LONGREAD - 25 dagen geleden viel Rusland Oekraïne binnen. Sindsdien heb ik elke dag contact met mijn twee vrienden in Kyiv. Met hun vierjarig zoontje en hond zitten ze de oorlog uit. Ik schrijf op wat ze meemaken. Dit is deel 6 uit de serie ‘Overleven in Kyiv’.
Via Instagram krijg ik van Ada een doorgestuurde post: afgeluisterde berichten van Russische soldaten met hun familie. Ik frons. Het laatste wat ik wist was dat gevangengenomen soldaten huilend met hun moeder bellen (‘We zijn bezetters, mama… het is echt een nachtmerrie.’, Volkskrant, 9 maart 2022). Deze laten zelfingenomen weten hoe ze huizen en winkels plunderen. En erger: ‘Ik reed mijn tank door de tuin dwars door de deur, schoot iedereen neer, verkrachtte hen. (…) Ik krijg er waarschijnlijk nog een medaille voor ook.’
Ada is bitter. ‘Als ons leger de Russische soldaten gevangen hebben genomen vertellen ze het verhaal dat ze tijdens hun training hebben geleerd. Maar dat is niet zoals ze zijn. Ze haten ons. Je hoort hun minachting voor ons als ze vrijuit praten. Het valt allemaal op hun plek. Ze bombarderen burgerdoelen. Bij het theater in Mariupol was in enorme letters “kinderen” geschreven. Dat was goed zichtbaar voor de piloot van de bommenwerper. En toch drukte die op de knop om de bom te lanceren.’
Zware rook
Zaterdag 19 maart. Ik lees over slechte luchtkwaliteit in Kyiv en over smog. ‘Vanmorgen rond een uur of zes werden we wakker van een zware brandlucht,’ schrijft Viktor. ‘Op straat hing overal zware rook, het was angstaanjagend. Toen kwam het bericht dat de brand kwam van een vuilnisbelt in Novi Petrivtsi, het dorp dat twee dagen eerder nog zwaar was gebombardeerd.’
‘Een paar uur later was de rook en de geur weg,’ vult Ada aan, ‘maar toen viel de elektriciteit uit en deed de wifi het niet meer. We gebruiken mobiel internet, maar de verbinding is niet best.’
Viktor laat weten dat er blijkbaar een groot ongeluk was in de elektriciteitstoevoer. ‘Ze zijn nu bezig met reparaties, maar ze zeiden dat het nog wel tot acht uur ’s avonds zou duren voordat er weer stroom is.’ Hij voegt eraan toe dat de stroom er ook af kan liggen vanwege sabotage.
Stroom
Een somber gevoel dat ik al eerder heb gehad overvalt me. Als er iets met ze gebeurt, dan weet ik dat niet zeker, maar moet ik daarvan uit gaan omdat ze niet meer op mijn berichtjes reageren. Hoe moet dat als de elektriciteit echt weg is? Ze kunnen hun telefoons dan niet meer opladen. Maar dat is nog het minste van het probleem. Hoe koken ze? Hoe houden ze zich warm? Hoe veilig zijn ze nog zonder elektriciteit? Ik vertel hen mijn zorgen niet, dat heeft geen zin.
’s Avonds, als het in Kyiv na achten is vraag ik Viktor of de stroom het weer doet. ‘Gelukkig was de stroom er maar een paar uur af,’ antwoordt hij. ‘En we hadden het niet koud; de verwarming blijft het gewoon doen. Alleen de wifi lag er heel lang uit, maar die tijd hebben we buiten doorgebracht, omdat de luchtkwaliteit inmiddels weer normaal was. Eigenlijk was het best een goede dag. In elk geval een heel stuk beter dan hoe die begon.’
Woede en angst
Zondag 20 maart. ‘Al twee dagen zonder raketinslag,’ schrijft Ada. Een paar uur later na dat berichtje vallen bommen in het meest westelijke stadsdistrict van Kyiv. Een flatgebouw van tien verdiepingen is ernstig beschadigd, maar voor zover bekend zijn er geen doden. Ada en Viktor wonen in een ander district.
‘De rest van de dag waren er steeds explosies,’ schrijft Viktor. ‘Toch zijn we een paar uur buiten geweest.’
