ANALYSE - De volgende Amerikaanse president moet de wereld nieuwe inspiratie opleveren, maar met welke zal dat het beste lukken? Tom van Doormaal kan niet kiezen tussen Obama en Romney.
De presidentsverkiezingen in Amerika zijn theater: groot, spektakel, democratisch, ouderwets en primitief. Ik voel vooral verbazing. Als dit democratie is, dan toch wel een andere soort dan wij gewend zijn. Volgens de onlangs overleden Gore Vidal is Amerika een éénpartij-staat, namelijk die van het geld. Daar zit iets in, als je naar het belang van de campagnefondsen kijkt. Of naar het taboe van de inkomensverdeling, die ongelijker lijkt te zijn dan ooit.
Kijken naar de Amerikaanse politiek ontregelt. Ik geef een paar manieren van kijken.
De wereld
De president van de VS is nog steeds de machtigste aardbewoner. Hij is de baas in de Navo en opperbevelhebber van het sterkste leger ter wereld. De economie is nog steeds de grootste.
Obama had geen geluk met zijn voorganger George W. Bush. Hij erfde twee oorlogen (Irak, Afghanistan), een zelfuitgeroepen oorlog (War on Terror) en een economie in een diepe crisis. De oorlogen zijn te duur en met de democratie en de vrijheid in het Midden Oosten vlot het ook niet erg. De Syrische burgeroorlog en de spanning tussen Israël en Iran maken het gebied opnieuw tot een kruitvat. De euforie van de Arabisch Lente is voorbij.
Als Turkije in conflict raakt met buurland Syrië moeten de Navo-lidstaten steun geven aan bondgenoot Turkije. Dat raakt ook ons land. Als Israël de atoominstallaties van Iran bombardeert (met moderne spullen, made in the USA), kan een reactie van Iran niet uitblijven. De president zal dan gedwongen worden Israël te steunen, waarmee de wereldvrede in groot gevaar komt.
“The war on terror” is niet voorbij, ondanks de dood van bin Laden. De speech van Obama in Cairo was prachtig. Maar Obama’s drones vliegen boven islamitische landen en vermoorden moslims. De daden van Obama zijn na zijn mooie woorden nogal uit gebleven. Romney heeft ook wat gereisd, maar zijn inzicht in de wereld is beperkt.
Obama is de man van de vrede, de moralist, die de hele wereld goed gezind is. Dat is een sympathieke houding, maar een zakelijk realisme is beter. Misschien is een introverter Amerika zo gek nog niet.
De economie
Je kunt ook kijken naar de economie. Dan gaat het om banen, de hoogte van de belastingen, de rol van de overheid. Mijn verbazing wijkt niet. De regering Obama erfde een stimuleringspakket van de minister van Bush, Henry Paulson. Dat was ongericht en vooral te klein. Maar wanneer werkt een Keynes-pakket, als de crisis zo diep is? Helpt dan alleen stimuleren van de vraag of is er ook een ingrijpende herregulering van de financiële sector nodig?
De Republikeinen willen polariseren: minder belasting voor de rijken, maar ook minder tekorten. Ze willen vooral ook minder overheid, maar dat lijkt na de verwildering van de financiële sector nu net het enige waar Republikeinen en Democraten niet over moeten pacteren. Obama deed daartoe wel pogingen, met stagnatie als resultaat.
Waar komt die polarisatie vandaan? Na de grote crisis van 1929 kwam Roosevelt na een paar jaar met de New Deal, de Glass Steagall wetgeving voor de financiële sector, Keynes met zijn theorie over vraaguitval en stimulering daarvan tijdens een recessie. Het was voor de Amerikanen, die met socialisten niets op hebben, tamelijk ‘liberal’. Roosevelt zei in zijn tweede inauguratietoespraak: “We have always known that heedless self-interest was bad morals; now we know that it is bad economics.” Het was een redelijke en genuanceerde kijk op de economie die tot en met Eisenhouwer in beide partijen bestond. Maar dat bleef niet zo. De acceptatie van de welfare state door beide partijen duurde van 1952 tot 1972.
