Overzicht

dossier

Israël/Palestina conflict

Foto: Enric Borràs (cc)

Alle artikelen die de afgelopen jaren op Sargasso verschenen zijn en betrekking hebben op het Israël-Palestina conflict.


Foto: Enric Borràs (cc)

In Gaza: Nederlandse media met een zak zout

, door

In Nederland nemen we de woorden van de politici met een korrel zout. En mededelingen van de NS met een hele zak. Maar waar het op de media -en vooral onze vertrouwde NOS aankomt, gaan we er vaak vanuit dat wat we te zien en te horen krijgen, min of meer klopt. Onze media zijn immers onafhankelijk. Toch?

Hoe meer ik de verslaggeving van de Nederlandse media (online) lees met betrekking tot gebeurtenissen die ik van dichtbij meemaak in de Gazastrook, des te meer ik mij afvraag of de betreffende correspondenten ooit een school heeft afgemaakt. Het laatste voorbeeld heeft betrekking op de geweldsuitbarsting van de laatste kleine 24 uur in de Gazastrook.

Rond 16.00u gisterenmiddag zat ik met vrienden in een taxi op weg naar huis, na wat uren uitwaaien op het strand. Wanneer we mijn huis op vijf minuten na genaderd zijn, wordt de weg geblokkeerd door een massale samenloop van mensen, uitsluitend mannen en jongens. De geur van verbrand rubber hangt in de lucht. Wanneer ik de taxichauffeur vraag wat er gebeurd is, antwoord hij met een bedrukt gezicht ‘qasf’, wat zoveel als bom(bardement).

Midden in de dichtbevolkte wijk Tel al Hawa, op een steenworp afstand van een ziekenhuis, had Israël daar een auto bestookt. De twee inzittenden waren op slag dood: Zuhair Qaisa (Secretaris-Generaal van het Popular Resistance Committee) en Mahmoud Ahmad Hunein (een man uit Nablus, Westelijke Jordaanoever, die in oktober was vrijgekomen uit Israëlisch gevangenschap, als onderdeel van de uitwisseling tegen soldaat Gilad Shalit). Enkele voorbijgangers raakten gewond, van wie één ernstig. De kinderen om de autowrak heen stonden, vertelden me hoe ze kort voor de explosie de drones (verkennings-en bombarderingsvliegtuigjes) al in de lucht hadden zien zweven.

Foto: Enric Borràs (cc)

Het onrealistisch realisme van Paul Brill

, door

Koerden krijgen geen eigen staat, dus Palestijnen ook niet. Dat is ongeveer de strekking van Paul Brill’s betoog, afgelopen weekend in de Volkskrant. Filosoof en student Internationaal Recht Mihai Martoiu Ticu dient Brill van repliek.

Paul Brill’s versie van Volkenrecht is wonderbaarlijker dan Alice in Wonderland. Zijn heimelijke gedachte in zijn laatste column, ”Recht op eigen staat heeft zijn grenzen”, is ons een machtswellustig en op macht berustend beeld van recht aan te smeren. Zijn houding is slechts te verklaren via de natte droom dat Israël ook het resterende stuk van Palestina zal bemachtigen.

Hij betoogt dat de Koerden meer recht op een staat hebben dan de Palestijnen en suggereert dat – omdat de Koerden weinig kans op een eigen staat maken – de Palestijnen het ook moeten ontgelden. Maar hij vergist zich op alle fronten.

Zijn argument dat de Koerden een groter recht op een staat hebben, berust op de volgende premissen:

  • Hun nationalisme is eerder opgebloeid.
  • Ze hebben een eigen taal.
  • Ze hebben een rijke culturele traditie.
  • “Na de Eerste Wereldoorlog heeft er, op grond van het Verdrag van Sèvres, ook heel even een embryonale Koerdische staat bestaan in het gebied rond Diyarbakir (Oost-Turkije).”

Laten we deze allemaal onder de loep nemen.

Foto: Enric Borràs (cc)

Arabische Lente slaat Palestijnen niet over

, door

Het leek haast alsof de Arabische Lente aan de Palestijnen voorbij was gegaan. Er waren tot nu toe geen massale protestbewegingen en evenmin aanwijzingen dat Palestijnen naar het voorbeeld van Tunesië, Egypte en andere Arabische landen aanstalten maakten om en masse te gaan ‘stemmen met hun voeten’. Afgezien van wat kleinere demonstraties was er slechts één opmerkelijke uitzondering: de marsen die Palestijnse vluchtelingen in Libanon en Syrië organiseerden naar de Israelische grenzen op en rond 15 mei, de dag van de Nakba. De tienduizenden die eraan deelnamen zorgden voor grote nervositeit aan de Israelische kant, die zich vertaalde in een bloedige reactie, waarbij een veertigtal demonstranten door de Israeli’s werd doodgeschoten en een onbekend aantal te gewond raakte.

