Overzicht

Krispijn Beek

217 Artikelen
170 Waanlinks
995 Reacties
Ik ben een geboren en getogen Rotterdammer. Ik chargeer graag. Ik blog vanaf 2004 op mijn eigen website. Sinds 2013 ben ik redactielid van Sargasso.

Voor Sargasso schrijf ik over duurzame ontwikkeling. Onderwerpen die ik behandel variëren van de emissies van ontgassen door de binnenvaart (lang lopende serie), duurzaam bouwen en duurzame energie. In dat laatste kader het ik een aantal jaar artikelen van Craig Morris over de Duitse Energiewende vertaald, uiteraard met toestemming van de auteur.

De serie over emissies van ontgassen door de binnenvaart heeft o.a. geleid tot Tweede Kamervragen. Mijn artikelen over de soort duurzame energie die de rijksoverheid inkoopt waren voor WISE reden om vervolgonderzoek te doen, wat eind 2013 tot een voorpagina artikel in De Volkskrant leidde.

Ik heb een achtergrond als milieu-econoom en heb zowel bij de overheid, in het bedrijfsleven en bij de Tweede Kamerfractie van GroenLinks gewerkt. Momenteel werk ik voor de provincie Zuid-Holland. Bijdragen aan Sargasso zijn op persoonlijke titel.
Je kan me ook volgen op Sargasso's Mastodon instance.
Foto: Pieter van Marion (cc)

RIVM past officiele emissiecijfers ontgassen binnenvaart aan

, door

ACHTERGROND - Sargasso beschikt over stukken waaruit blijkt dat het RIVM, naar aanleiding van het rapport van CE Delft, de emissiecijfers van ontgassen door de binnenvaart met een factor tien omhoog bijstelt. De cijfers voor 2013 ontbreken nog, deze zouden half mei gepubliceerd worden. De cijfers tot en met 2012 (in bezit Sargasso) laten duidelijk zien dat de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) vorig jaar onterecht het frame hanteerde dat de emissies als gevolg van ontgassen door de binnenvaart gedaald zijn.

Volgens de oude cijfers was de emissie als gevolg van ontgassen in 2012 179.300 kg, na bijstelling gaat het om 1.909.290 kg. Weliswaar gaat het slechts om 1,3% van de totale nationale emissie van vluchtige organische stoffen, maar het gaat vaak wel om stoffen met schadelijke gezondheidseffecten, zoals bijvoorbeeld benzeen, of emissies met effecten op de drinkwaterkwaliteit, zoals MTBE. Het gaat bovendien om emissies die zich concentreren rond gebieden met veel binnenvaart en (petro)chemie, zoals Moerdijk, de Drechtsteden, de regio Rijnmond en Amsterdam.

Ontgassen_VOS_emissie

Wat is ontgassen ook al weer?

Ontgassen is nodig omdat er in de tanks van schepen die chemicaliën en aardolieproducten vervoeren ladingrestanten en ladingdampen achterblijven nadat de tanks geleegd zijn. De schepen worden na het lossen met ladingrestant en ladingdamp weggestuurd van de terminal. Om een volgende lading te kunnen laden moet een schipper vaak laten zien dat het schip gasvrij is. Om dat te bereiken moeten de ladingrestanten en ladingdampen uit het ruim verdwijnen. Dat kan op verschillende manieren, bij een tankschoonmaakbedrijf of door de tanks te luchten in de buitenlucht. Dat laatste heet ontgassen (soms eufemistisch omschreven als schoonmaken in de buitenlucht, ventileren of droogblazen).

Een evenredig klimaatdebat

, door

Wanneer de media aandacht besteden aan klimaatverandering en klimaatsceptici wordt meestal een even groot aantal voor- als tegenstanders uitgenodigd. De redenering daarachter is dat dit een evenwichtig debat oplevert met oog voor alle kanten van de zaak. John Oliver laat in zijn HBO show Last Week Tonight zien hoe een statistisch verantwoord debat tussen voor- en tegenstanders van klimaatverandering er uit ziet. Hij baseert zich daarbij op de studie naar wat als oorzaak voor klimaatverandering wordt gezien in peer-reviewed literatuur.

Bron: MotherJones.

