Jos van Dijk, auteur op Sargasso

Foto: Jerry "Woody" (cc)

Kentekenplaten leiden tot nieuwe spanningen op de Balkan

1 oktober 2021 , 08:00 , door Jos van Dijk

In Kosovo zijn afgelopen zaterdag overheidsgebouwen in brand gestoken. Serviërs blokkeren wegen bij de grens. De Kosovaarse politie is paraat. De oplaaiende spanningen tussen de Servische minderheid en de regering in Pristina hebben te maken met kentekenplaten voor voertuigen. Servië verzet zich nog steeds tegen elk teken van een onafhankelijk Kosovo. Kosovaren zijn daarom verplicht een tijdelijk Servisch nummerbord op hun auto aan te brengen als ze de grens willen passeren. Nu heeft Kosovo, na het verstrijken van de geldigheid van tot nu toe gebruikte VN-kentekenplaten, een eigen registratie van voertuigen ingevoerd en vervolgens een vergelijkbare maatregel getroffen voor Servische automobilisten. Zij moeten nu ook ad €5 een tijdelijk Kosovaars nummerbord kopen. De premier van Kosovo, Albin Kurti, heeft aangedrongen op wederzijdse erkenning van elkaars nummerborden. De Kosovaarse Serven hebben echter aangekondigd de blokkade voort te zetten totdat de regering de nieuwe maatregel weer intrekt. Ze worden aangemoedigd door de Servische president Alexander Vucic die sprak over een ‘criminele actie’ en verdere onderhandelingen in EU-verband afhankelijk maakte van terugtrekking van de Kosovaarse politiemacht bij de grens.

‘De buurlanden van Servië op de Balkan, de Europese Unie en de NAVO moeten erkennen dat Aleksandar Vucic een groeiende bedreiging vormt voor de vrede in de regio, en ze zouden een verenigd front moeten smeden om hem te stoppen’, schrijft Jasmin Mujanovic in een opiniebijdrage voor Balkan Insight. Onlangs zagen we al de spanningen in Montenegro over een klooster in Cetinje dat als bezit geclaimd wordt door de Servisch Orthodoxe kerk. Nadat de autoriteiten toestemming hadden gegeven aan de niet-erkende Montenegrijnse orthodoxe kerk om de kerk van het klooster in te wijden kwamen Servisch-gezinde Montenegrijnen in actie om dat te verhinderen. Zowel hier als in het voortdurende conflict over de ruimte voor de Servische republiek in Bosnië-Hercegovina spelen de irredentistische ambities van de Servische president een grote rol, meent Mujanovic. De ‘Groot-Servië’-gedachte van de laatste leider van het voormalige Joegoslavië, Milosevic, is nog altijd niet verdwenen.

Waan van de dag

Oproep aan de VN om Palestina op de agenda te zetten

28 september 2021 , 15:56 , door Jos van Dijk

Nu alle wereldleiders samenzijn bij de VN moet de schending van Palestijnse rechten beproken worden.

Dat betogen de Palestijnese politica Hanan Ashrawi en de Algerijnse VN-diplomaat Laghdar Brahimi in The Guardian.

‘Apartheid is overal ter wereld een misdaad tegen de menselijkheid, en zowel staten als de VN zijn verantwoordelijk voor de afschaffing ervan. De Algemene Vergadering speelde een cruciale rol bij het verslaan van de apartheid in Zuid-Afrika. Als de VN nu in actie komen tegen Israël zal dit het vertrouwen in de organisatie doen groeien.’

Quote du Jour

Quote du Jour | Het verlies van Die Linke

27 september 2021 , 11:16 , door Jos van Dijk

Bij de Duitse verkiezingen is Die Linke bijna gehalveerd. Dankzij drie direct door hun district verkozen kandidaten komt de partij toch nog met 39 zetels in de Bondsdag, een verlies van dertig zetels.

