Dekker, auteur op Sargasso

Martijn Dekker is politiek antropoloog en docent aan de Universiteit van Amsterdam.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

President Abbas wil ook een stukje taart

25 januari 2010 , 09:47 , door Dekker

Graffiti op de scheidingsmuur (Foto: Flickr/jamestraceur)

Afgelopen vrijdag verliet George Mitchell, de Amerikaanse Midden-Oostengezant, Israël en de Palestijnse gebieden zonder noemenswaardig resultaat. De impasse rond het continueren van de vredesonderhandelingen blijft hiermee in stand. Premier Netanyahu blijft bij zijn punt dat er wat hem betreft zonder enige voorwaarden aan nieuwe vredesonderhandelingen begonnen kan worden, maar president Abbas wil pas aan gesprekken beginnen, als Israël volledig stopt met het bouwen aan en uitbreiden van de nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever en in Oost-Jeruzalem.

Zo bekeken lijkt het er dus op dat het vooral de Palestijnen zijn die dwarsliggen. Iets dat Netanyahu graag ook keer op keer herhaalt. “Zij stellen onredelijke eisen” en “Wij hebben geen voorwaarden.” Maar zo simpel is het natuurlijk niet. In een recent artikel van de Israëlische krant Ha’aretz, is te lezen dat Netanyahu de Palestijnen oproept om niet langer tijd te verspillen en plaats te nemen aan de onderhandelingstafel om veiligheid, vrede en welvaart voor de twee volkeren te bewerkstelligen. Echter, een dergelijke oproep is hypocriete retoriek en komt totaal niet overeen wat er in de tussentijd op de grond plaatsvindt.

Stel, ik zit samen met een collega te lunchen, maar er staat nog maar één punt appeltaart op tafel, en er is maar één vorkje. We zijn het er over eens dat we moeten onderhandelen over hoe de taart te verdelen, maar in de tussentijd begin ik al lekker te eten, want ik heb het vorkje in handen. Is mijn collega dan onredelijk als hij van mij eist dat ik stop met eten, voordat we überhaupt beginnen met een onderhandeling over de verdeling? Ja, het is wellicht een wat kinderachtige metafoor, maar de Palestijnse eis dat Israël stopt met het continu toeeigenen van de grond waarover onderhandeld moet worden, is alleszins redelijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Laten we vooral wel praten met Hamas

20 november 2009 , 14:02 , door Dekker

De voormalige Hamas leider Sheikh Yassin (Foto: Martijn Dekker)

Afgelopen donderdag verscheen op dejaap.nl een artikel van CIDI-directeur Ronny Naftaniel, waarin hij het verzoek van tientallen prominente politici en wetenschappers aan de Nederlandse regering, om de dialoog met Hamas aan te gaan, resoluut van de hand wijst.

“Hamas is een fundamentalistische islamitische terreurorganisatie, die er van uitgaat dat er geen plaats is voor enige niet-islamitische staat in het Midden-Oosten,” aldus Naftaniel in een verder redelijk genuanceerd stuk. Hij slaat de plank echter een aantal keer mis.

Zo schrijft hij het uitstellen van verkiezingen door de Palestijnse president Abbas toe aan het feit dat er blijkbaar geen eerlijke verkiezingen met Hamas gehouden kunnen worden. Maar waar is dat op gebaseerd? Het is inderdaad bekend dat Hamas geen steun wil verlenen aan het organiseren van verkiezingen in Gaza, maar dat is slechts omdat zij zelf denken dat de verkiezingen niet eerlijk zullen verlopen. De vorige verkiezingen, waarin Hamas een ruime meerderheid van de stemmen won, verliepen zonder problemen, maar Hamas acht het waarschijnlijk dat Abbas en de top van Fatah zullen frauderen om een nieuwe zege van Hamas te voorkomen. Net als Hamas in Gaza, treedt de door Fatah gedomineerde Palestijnse Autoriteit op de Westelijke Jordaanoever immers hard op tegen onwelgevallige elementen (lees: Hamas). Het van corruptie beschuldigde, maar stelselmatig door het Westen gesteunde Fatah heeft dus eerder de schijn tegen dan Hamas.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Benelux’ Next Top Scharminkel

4 november 2009 , 10:05 , door Dekker

Erg dun topmodel (Foto: Flickr/habacuc_1988)

Sinds enige tijd ligt het goedbekeken ‘Benelux’ Next Top Model’ onder vuur. De ongezouten kritiek van de juryleden van het TV-programma zou kijkende tieners namelijk tot een eetstoornis aanzetten.

