In Museum de Pont gaat deze winter een droom van kunstenaar Thomas Schütte in vervulling. Na ruim veertig jaar krijgt hij de kans om drie van zijn architectuurmodellen op ware grootte uit te voeren. Naast deze werken zijn er audiovisuele werken van de Canadese kunstenaar Stan Douglas te zien en te beluisteren. Voor Kunst op Zondag pakte ik de trein om beide exposities in Tilburg te verkennen. [caption id="attachment_348083" align="aligncenter" width="450"] Westkunstmodelle 1:1 © Thomas Schütte © foto's Wilma Lankhorst.[/caption] Thomas Schütte Van de Duitse kunstenaar Thomas Schütte (Oldenburg, 1954) heeft de Pont verschillende werken in haar collectie. Wie de Pont kent, kan zich Die Grosse Geisten, vast herinneren. Deze glimmende figuren staan in een kring bij elkaar. Het is alsof je tussen reuzen staat. Ondanks hun sterke verschijning zijn de geesten nu bijfiguren. In de tentoonstelling Westkunstmodelle 1:1 staan drie architectuurmodellen centraal die eerder als miniatuur te zien waren op de Westkunst-tentoonstelling 1981. In de grote hal van de Pont zie je de modellen nu voor het eerst op ware grootte. Het gaat om het werk Schiff, Bühne en Kiste. De centrale hal van de voormalige wolspinnerij leent zich goed voor dit soort monumentale werken. [caption id="attachment_348082" align="aligncenter" width="450"] Westkunstmodelle © Thomas Schütte © fotocollage Wilma Lankhorst.[/caption] Westkunst. Zeitgenössische Kunst seit 1939 Westkunst was in 1981 een spraakmakend overzicht van de westerse moderne kunst in Keulen. Toen de jonge Schütte hiervoor werd uitgenodigd, maakte hij drie ontwerpen. Helaas was er te weinig tentoonstellingsbudget om deze ambitieuze werken destijds op ware grootte te realiseren. Thomas Schütte presenteerde zijn drie ontwerpen daarom als kleine schaalmodellen op tafels. Zijn presentatie vormde wel de aanzet voor decennia aan experimenten met het architectuurmodel. De kunstenaar vindt in deze vorm de ontsnapping uit de conceptuele kunst: een model is enerzijds een voorstel voor iets dat er (nog) niet is en tegelijkertijd een tastbare sculptuur op een sokkel. In de Pont kun je nu zelf het schip en het toneel betreden of beschutting zoeken onder de kist. [caption id="attachment_348080" align="aligncenter" width="450"] Verschillende modellen in de wolhokken © Thomas Schütte © fotocollage Wilma Lankhorst.[/caption] Talrijke miniaturen in de wolhokken Naast de drie Westkunstmodelle ontdek je in de wolhokken een uitgebreid overzicht van Schüttes architectuurmodellen zoals Ferienhaus für Terroristen, One Man House en Mein Grab. Sommige van Schüttes modellen zijn als gebouw uitgevoerd, zoals zijn eigen museum de Skulpturenhalle in Neuss, dichtbij Düsseldorf. Schütte heeft nooit gestreefd naar een carrière als architect. De modellen zijn voor hem een metafoor voor zijn eigen, ironische en niet altijd vrolijke, blik op de samenleving en kunstwereld. Ik ontdek een grafmonument in de vorm van een huis, talloze bunkers, hutten, studio’s, kelders en eenpersoonshuizen waarin je je ongestoord kunt terugtrekken. Onderaan deze pagina op de website van De Pont kun je doorlinken naar de afzonderlijke modellen. [caption id="attachment_348091" align="aligncenter" width="450"] 2011 #1848 © Stan Douglas © fotocollage Wilma Lankhorst.[/caption] Stan Douglas: 2011 #1848 Naast werk van Schütte zijn in de nieuwe vleugel een video-installatie en fotocollages te zien van Stan Douglas (Vancouver, 1960). Douglas is een multidisciplinair kunstenaar. Hier in Tilburg ontdek je zowel beeld- als geluidswerk van hem. In 2011 #1848 laat hij feit en fictie in een audiovisueel ensemble samensmelten. Met dit werk vertegenwoordigde Douglas vorig jaar Canada op de Biënnale van Venetië. [caption id="attachment_348075" align="aligncenter" width="450"] 2011 # 1848 Occupy Wall © Stan Douglas © foto Wilma Lankhorst.