Simon van Woerden, auteur op Sargasso

Foto: flickr.com/arteurbana

Zuid-Amerika: Chávez (laatste keer in person), cadeautjes, crisisjournalistiek

12 maart 2013 , 07:00 , door Simon van Woerden

ELDERS - Deze week uit Zuid-Amerika het overlijden van icoon Chávez, macabere cadeautjes in Sao Paulo en rampenjournalistiek: zijn de media te hijgerig in rampgebieden, en waarom?

Het grootste nieuws deze week kwam een halve dag na de vorige post: de dood van Chávez. Buzzfeed verzamelde de zeventien “meest buitensporige” citaten van El Comandante. Hoewel, zoals een reageerder terecht aangeeft, voor sommige quotes de buitensporigheid vooral erin zit dat Buzzfeed dat etiket erop plakt.

Het tweede opmerkelijke nieuws komt uit Brazilië. Daar zijn in Sao Paulo bij Mormoonse tempels en ambassades in totaal zeven in rood cadeaupapier verpakte menselijke schedels gevonden. Op beelden van beveiligingscamera’s was een vrouw te zien die de schedels neerlegde. Is het een ritueel? Wat is het verband tussen de Russische, Zuid-Afrikaanse en Tsjechische ambassade – die er allemaal een ontvingen? Mysterie, mysterie.. De Huffington Post heeft als terzijde een mooie fotoserie van versierde schedels uit een Boliviaanse cultus.

Tot slot een langere meta-bijdrage van The Frontline Club, over rampenjournalistiek – en of (en waarom) journalisten soms te snel weer verdwijnen naar de volgende ramp, als variant van ‘de waan van de dag’. Hij mag in deze Zuid-Amerikaanse Elders want het gaat mede over Haïti. Overigens doneerde Bill Clinton’s stichting deze week ook nog US$700.000 aan projecten op het eiland.

Foto: Flickr.com/be-extreme

Zuid-Amerika: favelas, Falklands, Mexicaanse journalistiek in het nauw

5 maart 2013 , 07:00 , door Simon van Woerden

Deze week vanuit Zuid-Amerika: Rio’s favelas zien voor- en nadelen van wereldbeker, een nieuwe aflevering in de Falkland/Malvinas-soap, en Mexicaanse journalistiek blijft link – voor Mexicaanse journalisten.

In de aanloop naar het WK voetbal in Brazilië volgend jaar worden delen van het land stevig onder handen genomen: het opruimen van de befaamde favelas in Rio de Janeiro is een belangrijk, en politiek gevoelig, voorbeeld van die operatie.

Het contrast tussen verschillende visies op de grote schoonmaak kwam deze week mooi aan het licht, in enerzijds een verhaal van de BBC, dat bijna letterlijk lijkt te zijn overgenomen uit Braziliaanse overheids-PR, en anderzijds een meer kritische bijdrage van Global Voices over de armste inwoners van Rio die plots op straat komen te staan. Het brengt ook weer de vraag: wie profiteert eigenlijk het meest van de organisatie van dit soort mega-evenementen?

Hier ten lande was het weer raak met een nieuwe aflevering in het doorlopende politieke steekspel rondom de Falklands/Malvinas. Krap een week voor het referendum op de Falklandeilanden heeft de Argentijnse regering alvast te kennen gegeven het zelfbeschikkingsrecht van de kelpers niet te erkennen. Het is immers geen ‘inheems volk’. Oh, the irony.

En tot slot zorgwekkend journalistiek nieuws uit Mexico: in één week werd een blogger op straat overhoop geschoten en was een andere publicatie drie dagen achtereen slachtoffer van geweervuur, ondanks politiebescherming. Volgens Reporters Without Borders (Reporters Sans Frontières, RSF) bestaat er in Mexico een systematische bedreiging van het journalistieke beroep. Vooral drugskartels, op hun beurt weer gedekt door politieke machthebbers, hebben schuld aan het voortdurende geweld dat daaruit voortkomt, aldus RSF. Vanuit Mexico bracht Jan-Albert Hootsen in 2011 al enige nuance aan in dat beeld: vooral de algehele straffeloosheid verlaagt de waarde van het leven van lokale journalisten, zo stelt hij. RSF stelde recent een lijst met aanbevelingen samen voor de mensenrechtenraad van de Verenigde Naties, die vanaf 23 oktober de situatie in Mexico zal evalueren.