Zo werd een van de deelneemsters, gezegend met maatje 36, meegegeven dat ze het goed zou doen als ?plus size model?. In het daaropvolgende shot was te zien hoe het meisje verzuchtte dat ze zich kolossaal voelde.

De beelden leverden een storm van protesten op. Maar in plaats van het boetekleed aan te trekken, reageerde presentatrice Daphne Deckers als door een mug gestoken. Het valt allemaal best wel mee met die kritiek en jongeren kijken er ook doorheen, was haar weerwoord. Bovendien, als je niet aan zo’n soort programma meedoet, dan hoef je natuurlijk niet zo dun te zijn. Volgens Deckers, zelf ooit topmodel, waren de vele reacties zelfs onfatsoenlijk te noemen.

Stylist en vast jurylid Bastiaan van Schaik voegde daar nog aan toe dat hij niet zijn eigen mening verkondigde, maar dat de modellen nu eenmaal moeten voldoen aan internationale normen. De kleding die voor de catwalkmodellen wordt gemaakt, komt gewoonweg niet in maten boven de 34.

Dat van Schaik een dikke, lelijke kerel is, maakt dat je zou hopen dat de modellen in spé het commentaar met een korreltje zout zouden nemen, maar een dag na de uitzending was al te lezen dat de twee ‘dikste’ meiden als een idioot aan het trainen waren om hun heupomvang te verminderen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wat moeten we met Karadzic?

27 oktober 2009 , 09:49 , door Dekker

Radovan Karadzic (Foto: Wikimedia Commons/Mikhail Evstafiev)

Na maandag bij de start van zijn proces afwezig te zijn geweest, laat de van oorlogsmisdaden verdachte Radovan Karadzic ook vandaag weer verstek gaan. De zaak tegen de ‘Slager van Bosnië’ is van vitaal belang. Niet alleen voor de slachtoffers van de misdaden waarvan Karadzic verdacht wordt, waaronder de familieleden van omgekomen jongens en mannen uit Srebrenica, maar ook voor het Joegoslavië-Tribunaal zelf. Het is de “grootste, meest gecompliceerde, belangrijkste en gevoeligste zaak die ooit voor dit tribunaal is gebracht,” aldus Karadzic zelf.

Het probleem waarvoor het Tribunaal zich door het niet verschijnen van Karadzic gesteld ziet, is dat er in het geheel geen procedures bestaan voor een situatie waarin de verdachte weigert bij de rechtszitting aanwezig te zijn. Karadzic is zeer gehaaid en bovendien wordt hij ondersteund door een team van experts. Het lijkt dus een van tevoren bedacht plan. Het is bovendien een nieuwe en blijkbaar onverwachte strategie. Waar Milosevic het Tribunaal weigerde te erkennen, wil Karadzic wel meewerken en heeft hij zich naar eigen zeggen vol overgave gestort op zijn eigen verdediging. Maar omdat hij zich optimaal wil voorbereiden, moet hij zoveel lezen dat hij veel meer tijd nodig heeft dan hij nu tot zijn beschikking heeft gekregen. Het is een slimme truc om het proces te traineren. Een truc waar het Tribunaal tot nu toe weinig tegenover heeft kunnen stellen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Geen medelijden met Roman Polanski

1 oktober 2009 , 11:11 , door Dekker

Roman Polanski (Foto: Wikimedia Commons/Film Servis Festival Karlovy Vary)

Enkele dagen geleden werd bekend gemaakt dat de beroemde Pools-Franse regisseur Roman Polanski was opgepakt in Zwitserland. Hij zit daar nu in de cel, in afwachting van uitlevering aan de Verenigde Staten voor een misdrijf dat hij ruim dertig jaar geleden gepleegd zou hebben. In 1977 heeft hij, volgens de verklaringen, een 13-jarig meisje verkracht.