Sara Wagenknecht, van 2015-2019 duo-fractievoorzitter, legt in haar ook binnen de eigen partij hevig omstreden boek Die Selbstgerechten (De Zelfgenoegzamen) uit waar de socialisten de aansluiting bij de traditionele achterban van de arbeidersbevolking missen. Ewald Engelen interviewde haar deze zomer voor De Groene Amsterdammer.

Waan van de dag

Puigdemont in Italië gearresteerd

24 september 2021 , 11:19 , door Jos van Dijk

Separatistenleider Carlos Puigdemont is gisteren in Italië op bevel van de Spaanse justitie gearresteerd.

Puigdemont die in België in ballingschap woont was al eens eerder in Duitsland gearresteerd,maar weer vrijgelaten. Er is nu een nieuw Europees opsporingsbevel uitgevaardigd op aandringen van Spanje. Puigdemont was op Sardinië waar hij de leiders van de onafhankelijkheidsbeweging daar ontmoette.

Foto: Mecklenburg County (cc)

De gok van een CDU-minister

24 september 2021 , 08:00 , door Jos van Dijk

Als de opiniepeilingen kloppen gaan de christendemocraten flink verliezen aanstaande zondag. De Duitse minister van Gezondheid Jens Spahn schrok een paar dagen voor de verkiezingen toch niet terug voor radicale en omstreden maatregelen. Duitsers die zich niet hebben laten vaccineren en in quarantaine moeten, krijgen vanaf 1 november geen compensatie meer voor het salaris dat ze mislopen. Het is niet eerlijk om belastingbetalers te laten opdraaien voor mensen die een inenting weigeren, zegt Spahn. Daarbij komt dat de gratis test per 11 oktober wordt afgeschaft. Spahn gokt dat deze maatregelen in het voordeel van zijn partij zullen uitvallen. De moord op een pompbediende door een extremist die weigerde een mondkapje te dragen heeft er ongetwijfeld toe geleid dat nog meer mensen zich afkeren van de beweging tegen coronamaatregelen. Maar de recente besluiten leveren de CDU-minister ook de nodige kritiek op. Het komt allemaal wel dicht bij een vaccinatieverplichting. En zal iedereen zich er wel aan houden?

Vaccinatieplicht ‘via de achterdeur’

SPD-parlementslid Karl Lauterbach denkt dat mensen die in quarantaine zouden moeten gaan, als ze positief getest zijn of uit het buitenland komen, dat zonder compensatie minder snel zullen doen. Hij vindt verder dat het onrealistisch is te verwachten dat iemand met een laag inkomen die zijn eigen test moet betalen vervolgens in quarantaine zal gaan waarbij hij inkomen misloopt zonder enige vergoeding. Vakbondsvertegenwoordigers noemen het een ‘vaccinatieplicht via de achterdeur’. Werkgeversvoorzitter Reiner Hoffman, toch niet bekend als tegenstander van de CDU/CSU, keert zich ook tegen de maatregelen van Spahn. Hij ziet allerlei praktische bezwaren en risico’s op conflicten op de werkvloer die belastend zijn voor de ondernemers. Het is een verkapte vaccinatieplicht volgens Hoffman en het zal niet leiden tot een noemenswaardige verhoging van het aantal gevaccineerden. De laatste cijfers laten zien dat 63% van de Duitsers inmiddels twee keer geprikt is (update: dat is vergelijkbaar met Nederland, zie percentages gevaccineerden op de totale bevolking hier).

Foto: steve p2008 (cc)

Alle helpers weg!

22 september 2021 , 08:00 , door Jos van Dijk

COLUMN - De oorlog in Syrië duurt al meer dan tien jaar. Meer dan een half miljoen mensen zijn omgekomen. Bijna zeven miljoen mensen zijn het land uit gevlucht, het merendeel naar Turkije in een poging naar Europa te komen. Ongeveer 1,5 miljoen Syrische vluchtelingen verblijven nu in Libanon. Een kwart van de Libanese bevolking bestaat nu uit Syrische vluchtelingen. In totaal is de ongeveer helft van de Syrische bevolking ontheemd geraakt.