Goldwater verloor zijn presidentsverkiezingen, maar hij was de eerste hardgekookte conservatief onder de Republikeinen. Hij baande het pad voor Ronald Reagan. Nixon, die Johnson opvolgde in 1968 was een opportunist, die de economie ontregelde toen hij opnieuw verkozen wilde worden. Hij regelde ook nog een inbraak in Watergate, in het Democratisch hoofdkwartier, en werd wel herverkozen, maar tot aftreden gedwongen. Hij liet de wereld de ontkoppeling van goud en de dollar na, de quasi-wetenschap van Friedman en Ayn Rand, een hevige inflatie, brekebeen Ford, een onhandige Carter, en daarna de geharnaste conservatief Reagan. Die erfenis vestigde een diep wantrouwen jegens de competentie van de overheid om iets goed te doen, een immense afkeer tegen belastingen en sociaal beleid. Het is een vrij strakke lijn van radicalisering van vooral de Republikeinse partij. “By the end of 1994 Senate Republicans had used the filibuster against fully half of Clinton’s top priorities”, zo rekende politicologe Barbara Sinclair uit. Obama had even naar Clinton moeten luisteren.
Inspiratie
Je kunt ook kijken naar de invloed van kandidaten op de sfeer in de wereld. Amerika toonde leiderschap, het was het land dat zich steeds opnieuw uitvond, een inspiratie voor wereldhandel en economische ontwikkeling. Cultureel werd Amerika een koloniserende macht zonder weerga, met Hollywood als conditionerende industrie.
Daarvan hebben de volgelingen van Reagan en Bush inmiddels een ruïne gemaakt. De economie is een zorgenkind, de auto-industrie is afgezakt, want China overtreft de Amerikaanse autoproductie inmiddels enige malen. De culturele dominantie is verdwenen, de politieke stagnatie ongeveer maximaal: zelfs de elementaire verzekering voor gezondheidsrisico’s moet worden bevochten. Alleen militair bestaat de hoofdrol van Amerika nog.
Betekent het kiezen van de kandidaat iets voor de inspiratie bij ons? Ik denk het wel. Vroeger hadden visies op management, innovatieve ontwikkelingen, economische impulsen en theorievorming alle als herkomst Amerika. Apple is nog wel in Amerika bedacht en gevestigd, maar de productie is voornamelijk Chinees. Economisch doen Amerikanen tamelijk domme dingen, politiek doen ze erg domme dingen.
Zouden we blij moeten zijn met een herverkiezing van Obama? Ja, omdat het een fatsoenlijke man is, met een hoog intellectueel niveau, neen omdat hij politiek strategisch zwak heeft geopereerd en weinig beloften heeft ingelost. Zijn moordprogramma met de “drones” zal hem en de wereld gaan opbreken. Zijn beleid jegens Israël is geen succes, voorzichtig uitgedrukt.
Zouden we blij moeten zijn met een overwinning van Mitt Romney? Ja, als hij Amerika een introverter rol laat spelen ende sociale en economische samenleving versterkt. Maar Romney valt niet op door een economisch programma of een hoge moraliteit in fiscale zin. Evenmin door een heldere visie op de ‘pax americana’. De kans dat hij de economie beter en groener zal maken of inspiratie zal bieden lijkt me gering.
Reacties (8)
‘Zouden we blij moeten zijn met een herverkiezing van Obama? Ja, omdat het een fatsoenlijke man is, met een hoog intellectueel niveau,’
Hm.
Obama, de Grote Vergissing.
Van Obama vernam ik voor het eerst tijdens zijn directe verkiezingsstrijd met H. Clinton, in het najaar van 2008. Ik vond zijn kandidatuur verrassend en hij leek mij verder ook wel wat. Zijn abortus standpunt stond mij aan.
