Overzicht

Jona Lendering

628 Artikelen
15 Waanlinks
322 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Studeerde geschiedenis en vertelt er graag over. Scepticus, recensent, fietser, webmaster (LiviusOrg), Don Quichot, blogger (Mainzer Beobachter) en beheerder van GrondslagenNet. Reist regelmatig in het Midden-Oosten, schreef een paar boeken, gruwt van de zelfmoord van de geesteswetenschappen en droomt van een eigen huis in Downtown Beiroet.
Foto: De oppergod Odin op zijn paard Sleipnir, op een steen uit Ardre (Zweden). copyright ok. Gecheckt 01-03-2022

Waarom tóch een boek over Noordse mythologie?

, door

RECENSIE - Er zijn wat standaardadviezen voor iedereen die nonfictie recenseert: kijk vooral naar de inhoud en niet teveel naar de stijl; het gaat om de lezer en niet om de auteur; beperk je tot het boek en polemiseer niet met titel, flaptekst of reclame. En ook: laat een boek onbesproken als de informatie al op het internet is te vinden. Niemand wordt er immers beter van als overbodige boeken ook nog eens onder de aandacht wordt gebracht. De Noordse mythen. Goden en helden van het oude Scandinavië van Carolyne Larrington is een voorbeeld van zo’n boek dat dertig jaar geleden de moeite waard zou zijn geweest, maar inmiddels geen noemenswaardig doel meer dient.

Ik heb het met plezier gelezen, dat wel, maar meer positiefs valt er niet over te zeggen. Larrington vertelt de oude verhalen na en geeft daarop commentaar, maar het is bijna allemaal ook online te vinden, waar je slechts een paar muisklikken bent verwijderd van aanvullende informatie. Ik zou dan ook eigenlijk liever niet over De Noordse mythen bloggen, maar de gebreken komen vaker en ik denk dat het zinvol is ze nog eens te benoemen.

Ten eerste: de structuur van het boek. Het begint met de bronnen, waarbij een ereplaats is voor Snorri Sturluson (1179-1241), een christelijke auteur die de verhalen in de Volle Middeleeuwen heeft opgeschreven. Hij presenteerde de aloude Germaanse goden als mensen van lang geleden en we mogen aannemen dat hij meer aanpassingen heeft gedaan. Er volgen hoofdstukken over goden en godinnen, over de schepping, over reuzen en andere bovenmenselijke wezen, over de helden van weleer en tot slot over de ragnarök ofwel de eindtijd.

Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Toptitels

, door

OPINIE - Stel, je zit in een café waar alle gasten over alles hetzelfde zouden denken. Dan zou de conversatie snel ten einde zijn. Er zouden nooit kroegruzies ontstaan, maar meer voordelen kan ik zo snel niet bedenken. Als er geen verschillende visies, geen verschillende interesses, geen verschillende vooronderstellingen zijn, is er geen uitwisseling van ideeën en is een café eigenlijk nogal saai.

Zo zie ik het ook met onze cultuur. Als iedereen dezelfde belangstelling zou hebben, is de lol er snel vanaf. Hoe meer meningen en ideeën, hoe rijker een cultuur. Helaas heeft niet iedereen daar belang bij. Ik heb het eerder opgemerkt (en in die zin is dit stukje evenmin een bijdrage aan de variatie) maar de grootste vijand van een gevarieerd cultureel leven is een sinister en sluw sujet: uw boekhandelaar.

Die heeft namelijk geen enkel belang bij een breed aanbod. Hij moet immers al die boeken met al die uiteenlopende meningen op voorraad hebben en opslagruimte is kostbaar. Als iedereen daarentegen alleen de laatste Grunberg zou lezen, hoeft hij maar één titel op voorraad te houden. Sneaky als uw boekhandelaar is, manipuleert hij u dus om zoveel mogelijk de titels te kopen die iedereen leest. Vandaar dat u wordt overvoerd met nieuws over literaire prijzen: eerst de long list, dan de short list, vervolgens de nominatie, tot slot de prijsuitreiking. U raakt geïnteresseerd, koopt het gehypete boek en laat de rest liggen. Hierboven ziet u de kortingsbon die ik kreeg van mijn Amsterdamse boekhandelaar, die ook liever heeft dat hij alleen maar “toptitels” op voorraad hoeft te hebben. Alles om onze belangstelling te richten op titels die de boekenbranche de moeite waard vindt. We worden afgericht.

