dossier

Israël/Palestina conflict

Alle artikelen die de afgelopen jaren op Sargasso verschenen zijn en betrekking hebben op het Israël-Palestina conflict.


Foto: Enric Borràs (cc)

Joodse Lobby

Ze was decennialang de onbetwiste ‘grande dame’ van de Amerikaanse politieke journalistiek. Helen Thomas, inmiddels negentig jaar oud, liep al vijftig jaar mee in Washington. Ze mocht zitten op de voorste stoel in de persfoyer van het Witte Huis en legde Amerikaanse presidenten regelmatig met lastige vragen het vuur aan de schenen. Wat had ze immers te verliezen?

Meer dan je zou denken, zo bleek onlangs. Een pittige uitspraak in het voorbijgaan, gefilmd op een mobieltje, maakte afgelopen zomer een einde aan Thomas’ lange carrière als politiek verslaggeefster. Inmiddels heeft het beroepsgilde van Amerikaanse journalisten zelfs de stekker uit de ‘Helen Thomas Award’ getrokken, een oeuvreprijs voor journalistieke veteranen zoals zijzelf. Helen Thomas is in de kringen die er toe doen in rap tempo een besmet individu aan het worden: een sociale leproos.

Nu moet gezegd worden: mevrouw maakt het er zelf ook wel een beetje naar.

Het begon allemaal met een vriendelijk gesprekje van twee minuten in het park voor het Witte Huis, waar rabbijn David Nesenoff de correspondente tegen het lijf liep en zijn twee zonen aan haar voorstelde. Beiden wilden journalistiek gaan studeren. Of zij nog tips voor hen had. Thomas reageerde enthousiast: “Beslist doen. Daar word je absoluut gelukkig van. Je kunt de mensen informeren en je blijft altijd bijleren.”

Foto: Enric Borràs (cc)

David en Benjamin

Kosher in New York (Foto: Flickr/dougtone)

Het is geen ondenkbeeldige situatie: na de Tweede Wereldoorlog vluchten twee joodse broers, David en Benjamin, uit Europa. Ze hebben de verschrikkingen van het nazi-regime ter nauwernood overleeft. David, de oudere broer vlucht naar Amerika (New York) en Benjamin, de jongere naar Brits Palestina, dat snel onafhankelijk Israel zal worden.

Ze moeten allebei hard werken: in Amerika geldt dat iedereen door hard werk zichzelf verder kan helpen, in Israel bouw je mee aan de Joodse staat. En zo werkt David als schoonmaker, krantenverkoper, en uiteindelijk journalist. Benjamin werkt in een kibboets, een collectieve boerderij, voor het algemeen belang.

Natuurlijk vinden beide broers liefde in hun nieuwe vaderland: zowel op het Israelische platteland als in een stad als New York is er bruisende joodse gemeenschap van migranten uit Europa. David trouwt met Rachel, die uit Polen gevlucht is, en Benjamin met Hannah, net als hij zelf een vluchteling uit Nederland.

Maar dan komt er een belangrijk verschil: waar David in Amerika leeft en dus in vrijheid en veiligheid, leeft Benjamin in Israel, een land dat voortdurend in oorlog is met haar buurlanden: in 1948 vallen de Arabische buurlanden in en in 1956, 1967 en 1973 volgen respectievelijk de Suez-oorlog, Zes-Daagse oorlog en de Yom Kippoer oorlog. Maar zelfs binnen Israel is geweld nooit ver weg: Israelische burgers worden voortdurend bedreigd met aanslagen van terroristen. En dat heeft ook gevolgen voor de levens van Benjamin: hij moet zelf in het leger dienen. Zijn twee zoons David en Yitzak moeten dat ook. Yitzak is blijvend verlamd door een ongeluk met een tank tijdens de Yom Kippoer oorlog. Ook zijn dochter Esther dient in het leger – achter de linie als administratief assistent. Maar zelfs als Israel niet in oorlog is, leeft Benjamin en zijn familie onder de voortdurende dreiging van terrorisme. In een aanslag op een bus komt David samen met zijn vrouw (Sarah) en zijn zoon om (Abraham).