[/caption] In twee ruimtes ontdek ik vijf panoramische foto’s waarin Douglas cruciale momenten van sociale onrust uit 2011 reconstrueert en deze verbindt met het historische jaar 1848. Dit was het jaar waarin verschillende Europese landen streden voor democratische vrijheden. In zijn fotocollages verwijst Douglas onder andere naar de Arabische Lente (Tunesië), de Hackney-rellen (Londen), de Occupy Wall (New York) en de Stanley-Cup rellen in zijn geboortestad Vancouver. Je denkt dat Douglas al deze situaties zelf heeft gezien. Maar de foto’s zijn niet écht’, het zijn nauwkeurige reconstructies. Douglas heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar de sociale onrust die hij laat zien. Met behulp van acteurs zette hij het conflict opnieuw in scène. Tevens bewerkte hij foto’s van de verschillende locaties om het beeld van 2011 zo getrouw mogelijk te benaderen. Wat je ziet is een soort hyperrealiteit die niet bedoeld is als documentatie die dient “als een soort plattegrond van een opstand”, zoals de kunstenaar het zelf noemt. Ik ervaar het harde geluid van de video-installatie verderop als storend bij het bekijken van alle details op de fotocollages. [caption id="attachment_348079" align="aligncenter" width="450"] Die grosse Geisten © Thomas Schütte © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Zwevende video-installaties Ook in zijn videowerk laat Douglas zijn onderzoek naar cultureel verzet zien. In een donkere ruimte hangen twee videoschermen. Op het ene scherm zie je een Londense studio met rappers Lady Sanity en TrueMendous. Zij wisselen hun raps af met rappers (Youssef) Joker en (Hesham) Raptor in Cairo. De virtuele afstand tussen beide opnames is ruim 5000 kilometer. De rappers reageren op elkaar in het Engels en Arabisch. Met oordoppen in, kan ik het wel even uithouden in deze ruimte. Echt bekoren kan het me niet. Na een korte pauze in het museumcafé, loop ik terug naar het station. In de trein laat ik het werk van Thomas Schütte en Stan Douglas nog eens aan me voorbij gaan. [caption id="attachment_348081" align="aligncenter" width="450"] Westkunstmodelle 1:1 © Thomas Schütte © fotocollage Wilma Lankhorst.[/caption] Westkunstmodelle 1:1 van Thomas Schütte en 2011 #1848 van Stan Douglas zijn tot en met 28 januari 2024 te zien in Museum De Pont in Tilburg. @ tekst en foto’s Wilma Lankhorst © gebruik van de afbeeldingen met toestemming en goedkeuring van Museum de Pont, genoemde kunstenaars en alle bruikleengevers.
Misschien heb ik Lana Del Rey onterecht afgeschreven als hedendaagse popartiest, zonder het te luisteren nota bene. Omdat haar nummer ‘A&W’ volgens Pitchfork het beste nummer van 2023 is, ging ik toch maar luisteren. En tja, dan moet je er toch maar een Closing Time van maken.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
DOCUMENTAIRE - Is het toeval dat juist tijdens de renovatie van het Binnenhof de parlementaire democratie een schokkende verandering ondergaat? En wat gaat die verandering ons brengen?
Tijdens de renovatie van het Binnenhof krijgen twaalf kunstenaars een opdracht om nieuw werk te maken. Een project van Atelier Rijksbouwmeester en gebruikers van het Binnenhof (Eerste Kamer, Tweede Kamer, Raad van State, ministerie van Algemene Zaken en de gemeente Den Haag).
Van 27 tot en met 30 mei dit jaar vond de eerste editie van de Kunstparade Binnenhof renovatie plaats. Beeldend kunstenaar Tirzo Martha werd door de Eerste Kamer gevraagd zijn visie op de betekenis van het Binnenhof in een tijdelijk kunstwerk te vatten.
Het werd een performance en installatie over de zetel. Tirzo Martha zei:
De beweging van verkozen worden, een zetel innemen en weer afstaan probeer ik in dit beeld te vangen
Tirzo Martha nodigde burgers uit hun stoel toe te voegen aan de installatie. Aan elke stoel zat natuurlijk een verhaaltje vast.
Het kunstwerk ‘Zitten, zat, gezeten, nu ga ik staan!’ ging over meer dan zetels die na verkiezingen telkens door anderen ‘bezeten’ worden. Het ging ook over reflectie. Hoe en wat hoor en zie je in deze 17 minuten durende documentaire, gemaakt door Kristiaan Asscheman.
REPORTAGE - Op een kleine twintig kilometer van Hanzestad Bremen ligt de kunstenaarskolonie Worpswede. Aan het begin van de twintigste eeuw woonden en werkten hier de Duitse Modernen. Naast talrijke actieve artistieke mannen zoals Heinrich Vogeler, Otto Modersohn en Fritz Mackensen was vooral Paula Modersohn Becker steeds op zoek naar nieuwe vormen, nieuwe kleurcombinaties en nieuwe composities. 100 Jaar na haar overlijden, werd zij in de Duitse media beschreven als de Duitse Picasso. Het is hoogtijd om Worpswede en haar kunstenaars eens nader te verkennen.
Zaalimpressie van de Worpsweder kunstenaars in Kunsthalle Bremen © foto Wilma Lankhorst.
