dossier

Klimaatcriminaliteit

Foto: NASA Earth Observatory (cc)

Nieuwe definitie van ecocide

Een expertpanel van twaalf juristen heeft in opdracht van de Stop Ecocide Foundation een nieuwe juridische definitie van ecocide opgesteld. Deze definitie kan gebruikt worden voor een verzoek aan het Internationale Strafhof om ecocide als ‘vijfde misdaad tegen de vrede’ toe te voegen aan het Statuut van Rome, naast genocide, misdaden tegen de menselijkheid, oorlogsmisdaden en agressie.

De voorgestelde definitie van ecocide luidt:

unlawful or wanton acts committed with knowledge that there is a substantial likelihood of severe and either widespread or long-term damage to the environment being caused by those acts.

‘Wanton acts’ zijn daden met een “roekeloze veronachtzaming van schade die duidelijk buitensporig zou zijn in verhouding tot de verwachte sociale en economische voordelen van de daden”. Met ‘environment’ wordt bedoeld: de aarde, de biosfeer, cryosfeer, lithosfeer, hydrosfeer, atmosfeer en de ruimte. Onder ‘acts’ wordt ook verstaan niet-handelen (‘omission’), waardoor ook het niet voldoen aan regelgeving eronder kan vallen.

Hoewel sommige termen misschien vaag klinken – wanneer is schade ‘severe’, ‘widespread’ en ‘long-term’? – hebben de juristen juist voor deze termen gekozen omdat ze aansluiten bij de bestaande terminologie in het Rome Statuut.

Het is uniek dat ‘ecocide’ gaat over schade aan mensen én het milieu – een niet-antropocentrische aanpak dus – waar de andere vier misdaden tegen de vrede exclusief focussen op het welzijn van mensen. Maar de definitie is ook weer niet ecocentrisch, want Philippe Sands benadrukt dat het strafbaar stellen van ecocide ertoe moet bijdragen dat we erkennen dat ons welzijn afhankelijk is van het welzijn van de natuur.

Foto: NASA Earth Observatory (cc)

Minister Eric Wiebes is klimaatontkenner van het jaar 2020

Onze klimaatminister is verkozen tot de grootste verspreider van klimaatonzin, Clintel komt nipt op de tweede plek.

Het was vanaf de opening van de stembus al duidelijk: onze minister van klimaat Eric Wiebes (VVD) kon op de meeste stemmen rekenen. Niet zo gek, denken wij, want wij horen de minister geregeld zeggen dat Nederland zo goed bezig is, terwijl we ook allemaal weten dat het nog maar de vraag is of Nederland de klimaatdoelen voor 2030 – 49% CO2-reductie ten opzichte van 1990 – gaat halen. Officieel is het hele kabinet Rutte-III overtuigd van de noodzaak om fossiele energie vaarwel te zeggen, maar ondertussen kreeg de fossiele industrie dit jaar nog evenveel subsidie (4,5 miljard!) als CO2-besparende maatregelen.

We reiken de Gouden Hockeystick uit voor het verspreiden van des- of misinformatie over klimaatverandering en klimaatwetenschap. Natuurlijk is de minister geen klassieke klimaatontkenner, maar wij zijn er niet van overtuigd dat onze minister van klimaat het probleem van klimaatverandering zo serieus neemt als zou moeten. Waar is de urgentie, de drive om een tandje bij te zetten om die klimaatdoelen wél te halen, om écht koploper te zijn in de energietransitie, in plaats van met mooie woorden de hekken te sluiten? Welk signaal over klimaatverandering geeft de minister nu eigenlijk aan de burger?

Foto: NASA Earth Observatory (cc)

Groeiende steun voor strafbaarstelling van ecocide

ANALYSE - De Tweede Kamer en kabinetsleden discussiëren sinds 2015 over strafbaarstelling van ecocide als vijfde internationale misdaad tegen de vrede. Het kabinet voelt er weinig voor, maar de steun in de Kamer groeide. Nieuwe aanleidingen voor moties blijven zich de komende tijd aandienen.  

