Hij hoopte ons deze avond achter te laten met een gevoel van ‘opgewekte grimmigheid’, zei de vierde Zomergast van dit jaar, hoogleraar Holocaust- en Genocide-studies Uğur Ümit Üngör. Deels is hij in zijn missie geslaagd: niet vaak zoveel grimmigheid gezien in drie uur televisie. De opgewektheid daarentegen was, op een paar momenten na, ver te zoeken. Belangrijkste wapen in zijn poging een opgewekte draai aan de grimmigheid te geven: zijn korte broek. Het is dat Üngör in staat is de meest heftige kost in een rustig timbre met zorgvuldig gekozen zinnen te becommentariëren, anders weet ik niet of ik het had aangekund, zoveel leed en. geweld. Zonder de getoonde horror te relativeren, had zijn manier van spreken een geruststellende uitwerking op mijn steeds zwaarder wegende gemoed. Maar om nu te zeggen dat ik dit stukje in opgewekte sferen aan het optikken ben? Nee.
_
Ane Brunvoll (artiestennaam: Ane Brun), is een zangeres Noorwegen, maar dat zou je gezien dit soulvolle lied niet zeggen.
Haar moeder was een pianiste en jazz-zangeres. Dat verbaast dan weer niet.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Vanavond misschien wel de minst bekende, maar meest boeiende Zomergast van dit jaar: Uğur Ümit Üngör, historicus en hoogleraar Holocaust- en Genocidestudie.
Uğur Ümit Üngör is dus expert in zaken die het verstand van een gewoon mens ver te boven gaan, maar die ons wel raken. Wat er in Gaza gebeurt vinden we natuurlijk meer dan verschrikkelijk, maar wat begrijpen we er nou echt van?
Dat geldt natuurlijk voor alle genocidaal geweld, van vroeger en nu, waar ook ter wereld. Wat wil Uğur Ümit Üngör met zijn Zomergastenavond bereiken? Op Instagram en Tik Tok legt hij het uit:
Ik hoop dat de kijkers een gevoeld van opgewekte grimmigheid overhouden aan mijn avond.
Dat ze niet vervallen in wanhoop maar dat ze ook niet denken: Het gaat allemaal lekker in de wereld.
Hij heeft het spoorboekje van de uitzending al in zijn hoofd:
We gaan samen afdalen in die materie. Maar we gaan er ook samen weer uit omhoogkomen. Aan het einde van de avond moeten kijkers het gevoel hebben dat ze een inzicht hebben gekregen in de vreselijke dingen die mensen doen, maar dat ze niet wanhopig hoeven te worden. Want precies als je kijkt naar de onmenselijkheid van mensen, dan zie je juist ook dáár onze menselijkheid terugkomen.
Het was een grap, maar niet helemaal, toen Stephen Colbert bovenstaande zin voor het eerst uitsprak. Het lachen wordt inmiddels steeds zuurder. Want als een AI-model zoals ChatGPT een feitelijk antwoord geeft op een vraag over klimaatverandering, racisme of ongelijkheid, dan klinkt dat voor veel mensen tegenwoordig als links. En dus onbetrouwbaar. Dat diezelfde AI gewoon de wetenschappelijke consensus benoemt? Negeer dat maar. In het tijdperk van complotten en gesponsorde verontwaardiging is feitenresistentie een deugd geworden, en alles wat daar niet in meegaat wordt afgedaan als “woke propaganda” of een complot van de – uiteraard – linkse academie, rechters en pers.
Niet verrassend dus dat conservatieve techbro’s, complotdenkers met zendingsdrang en beleidsmakers met identiteitscrisis nu hun pijlen richten op taalmodellen. ChatGPT is te links, zo klinkt het. De realiteit moet “meer in balans”. Vrij vertaald: de realiteit moet aangepast worden aan de ideologie. En dat is geen hypothetische nachtmerrie meer, dat is al begonnen.
Is ChatGPT echt links? Of ligt het misschien aan jou?
