zag: een honderd maanden campagne tot het cruciale ‘climate tipping point’.

U gelooft het niet? Uw opbouwende commentaar waarin u uw alternatieve economische visie ontvouwt is welkom in de comments.

  1. 1

    Economische groei ≠ fysieke groei.

    Nanotechnologie kan straks zelfde zaken als microtechnologie (of meer) met minder middelen

    Biotechnologie kan steeds vaker vergelijkbare zaken met gebruikmaking van biologische middelen

    Bio + nano = interessante nieuwe mogelijkheden

    Productie kan steeds makkelijker ook lage aantallen met local sourcing en hergebruik.

    De welvaart die we nu gewend zijn ombouwen naar een duurzame variant is een vorm van economische groei die steeds minder ten koste van de wereld zou moeten gaan; mits juiste regelgeving & beprijzing wordt ingesteld.

    Reageer hierop
  2. 2

    Voor economsiche groei is simpelweg productie nodig, en daarbij bedoel ik niet fysieke goederen, maar meerwaarde op basis van arbeid en een resourcebase. Aangezien die resourcebase praktisch eindig is(vooralsnog), zie ik de komende 50 jaar niet lijken op de laatste 50 jaar.

    En een oneindig optimistische kijk op de innoverende kracht van de markt is wat mij betreft ook iets teveel van het goede.

    En toch ben ik gematigd positief op de lange termijn. Niet op de korte termijn.

    Reageer hierop
  3. 3

    @2:
    Hoezo eindig?

    Die resourcebase is in hoge mate menselijk intellect niet?
    Volgens mij zijn we juist bezig met enorme aantallen hoogwaardige resources te ontsluiten; indiase en chinese ingenieurs om iets te noemen.

    Hij is eindig alleen in zoverre dat hergebruik onmogelijk wordt gemaakt. Dus olie is redelijk eindig, maar graan niet per se toch?

    Als we er inslagen om de oplossing voor de talloze problemen een duidelijke economische incentive te geven ben ik redelijk positief

    Reageer hierop
  4. 4

    Dit is FUD (Fear, Uncertainty and Doubt) zaaien: auto’s en patronen met verarmd uranium zijn net zo goed een gevolg van groei door kennis-vergroting als de pil en windmolens.

    Reageer hierop
  5. 5

    @3: Ook graan is eindig, of in ieder geval het produceerbare graanvolume/tijdseenheid is aan een maximum gebonden. Schaalverkleining (micro->nano) is ook eindig, net als efficiëntie, dus op een gegeven moment kom je toch aan grenzen, binnen de beslotenheid van deze planeet.

    Reageer hierop
  7. 7

    Ik ben het er wel mee eens dat groei niet oneindig door kan gaan. Maar aan de andere kant denk ik ook dat de grens voor de aarde nog lang niet bereikt is en dat de komende eeuw ook niet zal gebeuren.

    Er is nog zoveel terrein te winnen op gebied van efficiëntie in het omgaan met grondstoffen. Zie bijvoorbeeld http://www.wired.com/magazine/2009/12/ff_new_nukes/2/.

    Puntje van kritiek: de groei van welzijn in relatie tot de groei van welvaart is niet relevant als je kijkt naar de sustainability van economische groei, maar hooguit voor de wenselijkheid.

    En in dat stuk over entropie maken ze daar nou dezelfde fout die creationisten altijd maken?

    Reageer hierop
  8. 8

    Beetje Club van Rome-achtig verhaal. Of Peak Oil. Tsja, die lui hebben al veertig jaar geen gelijk dus dat zal niet een twee drie veranderen.

    Zoals Nick denk ik dat met besparing/efficientie een wereld te winnen valt, maar helaas zal er flink wat ecologische schade zijn aangericht voordat men zich genoodzaakt voelt zuiniger met natuurlijke hulpbronnen om te gaan.

