COLUMN - Gelukkig leven we in de éénentwintigste eeuw. De tijd waarin alles kan. De tijd waarin alles mag. De tijd waarin niets gek is of lijkt. De tijd waarin we met een tolerante maatschappij te maken hebben, die ons alle vrijheid en mogelijkheden geeft die we zoeken en willen.
Dream on! Tijd voor de werkelijkheid.
De hedendaagse maatschappij vraagt veel van ons. Strikte verwachtingspatronen die de maatschappij in de breedste zin van het woord heeft ontworpen, dienen we klakkeloos op te volgen. ‘Voldoe aan de heersende normen, en je hoort erbij,’ is het devies. Leef zoals de grote, gemene deler, dan ben je één van ons.
Helaas, dan hoor ik er soms niet bij. Ik voldoe namelijk niet op alle fronten aan die heersende, traditionele gedachten die de ‘normale’ maatschappij heeft bedacht. Dat is een keuze. En toch voelt een keuze soms als een maatschappelijke misstand. Ook in Nederland.
Maar… Gelukkig leven we in de éénentwintigste eeuw.
Ik woon al heel wat jaren samen. Met mijn vriendin. Trouwen heeft voor ons niet die sprookjesachtige meerwaarde in dit leven. Deze opvatting zou in de generaties voor ons, nooit hebben gekund. Het zou maatschappelijk een schande zijn. Samenwonen zonder te trouwen! Je was getekend voor het leven. Dat is veranderd.
Samenwonen zonder te trouwen is sinds een paar decennia door de maatschappij als ongeschreven wet geaccepteerd. Samenwonen zonder trouwen wordt inmiddels toegestaan door het maatschappelijke spook. Maar dan komen de vragen. Wanneer gaan jullie trouwen? Willen jullie wel trouwen? Waarom willen jullie niet trouwen? Hebben jullie dan wel een samenlevingscontract voor als…? Het is als een repeterend riedeltje.
De maatschappij is kritisch. En blijft kritisch.
Want… Gelukkig leven we in de éénentwintigste eeuw.
Goed. Recapitulerend. We hebben een relatie. We wonen dus samen. Zijn niet getrouwd. Hebben geen kinderen.
Wát…?? Geen kinderen…? Nu gooien we het maatschappelijke regime toch echt overhoop. Zó lang al samen, en dan geen kinderen hebben? Ongeloof en onbegrip wisselen elkaar doorgaans zorgvuldig af. In willekeurige volgorde. Van het ene op het andere moment wordt onze keuze getransformeerd tot een maatschappelijke misstand. Moeten we ons nu echt zorgen gaan maken? Mogen we nog rustig de straat op? Moeten we nu (nog) meer zorgpremie gaan betalen, omdat we ‘later’ niet afhankelijk zijn van onze kinderen, maar van de zorginstellingen? Spotten we niet met mensen die zo graag kinderen willen, maar waar het niet lukt?
Tja… Gelukkig leven we in de éénentwintigste eeuw.
Ondanks onze maatschappelijke misstanden proberen we er toch nog iets van te maken. Ook al horen we er niet echt bij in deze maatschappij, toch hebben we fijne families, leuke vrienden en begrijpende collega’s. Veelal samen- of alleenwonend, ongetrouwd, en Bewust Kindloos. De conservatieve maatschappij wordt eindelijk langzaam wakker, trekt zijn beschuldigende vinger in en gaat zich schamen.
Want… We leven samen, GELUKKIG in de éénentwintigste eeuw. Zélfs zonder trouwring en/of kinderen!
Volg Pascal Cuijpers op Twitter.
Reacties (13)
Volg Pascal Cuijpers op Twitter.
Nee, dank u. Ik vind dit al erg genoeg.
Leuk artikel. Het is altijd verfrissend om de vinger op maatschappelijke taboe’s te leggen.
Ik lees vooral iemand die als ultieme progressieve individualist lak heeft aan maatschappelijke regels, maar dat of uit een haast kwaadaardige en asociale ‘apres nous le deluge’-mentaliteit, of uit een naïeve ‘doorbreek’mentaliteit. Nogal een boud statement, maar ik zal hem toelichten.
Het punt dat ik vooral wil maken is dat de individuele keuzes wél degelijk uitkomsten (kunnen) zijn van, of toelopen naar, maatschappelijke misstanden. Helaas zal je voor dit soort argumenten altijd een variant van de ‘glijdende schaal’ toe moeten passen. Het heet een drogreden te zijn, maar als één van de weinige drogredenen is de logische geldigheid pas achteraf te bezien, en niet vooraf.