Onderzoek bevestigt inderdaad dat ChatGPT vaker progressieve antwoorden geeft dan rechtse. Uit een studie gepubliceerd in het Journal of Economic Behavior & Organization blijkt dat het model neigt naar linkse partijen, ideeën en waarden. Niet omdat het stiekem een rode vlag vasthoudt, maar omdat het getraind is op grote hoeveelheden publieke data: Wikipedia, wetenschappelijke publicaties, journalistieke stukken. Bronnen die, hoe vervelend ook voor de VVD-borreltafel, meestal gestoeld zijn op bewijs, nuance en empathie. In dat landschap klinkt dit al snel als links.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Vandaag werd herdacht dat 80 jaar geleden de Japanse bezetting van het toenmalige Nederlands-Indië ten einde kwam.
Het ‘stemmenorkest’ was een groep vrouwen in het Japanse interneringskamp op Sumatra, die bij gebrek aan instrumenten bekende klassieke muziekstukken gingen zingen. De arrangementen werden geschreven door Margaret Dryburgh en Norah Chambers op kleine stukjes papier. Er werd stiekem geoefend, maar de Japanners stonden toch een concert toe.
Niet alle vrouwen hebben het kamp overleefd, de arrangementen wel en die worden tot op vandaag de dag nog door talrijke koren gezongen.
RECENSIE - In het allereerste fragment dat Eva Crutzen liet zien tijdens Zomergasten stonden mensen op een tien meter hoge duikplank zich in allerlei bochten te wringen voordat ze wel of niet besloten te springen. Volgens Crutzen keken we hier naar angst die overwonnen werd. Volgens presentatrice Griet op de Beeck zagen we twijfel.
Eigenlijk vroeg ik me dat steeds af tijdens het kijken naar deze uitzending: is Eva Crutzen bang om te zeggen wat ze wil of is ze een aartstwijfelaar die nooit zeker weet wat ze denkt? In mijn lange, zeer gerespecteerde Zomergastenkijkcarrière heb ik niet vaak iemand gezien die zo moest worstelen om de juiste woorden te vinden. Meer dan eens moest ze een antwoord schuldig blijven en vroeg ze Op de Beeck wat zij vond.
Ergens aan het begin van de avond, toen ze haar gedachten niet op een rij kreeg, richtte ze zich ineens tot een paar mensen buiten beeld. ‘Kunnen jullie stoppen met praten, want ik word er enorm door afgeleid’, zei ze. Waarna ze zich hernam. Nu was het mijn beurt afgeleid te zijn, de zomergastenillusie was immers achteloos verbroken: er zitten kennelijk meer mensen in de zomergastenstudio. Mensen die net als ik moeite hadden om hun aandacht erbij te houden. Maar die anders dan ik besloten hadden om er maar gewoon doorheen te gaan praten. Daarna leek het even wat beter te gaan en wist Crutzen zowaar wat coherente zinnen te produceren, maar al snel verviel ze in het kenmerkende gehakkel.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Melody Gardot is een pianiste, gitariste en jazz-zangeres uit New Jersey. Ze besloot zich aan de muziek te wijden na een auto-ongeluk in 2003: zingen hielp haar brein om te herstellen.
Inmiddels is ze zes studio-albums en talloze live-optredens verder.
Serge Gainsbourg verwekte op 58-jarige leeftijd nog een zoon bij een Frans model, en deze Lucien (bijnaam Lulu) heeft de muzikale genen van zijn vader geërfd. Lulu treedt ook regelmatig op.
In 2011 maakte hij in samenwerking met tal van artiesten (waaronder Iggy Pop en Johnny Depp) de plaat ‘From Gainsbourg to Lulu‘, een ode aan het oeuvre van zijn illustere vader.
Als Elbow klinkt als een jaren ’90 band, dan kan dat wel kloppen. Ze bestaat namelijk al sinds 1990. Doorbreken deed ze echter pas echt in 2008 met hun vierde studioplaat, The Seldom Seen Kid.
Dit liedje komt echter van een later album, The Take Off and Landing of Everything (2014).
Roger Webb (1934-2002) werd vooral bekend door de muziek die hij componeerde voor toneel, tv en film. Hij was van huis uit echter jazzpianist.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.