Foto: Enric Borràs (cc)

Jordanië in identiteitscrisis

Verkiezingspamfletten in Amman (Foto: ammonnews.net)

Deze week vonden er in Jordanië vervroegde parlementsverkiezingen plaats, nadat koning Abdullah II bin al Hoessein het parlement in november 2009 tussentijds ontbond. De verkiezingen stonden in het teken van de binnenlandse en buitenlandse uitdagingen die de aard en de identiteit van Jordanië als Hashemitische staat raken. Ophef over de nieuwe kieswet resulteerde in een boycot door de belangrijkste oppositiepartijen.

Kiesstelsel onder vuur
Het Jordaanse kiesstelsel is een erfenis van het Britse Rijk, een one man one vote districtenstelsel waarbij elk district een vastgesteld aantal volksvertegenwoordigers kiest. De bevolking kiest het Lagerhuis, of Huis van Afgevaardigden, terwijl het Hogerhuis, of Huis der Notabelen, rechtstreeks door de koning benoemd wordt. Al langere tijd is dit systeem aan kritiek onderhevig, omdat het de plattelandsgebieden, waar de koningsgezinde traditionele stammen en bedoeïenen dominant zijn, qua zetelaantal bevoordeelt is ten koste van de drukbevolkte stedelijke gebieden, waar veel Palestijnen wonen en de islamistische partijen veel aanhang genieten.

Vorig jaar november ontbond de koning, die veel meer macht heeft dan onze Nederlandse koningin, het parlement halverwege de zittingstermijn. Er werd officieel geen reden voor gegeven, maar het besluit stuitte op weinig weerstand. Grote delen van de bevolking zagen het parlement als een orgaan waar corruptie gebruikelijk was en inefficiëntie hoogtij vierde. Vernieuwingen stagneerden doordat wetten eindeloos op de plank bleven liggen.

Foto: Enric Borràs (cc)

Meer nederzettingen of recht voor de Palestijnen?

Palestijnse vlag (foto: flickr/Rusty Stewart)

Jordanië is de enige Palestijnse staat die er ooit zal komen. Judea/Samaria zijn Israël dus hoe meer joodse nederzettingen daar hoe beter.

Vriend van Israël Geert Wilders, die in de jaren tachtig enige tijd op een kibboets doorbracht, twitterde zaterdagavond weer eens wat.

Volgens het internationaal recht is de Westelijke Jordaanoever bezet gebied en mag Israël daar helemaal niet bouwen. Israël negeert echter de druk om zich aan het internationaal recht te houden en bouwt de laatste tijd weer volop huizen voor haar kolonisten.

De Nederlandse regering streeft al jaren naar een vredesakkoord, en ook de nieuwe regering is voorstander van een alomvattend vredesakkoord tussen Israël en de Palestijnen. Het uitgangspunt daarbij vormt een twee-staten-oplossing met de grenzen van 1967.

In het gedoogakkoord is de buitenlandparagraaf echter niet opgenomen. In toelichting op zijn tweet meldde Wilders dat het hem ‘helemaal niks interesseert’ dat zijn standpunt strijdig is met het Nederlandse buitenlandbeleid. ‘De PVV zal een Palestijnse staat nooit steunen, behalve dan Jordanië.’ Dat land is volgens hem feitelijk al de Palestijnse staat. ‘Jordanië is Palestina.’

Wilders deed zijn uitlatingen naar aanleiding van uitspraken van Richard Falk, de VN-vertegenwoordiger voor de mensenrechten in de Palestijnse gebieden. Falk is uitermate somber gestemd over de mogelijkheid van een onafhankelijke Palestijnse staat. De westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem zijn volgens hem de facto geannexeerd door Israël, waardoor het ‘een illusie is’ om te denken dat zo’n staat er op termijn gaat komen. Falk wees op het grote aantal nederzettingen van Joodse kolonisten in de gebieden die in 1967 werden bezet door Israël. Het terugdraaien van deze ontwikkeling, essentieel voor de tweestatenoplossing die onder meer door de Verenigde Staten wordt beoogd, zal volgens Falk stuiten op hevig verzet van de kolonisten.

