LONGREAD - Sinds de oorlog in Oekraïne begon, heb ik elke dag contact met mijn twee vrienden in Kyiv. Ik schrijf op wat ze meemaken. Dit is deel 8 uit de serie ‘Overleven in Kyiv’.
Donderdag 24 maart. De bosbranden bij Chernobyl zorgen voor smog in Kyiv. ‘We hebben er niet de hele tijd last van,’ laat Ada weten.
Het voelt wat gek dat ik alles rondom Kyiv opzoek om precies te weten met welke omstandigheden Viktor en Ada te maken hebben. Bijna alsof ik een soort stalker ben.
‘Je steun is heel belangrijk voor ons,’ schrijft Ada. ‘Je bent de verbinding naar het leven dat we vroeger voor deze oorlog hadden.’
Enigszins verontrust vraagt Ada zich af of Europa er klaar voor is niet meer afhankelijk te zijn van het Russische gas en de olie. Want dat zou ongetwijfeld gevolgen hebben. ‘Begrijpt Europa dat Oekraïne daar niet schuldig aan is?’
Ik verzeker haar dat niemand Oekraïne ergens de schuld van geeft, behalve misschien wat mensen die het Russische verhaal geloven over neo-nazis en genocide.
‘Ik hoop dat deze oorlog niet teveel het leven van gewone mensen in Europa beïnvloedt,’ schrijft ze.
Waarschuwingen
Viktor stuurt ondertussen een screenshot van de app die waarschuwt voor de luchtaanvallen. Om 11.27 uur is een waarschuwing, die om 12.04 wordt opgeheven. Tien minuten later volgt een waarschuwing, die om 12.27 wordt opgeheven. Om 12.31 een nieuwe waarschuwing. Het betekent dat ze in de schuilkelder moeten blijven. ‘We hebben alleen tijd om even naar boven naar ons appartement te gaan om ons te wassen en te eten.’
‘Vandaag is mijn opa jarig,’ schrijft Ada. ‘Sinds de oorlog uitbrak hebben we hem niet meer gezien. We belden met hem en met tranen in zijn stem zei hij dat zijn leven in een oorlog begon en ook zal eindigen. Het was afschuwelijk. We spraken elkaar lang en we hebben afgesproken dat we na de oorlog zijn verjaardag gaan vieren. Ik hoop dat het zover komt.’
‘We bereiden ons erop voor dat deze situatie nog tot eind april gaat duren,’ schrijft Viktor. ‘Daarna is er misschien een soort van normaal leven mogelijk. Maar het kan ook nog een jaar duren.’
Slechte informatie
Vrijdag 25 maart. Ada stuurt een filmpje door die laat zien hoe Bucha, Irpin en Hostomel eruit zagen voordat deze buitenwijken van Kyiv werden gebombardeerd. De beelden lijken uit een makelaarsvideo te komen, maar de foto’s van de verwoesting die erop volgen zijn rauw en echt. ‘Het waren ooit heel gezellige stadjes.’
Die dag kunnen ze met het gezin naar buiten. Voor even. ‘Er waren veel explosies en geluiden van beschietingen,’ vertelt Ada. ‘Die waren te dichtbij, dus we zijn snel weer naar binnen gegaan. De informatievoorziening over aanvallen is verslechterd. Onze mensen berichtten eerder over waar aanvallen gaan plaatsvinden, maar nu houdt de vijand onze kanalen in de gaten en past de aanval op het laatste moment aan. Dus nu krijgen we minder info, zodat de Russen daarop niet kunnen anticiperen.’
Ada en Viktor hebben meer zorgen. Ada: ’Er wordt gezegd dat steden waar de bezetters niet door onze verdediging kunnen breken, risico lopen op een chemische aanval. Dat is vreselijk moeilijk. Dus nu lezen we alles over hoe we onszelf tegen zoiets kunnen beschermen; zoals informatie van een Syrische arts.’
Viktor laat zich er weinig over uit: ‘We hopen maar dat het niet gebeurt.’
Later vind ik de infographic die ze hebben gekregen. Als er een aanval is: overal waar buitenlucht naar binnen kan komen dichten. Of als gas wordt verspreidt: een veilige plek zoeken, je wassen en andere kleren aantrekken.
Eeuwigheid
Zaterdag 26 maart. Er zijn flinke explosies in Kyiv, maar niet aan de kant waar Ada en Viktor met hun vierjarige zoontje Tomko wonen. ‘We leven nog!’ antwoordt Ada. ‘Op dit moment zijn Tomko en Viktor buiten en ben ik aan het koken. Het lijkt bijna normaal.’
Behalve dat het allesbehalve normaal is. Ze zijn alleen gewend geraakt aan het constante gevaar. ‘Elke nacht worden we wel even een paar keer wakker en dan lezen we het nieuws voor een paar minuten. Het gaat automatisch. Maar het liefste zou ik gewoon onafgebroken willen slapen en kunnen ontspannen. Er zijn alleen wat kleine momenten waarop ik me even blij kan voelen, maar die voelen nooit vrij en onbezorgd. Het voelt nu alsof deze oorlog al een eeuwigheid duurt en nooit meer zal stoppen. Al geloven en hopen we dat het wel gebeurt.’
Verjaardag
Zondag 27 maart. Het is Ada’s verjaardag. ‘Sinds 2 uur vannacht hebben we geen explosies of alarmen gehoord,’ schrijft Viktor. ‘Het voelt bijna als een gewone dag. Tegelijkertijd is het gek om nu Ada’s verjaardag te vieren. Maar dat doen we wel als de oorlog voorbij is.’
Ada is ondertussen weinig bezig met haar verjaardag. ‘We hebben sinds 5 maart niets meer gehoord van mijn nicht en haar dochter. Ze woont in Irpin en hun flat is aangevallen.’ De foto van het gebouw die ze stuurt laat weliswaar zien dat het appartement net niet is geraakt door een raket, maar dat biedt weinig zekerheid.
‘Misschien zijn hun telefoons wel stuk. Wie weet nu nog telefoonnummers uit hun hoofd?’ probeer ik.
‘We houden inderdaad hoop,’ schrijft Ada terug.
Vorige afleveringen gemist?
- ‘Ons zoontje zegt dat hij niet dood wil’ (24 maart)
- ‘We springen niet meer op bij elke knal’ (21 maart)
- ‘Raketten vernietigen onze steden steeds verder’ (18 maart 2022)
- ‘We kunnen volhouden, maar niet falen’ (16 maart 2022)
- ‘Het is angstaanjagend te weten dat deze oorlog niet snel zal eindigen’ (15 maart 2022)
- ‘Eigenlijk kan ik nog steeds niet geloven dat dit gebeurt’ (10 maart 2022)
- ‘Hopelijk overleven we dit’ (2 maart 2022)
* Om de privacy van mijn vrienden te beschermen gebruik ik gefingeerde namen.