Foto: Flickr/Britanglishman

Superrijk, supergrappig, superpriester met supersoaker

26 februari 2013 , 07:20 , door Simon van Woerden

ELDERS - Deze week uit Latijns-Amerikaans nieuws: Carlos Slim verliest centen, the Guardian doet een poging tot humor en een Mexicaanse priester geeft zijn kinderpreken een heldhaftig tintje.

’s Werelds rijkste meneer, Mexicaanse zakenman Carlos Slim, maakt geen goed begin dit nieuwe jaar. Onder meer door ineenzakkende aandelen KPN heeft hij een aanzienlijk verlies geleden in het eerste deel van 2013.
In dit interview met FT toont Slim zich echter een onverstoorbare grapjas en bijgoochem. Zegt de zakenman: “Ik hou van Argentinië, een magnifiek land. Het is erg voorspelbaar: je weet altijd zeker dat je er geen dollars kunt krijgen.”

De Oscarceremonie overschaduwde bijna het tweede nieuws van deze week: Raúl Castro kondigde namelijk heel slim zijn plannen voor aftreding aan tijdens de festiviteiten. Geen haan die ernaar kraaide terwijl Jennifer Lawrence omviel en later door Jack Nicholson werd belaagd – behalve the Guardian die een semi-grappige Q&A over Cuba’s verwachte nieuwe president publiceerde (sowieso doet deze licht experimentele serie wat geforceerd humoristisch aan. Schoenmaker..?).

Tot slot nog een ongeforceerd grappig verhaal: een Mexicaanse priester draagt, om meer aansluiting met de jeugd te vinden, toga’s met superhelden erop en spuit heilig water over zijn schaapjes tijdens de dienst – maar alleen bij de kinderdienst. Pedofiele Mexicaanse priestergrappen zijn welkom in de comments. Maar zonder lolbroekerij: het ziet er entertainend uit. Misschien binnenkort een levensechte Nacho Libre?

Foto: flickr/ceslava

Zuid-Amerika: Chávez en Cuba (wederom), Correa

19 februari 2013 , 07:00 , door Simon van Woerden

ELDERS - Deze week vanuit het zuiden: Correa wint, Chávez keert terug en journalisten ijveren voor grotere vrijheid in Cuba.

Zoals velen al verwachtten, heeft Ecuadoriaanse president Rafael Correa zondag een nieuwe termijn voor zichzelf veilig gesteld – de derde inmiddels. Met ongeveer 60% van de stemmen is Correa onverminderd populair en ook in het Congres heeft hij zijn macht vergroot. Volgens the Economist zit er aan die populariteit een schaduwkant: Correa kan slecht tegen kritiek, monopoliseert de media – net als Chávez in Venezuela en Fernández de Kirchner in Argentinië – en vergroot langzaam maar zeker zijn invloed in de onafhankelijke instituten van het land.

Over Hugo Chávez gesproken: zijn gezondheid lijkt vooruit te gaan nu de eerste foto’s sinds zijn operatie beschikbaar zijn en de president zelf op maandag weer in Venezuela arriveerde. Weliswaar nog altijd geïntubeerd en in het ziekenhuis, maar toch weer op eigen bodem – tot vreugde van veel van zijn landgenoten. De Minister van Informatie klapte van vreugde op nationale televisie: “Hij is terug, hij is terug, bravo!” Niettemin blijft de vraag bestaan of Chávez zelf weer voor jaren de touwtjes in handen kan nemen, of dat herverkiezingen toch aan de orde zijn zoals de oppositie zegt.

