Lydia de Leeuw, auteur op Sargasso

Massaal op de vlucht in Gaza

22 november 2012 , 00:01 , door Lydia de Leeuw

REPORTAGE - Een nieuw ooggetuigenverslag uit Gaza van Lydia de Leeuw. Lees ook haar blog.

Dinsdagmiddag rond 15.30 strooiden Israëlische F16’s pamfletten uit over de Gazastrook. De boodschap: mensen in het noorden van de Gazastrook, de grensgebieden en een aantal wijken van Gaza stad moesten onmiddellijk hun huizen verlaten, want hun wijken zouden niet meer veilig zijn. Het begin van het gevreesde grondoffensief leek aanstaande. Paniek was het gevolg. Met Israël’s oorlogsmisdaden van 2008-2009 nog vers in het geheugen sloegen mensen massaal op de vlucht. Ze zochten onderkomen bij familie in andere wijken of in één van de tien UNRWA scholen verspreid over de Gazastrook die hun deuren openden om vluchtelingen op te vangen.Nog diezelfde avond zochten vele radeloze families (6.000 mensen) hun toevlucht in VN-scholen. Deze raakten al gauw overvol, waardoor vanochtend nog eens drie scholen open gingen.

Eén van de gevluchte families is de al Attar familie uit Attatra, in het noorden van de Gazastrook. ‘We hebben in alle haast onze spullen gepakt, wat eten en dekens, en zijn direct vertrokken. Mensen raakten volledig in paniek toen de pamfletten uit de F16s kwamen vallen,’ zegt Mahmoud al Attar. Hij kwam gisteren met zijn vrouw, negen kinderen en 26 kleinkinderen naar de VN-basisschool voor jongens. ‘Nu verblijven we met z’n allen in één klaslokaal van zo’n acht bij zes meter. Er is niet veel plek. We hebben geen matrassen en onvoldoende lakens. We moesten de nacht doorbrengen op de stenen vloer en op stoelen dus we hebben nauwelijks een oog dichtgedaan. Er werd ook veel gebombardeerd om ons heen. Een journalist werd vannacht gedood door een luchtaanval op zijn auto, in een straat hier vlakbij.’ Ook al worden de VN-scholen gezien als een veiliger heenkomen, Mahmoud maakt zich geen illusies: ‘We voelen ons ook hier niet veilig. Ze hebben al eens eerder VN-scholen gebombardeerd.’ Daarmee verwijst hij naar de Israëlische aanvallen met witte fosforbommen tijdens het militaire offensief van december 2008 – januari 2009.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Gaza: hoezo chirurgische precisie?

19 november 2012 , 15:00 , door Lydia de Leeuw

REPORTAGE - Israël houdt vol dat ze met ‘chirurgische precisie’ bombardementen uitvoeren. De cijfers laten heel wat anders zien. Het aantal burgerdoden en gewonden is schrikbarend hoog, constateert Lydia de Leeuw die in Gaza werkt. Volg haar blog: A Second Glance.

Sinds woensdag, het begin van de militaire operatie ‘Pillar of Defense’, zijn zeker 67 doden gevallen, van wie 40 burgers. Het aantal gewonden wordt nu geschat op 590, waaronder zeker 535 burgers. Ik schrijf ‘geschat’ omdat terwijl ik dit verslag schrijf er nog gezocht wordt naar overlevenden van de luchtaanvallen van vanmiddag. Die werden met ‘chirurgische precisie’ uitgevoerd, op woningen in Gaza, Rafah, Nuseirat, en Bureij. Het aantal doden dat daarbij is gevallen, wordt geschat op 20. Eén familie heeft zeker 10 doden te betreuren, de meeste vrouwen en kinderen, en er wordt nog onder het puin gezocht naar overlevenden.

Woensdag en donderdag was ik het centrale Shifa ziekenhuis in Gaza Stad en heb daar onder de gewonden en doden geen enkele strijder gezien. Het waren allemaal burgers, mensen die gewoon thuis of op straat waren toen ze werden aangevallen. De meeste verwondingen zijn ernstig. Diepe snijwonden en ook afgerukte ledematen, veroorzaakt door rondvliegende granaten en granaatsplinters. Ook zijn er veel mensen met gebroken botten en kneuzingen omdat zij bedolven zijn geraakt onder het puin van hun woning of andere gebouwen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-10-2022

In Gaza: Nederlandse media met een zak zout

10 maart 2012 , 15:52 , door Lydia de Leeuw

In Nederland nemen we de woorden van de politici met een korrel zout. En mededelingen van de NS met een hele zak. Maar waar het op de media -en vooral onze vertrouwde NOS aankomt, gaan we er vaak vanuit dat wat we te zien en te horen krijgen, min of meer klopt. Onze media zijn immers onafhankelijk. Toch?