De filmwereld is dan ook in rep en roer. Waarom zou je Polanski, regisseur en schrijver van fantastische films als Rosemary’s Baby, Frantic en The Pianist nu, na zoveel tijd, nog oppakken? Heeft het juridisch systeem in de VS soms iets te bewijzen? De Franse minister van cultuur was zeer kritisch en zei dat Amerika zich in deze zaak van haar slechtste kant liet zien:

“Om te zien dat hij voor de leeuwen wordt geworpen en in de gevangenis wordt gestopt vanwege een zeer oude geschiedenis ? en hij reisde naar een evenement dat hem eerde ? is absoluut verschrikkelijk.”

Zelfs president Sarkozy heeft opgeroepen om tot een snelle oplossing te komen, waardoor de regisseur weer snel met zijn familie herenigd kan worden.

De ophef over Polanski’s arrestatie lijkt niet geheel onterecht. Je zou de zaak wel verjaard kunnen noemen. In Nederland is dat na 20 jaar al het geval. De regisseur heeft zeer traumatische gebeurtenissen in zijn leven meegemaakt – waaronder zijn ervaringen als 10-jarige in het Joodse ghetto van Krakau en de moord op zijn toenmalige (zwangere) vrouw Sharon Tate door Charles Manson en zijn bende – waarvoor hij wellicht ook wat respijt verdiend. Bovendien heeft het, inmiddels 45-jarige, slachtoffer haar verkrachter vergeven en de openbaar aanklager zelfs verzocht de zaak te seponeren. En, vanuit cultureel oogpunt, in zekere zin is het ook wel een zegen dat hij door zijn vlucht uit de VS zulke mooie films heeft kunnen maken.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De blokkade van Gaza is de kwestie, niet de oorlog

25 september 2009 , 09:28 , door Dekker

Opening in de muur om Gaza (Foto: Flickr/samdaq (AT) hotmail)

Onlangs verscheen het langverwachte rapport van de commissie Goldstone, die in opdracht van de Verenigde Naties onderzoek deed naar de oorlog in Gaza. Het rapport werd in Israël van tevoren al gevreesd, want het zou waarschijnlijk zeer kritisch zijn over het buitenpropor-tionele Israëlische optreden en de vele doden die daardoor in de Gazastrook vielen. Ondanks deze verwachtingen, is men in Israël toch zeer geschrokken van de conclusies van het rapport, want deze zijn nog veel steviger dan aanvankelijk gedacht werd. Goldstone beschuldigt Israël er van bewust burgers te hebben aangevallen. Een daad die grenst aan misdaden tegen de menselijkheid. Het advies luidt dan ook om de zaak voor te leggen aan het Internationaal Strafhof in Den Haag, mocht Israël zich niet geroepen voelen om zelf een onderzoek in te stellen.

Naar aanleiding van het verschijnen van het rapport, staat in de Volkskrant een kritisch artikel van David Landau, de voormalige hoofdredacteur van de Israëlische krant Ha’aretz. Landau betreurt het zeer dat Goldstone met zijn ongefundeerde beschuldigingen de maatschappelijke discussie over de kwestie hoe een oorlog in dichtbevolkt gebied gevoerd kan worden, tegen strijders die gemakkelijk kunnen schuilen onder de burgerbevolking, in de kiem gesmoord wordt. Een vraagstuk dat volgens Landau ook van wezenlijk belang voor de strijd in Afghanistan is.