Maar indirect is er intussen wel degelijk sprake van een invloed die uitgaat van de veranderingen in de Arabische wereld. Zo is het feit dat Fatah en Hamas in november het tussen hen bereikte verzoeningsakkoord van 4 mei 2011, dat een dode letter was gebleven, weer oppakten onder meer te danken aan verschuivingen in de Arabische regio. Vooral het verdwijnen van president Mubarak, die altijd trouw het Amerikaanse beleid uitvoerde, was daarbij een factor doordat het zorgde voor een andere klimaat in Egypte. De Egyptische geheime dienst pakte de verzoeningspogingen tussen Hamas en Fatah weer op, waar zij zich al eerder mee bezig had gehouden. En ook was er meer toenadering tussen Cairo en Hamas via een (in letterlijke zin) wat opener beleid ten aanzien van de grensovergang bij Rafah.

Foto: Enric Borràs (cc)

‘De twee staten zullen er nooit komen’

, door

Dit interview met de Palestijnse politicus en intellectueel Ali Abunimah, schreef ik voor het herfstnummer van het tijdschrift ZemZem (www.zemzem-org).

De aanvraag voor het lidmaatschap van de Verenigde Naties die de Palestijnse Autoriteit van Mahmoud Abbas van plan was in september te doen, heeft de geesten nogal verdeeld. Aan de ene kant voorstanders – waaronder een overweldigende meerderheid van lidstaten van de VN– die menen dat de Palestijnen toch eindelijk een keer recht hebben op erkenning van een eigen staat. Aan de andere kant tegenstanders, zoals Israel, de Amerikanen en delen van de EU, waaronder Nederland die het klap in het gezicht van Israel vinden als die staat niet via onderhandelingen tot stand zou komen.

Maar ditmaal lopen de tegenstellingen ook dwars door de Palestijnse gelederen. Ook heel wat Palestijnen waren namelijk verre van enthousiast. Omdat ze Abbas en zijn Palestijnse Autoriteit volstrekt niet representatief achten voor ‘de’ Palestijnen, en omdat ze vrezen dat de aanvraag afbreuk kan doen aan historische Palestijnse rechten en de miljoenen Palestijnen buiten de bezette gebieden zou kunnen beroven van een stem.

Het Nederlandse Palestina Komitee, zelf eén van die instanties die zich uitspraken tegen het initiatief van Abbas, haalde Ali Abunimah naar Nederland. Abunimah, een rijzende ster in de Palestijnse gemeenschap, is al wat langer een tegenstander van de twee-statenoplossing. Hij schreef zo’n vijf jaar geleden het boek ‘One Country’, waarin hij een pleidooi hield voor een shift van de politieke weg om een twee-statenoplossing te bereiken (een doodgelopen weg volgens hem), naar een grassroots beweging voor gelijke burgerrechten in één staat. Sindsdien is hij steeds meer geworden tot een gezicht en een woordvoerder van deze beweging, ook wel BDS-beweging genoemd, waarbij BDS staat voor Boycott, Divestment and Sanctions. Onder meer de volkscomités in plaatsjes als Ni’lin of Nabi Saleh, waar regelmatig tegen de Muur wordt gedemonstreerd, behoren tot de BDS-beweging.

Foto: Enric Borràs (cc)

‘Palestina is geen Jordanië’

, door

Zou iemand Wilders al gewaarschuwd hebben? Eén van zijn goede politieke vrienden, niemand minder dan de ideologisch zo aan hem verwante racistische Israelische minister van buitenlandse zaken Avigdor Lieberman, heeft een uitspraak gedaan die hem (en zijn compaan PVV-kamerlid Kortenoeven die zich graag presenteert als ‘Midden-Oostenexpert’) lelijk in verlegenheid zou moeten brengen. Het gaat over Jordanië. Jordanië als Palestijnse staat om precies te zijn. Weliswaar is Wilders niet snel in verlegenheid te brengen. In het hermetisch gesloten systeem van zijn door hemzelf geconstrueerde beeld van de islam, en van de wereld in het algemeen, is nu eenmaal weinig ruimte voor de realiteit, zo lijkt het. Maar toch.

