De neerlandistiek in tijden van Wilders

COLUMN - Als we nu opportunistisch zijn, slepen wij neerlandici grote sommen gelds uit alle onheil die nu op ons af komt gestormd. De universiteiten moeten toch weer Nederlands worden? Nou, wij zijn er klaar voor, kom bij ons! De neerlandistiek zijn de Henk-en-Ingrid-studies bij uitstek.

Er zijn allerlei aanwijzingen dat de draconische bezuinigingen op de universiteiten (bijna een miljard euro) bovenaan het lijstje van de toekomstige regering staan. De beuk erin! De protesten die wij dan gaan voeren, zullen alleen duidelijk maken dat de elite extreem links is, of zoiets: haha, moet je die lui nou eens zien strijden voor hun eigen hachie. Want degenen die op die regering gestemd hebben, zullen de komende jaren niets krijgen dat ze echt vooruithelpt, geen verlichting van hun problemen, geen hulp in hun nood. Dus wordt het leedvermaak alvast georganiseerd: de grappige filmpjes van huilende hoofddocenten, de verontwaardigde commentaren in bepaalde kranten dat we allemaal nu eenmaal moeten inleveren. Bakje popcorn erbij, heerlijk. De opstand der intellectuelen

Maar wij neerlandici kunnen ons dus redden, mits we ons goed aanpassen aan de nieuwe werkelijkheid. Weg met het Engels in het hoger onderwijs! Wat u zegt, hebben wij even een mooie taal in de aanbieding. Geld voor woke onderzoek naar de geschiedenis van het kolonialisme of naar ‘woestijntalen’ zoals het Arabisch kan beter aan onze noeste studie van de gouden eeuw, het Gotisch en de Limburgse dialecten worden besteed.

Over alle drie die onderwerpen heb ik toevallig gepubliceerd. Dus ik zit goed?

Nou, mooi niet.

Aanslibben

Ik heb de afgelopen jaren geprobeerd mijn politieke opvattingen enigszins gescheiden te houden van wat ik hier schrijf. De regering die er nu aankomt is zo duidelijk tegen de wetenschap (en tegen de journalistiek en tegen het boekenvak en tegen alles waar je kennis aan zou kunnen ontlenen en dat niet bestuurd wordt door Elon Musk) dat je als wetenschapper alleen maar tegen deze regering kunt zijn. En niet een beetje – fel tegen.

Ik ben geen neerlandicus omdat ik denk dat de Nederlandse taal en de Nederlandse literatuur op welke manier dan ook beter zijn dan enige andere taal of literatuur. Ik ben neerlandicus omdat ik in Nederland woon en ik geïnteresseerd ben in wat zich om ons heen bevindt. Bovendien hoef je de Nederlandse geschiedenis, de Nederlandse taal, de Nederlandse literatuur alleen maar oppervlakkig te bestuderen om te kunnen zien dat die altijd gevormd zijn door contact met andere culturen – van de Kelten en de Romeinen tot de Amerikanen en de Marokkanen. Interessant is dat wij een delta zijn waar altijd van alles uit alle windstreken is komen aanslibben. Precies die voortdurende mengeling, die maakt de Nederlandse cultuur uit.

Hoogste woord

Het mooie Nederland is het open Nederland, dat mensen van elders verwelkomt en niet in het gras laat slapen. Dat eeuwenlang het centrum was van de boekdrukkunst. Dat tolerantie tot de hoogste norm verhief.

En de hoogste Nederlandse cultuur is die van de humanisten als Erasmus, die straatarm waren maar elitair in de geest, die de waarden van het goede gesprek verdedigden boven alles, en zich afzetten tegen alle agressie. En de vele aanhangers van Spinoza die woordenboeken maakten van het Nederlands en ondertussen écht kritisch na durfden te denken.

Een neerlandistiek die aan dezelfde kant staat als de turkologie en de islamstudies en de genderstudies, en niet aan die van de barbaren die nu de macht aan het grijpen zijn.