Moraal met een accent

Een trein rijdt heel snel op vijf mensen af. De trein heeft een probleem en kan alleen stoppen als er een zwaar object op het spoor wordt gegooid. Jij staat op een brug en er staat een heel dikke man naast je. De enige manier om de trein te stoppen is hem op het spoor te duwen. Hierdoor sterft hij, en red je de vijf mensen. Zou je hem duwen? De meeste mensen vinden dit een lastig dilemma. Als je alleen maar rekent – een utilitaire moraal, heet dat –, moet je de dikke man naar beneden gooien: een winst van vier personen. Maar het gevoel komt in opstand: die ene dode die je zelf veroorzaakt, voelt lastiger aan dan de vijf doden die als het ware ’toch al’ zouden vallen. Kameroens accent Dat was al enige tijd een interessante kwestie voor filosofen om over na te denken, maar op een zeker moment zijn ook taalkundigen deze anekdote gaan inzetten. Zo ontdekten ze dat het uitmaakt in welke taal het dilemma wordt gesteld. Als ze het verhaal in een vreemde taal horen (die ze natuurlijk wel moeten beheersen) zijn mensen eerder geneigd de dikke man te offeren dan wanneer ze het in hun moedertaal horen. Datzelfde geldt, blijkens een artikel in Brain Sciences door Alice Foucart en Susanne Brouwer, voor buitenlandse accenten. De onderzoekers lieten mensen naar het verhaaltje over de ongeremde trein horen aan mensen zoals het verteld werd met een Brits, een Frans of een Turks accent én door een moedertaalspreker. In de eerste drie gevallen bleken de luisteraars eerder geneigd om het utilitaire standpunt te kiezen. Hetzelfde gold voor een Spaanse groep sprekers die naar het verhaaltje luisterden met een Kameroens in plaats van een Spaans accent. Filosofisch Wat verklaart dit alles? Een van de intrigerende mogelijkheden die de auteurs noemen is dat we als we naar een vreemd accent luisteren, meer afstand tot de spreker voelen. Die psychologische afstand zou er vervolgens toe leiden dat mensen rationeler nadenken over het dilemma, en daardoor eerder voor het utilitaire antwoord kiezen. Als het accent sterker was, en de spreker dus moeilijker te verstaan, werden mensen zelfs nog eerder utilitair dan wanneer iemand sprak met een licht accent. Zulke bevindingen lijken me uiteindelijk ook filosofisch interessant. Kennelijk hangt onze moraal af van de vorm waarin de kwestie gesteld wordt. En de rationele keuze kiezen we daarbij vooral als het ons zo lastig mogelijk wordt gemaakt om te begrijpen wat er eigenlijk speelt.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 02-03-2022

Alternatief & kerstmuziek

VIDEO - Iedereen beleeft kerst op z’n eigen manier. In mijn jonge(re) jaren was 2e Kerstdag steevast gereserveerd voor de stamkroeg, ééntje met veel gitaarmuziek. Nog altijd ben ik groot voorstander van de alternatieve kerstmuziek in plaats van wat je op de reguliere radiozenders hoort. Of het nu de ouderwetse hakke-tak herrie van De Boegies is met “Elke punk  viert ook het kerstfeest“, het anti-kapitalistischeI Don’t Believe  in Santa Claus” van The Vandals, of de heerlijke chaos-familie-clip van Dropkick Murphy’s “The Season’s Upon Us” (zie hieronder), het is allemaal lekkerder dan Wham of Chris Rea. Soms zijn het snelle covers, dan weer verbasterde nummers of origineel werk, één ding is duidelijk: doedelzakken, violen en gitaren, het gaat allemaal prima samen met kerst.

Foto: © Marc van Oostendorp kindertekening huidskleur

Huidskleur

COLUMN - Schokkende dialoog met Nene (8 jaar), inmiddels 2,5 jaar in Nederland. We zijn samen aan het tekenen: een huis met daarin kinderen, haar favoriete onderwerp voor een tekening. Zij vraagt aan mij of ik een viltstift wil aangeven.

– Welke kleur?

– Huidskleur!

Ik geef haar een lichtbruine viltstift.

– Maar dat is geen huidskleur!

– Maar het is de kleur van jouw huid.

Nene heeft zwart haar en donkerbruine ogen, en een kleur die misschien nog iets donkerder is dan de viltstift.

– Nee, huidskleur is roze!

Dit idee krijg ik niet uit haar hoofd. Ja, de kleur van haar huid is lichtbruin en ze lijkt daar niet verdrietig om. Maar huidskleur is roze.

Er blijkt onderzoek over te zijn: in verschillende Europese taalgebieden speelt deze kwestie. Ik herinner me niet dat ik in mijn jeugd bepaalde potloden huidkleurig noemde, maar misschien was in mijn tijd het zo gewoon om roze potloden huidkleurig te noemen dat ik het me daarom niet herinner.