Ik vraag of ze nu anders reageren op de constante angst. ‘In ons is er zeker iets veranderd,’ antwoordt Viktor. ‘Ik heb nog nooit eerder iets gevoeld wat ook maar enigszins in de buurt kwam van dit. In het begin was er natuurlijk heel veel angst. Daarna was er vooral woede. Nu lijken die twee met elkaar versmolten. Over het algemeen zijn we wel veel kalmer over deze nieuwe werkelijkheid. We springen niet meer op bij elke knal, ook niet als we buiten lopen. We begrijpen inmiddels wat we in verschillende situaties moeten doen. Behalve als er iets nieuws gebeurt. Gisteren met al die rook in heel Kyiv, dat was heel eng. We vreesden voor chemische wapens, of een grote bosbrand bij Chernobyl. Op zo’n moment voelen we de angst weer zoals in de eerste dagen van deze oorlog.’
Vorige afleveringen gemist?
- ‘Raketten vernietigen onze steden steeds verder’ (18 maart 2022)
- ‘We kunnen volhouden, maar niet falen’ (16 maart 2022)
- ‘Het is angstaanjagend te weten dat deze oorlog niet snel zal eindigen’ (15 maart 2022)
- ‘Eigenlijk kan ik nog steeds niet geloven dat dit gebeurt’ (10 maart 2022)
- ‘Hopelijk overleven we dit’ (2 maart 2022)
* Om hun privacy te beschermen zijn Viktor en Ada gefingeerde namen.
Reacties (13)
Volgens een vice-premier van Ukraïne is het Openbaar Ministerie inmiddels zo’n 2000 onderzoeken gestart tegen Russische militairen die worden verdacht van oorlogsmisdaden als moord en verkrachting.
https://nos.nl/liveblog/2421931-100-000-mensen-bij-anti-oorlogconcert-berlijn-oekraiense-vicepremier-rusland-pleegt-genocide#UPDATE-container-60234334
Ik ga ervan uit dat niet elke Russische soldaat hetzelfde is.
En het lijkt mij sterk dat ze in hun training geleerd hebben om huilend naar hun moeder te bellen, dat is geen propaganda voor de oorlog.
Het is een beetje vervelend om kritiek op een slachtoffer te hebben, maar we moeten niet vergeten dat er ook Russen tegen de oorlog zijn.
Wat wil je daar nou mee zeggen? Dat die 10.000 Russen die hebben geprotesteerd tegen de oorlog, terwijl zo’n 70% van het volk het toejuicht op een podium gehesen moeten worden? Terwijl er tegelijkertijd 400.000 burgers moedwillig worden uitgehongerd, en platgebombardeerd?
De boodschap die afgegeven wordt vanaf het westen is ondertussen wel duidelijk. Je kan als land gewoon nucleaire installaties beschieten, willekeurig burgers afslachten, fosfor- en vacuumbommen gebruiken tegen burgerbevolking, scholen en ziekenhuizen vernietigen en het westen blijft gewoon rustig je olie en gas kopen.
Maar nee, die arme Russische soldaat heeft het allemaal niet zo bedoeld. Echt waar niet, ze kwamen vrede en rust brengen.
Over een maand of wat komt er vast wel weer een benefietje voor arme mensen, omdat men niet had gedacht dat het allemaal ‘zo erg’ was.
Ik wil zeggen dat mensen die op een veilige plek leven, zich niet mee mogen laten slepen door de emoties van mensen die in levensgevaar zitten.
Anders krijgen we situaties dat opgefokte mensen in Nederland een steen door de ruit van een winkelier gooien.
Ik zal niet beweren dat de Russische soldaten vrede en rust komen brengen, maar ze rijden niet allemaal met hun tank de huizen omver om de bewoners te verkrachten of te vermoorden.
Tenminste, een week of 2 geleden werden een paar Russen nog door (dappere) bewoners van hun erf gestuurd.
https://www.dailymail.co.uk/news/article-10605823/Elderly-couple-Ukraine-tells-three-Russians-soldiers-leave-property-broke-in.html
Overigens hebben meer dan 10.000 Russen geprotesteerd, 2 weken geleden waren er al 13.000 opgepakt.
https://meduza.io/en/feature/2022/03/07/march-6-in-photos
90% van de huizen in Marioepoel heeft schade, en dat is slechts één stad die de Russische soldaten in puin schieten. Ik erg weinig reden om het gedrag en verantwoordelijkheid van Russische soldaten voor oorlogsmisdaden te gaan nuanceren, en we mogen het zeker ook de Russische bevolking kwalijk nemen dat ze deze misdaden steunen.