Foto: Enric Borràs (cc)

Het Goldstone rapport en het vervolg

vnvlagAnderhalve maand geleden kwam het Goldstone rapport (pdf) uit. Meneer Goldstone heeft voor de VN de operatie “Cast Lead” onderzocht. Dat was de militaire operatie die Israël uitvoerde in de Gazastrook als reactie op de lange reeks raketbeschietingen vanuit Gaza. Het rapport heeft nogal wat opschudding veroorzaakt omdat het zich vrij stevig uitspreekt over de schendingen van het humanitaire recht en het oorlogsrecht door Israël in meerdere mate en door de Palestijnen in iets mindere mate.

Anderhalve week geleden heeft men in de roemruchte VN commissie voor de mensenrechten toch besloten een resolutie te maken naar aanleiding van dit rapport. Deze resolutie is aangenomen en zal daarom naar de algemene vergadering van de VN gestuurd worden. Nederland heeft tegen de resolutie (pdf) gestemd. Belangrijkste reden: de resolutie legt de nadruk eenzijdig op Israël.

Is die stellingname terecht en wat moet Nederland doen bij de stemming in de algemene vergadering straks?

Allereerst is er een formeel probleem. Palestina is geen erkende staat en als zodanig geen lid van de Verenigde Naties. De Palestijnen hebben wel de waarnemerstatus, maar die rol wordt ingenomen door de PLO. Dus de vraag is in hoeverre je als VN überhaupt een “eenheid” kan aanspreken die je niet erkent.

Foto: Enric Borràs (cc)

Quotes van de Dag: Dries van Agt

“Nederland, en Den Haag in het bijzonder, tooit zich met de titel ‘hoeder van de internationale rechtsorde’. Nou, houdt daar maar mee op. De regering doet er vrijwel niets aan. Ik schaam mij daarvoor.”

Oud-premier Dries van Agt, die een boek over de Palestijnse kwestie heeft geschreven, hekelt de houding die Nederland inneemt tegenover Israel. Vooral minister Verhagen, toch een partijgenoot, krijgt de wind van voren:

“Maxime, mijn cher ami, gaat nogal selectief te werk. Hij gaat naar zorgvuldig uitgekozen plaatsen en conferenties die niet veel meer zijn dan elkaar in het vooroordeel verstevigende clubjes van: samsam tegen het Arabische tuig. Maxime is nooit in Gaza geweest. Hij had er de hel kunnen zien, want Gaza, dat is de hel.”

Van Agt ontpopt zich nu, na tijdens zijn politieke loopbaan uitgesproken pro- Israel geweest te zijn, als Palestina-activist. CDA-kamerlid Ger Koopmans verbaast zich dan ook over Van Agts bekering:

“[Het is]verrassend dat bepaalde katholieke politici naarmate ze dichterbij de hemelpoort komen steeds linksere taal gaan uitslaan.”

Foto: Enric Borràs (cc)

Gabber voor Gaza

Dit is een gastbijdrage van Jacco.

palestinaJa, ja, ja. Opa vertelt. Maar het is wel zo. Jullie hebben maar geluk, met zoveel ellende op aarde. Er was namelijk een tijd dat het allemaal paix-en-vree en koek en ei was in de wereld. In de jaren negentig namelijk. De muur was net down, dus de spirit was overal up! En daar hoorde dance bij, in al zijn vormen, acid, drum ’n bass, goa en, het woord zegt het al, happy hardcore. Men sprak over het einde van de geschiedenis, loveparade’s van Warshau tot Wladiwostok, vrijheid, blijheid, paarse kabinetten. Goed, goed er werd in Joegoslavië nog geknokt, maar dat was veel te moeilijk om uit elkaar te houden en duurde ook zóóóóóo lang dat het ging vervelen.

Prachtige tijd, maar voor de benefiet-industrie was het een ramp natuurlijk. Geen Live-Aid, geen Farm-aid niks. Tsja, een beetje dansen tegen aids, dat gebeurde wel, maar de meeste mensen kwamen zo wappie op het feest dat de betekenis volledig langs ze heen ging. Goddank dus dat Osama in 2001 een einde aan het feest maakte, de lol was ineens op.

Terreur, aardbevingen, overstromingen, tsunami’s. Yes, de gitaren konden weer uit de wilgen, de snuiten konden weer op sip en het haar kon weer ongewassen en betrokken. Benefiet-concert! Niets leuker dan jezelf een excuus geven om voor een halfvol zaaltje ook eens headliner te zijn. Niemand die je afzeikt, want je kutband speelt natuurlijk voor dat Sri Lankaanse weeshuis. Bekritiseren van de band betekent dan natuurlijk schoppen tegen schattige bruine weeskindjes met zo’n spirituele stip op het voorhoofd. So not done!