Ik ben zeer kritisch over het Israëlische optreden in Gaza, en ik geloof niet in Landaus redenering dat een dergelijk rapport een maatschappelijke discussie om zeep kan helpen. Echter, ik moet Landau tot op zekere hoogte ook gelijk geven. Ik ben er niet van overtuigd dat Israël willens en wetens burgerdoelen heeft beschoten met als enige intentie zoveel mogelijk Palestijnen om te brengen. Bovendien ben ik het met Landau eens dat de discussie over asymmetrische oorlogvoering een zeer belangrijke is.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Pepernoten zijn altijd lekker!

11 september 2009 , 10:25 , door Dekker

Afgelopen weekend liep ik enigszins verstrooid – no pun intended – door mijn lokale Albert Heijn, waardoor ik bijna struikelde over een pontificaal in het gangpad geplaatste stelling met pepernoten en speculaas. En terwijl ik verheugd een van de vele varianten stond uit te kiezen, was het commentaar om me heen niet van de lucht.

“Nu al?”

“Het is toch schandalig, het is nog zomer!”

“Sjonge jonge, als ze maar geld kunnen verdienen.”

Er is nu ook een speciale protestsite op Twitter in het leven geroepen om de vroege verkoop van speculaas, pepernoten, strooigoed en marsepein aan de kaak te stellen. Mede in reactie daarop, werden winkeliers van de Jumbo-keten door hun hoofdkantoor zelfs op de vingers getikt toen ze het, veelal met Sinterklaas geassocieerde, snoepgoed al zo vroeg in de winkelschappen legden.

Ik vind alle ophef onbegrijpelijk en bij deze wil ik graag een tegengeluid laten horen: pepernoten zijn gewoon heel erg lekker. Altijd. Wat mij betreft mag mijn supermarkt ze dus standaard in het assortiment opnemen, zodat ik er iedere dag van kan genieten, al is het hoog zomer en 30 graden buiten.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Afghanistan: Should we stay or should we go?

9 september 2009 , 09:52 , door Dekker

Afghanistan (Foto: Flickr/Army.mil | Staff Sgt. Isaac A. Graham)

Afgelopen maandag viel de éénentwintigste Nederlandse dode in Afghanistan te betreuren. Met het omkomen van sergeant-majoor Mark Leijsen laait de discussie over de Nederlandse missie in Uruzgan weer hoog op. Het is niet voor niets dat commandant der strijdkrachten generaal van Uhm zegt dat het belangrijk is dat de Nederlandse bevolking als “één blok achter onze militairen blijft staan en de militairen steunt in hun moeilijke werk.” Dit is een heldere boodschap en, zolang we daar zitten, ook een volkomen terechte. Echter, zonder de inzet en de moed van de Nederlandse militairen in twijfel te trekken, kan het absoluut geen kwaad om de huidige strategie van de buitenlandse interventiemacht kritisch te bekijken.

Laten we, om te beginnen, kijken naar Uruzgan. De Nederlandse aanpak, waarin intensief wordt samengewerkt met lokale gemeenschappen en de militairen vooral een faciliterende rol toebedeeld hebben gekregen, wordt veel geroemd. Door overleg en samenwerking ontstaat wederzijds vertrouwen en wordt het de Taliban-eenheden veel moeilijker gemaakt om onderdak en steun te vinden in de talloze kleine dorpjes in Uruzgan. Mijns inziens is dit ‘winning the hearts and minds’ verhaal flauwekul. In een conflictgebied zijn bondgenootschappen en relaties zeer fluïde van aard en slechts gebaseerd op pragmatische overwegingen. Financiële steun voor de bouw van een waterput is natuurlijk welkom en levert ongetwijfeld tijdelijke goodwill van de lokale bevolking op, maar om te denken dat mensen hierdoor voorgoed aan je kant staan en zich tegen de Taliban zullen keren, is hopeloos naïef. Vergeet niet dat de lokale bevolking er net zoveel baat bij heeft om de hearts and minds van de buitenlandse militairen (.pdf) te winnen als omgekeerd. Naast de twijfelachtige resultaten van de wederopbouw, kent ook het ‘vecht-onderdeel’ van de missie problemen. Hun guerrilla-tactieken maken de Talibanstrijders praktisch onverslaanbaar, waardoor de olievlekstrategie die onder anderen de Nederlanders hanteren ? vanuit een beveiligde basis een gebied onder controle krijgen en dat vervolgens stapsgewijs uitbreiden ? moeilijk te realiseren blijkt. Een bevrijd dorp valt na korte tijd vaak weer in handen van de Taliban, waarna het opnieuw veroverd moet worden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Ramadan welkom bij UvA? Vooral publiciteitsstunt