Lees even mee: Hier is om te beginnen het verkiezingsprogramma van de PVV bij de laatste verkiezingen:

 Sinds 1946 bestaat er een onafhankelijke Palestijnse staat, daarom noemt de Nederlandse regering ‘Jordanië’ voortaan gewoon ‘Palestina’.

Of  Wilders in een speech voor het ultra-rechtse Hatikva-partijtje op 5 december 2010 in Tel Aviv:

But as long as the West refuses to understand how the Palestinians are used as a weapon against Israel, it will not be able to see who is truly to blame; it will not be able to see that it is not Israel’s duty to provide a Palestinian state – for the simple reason that there already is a Palestinian state and that state is Jordan.
Indeed, my friends, Jordan is Palestine.

Foto: Enric Borràs (cc)

Waarom Iran geen kernwapens mag hebben

, door

Het is eigenlijk te simpel voor woorden, maar onze regeringsleiders houden daar niet van: waarom mag Iran eigenlijk geen atoomwapens hebben, vraagt freelance journalist Frits van Veen zich af.

Na de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog werd in 1919 de Volkenbond opgericht om de vrede te bewaren en een soort van democratie op wereldniveau te realiseren. De Volkenbond bestond destijds uit 51 landen. De rest van de wereld was nog gekoloniseerd door West-Europese landen.

De Volkenbond kreeg, na de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog, in 1945 een nieuwe naam: de Verenigde Naties (VN). Het hoofdkwartier kwam in New York, want de Verenigde Staten waren de belangrijkste initiatiefnemer en hadden bovendien inmiddels de atoombom uitgevonden. Zij waren het machtigste land ter wereld.

Inmiddels is de wereld gedekoloniseerd, op Palestina na, en bestaat onze nieuwe “wereldregering” uit liefst 193 landen.

De Verenigde Staten waren tegen het West-Europese kolonialisme. Zij waren immers zelf als onafhankelijke natie ontstaan door zich aan het Britse koloniale juk te ontworstelen. Ze voelden al aankomen dat, als straks al die bijna 200 landen lid zouden zijn van de VN, dat wel eens mis zou kunnen gaan. Misschien niet eens zo gek gedacht, want die gedekoloniseerde landen moesten eerst hun eigen boel op orde krijgen en veel van die landen zijn daar tot op de dag vandaag nog steeds niet klaar mee.

Foto: Enric Borràs (cc)

Likoed Nederland en de wonderbaarlijke vermenigvuldiging van de Arabische legers

, door

Ik ben altijd dol geweest op sprookjes. De gebroeders Grimm, Hans Christian Andersen, Moeder de Gans, ik kon er geen genoeg van krijgen. Vandaar waarschijnlijk dat het volgende verhaaltje – uit het saaie, degelijke Katholieke Nieuwsblad me zo aansprak:

“Op 6 oktober 1973, de dag dat de joden Jom Kippoer vierden, vielen Egypte, Syrië, Irak, Jordanië, Saoedi-Arabië, Marokko, Algerije, Libië en vele andere islamitische landen Israël tegelijkertijd aan.

Een grootschalig conflict dat later bekend werd als de Jom Kippoer-oorlog was een feit. Het kleine Israël (met toen amper 3 miljoen inwoners) moest zich verdedigen tegen meer dan een miljoen tot de
tanden bewapende Arabische soldaten.

Dat bovenstaande islamitisch-Arabische legers zo eendrachtig vochten, was een wonder. Want landen als Syrië en Jordanië gunden elkaar vaak het licht niet in de ogen, en hadden zelfs menige oorlog met elkaar uitgevochten.

Dat genoemde landen in oktober 1973 toch één front vormden tegen Israël kende maar één oorzaak: de diepgewortelde haat van veel Arabieren tegen Israël en alles wat joods was. Deze haat kon letterlijk elk meningsverschil tussen de Arabische landen overbruggen, iets wat je momenteel ook weer ziet gebeuren.”

Denk u eens in, meer dan een miljoen soldaten uit al die islamitische landen tezamen!!! Eerdere wonderbaarlijke vermenigvuldigingen uit de geschiedenis, zoals Jezus dat blijkbaar kon met vissen en brood, om niet te spreken van ‘Ezeltje strek je, tafeltje denk je’, vallen hierbij in het niet. Het Katholiek Nieuwsblad vermenigvuldigt de legers van Egypte en Syrië voor u met .. ja met van alles eigenlijk .. en biedt moeiteloos over de bijbel en het sprookje heen.