De Partij voor de Dieren schrijft in hun concept-verkiezingsprogramma, net als in 2017, dat ecocide strafbaar moet worden:

Het Internationaal Strafhof krijgt de mogelijkheid om bedrijven of landen die zich schuldig maken aan ecocide te vervolgen. Ecocide is een misdaad waarbij ecosystemen verloren gaan door nalatigheid, beschadiging of vernietiging.

Elk land dat het Internationaal Strafhof erkent kan een verzoek indienen om een nieuwe internationale misdaad tegen de vrede, zoals ecocide, toe te voegen aan het Statuut van Rome, naast genocide, agressie, foltering en misdaden tegen de menselijkheid. Plegers van ecocide kunnen dan voor het Internationaal Strafhof gebracht worden. Ecocide is op dit moment alleen strafbaar in de context van oorlogsmisdaden.

GroenLinks, BIJ1, de SP en DENK hinten in hun concept-verkiezingsprogramma’s naar de aanpak van ecocide, hoewel niet altijd duidelijk is of ze doelen op internationale (straf)wetgeving (zie eindnoot).

Maakt een voorstel om ecocide strafbaar te stellen kans in de Tweede Kamer? Ik zocht in de Kamerstukken en zette de debatten over ecocide in de Tweede Kamer op een rij.

Foto: NASA Earth Observatory (cc)

Wie is klimaatontkenner van het jaar en wint de Gouden Hockeystick 2020?

Dit jaar reikt Sargasso voor de tweede keer de Gouden Hockeystick uit: de prijs voor de klimaatontkenner van het jaar. De prijs is voor die persoon of organisatie die zodanig een loopje neemt met de feiten over klimaatverandering dat je het crimineel zou kunnen noemen.

Graag vragen we weer iedereen om personen of organisaties te nomineren voor de prijs! Op basis van nominaties stelt de redactie een shortlist samen waarop iedereen kan stemmen.

De Gouden Hockeystick wordt uitgereikt aan een persoon of organisatie die in Nederland actief mis- of desinformatie verspreidt over klimaatwetenschap of antropogene (door de mens veroorzaakte) klimaatverandering. Mis- en desinformatie ondermijnen het draagvlak voor klimaatbeleid, wat leidt tot uitstel of afstel van klimaatactie. Klimaatontkenners richten dus schade aan. Lees verder voor meer informatie over de prijs en onze criteria.

Over de Gouden Hockeystick

Sargasso reikte de prijs vorig jaar voor het eerst uit. Op basis van nominaties van lezers kwamen we tot een shortlist: FvD-voorman Thierry Baudet, ‘klimaatsceptische’ stichting Climate Intelligence (Clintel), wetenschapsjournalist en FvD-adviseur Marcel Crok en onze nationale ’trots’ Shell. Baudet werd verkozen tot winnaar, Shell werd tweede. ‘Eervolle’ vermeldingen waren er onder meer voor minister Cora van Nieuwenhuizen (VVD), de Telegraaf en het Vlaamse blog doorbraak.be.

Foto: NASA Earth Observatory (cc)

Opmerkelijke klimaatzaken

De Amerikaanse Climate Change Litigation database telt inmiddels 1224 Amerikaanse klimaatzaken en 368 niet Amerikaanse klimaatzaken. Waarbij een klimaatzaak breder gaat dan enkel rechtszaken, het kan ook gaan om dagvaardingen of dreigingen met een rechtszaak. De database is een initiatief van het Sabin Center for Climate Change Law van de Columbia Law School en Arnold & Porter. De afgelopen weken zijn er een aantal ontwikkelingen die de komende jaren grote gevolgen kunnen hebben.