3 september 2009 , 15:01 , door Dekker

Tariq Ramadan (Foto: Jan van der Ploeg | Erasmus Universiteit Rotterdam)

Enkele dagen geleden pleitten vier wetenschappers van de Universiteit van Amsterdam (UvA) voor de aanstelling van Tariq Ramadan aan hun universiteit. Betrof het een publiciteitsstunt of een daadwerkelijke poging om de academische vrijheid van Ramadan te waarborgen?

Allereerst claimen de vier dat het onrechtmatig is dat de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) Ramadan heeft ontslagen. Ze overtuigen slechts deels. Dat Ramadans bijbaantje bij het, door Iran gesubsidieerde, tv-station PressTV de reden voor zijn ontslag zou zijn, is inderdaad merkwaardig te noemen. Wordt namelijk niet bijna ieder tv-station of omroepbedrijf gesponsord door een overheid (NOS, TROS, BBC, de Russische staatstelevisie) of commerciële instellingen (RTL 4, SBS 6, Channel 4, Fox)? Bovendien, waarom wordt bij Iran de grens getrokken en niet, zoals filosoof Jos de Mul van de EUR zich afvraagt, bij China, ook geen land met een vlekkeloze staat van dienst waar het mensenrechten betreft? En daarbovenop, was de EUR niet al lang op de hoogte van Ramadans schnabbel?

Ondanks de terechte vaststelling dat de reden voor het ontslag dubieus is, slagen de auteurs er niet in aan te tonen dat de EUR zich heeft laten beïnvloeden door de gemeente Rotterdam, de financier van de door Ramadan bekleedde leerstoel, en dat het dus een politiek gemotiveerde kwestie is. Het blijft bij verdenkingen. Uiteraard is het een moeilijk aan te tonen beschuldiging, die vermoedelijk nooit bewezen zal worden, maar het is nogal wat om een andere universiteit van belangenverstrengeling te betichten, zonder dat je daarvoor harde bewijzen kunt aandragen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Over joden en kakkerlakken

14 maart 2009 , 12:53 , door Dekker

Israëlische vlag (Foto: Flickr/hoyasmeg)

“Dood! Dood! De graven met kakkerlakken zijn nog maar halfvol!” In 1994, voorafgaand aan en tijdens de genocide in Rwanda, waren dergelijke kreten met grote regelmaat te horen op radiostation Libre des Mille Collines. Het doel was duidelijk: de Hutu’s aansporen om de Tutsi’s en gematigde Hutu’s compleet uit te roeien. Het is in dat opzicht dus vreselijk dat Ajax-supporters naar de Feyenoordaanhang verwijzen als ‘kakkerlakken’.

Feyenoordfans zijn echter ook geen lieverdjes, met hun liederen over joden, de holocaust en Hamas. Echter, het zijn net zo min oproepen tot volkerenmoord als de verwijzingen naar kakkerlakken dat zijn. Bovendien, de spreekkoren van de Feyenoordsupporters hebben niks met antisemitisme te maken. Het is namelijk geen jodenhaat, maar Ajaxhaat, en dat is in feite niet zo heel vreemd. Dat doen voetbalsupporters namelijk; het eigen team aanmoedigen en de tegenstander beledigen.

Dat neemt echter niet weg dat de beledigingen ontzettend kwetsend zijn voor iedereen die de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt. Dergelijke spreekkoren moeten dus aangepakt worden, daar kunnen we het over eens zijn. Maar het zijn niet alleen de Feyenoorders die ter verantwoording geroepen moeten worden. Gelukkig heeft de joodse lobby-organisatie CIDI dat inmiddels ook begrepen. In een open brief aan de supportersvereniging van Ajax wordt ze verzocht om niet langer de geuzennaam ‘joden’ te voeren. Ajax is namelijk geen jodenclub. De talloze Israëlische vlaggen in en op die modderschuit die Arena heet, zijn dan ook volkomen onzinnig.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Waar was Wilders?