Foto: Enric Borràs (cc)

Mijn zoon zou niet moeten worden vrijgelaten

, door

De wisselkoers werd eergisteren vastgesteld op 1:1027. Eén Israelische krijgsgevangene blijkt 1.027 Palestijnse gevangenen waard te zijn, volgens de deal die Hamas en Israël gisteren met elkaar sloten. De 1 staat voor Gilad Shalit , de Israëlische soldaat die in 2006 (op 19-jarige leeftijd) gevangen werd genomen door Hamas strijders aan de rand van de Gazastrook. Bezoek van het Internationale Rode werd door Hamas niet toegestaan en twee jaar geleden was voor het laatst een teken van leven van hem te zien. De 1,027 staat voor de 6,000 anonieme Palestijnse gevangenen die verspreid over 22 Israëlische gevangenissen vastzitten.[1] Onder hen zijn 270 kinderen en zo’n 220 administratief gedetineerden.[2]

De Shalit deal kwam als een verassing. Toevallig zat ik tussen tientallen familieleden van gevangenen toen het nieuws over de gevangenenruil bekend werd. Ze vertelden me over de hongerstaking die zij sinds 2 weken voeren samen met Palestijnse gevangenen in protest tegen de onmenselijke behandeling in Israëlische gevangenissen. We zitten in de protesttent die de groep heeft opgezet voor het Internationale Rode Kruis gebouw in Gaza Stad – de enige verbinding tussen hen en hun gevangen familieleden. Er zijn zelf bedden neergezet voor degenen die uit willen rusten of voor wie zitten te vermoeiend is geworden. De meeste hongerstakers zien er nog redelijk fit uit, gezien de omstandigheden. Anderen liggen op apegapen en hebben totaal geen puf meer.

Foto: Enric Borràs (cc)

Partijdige verslaggeving door NRC Handelsblad?

, door

Na de rechterlijke macht, de wetenschap, de publieke omroep en de culturele sector is het deze maand de beurt aan NRC Handelsblad om verantwoording af te leggen. Volgend op de tendentieuze Kamervragen van Bosma begin september werd een week geleden ook op het journalistieke platform VillaMedia gesteld dat het avondblad een Amsterdamse, links-liberale grachtengordelkrant is geworden. In de (hoofd)redactionele commentaren van het dagblad zou “het enerzijds/anderzijds van vroeger ook vaak verdwenen [zijn] en (…) het linkse anderzijds de overhand [krijgen].” De kritiek op NRC kwam echter niet alleen van buiten.

Met een goed gevoel voor timing bracht oud-NRC verslaggever Hans Moll eind vorige week zijn boek Hoe de nuance verdween uit een kwaliteitskrant. NRC Handelsblad neemt stelling tegen Israël uit. In de week dat Palestina bij de VN een upgrade van haar status heeft aangevraagd, zet Moll de aanval in op zijn voormalige werkgever. Kern van het verwijt: NRC kiest in het conflict de zijde van de ‘multiculturalisten en de victimisten.’ Hoog tijd om zijn claim eens nader te onderzoeken.

Moll maakt zijn voormalige werkgever scherpe verwijten over vermeende partijdige journalistiek –partisan journalism– in vooral het Midden-Oostenconflict, maar ook ten opzichte van de islam, Marokkanen in Nederland en Geert Wilders. De kern van zijn aanval is echter de door hem geconstateerde vanzelfsprekendheid dat Israël kritischer wordt gevolgd dan Hamas, Hezbollah of de moslimbroederschap, met in het achterhoofd dat negatieve berichtgeving over Israël leidt tot een toename van anti-Joodse incidenten.

Foto: Enric Borràs (cc)

EU handelt met Palestijnse staat

, door

Minister Rosenthal frustreerde de EU met zijn weigering in te stemmen met een moeizaam verkregen compromis over een gezamenlijke verklaring in de VN Commissie voor de Mensenrechten.  Hij verwijdert zich daarmee van de broze consensus die er in Europa bestaat over Palestina, zoals die ook gisteren opnieuw tot uitdrukking kwam in een resolutie van het Europese Parlement in Straatsburg. Het parlement dringt aan op eensgezindheid rond de positie van Palestina en vraagt om steun voor de aanvrage van het volledige lidmaatschap van de Verenigde Naties.

