Vandaag weer een lezing van Studium Generale Utrecht. Dit keer een triptiek van de verleden tijd, uitgesproken door Harry Jansen. De lezing is hier online te zien. Het stuk is geschreven door Miriam Rasch. Tijd als element van het bestaan; de biologische klok die ons begeleidt van geboorte tot dood. Dat zijn individueel beleefde vormen van tijd – hoe gedeeld menselijk of dierlijk ze ook zijn. In de geschiedenis gaat het om de collectief ervaren tijd. Dr. Harry Jansen beschrijft drie manieren waarop de historicus om kan gaan met het begrip tijd: de golvende, de gefaseerde en de durende tijd. Rise and Fall De golvende tijd in de geschiedenis is het duidelijkst in de geliefde historische beschrijving die je kort gezegd ‘Rise and Fall’ kunt noemen. Wereldrijken worden beschreven in hun opkomst, groei en bloei tot aan het onvermijdelijke verval en de ondergang. Tenminste, het wordt gepresenteerd als onvermijdelijk (hoe lang horen we al niet dat de onvermijdelijke ondergang van supermacht Amerika eraan zit te komen?), omdat het zo in het model past. Die golvende beweging blijft echter een presentatie, een van de verschillende manieren om geschiedenis te benaderen.
Video over de altijd originele, verrassende, geestige en satirische werken van graffiti-kunstenaar Banksy. Hoewel het beeld vooral bestaat uit achter elkaar geplakte ‘pieces,’ zorgen de muziek en de geluidseffecten ervoor dat er een echte video ontstaat die meer is dan een fotoalbum.
Meer bij Videovolt.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Vandaag weer een lezing van Studium Generale Utrecht. Dit keer over Tijd in het Brein, uitgesproken door Dick Swaab. De lezing is hier online te zien. Het stuk is geschreven door Miriam Rasch.
Als het donker wordt, word je moe; als je de middelbare leeftijd bereikt kom je in de overgang en van vrouwen in de dertig zeggen we dat hun biologische klokje tikt. Tijd zit ingebakken in ons lichaam, in de hele cyclus van de geboorte tot de dood. Dat gaat verder dan je misschien denkt. De meeste kinderen worden geboren in de vroege ochtend van een woensdag of een donderdag. En in de hersenen van overleden mensen is te zien hoe laat zij stierven, omdat de tijd letterlijk stil is blijven staan. Over deze en andere feiten van de biologische, lichamelijke tijd, sprak prof. dr. Dick Swaab in zijn lezing voor de serie Tijd.
Dick Swaab is de bekendste neurobioloog van Nederland; zijn boek Wij zijn ons brein is een regelrechte bestseller. Hij zette het hersenonderzoek op de kaart en nog steeds loopt Nederland dankzij het Instituut voor Hersenonderzoek en de Hersenbank wereldwijd hierin voorop. In zijn boek, met de ondertitel Van baarmoeder tot Alzheimer, laat Swaab zien hoe processen in de hersenen gedrag, karaktervorming en (geestelijke) ziekte en gezondheid beïnvloeden en zelfs bepalen. Vooral de rol van hormonen – in samenspel met de omgeving – is niet te onderschatten, zo blijkt uit de vele voorbeelden.
Mark Rutte heeft een ingenieuze reden gevonden om de gewraakte spotprent van Adriaan Soeterbroek uit de door de PVV en VVD opgerichte Vrijdenkersruimte van de Tweede Kamer te houden: “Ik hoef ‘m daar niet op te hangen, omdat ‘ie niet door de rechter verboden is.”
Nou ja, ingenieus… Geen van de werken die in de vrijdenkersruimte vallen te bewonderen zijn ooit door de rechter verboden, dus waar hebben we het over? Zelfs het werk van Gregorius Nekschot is nooit door een rechter beoordeeld.
Eerder al had de PVV zich teruggetrokken uit het initiatief, toen op aandringen van Tofik Dibi enkele prenten in de collectie werden opgenomen, die kritisch waren over de PVV en Israël. De ruimte was volgens Fleur Agema namelijk alleen bedoeld voor “kunst die is verwijderd onder druk van moslims. Dat is het thema van de expositie”. Het ging de PVV dus niet om de vrijheid van meningsuiting in het algemeen, maar de vrijheid van moslimbashen.