Waar komt het vandaan? De meeste kinderen in haar klas hebben inderdaad eerder een lichtroze teint, net als haar ouders – maar er zijn ook kinderen met juist een donkerder huid. Heeft er iemand iets gezegd? Is dit nu eenmaal de gewone manier om ‘huidkleurige pennen’ te zien op school? Of op de BSO? En: is het nu een slecht ding of niet? Misschien betekent het alleen dat Nene observeert dat ze afwijkt van het gemiddelde, en benoemt ze huid naar dat gemiddelde? Of leer je zo een echt racistische onderstroom kennen in die gemoedelijke klas?

Foto: Maria Willems (cc)

Sargasso’s kerstpuzzel-recept 2021

RECEPT - Sargasso’s kerstpuzzel-recept 2021
kerstpuzzel

Horizontaal

  • 1. Oorspronkelijk uit Mexico afkomstig donker ingrediënt (200 gram)
  • 4. Fleurig (260 gram)
  • 6. Glazig resultaat van de bietencampagne (150 gram)
  • 8. Donkere bastaard (200 gram)
  • 9. In shape voor een stranddag
  • 11. Bosgod op het fornuis
  • 12. Gemalen variant van 1 (40 gram)
  • 14. Stukjes maken
  • 15. Met geduld temperatuur laten verlagen
  • 16. Hiermee bekleden tegen het plakken

Verticaal

  • 2. Gelegd (4 stuks)
  • 3. Van de koe of van Brinkers (225 gram)
  • 5. Ook voor beton te gebruiken (langzaamaan)
  • 7. Dit is het eindresultaat van de puzzel
  • 8. Carbonaat en zuur (1 theelepel)
  • 10. Heerlijk!
  • 13. Met 3 bestrijken

*****

Met het oplossen van deze puzzel  heb je de benodigdheden voor een recept.
Wil je het recept daadwerkelijk maken, doe dat dan in de volgende stappen.

Stap 1:  1, 3 (smelten)
Stap 2:  2, 6, 8, 5 (5 min.)
Stap 3:  4, 12 (toevoegen aan stap 2, daarna het resultaat van stap 1 toevoegen)
Stap 4:  9, 16
Stap 5:  30 Minuten bakken op 170 graden
Stap 6:  15
Stap 7:  14

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Marco Verch Professional Photographer (cc)

Lichtjeswaanzin

Je hebt ze overal, van die mensen die kerst gebruiken dan wel misbruiken (doorhalen wat niet van toepassing is) om de buurt mede te delen hoe serieus ze kerst wel niet nemen, en hoe kerstig kerst wel niet kan zijn. Maar je hebt baas boven baas, en de lichtjeswaanzin is nergens zo groot als aan de andere kant van de oceaan.

Zijn er voorbeelden in Nederland die ook maar in de buurt komen?

 

Foto: Marco Verch Professional Photographer (cc)

Goed bijwerkingennieuws

ANALYSE - Eerder deze week verscheen zomaar een klein berichtje: 348 meldingen van allergische reacties op vaccinaties, waarvan 88 heel hevig, een zogeheten ‘anafylaxie’. Iedereen is hersteld. Ook opvallend: bij de 2e prik, blijken mensen er veel minder heftig op te reageren. Al met al bijzonder goed nieuws.

De bijwerkingen van anti-corona vaccinaties liggen enorm onder het vergrootglas, zoveel is duidelijk. Onder anti-vaxxers gaan er zelfs oproepen rond om (valse) meldingen te doen, zodat het allemaal ernstiger lijkt dat het is.

Bijsluitertje

Toevalligerwijs had ik een weekje eerder last van bijwerkingen van het slikken van een ontstekingsremmer: maagkrampen en misselijkheid. Om te controleren of dat normaal was, sloeg ik toch even de bijsluiter er op na. Bovenaan de lijst: “Ernstige maag- of darmproblemen” waaronder “bloeden uit de maag” of “bloedverlies uit de anus”. Ai ai. Deze verschijnselen kwamen “soms” voor. Waarbij soms dan “bij meer dan 1 op de 100 gebruikers” is. Hola, deze definitie van soms is toch de mijne niet. Gelukkig stonden ‘buikpijn’ en ‘misselijkheid’ ook op de lijst, onder ‘vaak’, “bij meer dan 1 op de 10 gebruikers”.

Begrippen als ‘vaak’, ‘soms’ of ‘zelden’ zijn natuurlijk zo vaag als wat. De uitleg achter elk van deze termen is verhelderd.

Foto: Maria Willems (cc)

Kerstwonder van Dirkswoud

COLUMN - Vooruitgang brengt ellende’, aldus Nellie Daas van Nellie Daas van Fournituren, Kleinvak & Huishoudelijk Gemak, gevestigd aan de Noodzijde in het Noord-Hollandse dorp Dirkswoud. ‘Ik snap het wel, we kunnen niet in de 20ste eeuw blijven steken, maar wat er nu gebeurt, zuigt ons weer terug, diep in het veen en de klei’. Wat is er gebeurd, wat is er gaande? In Dirkswoud zijn werkzaamheden gaande ten behoeve van de ontsluiting van bedrijvenpark De Wetering Stroom(t) II. Dit omdat de bouw van kerncentrale De Vaandeldrager, verbreding van de Noordervaart vereist.

