Overzicht

Gastauteur

2.327 Artikelen
3 Waanlinks
25 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Foto: copyright ok. Gecheckt 26-09-2022

Pseudowetenschap als opium van de universiteit

, door

Volgens classicus Jona Lendering oordelen we te makkelijk over pseudowetenschap. Misschien is pseudowetenschap wel opium van de universiteit, betoogt ze.

Het is een van de bekendste verhalen over de Oudheid: hoe de Griekse ingenieur Archimedes tijdens de belegering van Syracuse in 212 v.Chr. Romeinse oorlogsschepen vernietigde met behulp van brandspiegels. De anekdote is te absurd om waar te zijn. De Grieken en Romeinen zelf geloofden het verhaal in elk geval niet, want ze reppen in hun verslagen van de belegering niet van het wonderwapen (meer).

Het is in feite een Byzantijns sprookje, dat al is doorgeprikt in de zeventiende eeuw, toen de optica ontstond. De Franse filosoof Descartes wist bijvoorbeeld dat de benodigde spiegels onhandelbaar groot zouden zijn. Moderne experimenten, zoals van de MythBusters, bewijzen bovendien dat zelfs als Archimedes zulke spiegels had kunnen slijpen, de Romeinen zo voorkomend hadden moeten zijn hun schepen precies in het brandpunt stil te leggen. Op volle zee.

Archimedes’ brandspiegel is een schoolvoorbeeld van pseudowetenschap: naïef gebruik van bronnen gecombineerd met gebrek aan kennis van de natuurwetenschappen. De mysterieuze krachten van de piramiden, de alleen aan de Mesopotamiërs bekende planeet Niburu en de ondergang van Atlantis zijn andere voorbeelden.

Pseudowetenschappelijke theorieën zijn in hun absurditeit moeilijk over het hoofd te zien. Dat wil echter niet zeggen dat ze representatief zijn voor de bestaande desinformatie, want daarnaar is nooit onderzoek gedaan. Er bestaat andere soorten:

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zomerserie | Met Anton Wachter in Harlingen

, door

Sargasso duikt deze zomer in de letteren en bezoekt kleine literaire musea in Nederland en daarbuiten. Vandaag een bijdrage van G. Drios, die naar Harlingen afreisde naar het Hannemahuis.

Opgroeiend in het Friese Harlingen leest de jonge Anton Wachter/Simon Vestdijk het jeugdboek “Dick en zijn vrienden” van Andrew Home. Vergeleken bij de geromantiseerde fictie die daar in staat vindt hij zijn echte leven in Harlingen maar niets. Nadat zijn beste vriend Murk Tuinstra naar Amsterdam is verhuisd moet Anton op zoek gaan naar een nieuwe vriend, maar de zoektocht verloopt moeizaam. Voor hem is het allemaal niet meer wat het is geweest. Echte vrienden heb je alleen nog in de jeugdboeken. Toch weet hij zich al met al best aardig staande te houden tussen de andere jongens. Althans tot hij naar de eerste klas van de H.B.S. komt, want sinds de recente dood van zijn vader is Anton veranderd en een makkelijk doelwit geworden voor de pesterijen van de anderen.

Maar dat raakt allemaal een beetje op de achtergrond als Anton een jaar later Ina Damman ontmoet, het nieuwe meisje op school dat elke dag met de trein vanuit Franeker komt. Anton raakt hopeloos op haar verliefd. Ina Damman blijft echter enigzins koel en afstandelijk en daarom gebeurt er eigenlijk niet zo veel. Het voornaamste contact tussen beiden is dat Anton haar altijd van school terug naar de trein brengt. Onderweg probeert hij dan moeizaam een gesprek tot stand te brengen, maar dat lukt meestal niet echt. Na een jaar of zo wordt Ina het dan een beetje beu en daardoor komt ook dit contact tot een einde. Dat lijkt allemaal weinig, maar wat er voor Anton achter schuilgaat is enorm en zal bepalend zijn voor zijn verdere leven. Om te beginnen verlaat hij vanwege haar de H.B.S. in Harlingen en gaat hij in Leeuwarden verder. In die tijd krijgt hij dan wel een ander vriendinnetje, Marie van den Boogaard, die wat toegankelijker is. Alles schijnt goed te gaan en het geluk ligt voor het oprapen. Maar bij het minste of geringste komt de herinnering aan de onbereikbare Ina Damman toch weer in alle hevigheid terug en deze laat hem uiteindelijk de relatie met Marie van den Bogaard verbreken, nog voordat hij Harlingen helemaal verlaat om in Amsterdam te gaan studeren.