Uitspraak in Ierse klimaatzaak: klimaatbeleid te vaag

De Ierse milieuorganisatie Friends of the Irish Environment (FIE) had een zaak aangespannen tegen de Ierse overheid. FIE stelde dat de Ierse overheid niet voldoet aan verplichtingen uit de Climate Action and Low Carbon Development Act, een wet uit 2015 die zegt dat de overheid plannen moet maken om de transitie naar een klimaatneutrale economie in 2050 te realiseren. Een panel van zeven Ierse opperrechters gaf de milieuorganisatie unaniem gelijk.

Zij bevestigden afgelopen vrijdag dat uit de huidige plannen niet valt af te leiden dat Ierland op weg is om zijn doelen te behalen. De rechter heeft de overheid daarom opgedragen op om een nieuw, gedetailleerd plan te maken. Daarbij moet een redelijk geïnformeerd persoon kunnen beoordelen of het plan realistisch is en of ze het eens zijn met de in het plan gemaakte beleidskeuzes. Het plan moet ook de volle periode tot 2050 beslaan, de latere jaren mogen wel minder gedetailleerd zijn dan de periode tot 2030. De Ierse Hoge Raad is in haar uitspraak niet ingegaan op grondwettelijke of mensenrechten zaken, aangezien de zaak niet door een individu was aangespannen. Dit kan in toekomstige rechtszaken nog wel een rol gaan spelen.

Kijktip: Geldstromen Clintel nader bekeken

Vanavond komen de klimaatcriminelen van Clintel aan bod op NPO2. De nummer drie in onze verkiezing van klimaatontkenner van het jaar werd opgericht door Guus Berkhout en Marcel Crok, die Sargasso nog steeds met een rechtszaak dreigt. De onderzoeksjournalisten namen de geldstromen die richting de organisatie gaan onder de loep. En wat *kuch* schetst onze verbazing? Er gaat nog steeds fossiel geld richting de stichting. We zijn benieuwd.

NPO 2, vanavond 22:10

Foto: NASA Earth Observatory (cc)

Hoe klimaatontkenners – ook Marcel Crok – de boel flessen

Klimaatontkenners gebruiken verschillende technieken om misinformatie te verspreiden, en een daarvan is datamanipulatie.  John Christy maakte een grafiek die zou moeten aantonen dat klimaatopwarming niet bestaat. En met succes, want de grafiek is zelfs gebruikt in het Amerikaans congres. Ook onze grote vriend Marcel Crok gebruikte het tijdens zijn TedX talk die door Ted van een waarschuwing werd voorzien, omdat zijn ‘sweeping claims’ niet onderbouwd zijn. Crok blijft deze grafiek, ondanks de problemen die ermee zijn gewoon gebruiken. Maarten Keulemans trok hierover recent ook al aan de bel, maar gaat er verder niet heel erg diep op in.

Youtuber GraphWizard deed dat wel en maakte een filmpje om te reconstrueren hoe deze grafiek tot stand kwam. Kijk en huiver.

Foto: NASA Earth Observatory (cc)

Gaat Marcel Crok Sargasso voor de rechter slepen?

Ik had tot de dag van vandaag nog nooit van Joost Berculo gehoord, maar nu lees ik op zijn website @sargasso dat ik een klimaatcrimineel ben omdat de term klimaatontkenner niet langer de lading zou dekken. […] Ik heb een bericht gestuurd aan het bestuur van @sargasso om in ieder geval mijn naam en verwijzing naar mijn werk uit het bericht te verwijderen.

Aldus Marcel Crok, alweer bijna een half jaar geleden op Twitter. Marcel Crok, u weet wel, de ‘klimaatsceptische’ wetenschapsjournalist en medeoprichter van het blog Climategate en Stichting Clintel. En ja, het klopt, hij werd een klimaatcrimineel genoemd op Sargasso. Nou ja, om precies te zijn een ‘nuttige idioot’, maar we begrijpen de verwarring. Ook snappen we dat Marcel Crok daar niet zo blij mee was, ondanks de door hemzelf geclaimde onbeduidendheid van degene die de column schreef.