Closing Time | Velvet Underground

, door

Ik zou uw algemene ontwikkeling beledigen als ik de Velvet Underground aan u introduceerde. Dat ga ik dus ook niet doen. In 1970 nam de band “Rock ‘n’ Roll” op: het liedje, geschreven door ome Lou, over een jonge vrouw die voor de eerste keer rock & roll op de radio hoort en het gevoel heeft dat haar leven daardoor werd gered.

Een goed nummer, daar niet van, maar de bezongen situatie is natuurlijk wel zo’n beetje het allerclicheeste cliché over populaire muziek.

Closing Time | Ric Ocasek

, door

Ric Ocasek was de zanger van de Amerikaanse new wave-band The Cars. En zoals het gaat: na een paar jaar begon hij voor zichzelf, met een solo-LP waarop hij wat experimenteler kon zijn dan in het oude teamverband. Hij had een bescheiden hitje met “Something to Grab For”.

Het was 1983, video-clipjes werden geacht verhaaltjes te vertellen en als je het budget niet had van een Michael Jackson (die met “Thriller” een standaard zette), moest je het anders aanpakken. Bijvoorbeeld met een onverwacht einde.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Closing Time | Sint-Nicolaas

, door

Het zal u vermoedelijk niet zijn ontgaan dat morgen de sterfdag is van Sint-Nicolaas, een heel heilige maar overigens wat obscure bisschop uit Myra in het zuidwesten van Turkije. Hij geldt als de beschermheilige van

kinderen, zeelieden (in een duobaan met de Moeder Gods), vissers, kuipers, slagers, pasgetrouwde stellen, studenten (in een duobaan met Thomas van Aquino), kooplieden, bankiers en dieven (maar dat is hetzelfde), prostituées, officieren, hoteliers, gevangenen, ongehuwde vrouwen met een partnerwens, Amsterdam en de Amsterdammers, Rusland en de Russen, Griekenland, de Grieken en de Griekse marine, alle steden en dorpen in de wereld die ‘St. Niklaas’ heten, of iets wat daarop lijkt, iedereen met een naam die is afgeleid van ‘Nikolaas’ en meer in het bijzonder van de gehele mensheid.

De theologische discussies waarin hij een rol zou hebben gespeeld, zijn vergeten en inmiddels irrelevant. Niettemin heeft het feest nog enige waarde. De Nieuwe Catechismus van Sint-Nicolaas die ooit op Sargasso stond, legt het uit:

Sinterklaas is in de eerste plaats een feest voor volwassenen, bedoeld om hen te leren dat het goed is te geven aan hen die daarvoor niets terug kunnen doen. Daarom geeft het Sinterklaasfeest speciale aandacht aan kinderen.

Hierboven vindt u een hymne uit de oosterse kerken, waar Sint-Nicolaas iets van zijn middeleeuwse statuur heeft behouden.

Foto: copyright ok. Gecheckt 03-03-2022

De roe

, door

OPINIE - Voor wie het mocht zijn vergeten: W.F. Hermans was de belangrijkste Nederlandse schrijver uit de pakweg dertig jaar na de Tweede Wereldoorlog. Helaas heeft hij in zijn geboortestad Amsterdam nooit het respect gekregen dat hij verdiende. Omdat hij in de Apartheidjaren lezingen had verzorgd in Zuid-Afrika, verklaarde de gemeenteraad hem persona non grata. Ik meen me te herinneren dat er zelfs een voorstel heeft gelegen zijn boeken ook maar uit de openbare bibliotheken te halen.

Daar bleef het niet bij. Ik woon een paar blokken van de school waar Hermans ooit heeft leren lezen en schrijven en waar het “Manuscript in een kliniek gevonden” zich afspeelt. Die school is er nog altijd en om zout in de wonde te strooien heeft de gemeente die in haar oneindige sadisme vernoemd naar Annie M.G. Schmidt. Als Amsterdammer schaam ik me dood.