Waan van de dag

National Defense Resource Council lanceert fossielvrije beursindex

, door

De divest beweging in de VS kan een nieuw wapenfeit bijschrijven: de National Defense Resource Courcil (NDRC) heeft samen met BlackRock en FTSE Group de eerste beursindex zonder fossiele energiebedrijven gelanceerd. Het gaat om bedrijven die niet actief zijn in winning en ontginning van fossiele brandstoffen.

Volgens de NDRC is de index een nieuw middel om beleggers te helpen om hun kapitaal fossiel vrij te investeren. BlackRock gaat de index gebruiken bij het samenstellen van investeringsportefeuilles voor beleggers die fossiel vrij willen investeren. De index bevat momenteel 25 Nederlandse bedrijven, in de factsheet is niet terug te vinden welke dat zijn.

Foto: DIVatUSAID (cc)

De strijd om de onderkant van de energiemarkt

, door

De winstgevendheid van energiecentrales op kolen en gas in Europa, de VS en Australië staat in toenemende mate onder druk door de opkomst van hernieuwbare energie. Net als de tabaksindustrie verleggen mijnbouw- en oliebedrijven hun focus naar ontwikkelingslanden. Zowel Peabody Energy Inc. (een van de grootste kolenbedrijven van de  VS) als Exxon Mobile verklaarde recent dat fossiele energiebronnen belangrijk zijn voor een betaalbare energievoorziening voor de armen.

Het enige probleem voor bedrijven in olie, kolen en gas is dat de marktontwikkeling ze niet meezit. Een recente studie van Kepler Chevreux laat zien dat deze bedrijven zelfs onder het business as usual-scenario van het Internationaal Energie Agentschap, dat wil zeggen zonder klimaatbeleid, forse verliezen kunnen verwachten. Paradoxaal genoeg worden die verliezen alleen maar hoger als de prijs van fossiele brandstoffen stijgt. Dus hoe hoger de olieprijs, hoe hoger het verlies volgens Kepler Chevreux wordt.

De oorzaak daarvan heeft alles te maken met de opkomst van duurzame energiebronnen. De geest is uit de fles en in een toenemend aantal gebieden in de wereld is elektriciteit van zon- en wind, eventueel aangevuld met een micro-grid, goedkoper dan het traditionele elektriciteitsmodel van grote kolen-, gas- en oliecentrales met een groot elektriciteitsnetwerk. Met als bijkomende uitdaging: de kostprijs van zon- en windenergie daalt, terwijl de kostprijs van kolen, olie en gas stijgt door een combinatie van regelgeving en het opraken van makkelijk winbare voorraden.

Waan van de dag

Nederland is een fossiel landje

, door

Alle retoriek over duurzame energie en het Nationaal Energieakkoord ten spijt: Nederland is volgens het Internationaal Energie Agentschap (IEA) een fossiel kikkerlandje.

Het totaal aan levering van primaire energie (TPES Total Primary Energy Supply) voor Nederland in 2012 was 78.6 Mtoe (Million tonne of oil equivalent – het equivalent van de hoeveelheid energie die vrijkomt bij het verbranden van een miljoen ton olie). Het aandeel van hernieuwbare energie was 5.3% van het TPES. Daarvan komt 4.7% van biobrandstoffen en afval, 0.5% van windenergie en 0.1% zonne-energie. Daarmee scoort Nederland onder het gemiddeld van 8,8% hernieuwbare energie van de bij de IEA aangesloten landen.

Waan van de dag

Olieopslag bedreigt natuurgebied en drinkwatervoorziening

, door

Al veertien dagen borrelt er olie op in het nabij Enschede gelegen Duitse natuurgebied Amtsvenn. Volgens Tubantia wijzen de onderzoeken op een lekkage van een zoutholte waarin 140 miljoen liter ruwe olie is opgeslagen. Inmiddels zijn olierestanten aangetroffen in grondwater en sloten, is een kikkerpoel vervuilt en zijn 6 koeien overleden na het drinken van water met olie.

Akzo en Argos hebben plannen om onder het Enschedese industriegebied Marssteden 70 miljoen liter gas en olie op te gaan slaan in zoutcavernes.

Foto: jpmm (cc)

Staatssecretaris ziet snel internationaal ontgasverbod, Havenbedrijf Rotterdam niet

, door

De staatssecretaris liet de Tweede Kamer weten snel een internationaal ontgasverbod voor elkaar te willen krijgen en daarom geen ruimte te zien voor lokaal beleid. Havenbedrijf Rotterdam denkt echter dat een dergelijk internationale verbod nog lang op zich zal laten wachten.