Foto: copyright ok. Gecheckt 04-10-2022

Free orka Morgan

, door

Gastredacteur GB vraagt zich af waar de belanghebbenden bij orka Morgan toch mee bezig zijn.

Het was deze zomer weliswaar geen mooi weer, maar er was ook geen behoefte aan komkommernieuws. Toch was het er wel: de rechtbank Amsterdam heeft orka Morgan gered. Inmiddels is de motivering van die beslissing beschikbaar gekomen.

Het verhaal van Morgan is bekend. Vorig jaar was haar recht op leven ernstig in gevaar toen ze verdwaald en verzwakt tussen de inheemse zeehonden dobberde. Gelukkig trok het Dolfinarium zich de positieve verplichtingen tot huisvesting, voeding en medische verzorging aan. De prijs voor Morgan was hoog. Haar privacy bleek te koop, aan de kassa van het Dolfinarium om precies te zijn. Morgan, op haar beurt, weigerde zich aan de aanwezige dolfijnen aan te passen en bleef zich maar gedragen als een orka. Het Dofinarium is verplicht zich daarbij neer te leggen; ook orka’s hebben recht op een eigen identiteit. En op gezinshereniging. Alleen weet niemand waar de familie van Morgan zich bevindt.

Dat is het moment waarop de rechtsstaat Nederland een voorzieningenrechter beschikbaar heeft die in zijn uitspraak serieus deze vraag stelt: ‘Geven we Morgan haar vrijheid terug of beschermen we haar tegen die vrijheid omdat zij die (nog) niet aankan?’

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Dualisme in het eurocrisisdebat

, door

GB constateert in deze gastbijdrage dat de PVV op zich niet zoveel aangewreven kon worden, gisteren in het eurocrisisdebat.

Het debat over de Eurocrisis was ook informatief voor de nieuwe staatkundige verhoudingen tussen kabinet en Tweede Kamer. In de vertrouwde verhoudingen was ook wel ruimte voor de oppositie om een minister-president die een fout zelf toegeeft de oren te wassen. Maar als fractievoorzitters van grote coalitiepartijen beginnen over ‘lessen’ en ‘naar de toekomst kijken’, dan was normaliter het speelkwartier voor de oppositie over en werden verdere debatverzoeken uit de agenda gereden. Dat was nu niet het geval. Omdat Rutte voor het hele Europa-dossier aan de ketting ligt bij Cohen, Pechtold en iemand van GroenLinks, moest hij nog een keer opdraven om een echte politieke kras te ontvangen. Want dat is wat er gebeurt als de financieel woordvoerder eerst gedetailleerde vragen op De Jager afvuurt en dan de fractievoorzitter bij de minister-president gaat klagen dat niemand iets van het antwoord begrijpt.

Voor het dualisme lijkt het mij winst als niet de coalitie maar de oppositie besluit wanneer de minister-president voldoende strafrondjes heeft gelopen.

En er gebeurde nog iets opmerkelijks. De PVV werd te grazen genomen omdat ze dit kabinet niet om zeep helpen terwijl het miljarden aan Griekenland leent die volgens de PVV niet meer terug komen. In de plenaire vergadering zette Pechtold de PVV-woordvoerder behoorlijk klem op dit punt en in de commissie had Plasterk het zelfs over ‘politiek bederf’.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Europese oplossing crisis is voorlopig een hersenschim

, door

De eurocrisis wordt vooralsnog bedwongen door ad hoc oplossingen. Bij die oplossingen lijkt de reputatie van de euro, en vooral van Frankrijk en Duitsland, belangrijker dan een houdbare oplossing voor de eurocrisis. De eurocrisis wordt dan ook niet opgelost zolang Frankrijk en Duitsland niet bereid zijn bevoegdheden af te staan, stelt hoogleraar Harrie Verbon.

Zes jaar geleden toen wij van de Nederlandse politici over de Europese Grondwet mochten stemmen, stemde ik tegen. Ik was niet de enige: bijna vijf miljoen kiesgerechtigde Nederlanders deden hetzelfde. Als ik echter onder academici vertelde dat ik tegen had gestemd werd ik meestal meewarig aangekeken: als je tegen stemde was je een nationalistische populist. Weldenkende Nederlanders stemden voor, want onze toekomst lag in Europa, niet in een soort provinciaals Holland. Hetzelfde vond het overgrote deel van de politici: alleen de SP en de groep Wilders waren tegen de Grondwet.