Vooral wrang dat je een lans breekt voor Russische soldaten onder een artikel dat de zware situatie beschrijft waar inwoners van Kiev zich in bevinden door toedoen van deze soldaten. Het komt toch neer op het verdedigen van het plegers van oorlogsmisdaden.
Niet helemaal in dezelfde orde van grootte, of vind je van wel?
[ Ik erg weinig reden om het gedrag en verantwoordelijkheid van Russische soldaten voor oorlogsmisdaden te gaan nuanceren ]
Het is wel erg makkelijk zwart/wit te denken.
Toch is het zeker dan niet elke Russische soldaat hier achter staat.
Om te beginnen is er het beroepsleger en het dienstplichtigenleger. Die laatsten hoor je nogal eens zeggen onder het mom van een oefening Oekraïne in te zijn gedwongen.
Ik maak me ook geen enkele illusies over “befehl ist befehl” in het Russische leger als de generaals en officieren het gewoon vinden ziekenhuizen, schuilplaatsen en appartementen plat te bombarderen. In WO2 stond er achter elke Russische soldaat een andere soldaat die met zijn bajonet de voorste het slachtveld opdwong. De verantwoordelijkheid bij de simpele soldaat leggen is dan ook niet juist.
De Duitse troepen die hier NL kwamen bezetten nadat het door de infanterie veroverd was, de soldaten daarvan waren doorgaans minder geschikte vechters en waren deels ook maar onder de koeien vandaan gerukt. Dat is van alle tijden.
Het is flink pech hebben als je als welwillende Russische soldaat dood of voor het leven verminkt terugkeert en ik kan op dit moment moeilijk medelijden opbrengen, maar feit blijft dat ze niet allemaal slecht zijn.
Onder de 200K soldaten zijn er vast wel een paar die het niet zo hebben bedoeld. Ook zijn er een handjevol deserteurs en lieden gevlucht.
Blijft staan dat 80% in Rusland voor de invasie is, en 75% voor verdere inval in Polen. Dat zal onder het leger niet anders, vast hoger zijn.
We must turn on the meat grinder here – https://euromaidanpress.com/2022/03/21/russian-soldiers-admit-heavy-losses-looting-shelling-civilians-in-phone-calls-to-wives-and-mothers/
Op dit moment komen er tegen een miljoen burgers om het leven door gebrek aan voedsel, water en medicijnen, maar het is natuurlijk belangrijker om de enkele fatsoenlijke rus hier uitgebreid te herdenken.
[Het komt toch neer op het verdedigen van het plegers van oorlogsmisdaden.]
Dat is op zich niets nieuws natuurlijk.
[ Blijft staan dat 80% in Rusland voor de invasie is, ]
Als ik ga googelen zie ik veel lagere cijfers, maar niks lijkt me betrouwbaar, dus ook jouw 80% niet.
Vooral de Russische 50-plussers die niet op social media zitten lijken slachtoffer van de censuur.
En zelfs dan moet je bedenken “ze weten niet beter”, dus hoe kwalijk kan ik het ze nemen?
Mijn wegens WO2 slecht opgeleide ouders waren gelovig maar ik heb ze nooit om de oren geslagen met mijn steekhoudende atheïsme argumenten.
“If finding out what Russian society thinks was hard enough anyway, @max_katz
with a cautionary word on using opinion polls to gauge views on the war:
More than 29,000 of 31,000 people (95%) contacted for one survey refused to answer questions once they were told the topic”
https://twitter.com/JakeCordell/status/1505304560595841036
[ het is natuurlijk belangrijker om de enkele fatsoenlijke rus hier uitgebreid te herdenken. ]
Kletskoek, en dat weet je.
[ Het komt toch neer op het verdedigen van het plegers van oorlogsmisdaden ]
Als je Cerridwen wil ondersteunen moet je niet beginnen met “Reactie op #1.4”, dat is vals.