Het zonnetje schijnt, dus tijd voor een update ontgassen. Want wie wil er nou niet weten wat je inademt als je bootjes zit te kijken op de pier bij Hoek van Holland? Om even te resumeren: vorig jaar deed CE Delft in opdracht van de verladers een onderzoek naar ontgassen door de binnenvaart. Uit dit onderzoek kwam dat de emissies van ontgassen een factor tien hoger zijn dan de officiële cijfers van het RIVM laten zien.

Begin dit jaar wist Sargasso de hand te leggen op een rapport van Antea waarin dit bevestigd werd. In het Antea-rapport staat ook dat de meetapparatuur op de schepen niet nauwkeurig genoeg is, waardoor er gezondheidsrisico’s bestaan voor personeel dat het dek op gaat terwijl er te hoge concentraties giftige dampen hangen. Deze dampen kunnen ook explosief zijn.

Naar aanleiding van de publicaties op Sargasso en het onderzoek van CE Delft stelde de Henk van Gerven van de SP en Liesbeth van Tongeren van GroenLinks verschillende sets schriftelijke vragen. In de beantwoording van de laatste set vragen gaat de Staatssecretaris wijselijk niet meer in op het gezondheidseffect van ontgassen, waar ze eerder nog stelde dat dit gering was. Ze geeft aan in te zetten op een spoedig internationaal verbod en geen ruimte te zien voor lokale maatregelen.

Foto: EssentNieuws (cc)

Beste Mark, laat de markt de nieuwbouw van kolencentrales voorkomen

, door

Gisteren was het brekend nieuws: Rutte en Obama gaan samen de nieuwbouw van kolencentrales voorkomen. Ik stel voor dat Rutte zijn tijd en ons belastinggeld beter gaat besteden. Bijvoorbeeld met nadenken over hoe de overheid de komende decennia het wegvallen van energiebelasting, aardgasbaten en brandstofaccijnzen op gaat vangen. En met nadenken over hoe we voorkomen dat de publieke energienetwerken de volgende serie bakstenen in het energiedebat worden.

In tegenstelling tot wat de spotjes van het FD Energiedebat ons willen doen geloven draaien kolencentrales namelijk verre van overuren. Sterker: zelfs de modernste en efficiëntste kolencentrale van Europa heeft dit jaar al een weekend stil gelegen door de energietransitie. In dat weekend werden zelfs bruinkoolcentrales in productie terug geschroefd. Kolencentrales zijn mijns inziens dan ook niet de grote winnaar van de Duitse Energiewende, maar het volgende slachtoffer. In Duitsland is de elektriciteitsproductie van steenkolen in de eerste maanden van 2014 met 16,6% gedaald t.o.v. 2013. Alleen de elektriciteitsproductie door middel van aardgas is harder gedaald.

Europese energiebedrijven hebben in 2013 dan ook massaal afgeboekt op de waarde van hun bestaande conventionele energiecentrales. Europese energiebedrijven staan daarin niet alleen, ook in de VS en Australië hebben energiebedrijven en netwerkbedrijven het moeilijk. Met als bijkomende uitdaging de verwachting dat de kostprijs van energieopslag de komende jaren fors gaat dalen en dat de energieopslag markt aan de vooravond van grote groei staat. Met alle nadelige gevolgen voor de business case van conventionele energiecentrales en van het bestaande elektriciteitsnetwerk, laat staan de business case voor het terugverdienen van de investering in een Europees supergrid. Zonder investeringen in een supergrid spreekt Morgan Stanley al over het tipping point voor offgrid gaan in de VS en in Australië noemen ze offgrid gaan voor nieuwbouw van buurten al ‘an absolute no-brainer’.

Waan van de dag

Deal van de eeuw: buyout van de Amerikaanse kolenindustrie

, door

Vorig jaar stelden een aantal mensen voor om Nuon terug te kopen middels crowdfunding. Ik was daar zelf niet zo’n voorstander van. Vorige week stelde Gil Friend, hoofd duurzaamheid in Palo Alto, CA en Felix Kramer, oprichter van The California Cars Initiative, in The Guardian iets soortgelijks voor de hele Amerikaanse kolenindustrie voor:

What if Bloomberg, Branson and Grantham came together to buy out the coal industry, close and clean up the mines, retrain workers and accelerate the expansion of renewable energy?

