Een van de vragen die de Macro Economische Verkenningen (MEV) opriep was hoe het toch kan dat Rutte-II in 2014 nog eens zes miljard bespaart, maar de economie daardoor maar een kwart procent minder groeit. Je zou zeggen: 6 miljard is 1 procent van ons bruto binnenlands product (bbp), dus als de overheid dat niet meer uitgeeft, moet het bbp met 1 procent dalen ten opzichte van het basisscenario. Toch niet, want de bezuinigen werken vertraagd door en de overheid haalt met die stamrecht-bv-truc belastingopbrengsten ‘naar voren’. Dus de economie groeit volgend jaar met een half procent, in plaats van te krimpen met een kwart procent. Ik denk dat ik het snap, maar het roept bij mij meteen een bredere vraag op: is het niet vreemd dat de overheid in zekere zin kan kiezen of ‘de economie’ groeit of niet?
Na twee jaar in de The City in Londen vreest Luyendijk dat het einde van het huidige economische stelsel is bereikt en een nieuwe crisis zich zal aandienen.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
De Nederlandse voedselbankiers trokken dit weekend aan de bel: de toestroom van nieuwe armen neemt toe en het aangeboden voedsel neemt af. De voedselpakketten moeten dus kleiner of de wachtlijsten langer. Maar liever willen de voedselbanken dat Nederland een beroep doet op het EU-hulpfonds, een pot van 500 miljoen, bedoeld om voedselbanken in de lidstaten bij te staan. Maar Nederland weigert een aanvraag in te dienen. Het officiële standpunt is dat armoedebeleid een ‘een nationale kwestie’ is, maar de werkelijke reden is natuurlijk dat we ons schamen. Net zoals we ons schamen dat hulporganisatie Cordaid tegenwoordig in ons eigen land actief is. Maar schaamte is geen constructieve emotie als het om armoede gaat.
Adam Smith (1723-1790) schreef al in zijn Wealth of Nations (1776) dat armoede een sociale dimensie heeft. Het ‘linnen hemd’ was voor Smith de armoedegrens, niet omdat je zonder dit kledingstuk niet kon overleven, maar omdat je zonder zo’n hemd met de nek zou worden aangekeken – wie zelfs dat niet kon betalen, deugde waarschijnlijk niet, was het vooroordeel in Smith’s tijd.
Armoede betekent dus dat je het geld niet hebt om je zonder schaamte in het openbaar te kunnen begeven. Niet voor niets hanteert het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) een armoedegrens van 1022 euro per maand voor een alleenstaande (p.49), omdat onder dit niveau er geen geld is voor vervoer, voor een cadeautje of traktatie, voor een drankje in een café – de prijs van het sociale verkeer.
ANALYSE - Deze zomer zijn de onderhandelingen begonnen tussen de EU en de VS over een Trans-Atlantisch vrijhandels- en investeringsakkoord (Transatlantic Trade and Investment Partnership: TTIP). De start van de onderhandelingen werd zowel in de VS als in de EU met breed gejuich ontvangen. Een dergelijk akkoord tussen de twee grootste handelsblokken ter wereld wordt in deze tijden van crisis gezien als een welkome economische stimulans. Maar de voorspellingen omtrent de omvang van de baten zijn niet alleen onzeker, maar gaan ook voorbij aan reële risico’s voor burger en consument in Noord en Zuid, waarschuwt onderzoeker Roeline Knottnerus van SOMO en het Transnational Institute.
De extra concurrentie zal leiden tot economische herstructurering die aanvankelijk kan leiden tot een verlies aan werkgelegenheid. Zeker op korte en middellange termijn kunnen de sociale kosten significant zijn. Bovendien zal meer concurrentie de kloof tussen de kern en de periferie in Europa verder vergroten. De exportbelangen van de VS liggen immers vooral in die sectoren waarin de Europese periferie defensieve belangen heeft, zoals de landbouw.