    Reageer hierop
  10. 10

    Er zijn inderdaad een hoop dingen die wel economische groei zijn (dwz meer ding voor zelfde hoeveelheid geld / materialen / tijd / moeite) maar die niet daarvoor meer materialen nodig hebben. (petaflops, dna base sequencing, gigabits, allemaal “informatie” )

    en natuurlijk is er een maximum voor wat dingen (zoals bismarck aangeeft) maar we zitten nog zoveel ordes van grootte van een dyson-sphere ofzo af, dat het voorlopig in de limiet geen probleem hoeft te zijn.

    Reageer hierop
  11. 11

    @7/10: Ja, de grens is nog lang niet bereikt, daar kan ik me helemaal in vinden. Wel is het zo dat we met de huidige ontwikkelingen bezig zijn met de grens naar beneden te halen. Da’s best wel zonde, al zal het even duren voor onze achter(maal x)kleinkinderen zullen onderkennen dat die 20e en 21e eeuw de maximale aardcapaciteit toch wel jammerlijk hebben verminderd. Even uitgaande van een positieve ontwikkeling in de toekomst.

    Reageer hierop
  12. 12

    @Karsa; EN er zijn een boel dingen die wel economische groei zijn, maar die hulpbronnen ‘teruggeven’. Het gebruik van zonne-energie in de Sahara, bijvoorbeeld.

    Al zou je een scherpslijper kunnen wezen en vinden dat de energie die daar op volkomen nutteloze en zelfs schadelijke wijze in het zand wordt geprojecteerd op plaatsen elders in de wereld het weer beinvloedt en dat daarmee fucken economische schade oplevert. Maar dat denk ik niet.

    Reageer hierop
  16. 16

    Economie draait niet alleen op produktie, maar meer en meer op dienstverlening. Apple, bijvoorbeeld, gaat straks miljoenen extra verdienen met content voor zijn i-pad. Voor de produktie en distributie van die content is een verwaarloosbare hoeveelheid energie nodig. Energie, die je bovendien nog duurzaam aan kan maken ook.

    Daarnaast kan je ook produktie milieu neutraal maken door recycling, duurzame energie, en duurzame grondstoffen. Diverse fabrikanten zijn al zover dat ze een gesloten grondstoffen cyclus kunnen maken. Kortom er zit nog groei genoeg in de economie.

    Reageer hierop
  18. 18

    @16: Bottom line moeten ook dienstverleners te eten hebben. Als je je economische groei niet om kan zetten in tastbare zaken, dan is het effectief waardeloos.

    Reageer hierop
  19. 19

    Nouja, voor een groot aantal goederen is er geen immaterieel substituut. Zoals su zegt, diensten kan je niet eten. Maar… qua ruw materiaal betreft zijn er aanzienlijke mogelijkheden tot besparing. Ik las laatst een stukje over virtuele computers. In plaats van ieder een desktop, alleen monitors en keyboards op kantoor. Het rekenwerk vindt centraal plaats en wordt via het netwerk verdeeld. Ik denk dat zo’n innovatie veel materiaalkosten bespaard.

    Mijn “probleem” is het volgende: als we minder hulpbronnen gebruiken, daalt de prijs ervan en gaan we er automatisch meer van gebruiken. Zolang onze voorkeuren mbt het milieu niet radicaal veranderen zullen wij vrijwel alle bronnen uitputten tot dat we overgaan tot een steady state consumptie (die naar mijn mening best wel mogelijk is).

    Reageer hierop
  20. 20

    Ik las laatst een stukje over virtuele computers. In plaats van ieder een desktop, alleen monitors en keyboards op kantoor. Het rekenwerk vindt centraal plaats en wordt via het netwerk verdeeld. Ik denk dat zo’n innovatie veel materiaalkosten bespaard.

    Dat is zo oud als de eerste time-sharing systemen. Maar een gemiddelde dumb terminal bezit vandaag de dag evenveel onderdelen als de doorsnee desktop. De besparing zit aan de serverkant omdat de VM server efficienter wordt gebruikt. In de praktijk betekent het trouwens dat je je diensten over meerdere server instances partitioneert in plaats van alles op een enkel server.