Foto: Flickr/Fotos_Gratis

Zuid-Amerika: devaluatie, paria, carnaval

12 februari 2013 , 07:03 , door Simon van Woerden

ELDERS - Deze week een langverwachte valuta-ingreep in Venezuela, Argentinië raakt weer in buitenlandpolitieke controverse en als toetje: het Braziliaanse carnaval.

Het zat er al een tijdje aan te komen: de sterk overgewaardeerde Venezolaanse Bolívar is gedevalueerd, van 4.30 naar 6.30 per dollar. Nog altijd is er een grote kloof tussen de zwarte-marktwaarde – voor de devaluatie ging de munteenheid voor een vierde van de officiële prijs over de toonbank – maar de maatregel, die komt terwijl Hugo Chávez nog altijd niet beter is, wordt gezien als teken van pragmatisme.

Minder pragmatisch lijken de zuiderburen van Venezuela: zo interpreteert The Economist althans de toenadering die Argentinië zoekt bij Iran in het onderzoek naar een twintig jaar oude terreuraanslag. De samenwerking die de regeringen zijn aangegaan om de AMIA-bomaanslag in Buenos Aires uit 1994 te onderzoeken, zal volgens het blad onherstelbaar kwaad bloed zetten bij met name Israël. Het is een zoveelste voorbeeld van de voortdurende ruzies en ruzietjes waar Argentinië in haar buitenlands beleid in verwikkeld raakt: zo zijn er naast deze meest recente ontwikkeling de veenbrandjes met schuldeisers, het IMF en het Verenigd Koninkrijk (meest recente update: volgens de Argentijnse minister van Buitenlandse Zaken, Hector Tímerman, staan de Falklandeilanden binnen twintig jaar weer onder hun gezag).

Foto: Flickr/DonkeyHotey

Zuid-Amerika: nog een boem, IMF-sancties en een giftige foef

5 februari 2013 , 07:00 , door Simon van Woerden

ELDERS - Na de ploffende putdeksels en verwoestende discobrand, deze week nog een rampzalige explosie in Latijns-Amerika. Daarnaast IMF-straf voor Argentinië en een absoluut ‘WTFBBQ’ momentje uit Brazilië.

Het lag aan een ophoping van gas, liet de procureur-generaal van Mexico weten. De explosie in het kantoor van de Mexicaanse oliemaatschappij Pemex was niet gepland, geen terroristische aanslag of wraakoefening van een kartel. Bij deze jongste tragedie, kort op de hielen van de discobrand in Brazilië, vielen tot vandaag al 37 doden. Tientallen overlevenden liggen nog in het ziekenhuis, soms zwaargewond. Het is overigens niet het eerste dodelijke ongeluk veroorzaakt door Pemex: in september 2012 lieten ook al 30 mensen het leven door een explosie op het terrein van de cementboer. Tijd voor een veiligheidscheckup?

Het tweede Zuid-Amerikaanse nieuws betreft de volgende danspas in de tango van de haat die Argentinië al geruime tijd met het IMF danst. Het land is namelijk officieel op de vingers getikt door het internationale instituut – een unicum voor een G20-lid – vanwege de kunstmatig lage inflatiecijfers die Argentinië publiceert. In het uiterste geval zou het IMF de Argentijnen in z’n geheel uit het fonds kunnen trappen – tegen het eind van het jaar volgen meer controles en dus ook meer nieuws. In respons op het IMF-besluit heeft de regering van Fernández de Kirchner besloten supermarktprijzen twee maanden te bevriezen. En om de gebruikelijke stapel jij-bakken uit de kast te trekken, want het IMF is ook niet perfect.

Foto: Flickr: Marcos Glicerio

Zuid-Amerika: discobrand, ploffende putdeksels en.. juist.

29 januari 2013 , 17:00 , door Simon van Woerden

ELDERS - Juist – Máxima. Die mag natuurlijk niet ontbreken in de Elders – Zuid-Amerika deze week. Maar eerst: een enorme discobrand in Brazilië en in hetzelfde land exploderende putdeksels als groeiend probleem.