Daarnaast biedt op belangrijke terreinen de Amerikaanse wet- en regelgeving beduidend minder bescherming dan de Europese. De voorgenomen harmonisering van regelgeving betekent dat het Europese niveau van consumentenbescherming sterk in zal boeten, bijvoorbeeld op het gebied van marktoegang voor genetisch gemodificeerde organismen, hormoonvlees en met chloor ontsmette kip.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
NIEUWS - Buitenlanders die ten minste 1,25 miljoen euro in het Nederlandse bedrijfsleven investeren, kunnen vanaf 1 oktober van dit jaar een tijdelijke verblijfsvergunning krijgen. Staatssecretaris Teeven wil op die manier de economie een impuls geven
Naar Grieks voorbeeld? Griekenland trekt flink wat investeerders die, na het investeren van 250.000 euro in onroerend goed, een verblijfsvergunning voor 5 jaar krijgen.
COLUMN - Een paar kanttekeningen bij de economische impact van het Rijksmuseum.
Vorige week presenteerde het Rijksmuseum een economische impactanalyse – opgesteld door adviesbureau Booz & Company – waaruit zou blijken dat het Rijks de economie met 235 miljoen euro per jaar zou stimuleren en maar liefst 3700 banen oplevert. Economische impactanalyses zijn, vrees ik, noodzakelijk om je als culturele instelling staande te houden in de moderne beleidsarena waar euro’s de hardste argumenten zijn. Maar ze zijn ook notoir discutabel en daardoor niet altijd veelzeggend. In dit geval is dat niet anders. Ik pik er een paar punten uit.
Allereerst een opmerking over ‘economische impact’. Het optellen van alle aan het Rijks gerelateerde uitgaven – want daar komt het hier in feite op neer – is eigenlijk een optelsom van kosten, en niet van opbrengsten. Natuurlijk zijn de kosten die gemaakt worden weer de inkomsten van iemand anders, maar het blijft een schaduwboekhouding van dat waar het echt om gaat. We geven geld uit aan het Rijks, omdat we er iets van waarde voor terugkrijgen, maar die waarde zelf wordt niet direct gemeten.
Alhoewel, het rapport van Booz & Company beschrijft naast de economische ook de ‘maatschappelijke’ impact van het Rijksmuseum. Denk aan de verbeelding en reflectie die het bij haar bezoekers ontlokt, de kennis en creativiteit die het stimuleert, de geschiedenis en identiteit die je als (Nederlandse) bezoeker ervaart. Dit zou Booz & Company wat mij betreft moeten herlabelen als ‘economische impact’ omdat dit de feitelijke opbrengsten waarvoor de economische kosten zijn gemaakt. Het wordt er misschien niet helderder van, ook omdat deze opbrengsten niet goed kwantificeerbaar zijn, maar het zou wel zuiverder zijn.
OPINIE - Verschillende gemeenten en jongerentakken van vakbonden lanceren de Startersbeurs, een stageprogramma voor afgestudeerden. Een beroerd idee, vindt reageerder Bas Schuiling.
‘Uitbuiting,’ tweette een bekende van me die normaal berucht is om zijn hyperbolen. In eerste instantie besteedde ik dus niet zoveel aandacht aan het zoveelste werkgelegenheidsproject van de lage landen. Maar bij nadere lezing is de ‘Startersbeurs‘ een verschrikkelijk beroerd initiatief.
De ‘Startersbeurs’ is een regeling van diverse gemeenten, waarmee net afgestudeerden aan de slag kunnen voor een ‘prima vergoeding’ om werkervaring op te doen, zo staat er te lezen op de site. ‘Je kickstart op de arbeidsmarkt.’ Het geheel is een initiatief van FNV-jong, CNV-jong en hoogleraar Ton Wilthagen uit Tilburg. (Terzijde: waarom opgeleide jonge mensen altijd worden aangesproken met semi-hippe taal en hipvetstoere +1-tjes op een site zal ik nooit begrijpen. )
Feit is dat de laatste jaren met name starters en ouderen het zwaar hebben op de arbeidsmarkt en met de huidige crisis is er ook geen vooruitzicht op verbetering. Vooral voor starters is dat vervelend omdat die hun carrière gelijk beginnen met een gat op hun CV.