Sommigen verklaren het ingrijpen van Rosenthal uit de gedoogpositie van de PVV, fel tegenstander van enige concessie aan de Palestijnen. Der Spiegel vermeldde ook nog dat Rosenthal zelf jood is en dat zijn vrouw uit Israël komt. Of het allemaal zo eenvoudig ligt is de vraag. Het zou mij niet verbazen als er ook Amerikaanse diplomatieke druk ten grondslag ligt aan de actie van onze minister van Buitenlandse Zaken. Dat Rosenthal de verklaring ‘onevenwichtig’ noemde past helemaal bij de Amerikaanse behoefte om op geen enkele wijze de indruk te wekken dat één van beide partijen in het conflict wordt voorgetrokken. Een verlammende positie die al jaren lang een oplossing in de weg staat. Het is de Amerikaanse regering er veel aan gelegen de EU wat dat betreft aan zijn kant te houden. Want de rest van de wereld staat inmiddels achter de Palestijnen. Dus is het niet vreemd als de Amerikaanse diplomaten hun stinkende best doen om waar mogelijk te verhinderen dat alle EU-landen eensgezind met een eigen geluid komen.

Foto: Enric Borràs (cc)

Media over Israël en Palestina: onvolledig en richting pro-Israël

, door

Zijn de Nederlandse media zoals NRC Handelsblad, Telegraaf en de Volkskrant vooringenomen in hun berichtgeving over het Israëlisch-Palestijnse conflict? In ieder geval zijn ze onvolledig en soms duidelijk pro-Israël. Dat blijkt uit een kwantitatieve analyse van de Nederlandse Nieuwsmonitor. Onderzoeker Joep Schaper legt uit.

Zijn de Nederlandse kranten ‘pro-Israëlisch’ of ‘pro-Palestijns’? Deze vraag dringt zich al snel op als het gaat over de media en het Israëlisch-Palestijns conflict. Voormalig NRC-redacteur Hans Moll beschuldigt in een zijn boek het NRC Handelsblad van een pro-Palestijnse vooringenomenheid. Onderzoek naar vooringenomendheid in een dergelijk complex conflict is lastig, want wat is objectief?

Verschillende aspecten in de berichtgeving over gebeurtenissen kunnen duiden op partijdigheid. Vooringenomenheid meten door middel van brongebruik is eenvoudig. Omdat het om twee partijen gaat en hoor en wederhoor in ieder artikel een basiswaarde is, is ongeacht de onderzoeksperiode en nieuwsgebeurtenis een verhouding van 50 procent voor de ene partij en 50 procent voor de andere partij het meest ‘eerlijk’.

Het meten van slachtofferschap is moeilijker. We hebben onderzocht welke krant in verhouding tot de andere kranten meer de ene partij als dader en de andere partij als slachtoffer beschouwt, maar in hoeverre dat terecht is of recht doet aan de situatie hangt van zienswijze van de lezer af. Om toch uitspraken over vooringenomendheid te kunnen doen, vergelijken we kranten met elkaar en met rapporten van de VN en Amnesty International.

Foto: Enric Borràs (cc)

Luisteren naar het lijdend voorwerp

, door

Vrijdag werd de lang voorziene knuppel in het hoenderhok gegooid: de PNA (Palestijnse Nationale Autoriteit) onder leiding van Mahmoud Abbas legde de Palestijnse aanvraag voor VN-lidmaatschap op tafel. De VN Veiligheidsraad gaat erover stemmen: alleen bij een meerderheid van stemmen en het uitblijven van een (Amerikaans) veto zal Palestina worden toegelaten als volwaardig VN lidstaat.

De speech van Abbas (Abu Mazen) was duidelijk: genoeg is genoeg. De Palestijnse burgers en politici hebben inmiddels alles geprobeerd wat in hun macht lag om het conflict te beëindigen. De afgelopen 63 jaar wisselden vreedzaam verzet, gewapend verzet, ontwapening, onderhandelingen, juridische procedures en zelfs de acceptatie van vele nederzettingen elkaar af. Niets van dit alles bracht het einde van de bezetting of de terugkeer van vluchtelingen dichterbij. De verstreken tijd heeft slechts meer nederzettingen, meer militair geweld en onderdrukking opgeleverd, onder toeziende blik van iedere aangestelde mediator, onderhandelaar en VN vergadering.

De Palestijnen hebben lang genoeg geleden onder bezetting en gewacht op bevrijding en terugkeer. Ze eisen nu op waar ze recht op hebben, aldus Abbas, die voor hem ongebruikelijk gepassioneerd bewoordingen gebruikte in zijn speech. Ook zei Abbas dat de Palestijnen een religieuze framing van het conflict, zoals die door de Israëlische regering geïntroduceerd is, niet accepteren. Even maakte zijn grijze muis imago gisteren plaats voor een op-de-strepen houding. Diverse intermezzo’s van (staande) ovaties doorkruisten zijn toespraak.

Vorige Volgende