De cafébrand in Volendam zal nog wel een tijd in het Nederlandse nationale geheugen gegrift staan: net zo zullen de Brazilianen en met name jongeren in de deelstaat Rio Grande do Sul afgelopen zondag niet snel vergeten. Toen brak in discotheek Kiss een brand uit die aan meer dan 230 feestgangers het leven kostte. De omstandigheden in de club Kiss in het stadje Santa Maria, voor zover die duidelijk zijn geworden, tonen veel overeenkomsten met de tragedie in De Hemel: mogelijk teveel mensen binnen, geblokkeerde nooduitgangen, een brandbaar plafond en iemand (in dit geval een lid van de band die optrad) die binnen vuurwerk afstak. De stroperige bureaucratie in Brazilië betekent dat horecazaken soms open kunnen blijven terwijl nieuwe vergunningsaanvragen in behandeling zijn, waardoor niet altijd de veiligheidsvoorschriften worden nageleefd. De meeste slachtoffers overleden zondag aan verstikking of het inhaleren van rook.

De tweede nieuwsaanleiding deze week komt ook uit Brazilië en is eveneens brandgerelateerd, hoewel op het eerste gezicht onschuldiger: ontploffende putdeksels in Rio de Janeiro zijn daar een toenemend probleem. Het lijkt haast slapstick, maar kan serieuze gevolgen hebben zoals het gelinkte New York Times-artikel aangeeft: als je te dichtbij staat kunnen de explosies je ernstig verbranden en ook rondvliegende putdeksels zijn niet bepaald een genot voor de hersenpan. En hoe ongelofelijk die foto ook lijkt, het is echt een tweetonner van een deksel dat volgens ooggetuigen vier meter de lucht in vloog. De oorzaak van de explosies is volgens experts de opbouw van gassen ondergronds, die door een elektrische vonk worden ontstoken. Het zou een fenomeen zijn dat in alle grote steden wel voorkomt – hoewel ik geen Nederlandse voorbeelden ken – maar in Rio door oude infrastructuur disproportioneel veel. Een probleem met de Olympische Spelen en het WK in het vooruitzicht..

Foto: Flickr: earthlightbooks

Zuid-Amerika: FARC, drugs en witwassen

22 januari 2013 , 07:00 , door Simon van Woerden

ELDERS - Het eenzijdige staakt-het-vuren dat de FARC, Colombia’s grootste guerillabeweging, twee maanden geleden afkondigde is opgeheven sinds afgelopen zondag. De vredesonderhandelingen met de regering van Juan Manuel Santos zijn niettemin hervat, hoewel sommigen vrezen dat de aankondiging van de guerilla’s een klap voor het proces kan betekenen. Anderen wijzen er juist op dat de succesvolle handhaving van de gevechtspauze erop wijst dat de beweging met grote eensgezindheid opereert – ondanks onverminderde militaire actie van de regering. Ook de uitnodiging tot een gemeenschappelijk staakt-het-vuren, die de FARC nu voor heeft gelegd aan Santos, zal hoogstwaarschijnlijk onsuccesvol zijn aangezien de Colombiaanse president de rebellen zo min mogelijk ruimte tot herbewapening wil geven. Santos wil per november 2013 een vredesakkoord hebben: de steeds zwakkere FARC noemde afgelopen week landhervorming en lagere ongelijkheid (Colombia staat volgens de meeste rankings in de top-10 met de hoogste Gini-coëfficient) als belangrijkste eisen voor zo’n overeenkomst.

Drugshandel is een belangrijke factor in het Colombiaanse conflict en de war on drugs heeft die handel mogelijk alleen maar lucratiever gemaakt. Een ander land dat daar de negatieve gevolgen van ondervindt is Guatemala. Otto Pérez Molina, de president van het land, riep afgelopen week (zoals hij al eerder deed) op om de gefaalde militaire strijd tegen de drugshandel te staken en aan andere oplossingen te denken. Tijdens het Wereld Economisch Forum in Davos, van 23 tot 27 januari, zal Molina zijn boodschap en steun voor decriminalisatie en een gereguleerde narcoticamarkt wederom luid verkondigen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 07-11-2022

Zuid-Amerika: Chávez, Cuba, Concha

15 januari 2013 , 07:10 , door Simon van Woerden

ELDERS - Zoals vorige week aangekondigd, deze keer in Elders.. Zuid-Amerika onder meer een update van het nieuws over Hugo Chávez. Verder: Cubanen mogen weer reizen en el Español, muy popular en Tuiter!