Politici van andere partijen waren alleen maar enthousiast over de Grondwet. Ik kon me echter niet voorstellen dat ze de voorliggende grondwetstekst ook echt gelezen hadden, want de tekst was nogal zwalkend en verwarrend. Soms werd in een grondwetsartikel gesuggereerd dat een beleidsprobleem op Europees niveau thuis hoorde, maar die suggestie werd dan weer in andere artikelen de grond ingeboord. Soms werden oplossingen waarvan toen al bekend was dat ze niet werken, zoals die van de Europese begrotingsnormen, het zogenaamde stabiliteitspact, gewoon gehandhaafd in de grondwet. Zoals ik indertijd schreef in ESB: ‘Dit is niet zoals de Grondwet van de VS een geschrift waar de Europese burger 200 jaar mee vooruit kan. De EU-Grondwet kan nog geen vijf jaar mee. Deze grondwet is geen grondwet.’  (Verbon, 2005)

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Rutte laks in strijd tegen terreur

, door

Premier Rutte is tot nu toe erg terughoudend over de consequenties van de Breivik-aanslag, zegt gastredacteur Eksteroog.

Hij wil er niet over discussiëren. Dat hoeft van mij niet, als hij maar de noodzakelijke maatregelen neemt. Maar tot nu toe is hij laks geweest, om niet te zeggen: nalatig.

Effectief preventief beleid tegen kleine terroristische groepjes of eenlingen legt de nadruk op de aanpak via de omgeving. Dit geldt in veiligheidskringen al jaren als het belangrijkste middel tegen hen. Kleine groepjes en ‘lone wolves’ zijn niet gemakkelijk te traceren en kunnen dus niet rechtstreeks aangepakt worden. De omgevingsaanpak komt erop neer dat zowel de mensen die politiek/ideologisch/religieus het dichtst bij de potentiële terroristen, als de mensen met persoonlijke banden, zich voortdurend negatief uitlaten over grensoverschrijdend gedrag. De potentiële terroristen moeten beseffen dat in eigen kring het geweld afgekeurd wordt. Deze kaart is ook in Nederland uitgespeeld in de strijd tegen het moslimterrorisme. En naar het zich laat aanzien met behoorlijk succes.

Breivik, maar ook de al weer vergeten Malmö-schutter, laten zien, dat het gevaar net zo goed uit de hoek van de moslimhaters kan komen. Kijk ook naar de reacties van de Wilders-aanhang, vooral in de tijdsspanne tussen de aanslag en de verklaring van Wilders hierover. Een aantal reacties bevatte sympathie voor Breivik. Ook het afgelopen weekend, naar aanleiding van de terugkeer van Rutte zag je het weer. Er zijn reacties te herkennen die niet veel gematigder zijn dan de ideeën van Breivik. En men moet zich niet vergissen bij de term landverraad, de consequentie van landverraad is de doodstraf.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Onder gelijken

, door

Karin Spaink vraagt zich af of het wel zo oneerlijk is als een gehandicapte atleet met hulpmiddelen het opneemt tegen niet-gehandicapten. Het stuk is ook te lezen op haar website en verschenen in het Parool.

Oscar Pistorius mag alsnog deelnemen aan de wereldkampioenschappen atletiek die eind augustus in Zuid-Korea beginnen. Zijn tijd was het probleem niet: Pistorius kwalificeerde zich door de 400 meter in 45,07 seconde af te leggen. Wie onder de 45,55 seconde blijft, behoort automatisch tot de Olympische selectie.

Waarom iemand met zo’n opzienbarende tijd van deelname uitsluiten? Waarom was er een beroepsprocedure nodig om Pistorius zijn startrecht te verlenen? Het antwoord is simpel en verrassend. Pistorius is gehandicapt. Hij sprint met aerodynamisch gestroomlijnde, verende onderbenen. Zijn bijnaam: Blade Runner.

Zolang Pistorius meedeed aan de wereldspelen voor gehandicapten en de Paralympics, vond iedereen hem helemaal fantastisch. Knappe tijd, en dat met zo’n handicap! Een geweldig voorbeeld voor zielige mensen. Daar konden andere gehandicapten nog wat van leren!

Toen Pistorius een nieuw speelveld koos en het wou opnemen tegen niet-gehandicapte sprinters, was het huis ineens te klein. Nou ja! Die man had nota bene protheses! Dat was toch niet sportief? Hij maakte misbruik van een technologisch voordeel dat gezonde sprinters nooit konden navolgen. Laten we wel zijn: sport gaat over fysiek vermogen, over extreme inspanning. Wie zichzelf een slim kunstbeen aangordt, speelt vals.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zet kinderen dan liever in een kleinere klas

, door

DATA - Meisjes en jongers kunnen bij sommige vakken maar beter worden gescheiden. De beschikbare cijfers ondersteunen dat, met een grote maar: scheiding der seksen heeft alleen zin als er een kostbare maatregel wordt genomen, zegt gastredacteur Reinout van Brakel.