Het heet een burgeroorlog te zijn. Maar Russen bombarderen steden en dorpen die nog niet door het regime Assad zijn heroverd. Amerikanen en Israëliërs bombarderen stellingen van aan Iran gelieerde gevechtsgroepen in het oosten van het land. Turkije schiet er op los in Koerdische gebieden langs de noordgrens.

Onderzoeksjournalisten van Declassified UK vonden documenten waaruit blijkt dat de Britten net als de Nederlandse regering heimelijk materiële steun hebben geleverd aan de rebellen in de provincie Idlib. De Britse regering heeft daarvoor ten minste 350 miljoen pond uitgegeven. Het paste allemaal in een geheim programma voor regime change waarin de Britse regering samenwerkte met de VS, Turkije en de Golfstaten. Die van het oliegeld bulkende Golfstaten hebben net als Saoedi-Arabië hun rijkdom besteed aan wapens voor soennitisch vechtjassen die strijden tegen Assad en zijn behulpzame, door Iran gesteunde, sjiitische vechtjassen.

Foto: Christer (cc)

Laat het vlees maar weg

21 september 2021 , 12:00 , door Jos van Dijk

COLUMN - Nog een ideetje voor de algemene beschouwingen. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) heeft een oproep om minder vlees te eten geschrapt uit een campagne om burgers klimaatbewuster te doen leven. Dat gebeurde in ruggespraak met het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). Volgens de ministeries ligt het onderwerp minder vlees eten te “politiek gevoelig”.

Dit onthulde ‘Wakker Dier’ nadat de organisatie via een WOB-procedure documenten over de campagne in handen had gekregen. De campagne wilde burgers duidelijk maken wat iedereen zelf kan doen aan het terugdringen van de CO2 uitstoot. Het weglaten van aandacht voor de vleesconsumptie is duidelijk een gemiste kans. De consumptie van dierlijke eiwitten levert een grote bijdrage aan de klimaatopwarming en er kan dus flinke winst behaald kan worden in de strijd tegen de klimaatopwarming. Milieucentraal, oorspronkelijk ook een overheidsinitiatief om onafhankelijke voorlichting te geven over wat mensen zelf kunnen doen aan een beter milieu, laat wel duidelijk de schadelijke kanten van de productie van vlees zien. Minder vlees eten helpt. En zo moeilijk is het niet.

Het ministerie van EZK liet dit heel bewust achterwege. Het argument dat vlees eten ‘politiek gevoelig’ ligt is niet onjuist, maar verhult de belangrijkste reden van die gevoeligheid: de belangen van de agribusiness die nog altijd van grote invloed zijn op het regeringsbeleid. Dat LNV vlees uit de campagne van EZK geschrapt wilde hebben zal zeker ook te maken hebben met de nog steeds invloedrijke lobby van boerenorganisaties en de industrie daaromheen. Beide ministeries laten opnieuw zien dat ze het algemeen belang achterstellen bij de belangen van handel en industrie. Koudwatervrees, anders kun je ’t niet noemen.

Waan van de dag

Vier dode migranten aan de grens

20 september 2021 , 10:24 , door Jos van Dijk

Aan de grens tussen Polen en Wit-Rusland zijn vier dode migranten aangetroffen.

Er zijn “duidelijke aanwijzingen” dat het lichaam van de Iraakse vrouw van Polen naar Wit-Rusland is “gesleept”, zei een Wit-Russische grenswachtvertegenwoordiger volgens het staatspersbureau Belta. Naast de ontdekking van nog drie andere lichamen, meldde de Poolse grenswacht ook de redding van acht migranten uit een moerasgebied nabij de grens met Wit-Rusland.