8 maart 2009 , 14:40 , door Dekker

Zodra een imam haatzaaiende teksten in zijn vrijdagpreek verwerkt, of als er antisemitische uitspraken worden gedaan op een Marokkaans forum, staat Geert Wilders op de barricaden. Terecht. En ook wel prettig dat onze ‘nieuwe premier‘ zo consequent en betrouwbaar reageert op deze prikkels. Althans, dat dacht ik. Want Geert Wilders is de laatste week opvallend afwezig, ondanks de duidelijke dreiging van religieus gemotiveerde ordeverstoringen.

De media berichten al vele dagen over het stel haatzaaiende, homohatende Christenen van de Westboro Baptist Church, die de herdenking van de recente vliegramp op Schiphol wilden verstoren. In een pamflet (.pdf) maakten ze duidelijk dat God homo’s en Nederland hartgrondig haat. We zullen branden in de hel en dat er een vliegtuig neerstort is dan ook helemaal onze eigen schuld! Het is bijna lachwekkend, als het niet zo vreselijk gestoord zou zijn. In de geweldige documentaire van Louis Theroux* wordt duidelijk hoe eng de denkbeelden van de groep zijn. Gelukkig bestaat de beweging van Fred Phelps slechts uit enkele honderden mensen, maar hun acties zijn er niet minder fanatiek en zichtbaar om.

Ondanks de oorverdovende stilte uit de hoek van de PVV, gaat het hier wel degelijk om een stel haatzaaiende geloofsfanataci. Ik durf het bijna niet te vragen, maar wat zouden we van Wilders gehoord hebben als het een stel homohatende, djellaba- en baarddragende imams was geweest? Het antwoord op die vraag blijft gissen, maar je kan met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid zeggen dat Wilders de media een paar pittige soundbytes had laten optekenen. Het ‘one-issue’ karakter van de PVV is dankzij de recente mediastilte voor de zoveelste keer bevestigd. Een slechte ontwikkeling. Je fel tegen extreme uitingen van de Islam keren, daar is niks mis mee, maar wees als voorvechter van de vrijheid dan wel zo consequent om extreme uitingen van andere religies met gelijke kracht te veroordelen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Creationismefolder: ophef over niets

24 februari 2009 , 13:02 , door Dekker

Met een opmerkelijke eensgezindheid werkt een brede coalitie van weblogs samen onder de noemer “Terug naar je maker” aan een actie tegen een folder die deze week bij veel Nederlanders op de mat valt. Met de folder in kwestie wil Kees van Helden – een Urker Christen – de lezer aansporen om na te denken over de oorsprong van onze aarde en alle fantastische vormen van leven daarop. De boodschap is duidelijk, er moet een intelligente ontwerper achter onze mooie en ingewikkelde wereld zitten. Wat Van Helden niet kan bevatten – in dit geval de complexiteit van het leven – schrijft hij toe aan een opperwezen. Dat scheelt nadenken.

Gelukkig staat het mensen in een land als Nederland vrij om voor deze ‘makkelijke weg’ te kiezen. Iedereen mag van mening verschillen, ook over dit soort elementaire levensvragen, zolang je anderen maar geen kwaad berokkent. De mensen van het “Terug naar je maker” actiecomité voelen zich echter bedreigd door de folder van Van Helden en vinden het kwalijk dat een religieuze mening tot achter de voordeur wordt opgedrongen. Ik ben het met het comité eens dat “zieltjes winnen” een van de meest irritante aspecten van sommige religies is. Waarom moet men mij een wereldbeeld opdringen? Ik kan prima zelf nadenken, zoals ook op de website van “Terug naar je maker” te lezen staat.

Vorige Volgende