Als enkele Franse schilders vanaf 1830 in de omgeving van Barbizon buiten landschappen gaan schilderen, wordt dat door collega’s in buurlanden snel opgepikt. Geïnspireerd door de School van Barbizon (1830-1870) trekken in ons land (jonge) leden van de Haagsche School (1860-1890) massaal naar buiten. De Nederlandse reactie op Barbizon is het schilderdorp Oosterbeek op de Veluwe. De Duitse reactie op het Franse Barbizon is de oprichting in 1889 van de leef- en kunstenaarsgemeenschap Worpswede (1889-1922). Landschapschilders Fritz Mackensen (1866-1953), Hans am Ende (1864-1918) en Otto Modersohn (1865-1943) zijn de mannen van het eerste uur. Al snel sluiten Heinrich Vogeler (1872-1942), en Fritz Overbeck (1869-1909) zich bij hen aan. Naast schilders sluiten ook dichters en beeldhouwers zich aan. In de artistieke gemeenschap in Worpswede spelen twee vrouwen een belangrijke rol: beeldhouwer Clara Westhoff (1878-1954) en schilder Paula Becker.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Wat obscure hardcore punk uit Noorwegen. Ik kan er helaas weinig over vertellen, want hun enige wiki-entry is een foto op wikimedia commons, van hun optreden op het Nijmeegse Valkhof Festival. Dat treft eigenlijk wel, want dat is precies waar ik ze zag en leuk genoeg bevond voor een CT’tje. Geïnteresseerden kunnen hier terecht voor informatie.
Bij het begin van dit moppie muziek zou je kunnen denken dat het van deze tijd is. Wat er daarna volgt doet wel ietsje ouder vermoeden. Maar dan komt er weer eens stukje wat net zo goed onder ‘hedendaagse gecomponeerde serieuze muziek’ (wel met een kwinkslag) lijkt te vallen.
Of wordt er een loopje genomen met barokke muziek? Nou ja, dit strijkkwintet speelt ‘Musica notturna delle strade di Madrid. Opus 30, No. 6, gecomponeerd door Luigi Boccherini (1743 – 1805). Ofwel ‘eine kleine Nachtmusik’ uit Madrid.
De compositie is 243 jaar oud (hoor ik daar ergens in het laatste deel een soort ‘lang zal ze leven’?), de uitvoeringen klinken tegenwoordig of het van deze eeuw is.
Awel, het moppie muziek verhaalt van de geluiden die ’s nachts in de straten van Madrid te horen zijn. Althans, in de tijd van Boccherini. De klok van een kerk die oproept voor het Ave Maria gebed, trommels van soldaten, blinde bedelaars die door de straten schuifelen, de kraaltjes van de rozenkrans, straatzangers die langslopen, nog een trommel en als de nacht ten einde loopt trekt ook de militaire nachtwacht zich terug uit de straten van Madrid.
Waarmee ik maar wil zeggen: goedemorgen!
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
Het voordeel van festivalletjes is dat je wel eens wat nieuws hoort. Afgelopen Zomerfeesten in Nijmegen was Birds in Row te bewonderen, een punk / (post)hardcore bandje uit Frankrijk. Nooit van gehoord, eigenlijk ook niet mijn stijl, maar boeiuh, want zeker de moeite waard. Gris Klein is hun laatste album, het verscheen vorig jaar.
Nog een klassieker dan die wordt besproken in de driedelige docuserie Can You Feel It – How Dance Music Conquered the World: ‘Pacific State’ uit 1989 is een housenummer van 808 State, een groep van drie house-artiesten uit Manchester. Het nummer werd kennelijk in die tijd zo definiërend gevonden voor de tijdgeest dat de BBC besloot het nummer op de achtergrond te draaien bij beelden van de val van de Berlijnse muur.
Op NPO is de driedelige docuserie Can You Feel It – How Dance Music Conquered the World (BBC, 2018) te zien. Deel 1 over de geschiedenis van de beat, waarin we de ontwikkeling van disco, house en techno volgen, is het meest boeiend (deel 2 gaat over de opkomst van de club, deel 3 over de DJ’s). Een van de belangrijke figuren in die geschiedenis die aan het woord komen is Derrick May, een technopionier uit Belleville (een suburb van Detroit, de bakermat van techno). Onder de naam Rhythim Is Rhythim (samen met Michael James) bracht hij in 1987 het nummer ‘Strings of Life’ uit wat een house- en techno-klassieker zou worden. Voor de liefhebber – of voor wie een afkeer heeft van house/techno – is hier ook een versie met echte strings.
New Age Doom is een band die naar eigen zeggen bekend staan om hun “freewheeling chaos”, te omschrijven als een combinatie van noise en drone-rock. Samen met indie-zangeres Tuvaband (Tuva Hellum Marschhäuser) maakten ze het album There Is No End (2023).
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