Enige jaren geleden had ik het voorrecht om een directeur van een middelbare school op Aruba te interviewen. In zijn werkkamer hing nog een staatsieportret van Juliana en Bernhard. Naast de teloorgang van de Nederlandse taal was het uit elkaar houden van de beide geslachten op het broeierige schoolterrein één van zijn grootste zorgen. Ik moet hem aangekeken hebben alsof ik water zag branden, maar wellicht was zijn pleidooi voor “single sex education” zo gek nog niet. In Nederland lijkt de “hype” rondom breinleren en de constatering dat jongens slechter presteren dan meisjes de aanleiding om deze traditie in ere te herstellen.

Scholen moeten experimenteren met gescheiden lessen voor jongens en meisjes. Die oproep deed voorzitter Wim Kuiper van de Besturenraad maandag in dagblad Trouw. De minister heeft onlangs aangekondigd dat er onderzoek gedaan zal worden naar de onderwijsachterstanden van jongens.

Niemand wil terug in de tijd natuurlijk, maar is er vanuit wetenschappelijke inzichten iets voor te zeggen om jongens en meisjes apart te zetten? In Nederland is het fenomeen helemaal uitgebannen, wat het moelijk maakt om een “natuurlijk experiment” te doen. In o.a. Engeland, Australië, Jamaica en de US bestaan aparte scholen voor jongens en meisjes, naast “coeducational schooling”.  Daar is het effect uitgebreid onderzocht.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De kromme redenering van De Krom

, door

DATA - Het argument van De Krom dat de solidariteit bij het verstrekken van bijstandsuitkeringen in het geding is, slaat nergens op, zegt Flip van Dyke. Het aantal bijstandsuitkeringen is sterk afgenomen en dat terwijl de werkende beroepsbevolking is toegenomen.

VVD staatssecretaris De Krom van Sociale Zaken wil de bijstand aanpakken. Er kunnen 150 tot 200 duizend van de 355.000 mensen in de bijstand aan het werk. Het ondergraaft volgens de staatssecretaris ook de solidariteit bij de steeds kleiner wordende groep mensen die wel werken en de uitkeringen betalen.

Als politici dit soort dingen roepen dan is het nuttig om eens de cijfers nader te bekijken.

1. De bijstand, beroepsbevolking, werkloosheid.

Onderstaand figuur geeft het aantal bijstandsuitkeringen verstrekt aan mensen jonger dan 65 jaar. Over het aantal 65plussers straks meer.

We zien het aantal uitkeringen –de blauwe lijn- gestaag dalen naar een kleine bobbel  rond 2005, om dan weer verdere te dalen gevolgd door een scherpe stijging weer de laatste twee jaren.

Het werkloosheidspercentage steeg flink na 2001 tot boven de 6% rond 2005. Daarna en scherpe daling, gevolgd door een scherpe stijging. Opmerkelijk is dat het aantal bijstandsuitkering rond 2005 nauwelijks reageerde op die stijging van de werkloosheid, maar dat die stijging in 2010 wel sterk was.  Vermoedelijk is de oorzaak de wijzingen in de WW in 2006 waardoor mensen eerder in de bijstand komen.

Help, het begrotingstekort smelt!

, door

Jawel de eerste crosspost van GeenCommentaar. Vandaag van Christian. Hij betoogt dat de economische noodzaak van de bezuinigingen wel eens niet zo groot kan zijn.

De Kamer komt vandaag van reces terug om te debatteren over de Griekse noodsteun. Dat levert extra druk op de Nederlandse begroting, dus zal er extra hard bezuinigd moeten worden. Die druk is handig voor ministers die impopulaire maatregelen willen doordrukken, zoals de ontmanteling van het ov in de Randstad.

De ministers moeten wel opschieten, want tegen het eind van het jaar zou wel eens duidelijk kunnen worden dat er geen economische noodzaak is voor draconische bezuinigingen. De Nederlandse economie draait namelijk als een tierelier en het begrotingstekort smelt als sneeuw voor de zon. Kijkt u even mee naar de hoofdlijnen van de begroting voor 2011. In de eerste tabel staan de belangrijkste macro-economische aannames. Leg die voorspellingen naast de jongste cijfers van het cpb.