Hoe meer ik de verslaggeving van de Nederlandse media (online) lees met betrekking tot gebeurtenissen die ik van dichtbij meemaak in de Gazastrook, des te meer ik mij afvraag of de betreffende correspondenten ooit een school heeft afgemaakt. Het laatste voorbeeld heeft betrekking op de geweldsuitbarsting van de laatste kleine 24 uur in de Gazastrook.

Rond 16.00u gisterenmiddag zat ik met vrienden in een taxi op weg naar huis, na wat uren uitwaaien op het strand. Wanneer we mijn huis op vijf minuten na genaderd zijn, wordt de weg geblokkeerd door een massale samenloop van mensen, uitsluitend mannen en jongens. De geur van verbrand rubber hangt in de lucht. Wanneer ik de taxichauffeur vraag wat er gebeurd is, antwoord hij met een bedrukt gezicht ‘qasf’, wat zoveel als bom(bardement).

Midden in de dichtbevolkte wijk Tel al Hawa, op een steenworp afstand van een ziekenhuis, had Israël daar een auto bestookt. De twee inzittenden waren op slag dood: Zuhair Qaisa (Secretaris-Generaal van het Popular Resistance Committee) en Mahmoud Ahmad Hunein (een man uit Nablus, Westelijke Jordaanoever, die in oktober was vrijgekomen uit Israëlisch gevangenschap, als onderdeel van de uitwisseling tegen soldaat Gilad Shalit). Enkele voorbijgangers raakten gewond, van wie één ernstig. De kinderen om de autowrak heen stonden, vertelden me hoe ze kort voor de explosie de drones (verkennings-en bombarderingsvliegtuigjes) al in de lucht hadden zien zweven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-02-2022

Voor straf in het donker

14 januari 2012 , 19:30 , door Lydia de Leeuw

Je hebt het vast weleens meegemaakt: je bent op een camping en wil een douche nemen. Je stopt een douchemuntje in het automaat, gaat onder de douche staan en doet shampoo in je haar. Wanneer de shampoo in een berg schuim verandert die zich langzaam richting je ogen beweegt, houdt het water ermee op. Je drukt wild op alle knoppen, toeters en bellen, maar het water komt niet meer: frustratie.

Stel je voor dat je tenminste een keer per dag met datzelfde gevoel geconfronteerd wordt. Niet omdat je te weinig muntjes gekocht hebt, maar omdat je onderworpen wordt aan een collectieve straf van je bezetter. In de Gazastrook wordt de elektriciteit van de Palestijnen iedere dag urenlang afgesloten doordat Israël de stroomtoevoer beperkt. Vier jaar geleden stelde Israël het inperken van de stroomtoevoer officieel in als strafmaatregel voor de Gazastrook, volledig in strijd met internationaal recht. Opgaaf van redenen: de raketten die vanuit de Gazastrook op Israël worden afgevuurd. Een jaar eerder had het Israëlische leger alle zes transformatoren van Gaza’s enige elektriciteitscentrale kapotgebombardeerd, in reactie op de gevangenneming van soldaat Gilad Shalit, met alle gevolgen voor de burgerbevolking van dien.

“Eergisteren was ik in de keuken bezig om brood te bakken. Ik had vijftig stukjes in de oven liggen toen ineens de stroom wegviel”, vertelt Hania (Um Kamal) zittend temidden van haar man en vier zoons, in hun bescheiden huis in Jabalia vluchtelingenkamp. Ze praat verder; “vervolgens heb ik al mijn broers en zelfs mijn oma gebeld. Uiteindelijk vond ik een plek om het brood af te bakken. Gelukkig maar, want anders hadden we veel geld voor niks uitgegeven.” En zo loopt ze dagelijks aan tegen de problemen van het schrijnende tekort aan elektriciteit in de Gazastrook. “Tussen 5.30u en 16.00u hebben we vaak geen elektriciteit, maar de tijden kunnen nogal wisselen en je weet dus nooit zeker wanneer je stroom zult hebben,” legt ze uit.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-11-2022