Foto: Enric Borràs (cc)

Hamas en de war on terror

De voormalige Hamas leider Sheikh Yassin (Foto: Martijn Dekker)

Het is opvallend hoe gemakkelijk velen Hamas simpelweg beschouwen als een van de strijdende partijen in de globale Jihad tegen het Westen. In zijn opiniestuk in de Volkskrant van 19 januari, schrijft historicus Dirk-Jan van Baar bijvoorbeeld, dat het Israëlische offensief in Gaza aantoont dat de war on terror niet hopeloos is. Door echter de Israëlische strijd tegen Hamas op één lijn te stellen met de Amerikaanse oorlog tegen het terrorisme, toont hij dat hij zich niet goed verdiept heeft in de geschiedenis van het Palestijns-Israëlische conflict.

In tegenstelling tot wat de Israëlische en Amerikaanse PR de wereld wil doen geloven, heeft Hamas niets te maken met schurken als Osama bin Laden en zijn Al-Qaeda. Hoewel beide bewegingen hun inspiratie putten uit de islam, houdt de vergelijking daar zo ongeveer mee op. Hamas, waarvan de naam een acroniem is voor ‘Islamitische Verzetsbeweging’, is opgericht voor en door de Palestijnen, om de bezetting van de zionistische entiteit (Israël) te bevechten. Zoals in het allereerste communiqué van de beweging, uitgegeven in de eerste maand van de intifada, te lezen is, gaat het om een strijd tegen de Joodse oppressie en de bijbehorende kettingen, de gevangenissen en andere detentiecentra. Waar Al-Qaeda aanslagen over de gehele wereld pleegt en de corruptie, arrogantie en het expansionisme van de gehele Westerse wereld zegt te bevechten, is de strijd van Hamas zeer lokaal en vele malen doelgerichter: vechten tegen de nog immer voortdurende Israëlische bezetting van Palestijnse grond en de onderdrukking van Palestijnen. Is deze strijd tegen een verstikkende onderdrukking door een land dat voortdurend internationale wetten met voeten treedt, legitiem? Ja.

Echter, naast het feit dat de door Hamas gevoerde gewapende strijd tegen Israël vrijwel zinloos is, zoals nu weer is gebleken, moest het afvuren van raketten op Israëlische burgers ook absoluut gestopt worden. Dat mensen in het zuiden van Israël al jaren in angst leven is verwerpelijk en in wezen niet anders dan de collectieve strafmaatregelen die Israël de Palestijnen continu oplegt. In dat opzicht was een Israëlische aanval op de militanten van Hamas begrijpelijk. Het geweld en de ogenschijnlijke willekeur waarmee de Gazastrook is gebombardeerd en waardoor honderden onschuldigen zijn gedood, zijn echter totaal niet begrijpelijk.

Foto: Enric Borràs (cc)

Obama’s uitdaging: Het Midden-Oosten

Vandaag plaatsen we een eerste gastbijdrage van Hoite Vellema, oud-student Internationale Betrekkingen aan de UvA.

Obama 2008.jpgVolgende week dinsdag treedt Barack Obama aan als commander-in-chief van de Verenigde Staten. Direct na zijn aantreden staat hij voor een aantal dringende beslissingen over met elkaar samenhangende kwesties in het Midden-Oosten. Obama krijgt te maken met Irak, waar zich een overbelast Amerikaans leger bevindt, met Iran dat waarschijnlijk zeer binnenkort nucleaire capaciteit kan verkrijgen, met zwakke regeringen in Libanon en de Palestijnse gebieden (die bedreigd worden door militante islamitische groeperingen), met een geëscaleerd Israël-Palestina conflict en met het eigen verlies van geloofwaardigheid in de regio, door jaren van falen en wanbeleid.

Al deze kwesties vergen Obama’s onmiddellijke aandacht. En hoewel ze apart aangepakt moeten worden, beïnvloeden ze elkaar direct en indirect.