Het is bekend: Chávez gaat niet zo lekker. Al weken ligt hij in het ziekenhuis, voor een kankerbehandeling en toen kreeg hij ook nog een longinfectie. En dat terwijl hij vorige week, op 10 januari, ingezworen zou moeten worden! Want dat staat in de grondwet. Maar ja, daar stonden ook nog wat andere bepalingen en het hooggerechtshof was niet echt klaar om een negatieve lezing daaraan te geven. Dus zeiden de Chavistas “LOL 10 januari, who cares? We doen het lekker een ander keertje. Bevriende staatshoofden, waaronder ook CFK, kwamen buurten in Cuba om El Comandante een hart onder de riem te steken – schijnbaar met enig effect. Ondertussen riep de oppositie “staatsgreep!” maar niemand luisterde. Wel heeft Brazilië gezegd in het geval van Chávez’ dood snel verkiezingen te willen – dus wederom, stay tuned for more Hugo.

Niet al het nieuws uit Cuba was gerelateerd aan de Venezolaanse president; belangrijk voor Cubanen was ook de versoepeling van de strenge regels voor buitenlandse reizen. Zo is het onder meer niet langer nodig een uitnodiging uit het land van bestemming over te leggen. De Cubanen natuurlijk verheugd. Toch is er nog wel het een en ander te verbeteren: zo mogen militairen, sporters en hoger-opgeleiden – zeg maar, iedereen die een motivatie heeft in het buitenland te willen blijven – voorlopig nog niet soepeler reizen. Bovendien zijn niet voor alle landen de regels evenveel losser gemaakt en blijft het voor de gemiddeld Cubaan gewoon te duur om het land te verlaten.

Zuid-Amerika: speculeren en ouwe koeien

8 januari 2013 , 07:00 , door Simon van Woerden

ACHTERGROND - De Latino media werden de afgelopen week beheerst door non-nieuws en speculatie over Chávez en de Falklands. Daar doen wij natuurlijk vrolijk aan mee.

Dat Chávez ernstig ziek is en volgens velen zelfs op sterven ligt, is oud nieuws. Deze week ging het met name over wat er komende donderdag moet gebeuren, als El Comandante officieel zou moeten worden ingezworen. Politieke crisis? Doormodderen? Nieuwe verkiezingen? Onder meer de BBC kopte met “Het leven na Chávez” en “Wat er gebeurt na 10 januari” – maar veel duidelijker wordt het er niet op. Speculeren kan je leren. Correspondent Jan-Albert Hootsen verwacht zegt dat er een “paleisburgeroorlog in het Chavisme” zou kunnen ontstaan tussen militair Diosdado Cabello en burger Nicolás Maduro – maar eigenlijk zoals Hootsen zelf ook aangeeft geldt eigenlijk voor iedereen “speculeren kan je leren.” Donderdag wordt een interessante dag, volgende week dus ongetwijfeld meer hierover.

Dat Argentinië de Falklands, of Malvinas, terug wil van het Verenigd Koninkrijk is ook eigenlijk geen nieuws. Presidente Kirchner gebruikt het onderwerp al jaren als ‘rally ‘round the flag‘ strategie en lijkt dat, nu haar binnenlandse steun afbrokkelt in het zicht van grote problemen, weer te doen. In de nieuwste aflevering van de Falklands/Malvinas-soap ging Kirchner niet meer direct naar Cameron – eerder mislukte haar poging om hem een brief in handen te duwen – maar plaatste ze een ingezonden stuk in the Guardian. Waarop de Britse tabloid The Sun dacht: dat kunnen wij ook! Voor een inzichtelijk kijkje naar de verschillende claims zie dit stuk van CNN – en smul van de briljante comment eronder door ene ‘Blighty’. Machtig mooi.