Uitvoerend aannemer is Olijslager Bouw, gevestigd Oosterzijde 3. De heer Olijslager: ’Het begint allemaal met slaan van damwanden, dat doen wij, die worden de grond ingetrild, geheid. En nou worden wij aangeklaagd omdat door deze trillingen de huizen langs de vaart verzakt zouden zijn. En dat er scheuren in het metselwerk geconstateerd zouden zijn. En nou versta ik mijn vak, ik ben al meer dan 30 jaar aannemer, verleden jaar hebben wij nog restauratie van de St. Clarakerk uitgevoerd. Dus ik denk dat die verzakkingen en scheuren ontstaan zijn door langsrijdend verkeer en het lappen van de ramen.’

Mevrouw Daas, van de Fourniturenzaak heeft inmiddels een actiegroep opgericht, Kant nog Wal geheten die de belangen van de bewoners langs de vaart behartigt. ‘De situatie is dramatisch, en het is ook geen gezicht, al die gestutte huizen langs de vaart. We hadden juist een kerstroute bedacht hier, met lichtjes, feest van de hoop, maar nu zitten we in de ellende. Met elke centimeter dat onze huizen verzakken, daalt de waarde ook. Dit pand is zo onverkoopbaar. En ik heb hier mijn pensioen in zitten. Maar nu moet ik met al die lugubere balken eerder denken aan kruishout op Golgotha dan aan een gezellige kribbe met een pasgeboren kerstkind. Wij hebben hier gewoon een zwarte toekomst en een zwarte Kerst’, besluit Nellie Daas met trillende onderlip.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Hang Youth – Kerst is best ok

VIDEO - Ik ben dit jaar een beetje fan geworden van Hang Youth. De band combineert punk met gevatte teksten en snijdt het ene na het andere maatschappelijk thema aan. Dat gaat niet altijd even genuanceerd, maar nuance en punk, is dat ooit samengegaan? Willen we dat überhaupt het samengaat?

Nee? Dan heeft u pech. Want voor Hang Youth is het volgende nummer vrij genuanceerd. En kerstig.

 

Foto: Tom Raftery (cc)

Niet alléén een kankerverwekkend pleurisbedrijf

Er zijn veel redenen om een hekel te hebben aan onze ‘nationale trots’ *kuch kuch* KLM. De vrijwel ongelimiteerde staatssteun tijdens de coronacrisis, terwijl onder andere zzp’ers en de cultuursector mogen creperen. Het feit dat ze samen met onze andere ‘nationale trots’ *kuch rochel kuch* Schiphol hun medewerkers letterlijk de kanker laten krijgen. Maar als het nu nog gewoon een pleurisbedrijf was waar ze schijt hebben aan mensenlevens als er winst gemaakt kan worden, waar er, eerlijk is eerlijk, zo veel van zijn. Maar neen. Het is ook nog een leugenachtig kankerverwekkend pleurisbedrijf.

Zie dit artikel, van boss monster Pieter Elbers, waarin hij het heeft over de concurrentie van het internationale spoor. Hij maakt zich er niet druk om, want “het wordt een ander verhaal als de reis over landsgrenzen gaat met verschillende spoorbreedtes, technieken en regelgeving.”, “Berlijn met de trein kost 7 uur” en “met het vliegtuig een uur”, en “Ik ben een keer met de trein naar Londen geweest. Dat duurde lang.” Flikker toch op.

Die ‘technieken en regelgeving’ die niet aan zouden sluiten tussen landen laat ik even voor wat het is, al wil ik wel nog kwijt dat het me uitermate onwaarschijnlijk lijkt dat dit echt een probleem is aangezien er genoeg internationale treinen rijden en de EU in de regel dat soort dingen harmoniseert. Maar die spoorbreedtes, dat is echt evident gelul. In vrijwel heel Europa rijden ze op nomaalspoor met een gestandaardiseerde breedte. Uitzonderingen zijn een aantal voormalige USSR-republieken, en Spanje (maar daar hebben ze de internationale verbindingen met normaalspoor aangelegd).

Vaccinongelijkheid

VIDEO - Ook op Sargasso is al een paar keer geschreven over vaccinongelijkheid. Zelden was er iets meer ‘penny wise, pound foolish’ dan het achterhouden van vaccins voor de eigen bevolking, terwijl het virus in andere landen onbeperkt rond kan gaan en muteren. Maar ook hoe we omgaan met de patenten, de kosten, reisverboden en beloofde leveringen van de vaccins is ronduit beschamend, en de kerstgedachte in ieder geval niet waardig.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Vorige Volgende