Totdat ik vernam dat hij door Louis Farahkan werd aanbevolen, en ik bekoelde. Daarna zag ik een film van en met Rev. Jeremy Wright, guru van Obama, en begreep ik dat ik mij had vergist. En de USA beging die vergissing.
Daarna volgde ik te hooi en te gras doen en laten van Obama als President van de USA. Wat ik zag was iemand die qua intellect, ervaring en moraliter nooit in die positie verheven had mogen worden. Een sociaal werker, meer niet, met slechte ‘bomber’ Ayers, ‘truther’ Van Jones vrienden, en onaangename connecties met onaangenamere syndicaten als SEIU en ACORN.
En zo onamerikaans regeerde Obama dat Amerikanen zich begonnen af te vragen of hij wel in de USA geboren was: vandaar die ‘birthers’.
Van Michelle Malkin (‘Culture of Corruption’) leerde ik waar Obama zijn manieren vandaan had, uit Chicago. Daar heerst een politieke stijl die zich fundamenteel laat schilderen met de woorden: ‘als je er een van mij het ziekenhuis inslaat, sla ik er een van jou het lijkenhuis in.
Binnenlands noch buitenlands is er van zijn beleid enig goeds te melden. Zijn ‘fast and furious’ en ‘Fort Hood Shooting’ DOJ is een ramp en een belediging van het Recht, zijn beleid t.a.v. Israël verholen perfide, dat t.a.v. Iran een hoogst bedenkelijke, Benghazi komt er weer bij. De milliarden schandalen met Solyndra & Abounds, in het kader van de zgn. ‘greening ‘van de USA en met zware betrokkenheid van het WH, lopen nog
Obama en zijn personeel zijn aan een ‘impeachment’ ontsnapt. Obama-care laat ik zitten. Dat doet iedereen.
In en op een golf van anti-racisme – en op niets anders – is Obama op ‘zijn’ Troon terecht beland, misschien zelf nog wel het meest van allen onthutst. Als hij er nu van aftuimelt, mag hij zijn Nobelprijs houden. Als hij die retour Oslo stuurt, zal ik hem respecteren.
Mag het de Amerikanen gegeven zijn a.s. november hun dramatische vergissing te herstellen, waarna de begane eventueel nog tot lering kan strekken. De vraag is niet of / waarom de Amerikanen al dan niet op Romney gaan stemmen, maar of zij Obama gaan afschaffen.
Was Roosevelt, die nota bene twee keer is herkozen, ook zo ‘onamerikaans’, HPax?
Haha, HPax slikt Fox News-propaganda als zoete koek.
“De Republikeinen willen […] minder tekorten.”
Dat blijkt echter niet uit hun daadwerkelijke beleid (althans als je naar de laatste dertig jaar kijkt). Het is natuurlijk ook niet vreemd dat als de belastingen altijd naar beneden moeten dat er dan tekorten ontstaan. Ik zou zeggen: geef eens een voorbeeld van een Republikein die ook daadwerkelijk de overheidstekorten terugbracht.
Dat Obama lang niet al zijn beloften heeft ingelost is niet vreemd als je kijkt naar de ronduit explosieve stijging van het aantal filibusters in de Senaat sinds 2009. Het is bijna een wonder dat hij sowieso nog iets heeft gepresteerd.
Toegegeven: Obama’s beleid is ronduit beroerd als het gaat om aanvallen met drones. Ook als het gaat om persoonlijke vrijheden scoort hij niet bepaald goed (maar nog altijd vele malen beter dan bijvoorbeeld Bush). Niettemin, er is werkelijk geen enkele reden om te aan te nemen dat dit onder een Republikein beter zou zijn. De laatsten mikken juist op meer oorlog, meer steun voor Israel en nog veel minder civil liberties. Staat gewoon in hun partijprogramma.
Jeroen, daarin heb je gelijk. Maar mijn stuk probeert juist verbazing uit te spreken over de primitieve sentimenten die de Republikeinen uitdragen als het over overheid en belastingen gaat.