In Gaza’s wateren

11 december 2011 , 19:00 , door Lydia de Leeuw

It’s 6.30am when Ahmad’s fishing boat leaves the Gaza City fishing port. Together with his three nephews and a friend, he will stay at sea for 48 hours, trying to catch as many fish as possible within the Israeli-imposed 3 nautical-mile limit.[1] Ahmad (Abu Mahmoud) Sha’ban al-Hissi turned 60 a week ago and has been working as a fisherman since he was 18 years old. As we look back and see how Gaza City becomes smaller and smaller, Ahmad speaks about the hardship he has faced in his four decades as a fisherman: “The sea is like a prison. We can’t move here freely. Our entire lives have become like prisons.”

“Later, you will see the soldiers shoot at the fishermen”, adds Subeh, the captain of the boat. Subeh estimates that at 10 o’clock we would witness soldiers shooting at fishing boats from their navy vessels. Subeh is constantly checking the radio and horizon for signs of approaching navy vessels. As we come nearer to the area where the navy vessels patrol, packs of cigarettes and chewing gum are being consumed at a higher speed. The men chew and smoke through all of the stress and anxiety they feel. “The fear is always with us when we are at sea,” says Subeh. “Our lives are in danger at sea.”.

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-02-2022

Ben ik zó gevaarlijk?

15 oktober 2011 , 19:00 , door Lydia de Leeuw

De Nederlandse zomer zit er weer op. Hoe zag uw vakantie eruit? Maakte u een vliegreis, dagtochtjes of reisde u met de klassieke caravan? Hoe dan ook, de sleur werd even doorbroken de batterij is weer opgeladen.

Maar wat als het ondenkbaar zou zijn om vanaf uw huis in Amsterdam naar Utrecht te reizen, laat staan de Nederlandse grens over te steken? Wat als u uw familie een provincie verderop niet op kunt zoeken? Dit is al jarenlang de realiteit van Palestijnen in de Gazastrook en Westelijke Jordaanoever. Kinderen en jongeren in Gaza kennen de Westoever alleen van verhalen en tv-beelden en vice versa.

Toch zijn er voor een aantal jonge Palestijnen waardevolle kansen om te reizen vanuit de bezette gebieden en indrukken op te doen in het buitenland. Een studie in het buitenland of een bezoek op uitnodiging van een organisatie kan het verschil maken tussen een uitzichtloze openluchtgevangenis en een periode van relatieve bewegingsvrijheid.

Een vriendin van me kreeg zo’n kans. Ze werd door een Nederlandse NGO uitgenodigd voor een verblijf van drie weken. Ze zou deze maand bij verschillende gelegenheden over de situatie in Gaza vertellen en ook verschillende culturele en educatieve initiatieven in Gaza promoten. Ze diende vol goede moed de voor Palestijnen verplichte visumaanvraag in. Deze aanvraag kwam op mij meer over als een aanvraag voor permanent verblijf: bankafschriften, werkgeversverklaring, contract, verzekeringspapieren, uitnodiging en garantverklaring van een Nederlandse referent en opgave van het verblijfadres. Met haar vaste baan en haar familie in Gaza leek ze de perfecte ‘visum kandidaat’. Haar papieren werden vanuit de Gazastrook opgestuurd naar Ramallah (de stad op de Westelijke Jordaanoever waar de Palestijnse Autoriteit zetelt). Vanuit daar werden haar papieren naar Tel Aviv (Israël) opgestuurd. Vervolgens was het afwachten.