Wat we minder begrijpen is dat Marcel Crok toen besloot Sargasso te benaderen en te eisen dat zijn naam zou worden verwijderd uit het artikel, of anders… Dat hij niet inzag dat het hier ging om een column, dat men daarin nog wel eens een hyperbool gebruikt, en dat die polemisch van aard kunnen zijn. En ook dat dat in Nederland gewoon mag, zeker tegen een persoon die zichzelf zo nadrukkelijk in de publieke belangstelling manoeuvreert.

Foto: NASA Earth Observatory (cc)

Uitreiking Gouden Hockeystick 2019: Baudet krijgt nog een kans

Er was een prijs, er was een locatie én er was publiek. Maar ondanks honderden twittermentions en vele artikelen over een periode van meer dan zes weken geen Thierry te bekennen. En dat terwijl dat hij de prijs zo graag wilde hebben, zoals uit zijn tweet bleek.

Baudet-hockeystick

We wisten natuurlijk al dat onze Thier niet het scherpste potlood uit het bakje is, je wint zo’n prijs niet voor niets, maar er pas een dag na de bekendmaking achter komen dat je een prijs hebt gewonnen, dat hadden zelfs wij niet verwacht. Zijn eerste Nederlandse prijs nota bene!

Maar goed, we zijn natuurlijk ook de beroerdste niet, en willen hem een herkansing geven. Wij komen de prijs graag brengen. Dus Thierry, neem contact op, en dan maken we een afspraak! Let wel, het is een wisselbeker, dus je moet hem dan volgend jaar wel aan je opvolger overhandigen.

Foto: NASA Earth Observatory (cc)

Thierry Baudet is dé klimaatontkenner van 2019!

Het was een spannende race, en ook in het redactielokaal waren de voorkeuren tot het einde verdeeld. Bij de online stemming ging na een wat rommelige beginfase Thierry Baudet aan kop, en hoewel hekkensluiter Shell in de laatste week met een stevige inhaalrace toch nog naar de tweede plek steeg, kwam de eerste plaats van Thierry Baudet niet echt meer in gevaar. Wij feliciteren hem dan ook met het winnen van de Gouden Hockeystick 2019!

Baudet werd genomineerd vanwege zijn standpunt dat klimaatverandering een “hoax” is en het actief verspreiden van dat standpunt. Hij noemde de algemeen geaccepteerde inzichten over klimaatverandering een “religie” en een “geestesziekte”. Baudet beschuldigde in de Tweede Kamer het KNMI van datamanipulatie, wat volgens hem zou betekenen dat het wel meevalt met die opwarming. Ook verkondigde Baudet met regelmaat leugens over klimaatwetenschap op tv, bijvoorbeeld bij Goedemorgen Nederland en bij Pauw, waar hij in twee minuten 18 onwaarheden over het klimaat wist te verkondigen, zoals de uitspraak dat klimaatwetenschap een “duistere, hekserijachtige quasiwetenschap” is. Ook op Twitter strooit Baudet kwistig met onjuiste informatie over klimaatverandering en klimaatwetenschap.

Tweede plek: de misinformatiecampagne van Shell 

Oliegigant Shell eindigt op de ‘eervolle’ tweede plek. Shell erkent dan wel officieel de inzichten van klimaatwetenschap, maar onderschrijft de urgentie van klimaatverandering duidelijk niet. Een bedrijf dat de olieproductie nog wat opstookt en via events en onderwijsmateriaal onze kinderen wijsmaakt dat overstappen op duurzame energie echt zo’n haast niet heeft laat zijn ware aard zien. Shell voert een dubieuze strategie om zich enerzijds te positioneren als voorloper in de energietransitie en anderzijds te lobbyen tegen ingrijpend klimaatbeleid. Dit zagen we dit jaar weer eens bevestigd toen Shell zich als eerste van de grote industrieën verbond aan het Klimaatakkoord, maar tegelijkertijd geen haast maakt met het omschakelen naar een klimaatvriendelijker businessmodel. En dat terwijl Shell al sinds 1986 weet dat het mede verantwoordelijk is voor het broeikaseffect en opwarming van de aarde, en wat de desastreuze gevolgen daarvan zijn.