Ik weet ook niet zo goed waarop te hopen: zouden de Democraten meegaander zijn met Romney, zou dat helpen de impasse te doorbreken?
Ook is moeilijk vol te houden dat verkozen presidenten naar het midden opschuiven. Vanochtend meldde een krant dat Obama zijn 4000 slachtoffers van drones als oorlogsmisdaden mag beschouwen. Dus zo’n hoogstaande moralist of vredesapostel is Obama ook niet.
Ik bedoelde dus te zeggen dat ik, ongeacht de uitslag, volgende week niet erg blij zou zijn. Daarin ben ik het ook met Hpax eens.
@ c 2 Lapis’ ‘Was Roosevelt’ enz.
Van Roosevelt-persoon weet ik weinig. Wel weet ik dat hij WO Ii won, en dat is voldoende.
Aanvoerders van Staat en Volk kunnen geen heiligen zijn, of mogen dat zelfs niet zijn. Waar het op aankomt is dat hun verdiensten voor land en volk ruimschoots opwegen tegen de fouten die ze maakten en de misdaden die ze (moesten) begaan.
Van Obama zijn geen noemenswaardige verdiensten bekend – in tegendeel – en kunnen wij nu zeggen: hij maakte geen fouten, hij is de Fout.
@Tom:
“Ik weet ook niet zo goed waarop te hopen: zouden de Democraten meegaander zijn met Romney, zou dat helpen de impasse te doorbreken?”
Wat heb je eraan om een impasse te doorbreken als dit bijvoorbeeld leidt tot oorlog met Iran? Of tot het verdwijnen van de Amerikaanse middenklasse?
Zoals je zelf al schreef is de Republikeinse Partij sinds de jaren zestig flink aan het radicaliseren. Dit proces is de laatste jaren alleen maar sneller gegaan. Vooral sinds de tussentijdse verkiezingen van 2010 wordt de gekte in alle openbaarheid beleden. Ik zie geen aanleiding om te veronderstellen dat Romney hier weerstand tegen zou (willen) bieden. Zijn “plannen” (evenals zijn gewenste vicepresident) zijn regelrechte wingnut pleasers.
Dus waar moet je op hopen? Dat de minst erge van twee kwaden wint. En dat is met heel grote afstand de kandidaat van de Democraten.
Nee, dat maakt de zaken eerder erger. Het is het klassieke collaboratie-argument, maar het levert de gedogers nooit wat op. In tegendeel, het legitimiseert zaken, verstomt kritiek en schuift de normen stap voor stap op.
Het gedrag van de Republikeinen (ik denk bv aan het gijzelen van het overheidsbudget) is overduidelijk niet gericht op landsbelang en ook niet op redelijk bestuur. Daar moet je dus niet aan toegeven, die moet je tegenwicht bieden en blijven bieden.
En iedereen die het Republikeinse gedachtegoed of de Republikeinse kandidaten aanvaardbaard vindt, en niet zelf heel rijk (en bij voorkeur Amerikaan) is, is gek. Want ze geven min of meer openlijk toe geen belang te hechten aan oprechte democratie, of soevereiniteit van landen, of mensenrechten, of bescherming van hun burgers. Amerika scoort toch al niet erg hoog op de punten, maar besef dat het programma van de Republikeinen in alle opzichten ongunstiger is, stukken ongunstiger. Iedereen in Europa moet uit de buurt blijven van de kliek die zo diep zit in het creeren van de crisis, in het speculeren op de ondergang van de Euro en nog wat van die vuile trucs.
En eh http://www.patheos.com/blogs/slacktivist/2012/08/29/mitt-romney-tells-533-lies-in-30-weeks-steve-benen-documents-them/
http://www.patheos.com/blogs/slacktivist/2012/09/27/mitt-romney-once-owned-a-credit-rating-agency/
De Republikeinen, en Romney specifiek vallen af, zijn schadelijk voor de wereld in allerlei opzichten. Dan hou je maar weinig over.