Er zijn eigenlijk alleen maar meevallers. Economische groei 2 procent in plaats van 1,5. Lange rente op staatsschuld een kwart procent lager, omdat Nederlandse staatsobligaties gewilder zijn door de crisis elders in Europa. Oliekoers meer dan vijftig procent hoger en dollarkoers fors lager, met een knoepert van een meevaller in de aardgasbaten als gevolg. Werkloosheid komt uit op 4 procent in plaats van 5,5, wat leidt tot een meevaller bij de sociale dienst (minder uitkeringen) en de belastingdienst (meer inkomsten). Inflatie is hoger, maar blijft binnen de perken – dat is goed voor de groei zonder dat consumenten gaan morren.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zomerserie | La maison de Balzac

, door

Sargasso duikt deze zomer in de letteren en bezoekt kleine literaire musea in Nederland en daarbuiten. Vandaag een bijdrage van Suzanne Sanders, die het Balzac museum in Parijs bezocht.

Waar denk jij aan bij het horen van de naam Balzac? En als je leest dat hij tegenover het Hôtel de Lamballe woonde? Schrijver, oja…maar weinig Nederlanders weten meer van Honoré de Balzac (1799-1850) dan zijn naam. In Frankrijk behoort hij echter tot de belangrijkste schrijvers van de negentiende eeuw en is één van de (slechts!) drie literaire musea van Parijs aan hem gewijd. Het Maison de Balzac bevindt zich in het huis waarvan de schrijver tussen 1840 en 1847 de bovenverdieping huurde. Voor een bezoek neem je metro 6 naar halte Passy in het 16e arondissement, even ten westen van de Eiffeltoren. Twee straten en een steile trap verder sta je voor de deur van het museum. Mijn eigen, totaal verregende verblijf in Parijs afgelopen maand heeft mijn geplande museummarathon behoorlijk vertraagd, waardoor –oh anticlimax- ik er zelf niet ben geweest. Desalniettemin had ik al het één en ander uitgezocht en vind ik dat Balzac ook de Nederlandse lezer absoluut niet mag ontgaan.

Dit is het huis waar Balzac werkte aan zijn chef d´oeuvre: La Comédie Humaine. Het is een gigantisch werk dat uit zo’n 100 verhalen bestaat, waarmee hij een beeld wilde schetsen van zijn eigen tijd: Frankrijk, vlak na de val van Napoleon, met aan de ene kant het herstel van de monarchie en aan de andere kant de verschuivingen in de sociale klassen als gevolg van de industriële revolutie. De verhalen zijn geordend in thematische hoofdstukken met titels als Scènes de la vie privée, Scènes de la vie de province, Scènes de la vie Parisienne of Scènes de la vie militaire. Het betreft fictie, maar met zoveel gedetailleerde beschrijvingen uit de werkelijkheid dat Balzac als pionier van het realisme kan worden gezien. Balzac onderscheidt zich bovendien doordat hij een groot aantal van zijn 2,500(!) personages in verschillende verhalen terug laat komen, waardoor La Comédie Humaine één groot geheel wordt.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De rechter in de beklaagdenbank

, door

Een gastbijdrage van GB, te lezen op Publiekrecht en Politiek.

Misschien is alles er al wel over gezegd, maar Tom Schalken formuleert in zijn boekje Het eetcomplot een behoorlijke aanklacht. Mr. Oosten c.s., de rechtbank die Wilders vrijsprak, heeft volgens Schalken de hele zooi en vooral hem uitgeleverd aan een glamour-advocaat en het vrije spel van de media. Die aanklacht verdient ook hier aandacht. Al was het maar, omdat ik hem redelijk grotesk vind.

In de eerste plaats: vergeet Moszkowicz. Een ‘topadvocaat’ wint meer zaken dan alleen een zaak waarin het OM vrijspraak eist. De Hakkelaar? Vijf jaar cel en een miljoen gulden boete. Bouterse? 11 jaar voor drugshandel. En wat het vaak geroemde bespelen van de media betreft: de fijne dansjes met Mister Decembermoorden mogen van Bram niet meer vertoond worden en de verdediging van Holleeder verzoop in zijn eigen publicitaire oorlogje met Jort Kelder over de term ‘maffiamaatje’. Het is Wilders zelf die het proces onder hoogspanning zette. Zoals hij met de VVD deed, en met de PvdA toen ze een integratienotie wilden schrijven, en met het CDA afgelopen oktober. Het is dezelfde zwijgende dreiging waarmee hij Fitna een half jaar lang spannend hield. Het ontluisterende is dat Wilders het meest effectief is als hij zelf weinig doet. De instituties beginnen uit zichzelf te schudden en te kraken. Wilders was degene die Moszkowicz influisterde dat Schalken in het openbaar moest worden verhoord. Moszkowicz was degene die (halfdronken?) bij Pauw en Witteman inbelde om met Bertus Hendriks over het Midden-Oosten te bekvechten.

Vorige Volgende