Foto: NASA Earth Observatory (cc)

De stembus is geopend! Wie wint de Gouden Hockeystick 2019?

Sargasso reikt dit jaar voor het eerst een prijs uit voor de klimaatontkenner van het jaar: de Gouden Hockeystick! Welke persoon of organisatie in Nederland speelt de grootste rol in het verspreiden van des- of misinformatie over klimaatwetenschap of antropogene (door de mens veroorzaakte) klimaatverandering, in zo’n mate dat je het crimineel zou willen noemen?

Stem hieronder op je favoriete kandidaat. Op de shortlist vind je meer informatie over de kandidaten, de redenen van hun nominatie en onze criteria (de lijst met afvallers van dit jaar vind je hier). De winnaar wordt op 31 oktober bekend gemaakt.

[stemmen kan niet meer]

 

Foto: NASA Earth Observatory (cc)

Gouden Hockeystick 2019: ‘Eervolle’ vermeldingen

Om 11 uur vandaag maken wij bekend welke vier kandidaten de shortlist haalden voor Sargasso’s prijs voor de klimaatontkenner van het jaar. Vanaf dat moment kan iedereen stemmen op de favoriete kandidaat.

Maar eerst: deze genomineerde kandidaten krijgen een ‘eervolle’ vermelding: zij haalden de shortlist niet, ondanks dat zij steeds standpunten en argumenten van stal halen die door de klimaatwetenschap allang ontkracht zijn (in alfabetische volgorde):

  • Guus Berkhout – emeritus hoogleraar, oprichter stichting Clintel, verzamelde 500 internationale ondertekenaars voor zijn brief naar de VN met de boodschap ‘There is no climate emergency’ (de internationale versie van het Klimaatmanifest), is zo verweven met Clintel dat we besloten alleen Clintel op de shortlist te zetten (oeps, verklapt!)
  • Doorbraak.be – Belgisch blog, biedt podium aan klimaatontkenners, valt buiten de boot omdat de prijs zich richt op Nederlandse personen en organisaties, maar uiteraard juichen we een Vlaamse variant van de prijs toe. Even rond de tafel, @ManuelSintubin?
  • Robert Jensen – mediapersoonlijkheid die steeds reeds ontkrachte klimaatmythes herhaalt, nuttige idioot die klimaatontkenners nakraait
  • Kees de Lange – emeritus hoogleraar en fervent twitteraar, herhaalt steeds allang ontkrachte klimaatmythes, ondertekent wel brieven maar schrijft ze niet zelf
  • Minister Cora van Nieuwenhuizen (VVD) – ijvert voor uitbreiding van Schiphol, maakte een misstap door op tv te twijfelen over de rol van de mens bij klimaatverandering, maar frustreert (voor zover wij weten) het Klimaatakkoord niet
  • Niek Sandmann – vastgoedmiljonair, financiert stichting Clintel, is een enabler maar houdt zich verder op de achtergrond
  • De Telegraaf – laat regelmatig kritiekloos klimaatontkenners aan het woord, maar valt meestal beleid aan en is vooral doorgeefluik
  • Leon de Winter – schrijver en Telegraaf-columnist, herhaalt in zijn columns steeds reeds ontkrachte klimaatmythes, maar doet er daarbuiten niet zo toe
  • Syp Wynia – publicist, herhaalt onder meer in Elsevier en op Twitter steeds reeds ontkrachte klimaatmythes, maar doet er daarbuiten niet zo toe
Volgende