Foto: Republic of Korea (cc)

Het verwoestende effect van het regime-Duterte

18 september 2021 , 08:00 , door Jos van Dijk

ONDERZOEK - De Filippijnen hebben nogal eens te maken met natuurrampen die grote delen van land in puin kunnen veranderen en duizenden mensen dakloos maken. De verwoesting die Rodrigo Duterte in het land heeft aangericht sinds zijn aantreden als president vijf jaar geleden is, zeker als het om mensenrechten gaat, desastreus. Duterte baarde bij zijn aantreden opzien vanwege de aankondiging dat hij iedereen die betrokken was bij de drugshandel zonder pardon of proces zou (laten) neerknallen. Inmiddels heeft zijn war on drugs tot minstens 8.663 buitengerechtelijke moorden geleid, volgens een rapport van het Hoge Commissariaat voor de Mensenrechten van vorig jaar juni. Sommige schattingen gaan tot het drievoudige aantal. Het VN-Mensenrechtenbureau heeft ook gedocumenteerd dat tussen 2015 en 2019 ten minste 248 mensenrechtenverdedigers, juridische professionals, journalisten en vakbondsleden zijn vermoord in verband met hun werk. De moordenaaars worden zelden of niet vervolgd. De rechtsstaat faalt aan alle kanten. Als het gaat om de bescherming van mensenrechten zijn de Filippijnen onder Duterte afgezakt naar een van de slechtste plaatsen om te wonen.

Armoede

Investigate PH , een onafhankelijke organisatie van vooral uit de kerken afkomstige mensenrechtenverdedigers en juristen, heeft drie nieuwe onderzoeken gedaan naar de situatie in de Filippijnen. Het doel was meer onderbouwing te leveren voor de conclusies van het VN-bureau. Het onderzoek, dat deze week is aangeboden aan de UNHCR bij de opening van de 48e reguliere zitting van de VN-Mensenrechtenraad laat zien dat Duterte naast zijn bijzondere manier van bestrijding van de drugshandel nog meer oorlogen voert tegen zijn eigen bevolking. En als er geen sprake is van drugsgebruik kan ’terrorisme’ ook nog als excuus dienen voor uitsluiting, gewelddadig optreden van politie en militairen en moord. Het laatste rapport van Investigate PH spreekt ook over grootschalige armoede: ‘Landhervorming is tot stilstand gekomen, reële lonen zijn gedaald, arbeidsexport gaat door door gebrek aan banen in de binnenlandse economie, sloop van stedelijke armen gemeenschappen versnellen, de ongelijkheid neemt toe. Minstens 50 procent van de Filippino’s leeft in armoede.’ Met als gevolg dat zij over de hele wereld uitzwermen om werk te vinden, niet zelden onder omstandigheden die aan slavernij doen denken.

Foto: Richard Ash (cc)

Britse regering weigert nog steeds Brexit-akkoord uit te voeren

17 september 2021 , 08:00 , door Jos van Dijk

Wie dacht dit jaar eindelijk verlost te zijn van de continuing story van de Brexit moet ik helaas teleurstellen. De laatste losse eindjes van het handelsakkoord dat officieel per 1 januari is ingegaan blijven voorlopig hangen. In maart kwam er al een kink in de kabel toen Brandon Lewis, de Britse secretaris voor Noord-Ierland de maatregelen voor controle van het vrachtverkeer tussen Engeland en Noord-Ierland eenzijdig uitstelde tot 1 oktober. In juni werd een crisis over de import van vlees voor even afgewend. Dinsdag kondigde de Britse Brexit-minister David Frost aan dat volledige douaneaangiften en -controles nu pas op 1 januari 2022 zullen worden ingevoerd. De verplichting om veiligheidsverklaringen te overleggen gaat pas in op 1 juli volgend jaar. Het bedrijfsleven reageerde verontwaardigd op de late aankondiging van deze plannen. ‘Bedrijven hebben heel veel tijd en geld geïnvesteerd in de voorbereiding op het nieuwe importregime op 1 oktober 2021.’ Dat is dus voor niets geweest. De commentator van The Guardian vond het, met verwijzing naar de naam van de minister, tijd worden voor ‘dooi in plaats van vorst’ in de Britse diplomatie. ‘De regering moet stoppen oude gevechten met Brussel opnieuw op te voeren en zich in plaats daarvan concentreren op het opbouwen van nieuwe relaties.’