Zuid-Amerika 2013 – de trailer

1 januari 2013 , 08:30 , door Simon van Woerden

ACHTERGROND - Een korte preview van wat er komen gaat in het Zuid-Amerika van 2013, te consumeren in drie minuten! Want let’s face it, met een nieuwjaarskater is dat wel ongeveer de drempel.

Oh, en als u echt nog even niet wil weten dat het nieuwe jaar echt, onherroepelijk, is begonnen, kunt u naar het derde punt skippen voor lichter vermaak uit het afgelopen jaar. En daarna de winterslaap voortzetten.

Voor hen met meer moed beginnen we rustig aan, met de vooruitblik van The Economist. *Insert trailerstem* (zie ook de echte trailerstemmeneer overigens). In a year, in which the world was supposed to have already ended… groeit de Latijns-Amerikaanse economie aardig maar minder explosief dan voorheen; zijn er verkiezingen in Argentinië, Chili, Ecuador, Paraguay de Falkland-eilanden; en gaan Chávez en Castro het hoekie om. Als het tegenzit mag de eerste van die twee trouwens nog in 2012 aanschuiven bij Simón Bolívar.

Dan, 2013 as never seen before: by the Huffington Post. Alliteration, an amazing adventure. That’s right, this year’s HuffPost 2013 preview lets you “C” the entire picture.. en vertelt dat onder meer China, currency, en carbon een belangrijke rol gaan spelen in het komende jaar. Ohja, en complacency – want dat is het woord dat het best past bij het recente buitenlandbeleid van de Verenigde Staten. Really? Ik vind het allemaal wat conspicuous en concocted, jongens.

Fossielen uit Zuid-Amerika

25 december 2012 , 08:30 , door Simon van Woerden

ACHTERGROND - Deze week uit Zuid-Amerika drie keer fossielen: een interactieve kaart met Peruaanse ruïnes, de risico’s van de Dakar-rally en het koningshuis onder de rook (of niet) van een vulkaanuitbarsting

Of het slimme marketing is gekoppeld aan het eind van de Mayakalender is niet duidelijk, maar Lima viert dit jaar zijn status als “ciudad milenaria” en “stad van culturen”, om met name aandacht te vragen voor het Inca-erfgoed dat in de Peruaanse hoofdstad een precair bestaan leidt. De lokale krant El Comercio heeft een aardig kaartje met foto’s en locaties van Incaruïnes samengesteld: de foto’s tonen op indringende wijze het moeizame samengaan van heden en verleden. Alsof je een flatgebouw tegen het Colosseum aanbouwt.

Ook de schat aan fossielen die in de Peruaanse woestijnen ligt lijkt wel wat bescherming te kunnen gebruiken. Vanaf 5 januari gaat namelijk voor de vijfde keer de Dakar-rally van start in Zuid-Amerika en paleontologen vrezen dat de scheurijzers onherstelbare schade zullen toebrengen aan skeletten van soms miljoenen jaren oud. Ook de beroemde geogliefen in onder meer de Nazca-woestijn liggen volgens sommigen gevaarlijk dichtbij de rallyroute. De organisatoren verzekeren dat er niets aan het handje is.

Het derde fossiel in het nieuws deze week was het koningshuis de vulkaan Copahue die zachtjes begon uit te barsten. Volgens het Reformatorisch Dagblad ANP had het prinselijk gezin in Villa la Angostura, bij Bariloche, geen last gehad van de vulkaan “waarvoor in de regio aanvankelijk een waarschuwing was afgegeven“. Ook niet zo gek, aangezien de vulkaan en Caviahue, de enige eventueel geëvacueerde gemeenschap, ruim 300 kilometer van Bariloche liggen. Hier en hier mooie NASA foto’s van de rookpluim.