Foto: Elliott Brown (cc)

Wie heeft de groenste?

, door

ANALYSE - Het jaarlijkse onderzoek naar duurzaamheid van de Nederlandse energiesector negeert de trend naar het zelf opwekken van duurzame energie.

Een paar weken geleden werd de uitkomst gepubliceerd van het jaarlijkse onderzoek naar de duurzaamheid van Nederlandse elektriciteitsleveranciers.

Bij het lezen van de uitkomsten miste ik echter wat. Ik kon er niet meteen de vinger opleggen, maar deze week viel het kwartje: ik mis de bouw- en installatiebedrijven die u volledig van uw energierekening afhelpen. Dit doen ze door volgens de trias energetica 2.0 in te zetten op energiebesparing, hergebruik van energie uit reststromen en door het resterende energieverbruik volledig duurzaam op te wekken bij u thuis.

Het onderzoek

Maar nu eerst terug naar het onderzoek.

Het onderzoek naar de duurzaamheid van Nederlandse energieleveranciers is uitgevoerd door CE Delft in opdracht van WISE, de Consumentenbond, Greenpeace, Hivos, Natuur & Milieu, Vereniging Eigen Huis en Wereld Natuur Fonds. De zeven maatschappelijke organisaties verenigen zich om samen vanuit verschillende invalshoeken een eenduidig beeld te geven over de duurzaamheid van Nederlandse elektriciteitsleveranciers.

De ambities van de opdrachtgevers zijn goed: ze willen de verwarring rond groene stroom verminderen, afnemers inzicht geven in de duurzaamheid van hun stroomleverancier, de transparantie in de elektriciteitsmarkt vergroten en Nederlandse stroomleveranciers stimuleren om duurzame keuzes te maken en een grotere bijdrage te leveren aan de transitie naar een schone en veilige energievoorziening.

Foto: Maarten (cc)

Duitse vakbond wil ‘bad bank’ voor steenkoolcentrales

, door

ACHTERGROND - Al een paar jaar roepen tegenstanders van de energietransitie dat Duitsland ondanks hun Energiewende een renaissance van kolencentrales doormaakt. In dat kader is het op z’n minst opmerkelijk te noemen dat Duitse vakbonden hebben voorgesteld om de bestaande steenkoolcentrales onder te brengen in een ‘nationaal bedrijf’, naar het voorbeeld van de steenkoolmijnen, en dat een woordvoerder van E.On het een ‘interessant idee’ vindt. Volgens sommige commentaren is zo’n nationaal bedrijf te beschouwen als een bad bank voor steenkoolcentrales.

Het voorstel is wat minder gek als je kijkt naar het capaciteitsgebruik van de verschillende energiebronnen, die bij elkaar de omgekeerde merit order vormen. Hoe hoger in de afbeelding hoe eerder er stroom van dit type centrales betrokken wordt en hoe lager dus de marginale kosten per kWh geproduceerde elektriciteit zijn:

18plantsystemutilization

Boven aan in de grafiek staan kerncentrales, die bijna altijd op volle capaciteit draaien. Soms vallen ze terug tot 80%, dat gebeurt op dagen dat de day ahead prices op de groothandelsmarkt voor elektriciteit negatief zijn. Wat betekent dat de exploitanten van kerncentrales hun klanten liever betalen dan de productie verder terug te schroeven. Dat maakt meteen duidelijk dat kerncentrales slecht regelbaar zijn.

Onder de kerncentrales komen kolencentrales, maar er is een groot verschil tussen bruinkool en steenkool. Bruinkool draait meestal op (bijna) volle capaciteit en daalt soms tot ongeveer 60 procent. De capaciteitsfactor van steenkoolcentrales daarentegen daalt met regelmaat, soms zelfs tot slechts 10%. Gascentrales bevinden zich duidelijk in de hoek waar de hardste klappen vallen, zoals ook blijkt uit het aantal aanvragen om gascentrales te sluiten. Het aantal vollasturen van gascentrales is volgens BDEW gedaald van 3400 in 2010 naar 2640 in 2012 (cijfers 2013 nog niet bekend).

Vorige Volgende