Kunst op Zondag | Precolumbiaanse kunst

RECENSIE - Dat is nou eens een leuk boek: Verheven ongemanierd. Mimi en Multatuli van Gaia van Bruggen. Mimi, voor wie het even niet paraat mocht hebben, heette voluit Mimi Hamminck Schepel en was de tweede echtgenote van Multatuli.

Niet over rozen

Mimi – zoals we haar maar zullen noemen – heeft geen makkelijk leven gehad. Ze koos ervoor een keurig, burgerlijk en ongetwijfeld welgesteld bestaan op te geven om te leven met iemand die weliswaar gold als een geniaal schrijver, maar die van de ene naar de andere moeilijkheid liep. Dat ik hem in de vorige zin “schrijver” heb genoemd, zou hij me vermoedelijk kwalijk hebben genomen, want de Havelaar was zijns inziens geen roman maar een politiek middel. En het boek dat mij het dierbaarst is, Woutertje Pieterse, zou hij nooit uitgegeven hebben willen zien zoals het uitgegeven is. Het was geen zelfstandig boek, vond hij, maar een uitwerking van zijn Ideën. Wat ik maar zeggen wil: Multatuli was iemand die het met iedereen oneens lijkt te zijn. Op zich een zinvolle intellectuele positie, maar lastig voor wie ermee moet samenwonen.

Van Bruggens verhaal is dus te lezen als een verslag van een reeks moeilijkheden. Moeilijkheden met de eigen familie, die Mimi verbiedt om te gaan met Multatuli. Niet onbegrijpelijk, want zijn omgang met goedgelovige jonge vrouwen zou tegenwoordig gelden als grensoverschrijdend. Moeilijkheden met Multatuli’s kinderen en eerste echtgenote, Tine. De kinderen haatten hun stiefmoeder als de poorten van de hel. En uiteraard behandelt Van Bruggen de financiële moeilijkheden. Die vormen nu eenmaal de rode draad in elke Multatulibiografie. Ronduit wreed zijn de moeilijkheden na Multatuli’s dood, als ze de boedel niet op de normale manier te gelde kan maken omdat daarvoor moet worden samengewerkt met Multatuli’s kinderen, waarvan niemand weet waar die zijn.