Pascal Cuijpers (1976) is niet getrouwd, heeft wel een partner en geen kinderen. Who cares? Zijn keuze toch? Ja… maar het schept wel een (kleine) randvoorwaarde voor de rest van de maatschappij. En het aggregaat van veel van die randvoorwaarden kan wel degelijk een maatschappelijke misstand zijn. Wie stelt, bewijst. Dus ik noem een aantal historische voorbeelden.
1) Kinderarbeid. Kinderen zijn niet volwaardige mensen, zelden zo geweest, en -ten goede of ten kwade- ze vallen onder de voogdij van hun ouders. Het inzetten van kinderen als extra werkkracht om ook hun monden te voeden kan een individuele economische keuze zijn om wat extra inkomen binnen te brengen. Leuk, maar op grote schaal (geaggregeerd) heeft dat een negatieve werking: beloning voor arbeid gaat omlaag (vraag en aanbod) en om als huishouden het hoofd boven water te houden, moet je wel je kinderen aan het werk zetten (en die eerst krijgen!)
2) Eenkindpolitiek en maatschappelijke gewoonten. China heeft, om de groei te beperking, en misschien ook wel deels als alternatieve oplossing voor bovenstaand probleem, een bovengrens gezet aan het aantal toegestane kinderen. Om meerdere redenen ‘kiezen’ ouders ervoor om zoons te krijgen: voortzetting van de familienaam, erfrechten, status, etc. Daardoor kent China nu een overschot aan mannen. Nu zal dat voor die mannen individueel als probleem worden beschouwd, maar op hoger niveau kan ik me economische problemen voorstellen, en ook beproefde methoden om die op te lossen: het overschot aan mannen stuur je de oorlog in, om een vrouw te ‘roven’, of al proberende, te sterven.
3) Aseksualiteit. Dit is een probleem in meer ontwikkelde landen, met dezelfde implicatie als ‘bewust kindloos’. Japan zit met het grote probleem: een vergrijzende bevolking, die niet alleen grijzer wordt, maar ook aan de wortel niet meer bijgroeit.
Is het raar dat de voorbeelden kinderen betreft? Neen, er zit wel degelijk een solide logica achter: ‘de kinderen zijn de toekomst’. Een maatschappij wil -zoals de meeste organismen- zichzelf behouden, dus is conservatief. Vervanging van cellen in een lichaam is essentieel voor ons voortbestaan. Vervanging van de bevolking is essentieel voor het voortbestaan van een maatschappij. Dit is geen opdracht aan het individu (cel) om tegen je zin in voort te planten, maar een opdracht aan een groep.
Nu ligt iemand als Cuijpers niet echt dwars. Maar een Ebru Umar die te pas en te onpas beweert dat ‘zij niet mee wil betalen aan kindersubsidie (= -bijslag)’, is als de cel in het lichaam die actief in staking gaat. Eentje kan nog wel, maar als het er meer worden (zie hier de glijdende schaal) dan gaan organen uitvallen. En is er een glijdende schaal? Je kunt het je afvragen, wel wil ik dit citaat van #0 er dan bijhalen:
En het kan dan misschien ‘verfrissend’ (#2) zijn om die taboes te bespreken, om die geïnstitutionaliseerde normen en waarden eens goed bloot te leggen. Maar besef wel: hier komt Pascal Cuijpers met zijn 38 jaartjes aanlopen om het regelsysteem van een maatschappij te beschimpen. Een maatschappij die toch minstens 100 keer zo lang bestaat, met normen en waarden die gedurende die tijd ervoor gezorgd hebben dat ze blijft bestaan. En persoonlijk zul je dan kinderen krijgen niet zo leuk vinden, of geinstitutionaliseerde (pseudo-)monoamorie ook niet, maar in het grote plaatje blijkt dit toch wel tot de best practices te behoren. En dan heb ik het nog niet gehad over het ‘samenwonen, maar niet getrouwd zijn’.
Ik erken de individuele vrijheden en rechten van mensen. Maar ik onderken ook de ‘quid pro quo’ gedachte die werkt tussen een maatschappij en het individu.
Yikes! …
Volgens mij is pascal vergeten dat de raketten die vanuit Oekraine zijn afgeschoten ook wel eens geleverd zouden kunnen zijn door Europa inplaats van Rusland .Volgens mij is het ook vreemd dat nu juist een land als Nederland over zo’n land in oorlog heen vloog ,terwijl andere vliegtuig maatschappijen dat niet deden .We worden van alle kanten besodemieterd en uitgebuit door dit kabinet.
@3: Verder alles goed meneer Folkward?
@4 Vragen?
@6 Ik hoor het wel als je iets zinnigs te zeggen hebt. Dat zou een eerste keer zijn, dan.