Nu valt ook Mark Rutte’s VVD door de mand als hopeloos opportunistisch. De vrijheid van meningsuiting is weliswaar absoluut, maar de VVD zou wel gek zijn om mee te werken aan het al te grof beledigen van coalitiepartner PVV. De samenwerking is immers al delicaat genoeg.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Met de hand jagen op tarantula’s. Door kinderen nota bene. Geroosterd schijnen de spinnen te smaken naar krab. En Canadese Eskimo’s zoeken onder wankele stapels ijsblokken naar… mosselen. Leden van de Afrikaanse Dorobo-stam stelen vlees van de leeuwen. Uit de BBC-serie Human Planet.
Meer Human Planet op VideoVolt.
Vandaag een interessante gastbijdrage van Studium Generale Utrecht over een lezing van professor Maarten van Buuren. De lezing is hier online te zien. Het stuk is geschreven door Miriam Rasch.
‘Objectieve tijd bestaat niet.’ Professor Maarten van Buuren zet in de eerste lezing in de serie Tijd meteen het publiek op scherp. Tijd bestaat niet als iets buiten de mens, want ‘tijd is een scheppende daad van ons bewustzijn’. Aan de hand van Augustinus, Husserl en Heidegger legt hij uit wat dit betekent voor de manier waarop wij in het leven staan.
Met hoofdstuk XI van zijn Belijdenissen schreef Augustinus een van de vroegste en invloedrijkste teksten over tijd. Er is alleen een heden, stipuleert hij. Daarbinnen bestaan drie tijden: het verleden, heden en de toekomst. Het is de mens die deze tijden tot leven wekt. Tijd is in de woorden van Augustinus een ‘extensie van de ziel’. Dat is te begrijpen als je denkt aan het zingen van een lied: als je begint te zingen heb je het hele lied in je hoofd, de verwachting ervan strekt zich uit in de toekomst. In het hier en nu zing je de melodie, die verdwijnt in het verleden. Dat verleden bewaar je in je geheugen. Zo strekt de tijd zich van het heden uit naar verleden en toekomst. Hetzelfde geldt voor degene die luistert naar het lied, ook die heeft verwachtingen en herinneringen die ‘actief’ zijn terwijl hij luistert.
Husserl
Ook de vroegtwintigste-eeuwse filosoof Husserl beschrijft tijd als iets innerlijks, namelijk als een ‘bewustzijnstoestand’. Husserl is de grondlegger van de fenomenologie, die het bewustzijn beschrijft als iets intentioneels. Dat wil zeggen dat het bewustzijn altijd op iets in de buitenwereld gericht is, je bent je altijd bewust van iets. Maar hoe zit dat dan bij tijd? Want tijd bestaat toch niet in de buitenwereld, zoals Van Buuren stelt? Inderdaad, bij het bewustzijn van tijd gebeurt iets bijzonders. Dan richt het bewustzijn zich namelijk op zichzelf.
Mensen verwaarlozen hun gezin en hun sociale leven om werk te doen dat ze niet leuk vinden, zodat ze dingen kunnen kopen die ze niet nodig hebben om indruk te maken op mensen die ze niet aardig vinden. En dan helpt het niet als je óók nog gaat fitnessen. Dat betoogt Nigel Marsh hier in een gedreven verhaal over balans tussen werk en privé. Ik wantrouw die mensen altijd een beetje, die dat evenwicht hebben gevonden dankzij bestsellers en goedbetaalde lezingen, maar luister en oordeel zelf.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Over het hopeloze van de zoektocht naar de juiste relatie, of welke relatie dan ook. Mooie aflevering van de altijd mismoedige strip ‘Tales of Mere Existence’
Eerder op VideoVolt: Het naakte bestaan: scheiding, depressie, slapeloosheid.
In this case, traditions = racism and slavery, period, case closed.
I have already shows this short film, but it just got an award, so, it’s a good opportunity to plug Ben Guest’s work on everyday racism, the pervasive and often invisible and uncontested one:
The South Will Rise Again from Ben Guest on Vimeo.
I had forgotten how clueless that young blond student was.