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-02-2022

Mijn zoon zou niet moeten worden vrijgelaten

13 oktober 2011 , 21:00 , door Lydia de Leeuw

De wisselkoers werd eergisteren vastgesteld op 1:1027. Eén Israelische krijgsgevangene blijkt 1.027 Palestijnse gevangenen waard te zijn, volgens de deal die Hamas en Israël gisteren met elkaar sloten. De 1 staat voor Gilad Shalit , de Israëlische soldaat die in 2006 (op 19-jarige leeftijd) gevangen werd genomen door Hamas strijders aan de rand van de Gazastrook. Bezoek van het Internationale Rode werd door Hamas niet toegestaan en twee jaar geleden was voor het laatst een teken van leven van hem te zien. De 1,027 staat voor de 6,000 anonieme Palestijnse gevangenen die verspreid over 22 Israëlische gevangenissen vastzitten.[1] Onder hen zijn 270 kinderen en zo’n 220 administratief gedetineerden.[2]

De Shalit deal kwam als een verassing. Toevallig zat ik tussen tientallen familieleden van gevangenen toen het nieuws over de gevangenenruil bekend werd. Ze vertelden me over de hongerstaking die zij sinds 2 weken voeren samen met Palestijnse gevangenen in protest tegen de onmenselijke behandeling in Israëlische gevangenissen. We zitten in de protesttent die de groep heeft opgezet voor het Internationale Rode Kruis gebouw in Gaza Stad – de enige verbinding tussen hen en hun gevangen familieleden. Er zijn zelf bedden neergezet voor degenen die uit willen rusten of voor wie zitten te vermoeiend is geworden. De meeste hongerstakers zien er nog redelijk fit uit, gezien de omstandigheden. Anderen liggen op apegapen en hebben totaal geen puf meer.

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-02-2022

Luisteren naar het lijdend voorwerp

25 september 2011 , 12:00 , door Lydia de Leeuw

Vrijdag werd de lang voorziene knuppel in het hoenderhok gegooid: de PNA (Palestijnse Nationale Autoriteit) onder leiding van Mahmoud Abbas legde de Palestijnse aanvraag voor VN-lidmaatschap op tafel. De VN Veiligheidsraad gaat erover stemmen: alleen bij een meerderheid van stemmen en het uitblijven van een (Amerikaans) veto zal Palestina worden toegelaten als volwaardig VN lidstaat.

De speech van Abbas (Abu Mazen) was duidelijk: genoeg is genoeg. De Palestijnse burgers en politici hebben inmiddels alles geprobeerd wat in hun macht lag om het conflict te beëindigen. De afgelopen 63 jaar wisselden vreedzaam verzet, gewapend verzet, ontwapening, onderhandelingen, juridische procedures en zelfs de acceptatie van vele nederzettingen elkaar af. Niets van dit alles bracht het einde van de bezetting of de terugkeer van vluchtelingen dichterbij. De verstreken tijd heeft slechts meer nederzettingen, meer militair geweld en onderdrukking opgeleverd, onder toeziende blik van iedere aangestelde mediator, onderhandelaar en VN vergadering.

De Palestijnen hebben lang genoeg geleden onder bezetting en gewacht op bevrijding en terugkeer. Ze eisen nu op waar ze recht op hebben, aldus Abbas, die voor hem ongebruikelijk gepassioneerd bewoordingen gebruikte in zijn speech. Ook zei Abbas dat de Palestijnen een religieuze framing van het conflict, zoals die door de Israëlische regering geïntroduceerd is, niet accepteren. Even maakte zijn grijze muis imago gisteren plaats voor een op-de-strepen houding. Diverse intermezzo’s van (staande) ovaties doorkruisten zijn toespraak.

In Gaza: eigen doelpunt

18 september 2011 , 12:14 , door Lydia de Leeuw

Palestijnse politiek in voetbaltermen: het team bestaat uit 11 spelers van gemiddeld niveau. De andere ploeg is in topvorm en heeft 40 man op het veld. De scheidsrechter ziet overtredingen van het topteam door de vingers en verwacht van de underdog dat het overtredingen beantwoord met nederigheid en een high five. Verontwaardiging op de tribune groeit. Na verloop van tijd ontstaat onenigheid binnen het team over de speltactiek: 6 krijgen lak aan de scheidsrechter en kiezen voor de aanval en fellere confrontatie, de overige 5 zijn voor pleiten bij de scheidsrechter en high-fiven met de tegenpartij. Uiteindelijke zitten de 6 op de strafbank, uitgesloten van het spel. De vijf overgebleven spelers sjokken afgemat door, aangemoedigd door de toeschouwers. Veel van de doelpunten die ze voor elkaar krijgen zijn echter in eigen goal.

Afhankelijk van hoe het spel gespeeld wordt, zou de erkenning van de Palestijnse staat (tijdens de aankomende sessie van de VN) een volgende eigen doelpunt kunnen worden. De Israëlische ploeg en Amerikaans-Europese scheidsrechter lijken nog te weten hoe ze de komende actie moeten tackelen.