@3: Bijzondere zienswijze. Wel wil ik er op aanmerken dat de samenleving een dynamisch geheel is, deze verandert continu. Wanneer we op dezelfde voet door zouden gaan als we altijd deden, was de aarde overbevolkt binnen 100 jaar. (misschien is deze dat nu al)
@3
Mensen betwisten dat niet over het algemeen. De vraag is altijd of je daarmee ook het individu aansprakelijk kunt stellen voor die misstanden. Daarbij denk ik aan bijvoorbeeld de opwarming van de aarde. Als iemand een vervuilende auto wil rijden, is er niks aan de hand. Als iedereen het gaat doen, hebben we een probleem. Dit hebben we een tijdje geleden uitvoerig nog besproken onder een artikeltje van Jojanneke (waarom hoor ik daar niks meer van?). Daar was de vraag nog ietsje interessanter: is die ene autorijder al een probleem omdát we dat niet allemaal tegelijk kunnen doen? Beetje Kantiaans.
Jij betrekt dit nu ook op ‘geen kinderen krijgen’. Als iemand geen kinderen wil krijgen, prima, maar als we allemaal datzelfde besluiten, wordt het een probleem. Dus is ieder individu al slecht bezig als ze voor zichzelf besluiten geen kinderen te krijgen? Wat mij betreft niet.
Het probleem met deze redeneertrant is dat welhaast elk gedrag problematisch wordt als je het veralgemeniseert. Als iedereen besluit wél kinderen te krijgen, is dat net zo goed problematisch op den duur.
Het doet mij ook allemaal denken aan het mantra van Paul Krugman: jouw uitgaven zijn mijn inkomsten, en mijn uitgaven zijn jouw inkomsten. Als we allebei tegelijk bezuinigen, hebben we ook geen inkomsten meer en gaat alles naar de kloten. Deze uitspraak terugkoppelend, is bezuinigen an sich het probleem? Nee! Het probleem is dat we allemaal tegelijk proberen te bezuinigen.
Het probleem is dus je glijdende schaal. Het probleem is dat je net doet alsof, als we die ene persoon niet stoppen, straks welhaast niemand meer kinderen gaat krijgen. Die overdrijving is waar je de mist in gaat. Dáárom is de glijdende schaal doorgaans een drogreden.
@7 Ik behoor tot de types gezond verstand en dan heb je over het algemeen niet veel woorden nodig.
@9
Ja, precies.
Dat is inderdaad een overdrijving, en dat is inderdaad waar ik ook zelf waarschuw voor de glijdende schaal. Daarom waarschuw ik er ook zelf voor, maar ik zei daarbij wel het volgende:
In mijn tijd -onder andere hier op sargasso- heb ik genoeg redeneringen voorbij zien komen. Ik heb geconcludeerd dat -puur voor de retorica- alle redenen een geloofwaardigheidsgrond moeten hebben. “De lucht is blauw, want ik heb 10 vingers” heeft geen geloofwaardigheidsgrond.
Ik heb even een definitie van drogreden proberen te formuleren, maar greep al snel naar bestaande definities (ik gebruik hier die van wikipedia): “Een drogreden (schijnreden, sofisme) is een reden of redenering die niet klopt, maar wel aannemelijk lijkt.” Van genoeg soorten drogredenen valt van tevoren te zeggen of ze kloppen of niet. Van het hellend vlak echter niet, dat dit onder de drogredenen valt, komt echter doordat er een te groot beroep wordt gedaan op de geloofwaardigheid. Goed beschouwd, is elke reden een drogreden, wanneer men een hoge ‘geloofwaardigheidsdrempel’ heeft.
Laat ik twee voorbeelden nemen. Ik zou hierbij de definitie en het voorbeeld dat hier wordt genoemd, willen gebruiken, maar expliciete auteursrechten staan een direct citaat in de weg. Het centrale punt (dat ook veel mensen zich voorstellen bij dit argument) is dat vanwege een (schijnbaar onwaarschijnlijk) negatief effect, de voorgestelde maatregel onwenselijk is. Een absurd voorbeeld kan zijn: “Wij moeten geen bomen planten bij het spoor. (Want) Voor je het weet staan de treinen in de herfst om de haverklap stil!” Stilstaande treinen zijn onwenselijk, dus is het onwenselijk om bomen naast het spoor te zetten.
Wat ik bedoel met dat elke redenering een hellend vlak is, is: “Ik ga niet te hard rijden, want dan krijg ik een boete van de politie.” In dit geval is het effect ook ongewenst, en daarmee het voorstel (te hard rijden) ook. Maar dat is gewoon redeneren: aangeven waarom je wel of niet iets moet doen, waarin ook de effecten aangegeven (kunnen) worden! Het probleem zit hem enkel en alleen in de geloofwaardigheid dat dat effect in die mate zich voordoet!