De Startersbeurs is erop gericht om jongeren zes maanden lang ‘competenties’ en ‘vaardigheden’ te laten ontwikkelen op de arbeidsmarkt. De vergoeding hiervoor is 500 euro (inclusief vakantiegeld) voor 32 uur per week. Bovendien spaar je 100 euro per maand ‘opleidingsbudget’ die je na de zes maanden kan gebruiken voor een ‘aanvullende cursus of opleiding’. Het bedrijf moet dat betalen, maar krijgt vervolgens 500 euro per maand terug van de gemeente. Het kost een werkgever dan 100 euro per maand om een opgeleide, afgestudeerde jongere in dienst te nemen. Saillaint detail: Het is een ‘re-integratievergoeding’ – je carrière beginnen door te re-integreren.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
De Duitsers hebben het minimumloon afgeschaft voor de onderkant van de arbeidsmarkt. Wie te weinig verdient om van rond te komen, krijgt van de overheid een aanvulling tot bijstandsniveau.
Het gevolg? Werkende armen.
Geen wonder dat die schoenen van Zalando zo goedkoop zijn.
ACHTERGROND - Iedereen weet dat het in Nederland met de economie niet zo best gaat. Maar als een zekere Nobelprijswinnaar voor de Economie beweert dat zelfs België het beter doet gaat menig nationalistisch hartje heftig bonzen. “Dat moet onzin zijn!” Krugman – de Nobelprijswinnaar in kwestie – heeft geen veldwerk gedaan, ‘handelt volstrekt in strijd met de feiten‘ en gaat ‘te kort door de bocht.’ Ik laat het twisten over de macro-economie aan hen die daar verstand van hebben, en zal mij richten op een belangrijke politieke bewering van Krugman:
And in general, it’s hard to escape the impression that Belgium has been better served by political paralysis than the Netherlands has by its unified, effective determination to do exactly the wrong thing.
Dat Krugman beweert dat in Nederland ’the whole political center [is] committed to doing the right thing,’ is simpelweg niet waar. D66, Groenlinks, CDA, Christenunie zijn nog steeds oppositie partijen en als zij zich iets gewilliger hadden opgesteld, waren sommige dossiers al een stuk verder geweest. Kortom, de bewering ‘its unified, effective determination’ is inderdaad een voorbeeld van het gebrek aan veldwerk. Maar België: is daar inderdaad sprake van politieke verlamming? Op het eerste oog wel: dankzij de 541 dagen die het duurde om de huidige regering te vormen heeft België voor een belangrijk deel van de economische crisis geen regering gehad. In 2 commentaren in het blad Governance (link 1; link 2) scheppen Belgische politicologen (Carl Devos, Dave Sinardet, Geert Brouckaert en Marleen Brans) een ander beeld:
Zoals eigenlijk iedere week, schreef Joris Luyendijk weer een interessante en veelzeggende column over de toestand van de financiële sector:
Wat vier vliegtuigen op 11 september 2001 in de verste verte niet wisten te bewerkstelligen, speelde de financiële sector op 15 september 2008 bijna klaar: de diepe ontwrichting van onze beschaving. […]
Resultaat: noodmaatregelen, zoals massaal geld bijdrukken en vrijwel gratis geld voor de banken, zijn ‘het nieuwe normaal’ geworden. En de banken vinden het prima, want bankieren is fijn als je voor een 0,5 procent geld kunt krijgen dat je voor 4 of 5 procent mag uitlenen.
Wat zou Einstein hiervan hebben gedacht? De grote man heeft twee memorabele dingen gezegd die samen vrij precies de impasse beschrijven. Allereerst stelde hij vast dat een probleem zelden valt op te lossen in de context waarin het kon ontstaan. En waanzin definieerde hij aldus: steeds opnieuw hetzelfde doen, hopend op een ander resultaat.
Dat is de financiële sector anno nu.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.