Waan van de dag

Centrum-links wint in Noorwegen

14 september 2021 , 10:53 , door Jos van Dijk

Na acht jaar lijkt er weer een sociaal-democraat aan het roer te komen in Noorwegen.

De verkiezingen van gisteren leverden winst op voor de agrarische Centrumpartij, de Linkse Socialisten, Rood en de Groenen.

De sociaaldemocratische Arbeiderspartij zou kunnen gaan regeren met de Centrumpartij en de Linkse Socialisten. De laatste wil stoppen met olieboringen vanwege de impact die deze hebben op klimaatverandering, terwijl de Centrum Partij en de Arbeiderspartij daar de komende decennia mee willen doorgaan omdat het geld uit de oliesector nodig zou zijn om de vergroening elders in het land te kunnen betalen. Zie ook Noren strijden om hun olie.

Foto: Deutsche Bundesbank (cc)

Scholz is nog geen bondskanselier

14 september 2021 , 08:00 , door Jos van Dijk

COLUMN - Het tweede Duitse verkiezings’triell’ (een ‘duel’ met drie combattanten) gaf na afloop onverminderd steun te zien voor Olaf Scholz, de kandidaat-premier van de Sociaal Democratische Partij (SPD). Nog krap twee weken en dan moet blijken of zijn populariteit onder de kiezers even groot is als onder de kijkers. Want dat Scholz populair is bij degenen die het debat volgden is nog geen garantie voor zijn succes op 26 september. Niet minder dan 41% van alle ondervraagden is nog niet zeker waar dan het kruisje wordt gezet. De CDU zet in de laatste weken de nog altijd populaire Angela Merkel zelf in als steun voor Laschet in de campagne. Voorlopig houden de polls het er nog op dat de SPD de grootste wordt met 25% tegen 21% voor de CDU/CSU, 16% voor de Groenen, 12% voor de liberale FDP, 11% voor de extreemrechtse AfD en 6% voor Die Linke. De rest komt er vanwege de 5% kiesdrempel niet aan te pas en het is voor Die Linke te hopen dat ze daar ook geen last van krijgen. Dit voorjaar stonden ze nog op een veilige 8%.

Laschet in de aanval

Scholz had het in deze tweede confrontatie van de drie hoogst geplaatste kandidaat-premiers niet al te moeilijk met zijn voornaamste uitdager, de CDU-premier van NoordRijn-Westfalen Armin Laschet. Die had twee aanvalslinies: Scholz, de huidige minister van Financiën, koppelen aan twee financiële schandalen en de dreiging met een extreem-links kabinet als de SPD met de Groenen én Die Linke in zee zou gaan, een onheilspellend perspectief voor de gematigde Duitsers die niets moeten hebben van die voormalige communisten. Scholz presenteert zich echter als een zeer gematigd man die ook best past in de traditie van vertrekkende bondskanselier Angela Merkel. Hij wist zijn publiek ervan te overtuigen dat hij goed op de centjes kan passen en schandalen weet aan te pakken. En wat Die Linke betreft wees hij er op dat die partij afscheid wil nemen van de NAVO, iets wat voor de SPD onbespreekbaar is. Het is duidelijk dat hij de deur voor Die Linke alleen open wil houden om andere partijen bij de onderhandelingen over de regeringsvorming onder druk te kunnen zetten, mocht blijken dat Rood-Rood-Groen ook op een meerderheid kan rekenen. Maar het is de vraag of hij zelf verwacht dat Die Linke in zijn richting zal willen bewegen. Na het debat werd Spitzenkandidat Janine Wissler geïnterviewd. Zij ging niet in op het NAVO-standpunt van de partij maar zei wel dat er flink gesnoeid zou moeten worden in de bewapeningsuitgaven. Ook dat standpunt zal de SPD niet erg welkom zijn.