Allereerst moet Obama een echte dialoog met Iran aangaan, waarbij het voorwaarde is dat Iran zijn verrijkingsprogramma tijdelijk stopzet. Als Iran hiertoe bereid is dan kunnen de VN-sancties worden opgeheven en anders verscherpt. Een genormaliseerde relatie met het Westen en nieuwe economische stimuli zijn de andere bargaining chips tijdens de onderhandelingen. Ook de militaire optie mag niet van tafel, maar mag alleen gebruikt worden als laatste redmiddel. De kosten zijn te hoog en de risico’s te groot. Koste wat kost moet wel voorkomen worden dat Iran in de huidige machtsbalans de beschikking over kernwapens krijgt.

Foto: Enric Borràs (cc)

Pro-Israel/Palestijnen? Eerst een bestand, dan schuldvraag!

De hoofdredactie van de Telegraaf legt de schuld van oorlog compleet bij Hamas. SP-Kamerlid van Bommel roept juist op tot een Intifada tegen Israel. Voorspelbare polariserende taal. Waar zijn deze Nederlandse ophitsers mee bezig? Zijn ze verblind door haat, doordat de raketten hen om de oren vliegen? Hebben zij last van bommen, die hun schoolgaande kinderen bedreigen? Niets van dat alles. Het zijn kortzichtige opruiers met oogkleppen op. Beide partijen missen empathie. Veel Nederlanders leggen, net als de Telegraaf en van Bommel, de schuld bij één partij. Als Nederlanders dit al doen, hoe kunnen we van de Israëli’s en Palestijnen dan verwachten dat ze toenadering tot elkaar zullen zoeken? Dat het ooit vrede wordt?

Voor inval?

Oorlog maakt angstig. Angst versterkt het wij-zij denken. Het is daarom niet verwonderlijk zeer veel van de (Joodse) Israëli’s achter de inval staan. De Joden kennen honderden jaren van bedreiging, uitsluiting en vervolging. Door de eeuwenlange haat tegen de Joden kent de Dikke van Dale woorden als ‘antisemiet’, ‘razzia’ en ‘pogrom’. Joden werden en worden op gruwelijke wijze vervolgd. Israel is geografisch een klein landje, omringd door (enkele) bedreigende moslimlanden. Naast bedreigende buurlanden is er direct gevaar. Eerst kwam het gevaar vanuit het noorden, altijd loert het gevaar in de bus en nu vanuit de Gazastrook. Die laatste bedreiging is volgens Israel de reden voor de oorlog in de Gazastrook. Door alle media in Israel wordt dag in dag uit gewezen op Hamas, dat uit is op de totale uitroeiing van de Joden. Als ik een Joodse inwoner was van Israel, dan was ik voor de oorlog tegen Hamas.

Foto: Enric Borràs (cc)

CU: “De Joodse staat legt het af in de beeldvorming”

CU: “De Joodse staat legt het af in de beeldvorming”

vlaggen israel palestinaDe berichtgeving in westerse media over de oorlog in de Gazastrook is bepaald niet altijd even objectief. CU-fractievoorzitter Arie Slob was afgelopen week op bezoek in Israël en zag daar de andere kant van het verhaal. “De Joodse staat legt het af in de beeldvorming.” Zijn bezoek aan Israël stond al lange tijd gepland. Niet te weten dat CU-voorman Slob midden in een oorlog zou terechtkomen.

Afgelopen week voerde hij gesprekken met een breed scala aan mensen – zowel aan Israëlische als aan Palestijnse zijde.

In hoeverre heeft dit bezoek -uw eerste aan Israël- uw beeldvorming veranderd?
„Mijn opvattingen over dit conflict zijn niet ingrijpend veranderd. Door zo’n bezoek krijgen de dingen wel vlees en bloed. Als je in Nederland zit, kun je nooit dit gevoel bij de informatie krijgen.”

Hoe komt het volgens u dat de beeldvorming in Europa zo eenzijdig is, en vooral sterk pro-Palestijns?
„We leven in een beeldcultuur. Aan Palestijnse zijde vallen veel slachtoffers. Dat levert beelden op die emotie en een bepaalde stemming oproepen. Op een bepaalde manier is hier ook sprake van een mediaoorlog. En daarbij legt Israël het af in de beeldvorming.”

Vorige Volgende