    Reageer hierop
  21. 21

    A.
    Het heelal dijt toch ook uit, waarom zouden wij dan ook niet kunnen groeien?
    B.
    Uitgaande van het feit dat de aarde een min of meer gesloten systeem zou zijn, komt uiteindelijk alles weer op z’n pootjes terecht. Vermoedelijk ben ik tegen die tijd al een paar miljoen maal gerecyceld.

    Reageer hierop
  22. 22

    @ 18

    Dienstverleners kunnen ook elkaar te eten geven als de basis behoefte eenmaal is voorzien. Als je je elke avond een vol bord kan veroorloven ga je bij een stijgend inkomen niet 2 borden vol kopen, dan ga je een restaurant opzoeken om het lekker klaar te laten maken. De creativiteit en het vakmanschap van de kok is dan de “grondstof” geworden die de meerwaarde genereert. En als die kok dan zijn bordje vol heeft gekocht, gaat hij een i-krantje kopen enz.
    Op die manier kan je nog een heel eind groeien, zonder meer grondstoffen nodig te hebben.

    Het probleem is dat dat de wereldbevolking steeds verder groeit met mensen die hun basisbehoefte nog moeten vullen, dat is de echte hamster.

    Reageer hierop
  23. 23

    @22: Waarschijnlijker is dat de schaarste van voedsel het effect van meer verdienen teniet doet. Maar het idee dat diensten zonder producten kunnen bestaan is kolder. Voor elke euro die met lucht is verdiend zal nu of in de toekomst iets tastbaars moeten komen.

    Reageer hierop
  24. 24

    Elkaar diensten verkopen en fantaseren over nano- of biotechnologie.. wat een prachtig sprookje.

    De realiteit klopt nu al aan de poort (kredietcrisis), dit decennium zal de poort het niet houden (energiecrises, voedselcrises, daaruit voortvloeiende politieke crises en oorlogen).

    Pas als de realiteit de gedroomde werkelijkheid vermorzelt, veranderen we van koers. Het is helaas niet anders.

    Reageer hierop
  25. 25

    In de grond is iedere discussie over het gebruik van grondstoffen en energie er eentje over entropie. Grondstoffen hebben veel entropie, producten weinig, afval van die producten juist weer veel. Olie heeft weinig entropie, verbrandingsproducten en warmte veel. Het verlaat deze planeet allemaal niet (behalve uitgestraalde warmte, maar die staat in geen verhouding tot het ingestraalde zonlicht) – het enige wat je moet doen is de boel recyclen als het gaat om grondstoffen, en proberen om motoren te bouwen die een absoluut minimum aan hoogentroptische afvalstoffen en warmte produceren. Daar hebben we, op bepaalde gebieden, al best een paar stappen in gezet.

    Reageer hierop
  26. 26

    @ 23

    Het gaat niet over schaarste, het is gaat over een limiet aan behoefte aan materieel volume en dus grondstoffen, het vlakt een keer af. Je hebt niets aan 4 biefstukken op je bord, je hebt niets aan 7 fietsen, dus de gemiddelde consument gaat dat ook niet kopen.

    De logica dat een euro verdient aan een dienst minder bijdraagt aan de economie dan een euro verdient aan een materieel produkt ontgaat mij. Volgens mij kan je met een euro verdient aan een dienst gewoon weer een andere dienst kopen.

    Reageer hierop
  28. 28

    Mooi dat we een rapport hebben wat iemand met opleidingsniveau lagere school ook kon beredeneren :) Nu nog draagvlak en begrip vinden en wellicht eens stoppen met het vermeerderen van de wereldbevolking en dan komen we er misschien nog eens..

    Reageer hierop
  29. 29

    Sudden Debt

    Our “modern” economic theory even predates thermodynamics! How can we possibly still use Adam Smith as our economic foundation, without first integrating real science into markets and money so that they are at least compatible with the First and Second Laws of Thermodynamics? After all, isn’t the real economy all about the transformation of matter and energy? Or have we focused so much on money, finance and intangible assets that we have come to think of them as the economy?