Dit is niet langer recht te zetten, al zou het de gemeenteraad sieren als ze een “motie van spijt” aanneemt en een mooie som stort in een fonds om standbeelden voor de schrijver op te richten in Parijs en Brussel. Ook dan blijft dit echter een vlek op het Amsterdamse blazoen en die zal niet meer weg te werken zijn. Dat moet je dan ook niet proberen. In Groningen, een stad waarmee Hermans ook geen al te beste relatie had, zijn ze bijvoorbeeld zo verstandig geweest nooit een straat naar hem te vernoemen.

Closing Time | Creme 21

, door

Het is vaker gedaan, een bekend deuntje op topsnelheid er doorheen raggen. Het resultaat is soms beter dan het origineel. Dat geldt althans voor Het Is Weer Voorbij Die Mooie Zomer van Gerard Cox. De Duitse versie van Rudi Carell evenaart het origineel in oubolligheid maar de opgefokte versie van Creme 21, ofschoon nog steeds geen goed nummer, was in 1996 wel een verbetering.

Overigens was Cox’ versie ook niet origineel: de melodie is van Steve Goodman.

https://www.youtube.com/watch?v=Owj8e1A7hsk

Closing Time | Despina Vandi

, door

ACHTERGROND - De Griekse zangeres Despina Vandi had in 2001 een dijk van een hit met Geia, wat zoiets wil zeggen als “hallo”. Men neme wat Arabische trommels en wat dance-ritmes en men voege een clipje toe uit de digitale trukendoos en klaar is uw zomerhit. Het is allemaal nogal doorzichtig maar daarom niet minder geschikt om op een druilerige novemberavond een goed humeur te krijgen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Snouck Hurgronje

, door

RECENSIE - Wie in Leiden over het Rapenburg naar het Academiegebouw wandelt, passeert op nummer 61 het huis waar Christiaan Snouck Hurgronje heeft gewoond. Afgezien van de in steen gebeitelde naam herinnert er weinig aan de geleerde, die leefde van 1857 tot 1936 en tot op de dag van vandaag ietwat omstreden is. Snouck was namelijk de islamoloog die de strategie ontwierp waarmee generaal Van Heutsz tussen 1898 en 1903 de bevolking van Atjeh onderwierp. Niet iedereen kan, om het zacht uit te drukken, waardering opbrengen voor de architect van een koloniale oorlog.

Er is echter meer. Snouck Hurgronje had zich in 1885, minimaal in naam, bekeerd tot de islam en had enige tijd in Mekka en gewoond en gestudeerd. Voor menig moslim gold hij als vertrouwenspersoon, ja als leraar. Tegelijk schreef hij rapporten voor de Nederlands-Indische autoriteiten, waarin hij doorgaf wat hem was verteld. Was het, zoals Snouck Hurgronjes biograaf Philip Dröge in zijn onlangs verschenen boek Pelgrim opmerkt, wel eerlijk van de Nederlandse geleerde om de mensen die hem bewonderden, zó te belazeren? Was hij niet in feite gewoon een spion?

Dröge beantwoordt de vraag door de rol van Snouck Hurgronje te contextualiseren. De Leidse wetenschapper staat in de traditie van de participerende observatie, zoals die eind negentiende eeuw populair was onder cultureel antropologen. Hierbij probeerde de onderzoeker als het ware één te worden met het onderzochte volk. Snouck Hurgronje

Closing Time | ABBA

, door

ACHTERGROND - ABBA, waarom ook niet? Naarmate hun carrière langer duurde, bleek het olijke viertal dat ooit het Eurovisie-songfestival had gewonnen, iets meer in huis te hebben dan makkelijke bubblegum-pop.

“The Visitors” gaat over de dissidenten in de Sovjet-Unie en is alleen te typeren als een aanklacht. U vindt de songtekst hier. Dat het onaangekondigde bezoek waarmee het liedje zo grimmig begint, rechtstreeks verwijst naar het begin van De Goelag Archipel van Solzjenitsyn, is in 1981 vermoedelijk niemand ontgaan.

Vorige Volgende