Gaan we nu terug naar die eerdere definitie: “Een drogreden (schijnreden, sofisme) is een reden of redenering die niet klopt, maar wel aannemelijk lijkt,” dan blijkt dat ‘of het niet klopt’ een noodzakelijk onderdeel is van een drogreden. Het manco van een hellend vlak is dat dat vantevoren niet met zekerheid, noch met -kennelijk- genoeg geloofwaardigheid gezegd kan worden of het klopt.
Een klein uitstapje in de retorica is toch wat groter geworden.
Ik ga zeker niet stellen dat wie geen kinderen wil rucksichtlos en actief aan eigen-cultuureliminatie doet, actief een middelvinger opsteekt naar generatiegenoten die wél kinderen krijgen, alsook naar die kinderen: “Ja, werk jij later maar voor mijn AOW!” Ik wil wel stellen dat als #0 wensdroomt:
, dat dat een affront is voor de maatschappij, dat hij dan wél actief (maar misschien minder bewust) een middelvinger opsteekt naar de maatschappij waar hij zelf(!) een deel van is. Een maatschappij die hem accepteerde, die generaties lang zijn voorouders heeft geaccepteerd met gevestigde normen en waarden, die maatschappij accepteert hij niet.
Persoonlijk respecteer ik dat: als het je zo niet bevalt, kun je je ervoor inzetten om die maatschappij te veranderen, en dat hoeft niet politiek. Daarmee vind ik mezelf tolerant en progressief. Maar een echte conservatief zou reageren: “Jij accepteert de maatschappij niet? Dan hoeft de maatschappij jou ook niet te accepteren. Flikker toch op (naar je ‘eigen land’, indien van toepassing)!”
Dit inkijkje in de ‘conservatieve denkwijze’ is iets wat ik wel vaker mis bij progressieven (omgekeerd zijn conservatieven ook niet al te begripvol voor progressieve denkwijzen). Daarnaast zijn de meeste conservatieven niet genuanceerd en bedachtzaam genoeg om hun denkwijze zo uit te spellen. Het zijn immers ‘mensen met gezond verstand, die niet veel woorden nodig hebben’. De conservatieve denkwijze -volgens mij- is namelijk dat jij, met of tegen je wil, deel bent van een grotere groep. En om het voor iedereen zo min mogelijk lastig te maken zijn er do’s en don’ts, sommige vastgelegd in de wet, de meeste in verwachtingspatronen, ‘eisen’ misschien zelfs. En, of je dat nou leuk vindt of niet, je hoort je daaraan te houden, om het vooral voor ‘iedereen’ zo leuk mogelijk te houden. Regels zijn erom gevolgd te worden(!). Terwijl het stereotype beeld over de progressieveling van de conservatief is, dat regels er zijn om gebroken te worden.
En, gevonden in zoektocht naar iets anders, iets met hetzelfde als wat ik probeer over te dragen in mijn eerdere reacties:
How a liberal learned to respect conservative thinking
@12: Heel interessante stukken, Folkward! Die me de afgelopen weken veel tot nadenken stemden. Zouden die conservatieven dan toch een legitieme blik op de wereld hebben? Als ze ingericht zijn dat ze eerder huis en haard beschermen en zo dichter bij de bron staan waardoor een samenleving kan bestaan? Dat ze vanuit hun optiek de vreemdeling afwijzen en het vreemde afwijzen uit een primitieve maar noodzakelijke wil to het behouden van de bestaande samenlevingsverbanden? Ik heb daar veel over zitten dubben en ben er niet echt uitgekomen. Als het zou impliceren dat de conservatieve mens meer empathie met de zijnen heeft en gelijkgestemden of zelfs maar nabije vrienden en familie dan met anderen en andersdenkenden en dat graag zo wil houden (zoals ook uit de link zou blijken): dat denk ik eigenlijk niet. Die insluitings- en uitsluitingsdrang heeft niet zo veel met tedere gevoelens te maken jegens de eigen groep. De leden van de groep zijn alleen maar leden van de groep omdat ze leden van de groep zijn. En dan hebben we de cirkelredenering: de conservatieve mens is conservatief omdat hij conservatief is. Zijn groepsleden zijn hem als puntje bij paaltje komt net zo vreemd als de niet-leden. Het is meer, denk ik, een kwesie van gemakzuchtig denken en voelen en vooral niets willen veranderen. Maar ja, daar hebben we dat woord ook voor uitgevonden…. Goed discussiestuk zou dit zijn, zo af en toe, hier.