Tot nu toe vormde de PLO de ultieme vertegenwoordiging van het gehele Palestijnse volk; zowel Palestijnen binnen de bezette Palestijnse gebieden als daarbuiten. Bij officiële erkenning van de staat dreigt deze PLO vervangen te worden door de nationale Palestijnse regering. Daarmee zouden miljoenen Palestijnse vluchtelingen hun kans op politieke vertegenwoordiging en verdediging van hun rechten kwijtraken.

Ter land, ter zee en ondergronds

13 september 2011 , 19:00 , door Lydia de Leeuw

Tijdens de kalmere perioden in de Gazastrook gaat het openbare leven, vooral binnen de steden zijn gangetje. Tot op zekere hoogte. Er zijn echter gebieden in de Gazastrook waar je onafhankelijk van relatieve kalmte altijd levensgevaar loopt. Iedere dag betreden vele mannen, vrouwen en kinderen deze gevarenzones, om hun families van inkomen te voorzien.

De meest zichtbare gevarenzone is het grensgebied tussen de Gazastrook en Israël. Daar heeft het Israëlische leger een zogenaamde ‘bufferzone’ gecreëerd, die tussen de 0,5 en 2 kilometer in de kuststrook reikt. Het gebied bestrijkt bijna 1/3 van Gaza’s landbouwgrond. Alles wat zich in die zone begeeft, wordt met scherp beschoten vanuit wachttorens die over de gehele lengte van de grens staan.

De term bufferzone doet voorkomen alsof militaire doeleinden of een veiligheidsoverweging aan dit ‘shoot to kill’ beleid ten grondslag liggen. De vele burgers (inclusief kinderen) die tijdens het werken op het land, verzamelen van schroot of doen van huishoudelijke bezigheden zijn verwond en gedood door het leger, illustreren een ander beeld. De landbouwgrond in het gehele gebied is met de grond gelijk gemaakt en duizenden mensen hebben hun woningen moeten verlaten vanwege de levensgevaarlijke omstandigheden en vernietiging van hun huizen en grond.

Opgesloten met een sluipmoordenaar

5 september 2011 , 19:00 , door Lydia de Leeuw

,,There is no death by natural causes in Gaza.”

Deze uitspraak komt niet van een Palestijn uit de Gazastrook. Ook niet van een mensenrechtenactivist. Nee, dit werd enkele jaren geleden gezegd door de Israëlisch Brigadier-Generaal Zvi Fogel.

Voor de duidelijkheid: de bevolking van de Gazastrook hongert of droogt niet massaal uit. Biafrabuikjes en dakloze kinderen zijn geen onderdeel van het straatbeeld. Geen Somalië of India. Nee, in Gaza is iets anders aan de hand. Hier voltrekt zich een sluipend, bijna onzichtbaar proces dat zich maar moeilijk vatten in woorden en daarom nog vaak onbegrepen. Het knabbelt levensjaren weg en maakt de levensjaren die overblijven miserabel.

Toch doelt Zvi Fogel met zijn uitlating niet (alleen) op overlijden als gevolg van stelselmatige bombardementen en beschietingen van burgerdoelen en dichtbevolkte gebieden in de Gazastrook.[1] Het gaat vooral ook om de ongezonde levensomstandigheden waaraan de inwoners als onderdeel van de afsluiting van de Gazastrook- opzettelijk aan worden blootgesteld. Dit leidt al enkele jaren tot vele onnodige zieken en doden.

Om te beginnen is meer dan 90% van het drinkwater vervuild. Wanneer ik ’s ochtends de kraan open draai, komt me vaak een vreselijke stank tegemoet. Ik heb de luxe dat ik me er alleen mee hoef te wassen heb de mogelijkheid om flessen water te kopen- maar de vele mensen die dit water noodgedwongen drinken, ontwikkelen nierstenen en andere chronische aandoeningen. Wat de afsluiting van Gaza hier mee te maken heeft? De waterzuiveringsinstallaties kunnen vanwege een verbod op invoer van bouwmaterialen niet onderhouden of gerepareerd worden. Daardoor kan drinkwater onvoldoende gezuiverd worden en belandt iedere dag 80 miljoen liter rioolwater in het grond- en zeewater.