    And when I say “real science” I certainly don’t mean the thin veneer of financial engineering that was applied onto the rotten surface of structured finance (CDO-cubed?!), but something entirely different. For example, why don’t we start by including into our econometric models those pesky “externalities” (pollution, environmental degradation, resource depletion…) that Adam Smith left out? Maybe he (and so many others after him) was right in ignoring them, living as he did in an 18th century world that seemed boundless. But can we ignore them today?

    Reageer hierop
  30. 30

    @Loupe: “Moderne” mechanica is ook ouder dan thermodynamica. Anyway, de beta’s hadden in de jaren ’70 geen gelijk (Club van Rome), hadden vorig jaar geen gelijk (PeakOil) waarom zouden ze nu wel gelijk hebben?

    Reageer hierop
  31. 31

    @30:
    Waarop baseer je je veronderstelling dat ‘ze geen gelijk hebben’?

    Yale Environment 360: A Timely Reminder of the Real Limits to Growth
    Yes, it’s hard to change ways of life, and hard to break addictions, and hard to turn your economic systems and political goals away from the constant expansion that have been their target for more than 200 years. But now we know — with the cold precision offered by numbers — that there’s something that’s harder to imagine, which is going on as we’ve been going.

    American Scientist: Revisiting the Limits to Growth After Peak Oil
    Although we do not necessarily advocate that the existing structure of the limits-to-growth model is adequate for the task to which it is put, it is important to recognize that its predictions have not been invalidated and in fact seem quite on target. We are not aware of any model made by economists that is as accurate over such a long time span.

    Reageer hierop
  32. 32

    Waarop baseer je je veronderstelling dat ‘ze geen gelijk hebben’?

    Verleden voorspellingen. Ik wacht nog steeds op de $200 dollar die een vat olie *vorig jaar* had moeten bereiken.

    Natuurwetenschappers in academia willen graag lekker dwars zijn, en dat kan soms nuttig zijn. Maar ik vaar er niet blind op nee.

    Reageer hierop
  33. 33

    En ik wacht nog steeds op de NASDAQ die door de 30000 (da’s dertig duizend) punten heengaat. Zoals mij is voorgehouden in 1999. Door een econoom.

    Reageer hierop
  36. 36

    Artikel op bnet over het NEF-rapport:

    In a Renewable Energy World, Is There an Alternative to Growth?
    There are two questions that I find interesting. The first is whether it can be proven — and quickly, since we’re potentially racing against the clock of climate change — whether it’s indeed possible ot not to reduce our carbon intensity by an average of 2.7 percent (the NEF’s figure) per year for the next several decades.

    My second question, and the truly important one if the NEF is correct, is how the report’s authors expect to gain any support.

    Even supposing the NEF got a fair hearing, it’s highly unlikely that our culture could choose to turn around and adopt new goals in any time frame sufficient to deal with climate change. The first step, of course, would be for both sides to start talking and reconcile their views.

    But at this point, there’s an undeniable ideological split. I definitely don’t believe everything the NEF has to say — but I do think that both the think tank and its opponents, not to mention our politicians, should engage in a real debate.

    Reageer hierop
  37. 37

    Economic Growth And Climate Change — No Way Out?

    The inescapable conclusion in 2010 is that continued economic growth at near 20th century rates in the 21st century is incompatible with taking positive, effective steps to mitigate anthropogenic climate change. Moreover, such assumptions are not compatible with a near-term peak in the conventional oil supply. Our species faces unprecedented challenges in this new century. Our response to those challenges will define Homo sapiens in ways we never had to come to grips with during the Holocene (roughly the last 10,000 years) or before that in the Pleistocene. The problems we face in this century are unique, even on geological time-scales extending far into the past beyond the 200,000-year-old Human experience on Earth.

    Both our limitations and our abilities, such as they are, will be displayed in the bright, harsh light of the energy & climate outcomes in the 21st century. Regardless of who we pretend to be, our response to these challenges will tell us who we really are.

    Reageer hierop