Vooral wrang dat je een lans breekt voor Russische soldaten onder een artikel dat de zware situatie beschrijft waar inwoners van Kiev zich in bevinden door toedoen van deze soldaten.
Ik begrijp dat er een reflex is om het slachtoffer te geloven, ook als ze dingen vertelt die ze van anderen gehoord of gelezen heeft.
En het is natuurlijk niet politiek correct om daar dan kanttekeningen bij te plaatsen, en ik heb geen behoefte om zulke kanttekeningen onder de neus van Ada te wrijven, maar Sargasso heeft een groter bereik en noemt zich “genuanceerd”.
Die nuance wil ik behouden.
Ik ben normaal gesproken altijd erg voor de nuance, maar dat je van alle onderwerpen juist oorlogsmisdaden door Russische soldaten uitkiest is best bijzonder.
Het lijkt mij ook sterk dat Russische soldaten tijdens hun training geleerd hebben om huilend hun moeder te bellen; tegelijk is het natuurlijk niet zo vreemd dat je in gevangenschap zegt wat je gevangennemer wil horen, dat doen Oekraïense gevangen ook . Ik vind het wel ver gaan dat jij denkt dat het meerwaarde heeft om de ervaring in twijfel te trekken van mensen die in schuilkelders zitten vanwege grootschalig geweld door Russische soldaten (“Je hoort hun minachting voor ons als ze vrijuit praten.”).
Dit artikel vanuit Charkiv heeft nog wat meer over de mening van Oekraïners over Russische soldaten en wat ze doen:
https://newlinesmag.com/reportage/in-kharkivs-rubble-hatred-for-russia-is-strong/
Dank voor de link.
Veel Russen geloven eerder de media dan hun familieleden die gebombardeerd worden.
https://meduza.io/en/feature/2022/03/14/the-tv-is-winning
Er zijn ook een paar verhalen die iets optimistischer stemmen.
https://meduza.io/en/feature/2022/03/11/when-the-blitzkrieg-failed-he-started-to-have-doubts
Overigens is meduza uit Rusland vertrokken omdat Russen 15 jaar gevangenisstraf krijgen kunnen als ze over de oorlog “nepnieuws” verspreiden.
Door de sancties kunnen de Russische lezers geen geld overmaken, dus Meduza kan nu wel wat financiële steun gebruiken:
https://www.ftm.nl/artikelen/red-medusa?share=0%2BhQrDV5B8GPOwQSwUFy68Yj4IYa%2FnIg5cZe9FAgVXTb9K4AF3oHDwEvhcnEGg%3D%3D
Verder ben ik het met u eens dat de NAVO-landen de boodschap afgeven dat Rusland alles mag doen in Oekraïne.
Er worden – nu nog – wapens geleverd aan Oekraïne, maar ik vrees dat de NAVO-landen niet genoeg durven te leveren om de Russische troepen echt tegen te houden.
Anders hadden we wel een no-fly-zone ingesteld.
En ik denk dat de uitspraak van Churchill hier van toepassing is:
(Dit is maar mijn mening. Ik weet natuurlijk niet wat Rusland hierna doen zal, wat de kans op een kernoorlog zijn zou, en ik ben blij dat ik geen beslissing over een no-fly-zone te nemen hoef.)
Een stem uit Litouwen. Waarom luistert niemand naar ons Litouwers, Russo-realisten uit ervaring?
“Het is uitermate naïef te denken dat de Russische samenleving zelf het moeras waar ze in zitten zal droogleggen – daarvoor hebben ze noch de wil, noch de kunde, noch de traditie. Historisch gezien zijn alle machtswisseling in Rusland uitgevoerd door de krijgsmacht, niet door de samenleving. Zelfs als er om de een of andere reden een interne regimewisseling zou plaatsvinden, zou dat niet per se een verbetering ten goede zijn”.
Daar wordt je niet hoopvol van…
https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/opinie-waarom-luistert-niemand-naar-ons-litouwers-russo-realisten-uit-ervaring~ba8f39f2/
Goed stuk inderdaad. Legt helder ook wat Rusland wel of niet is, en degenen die wachten op een opstand gaat, wachten op godot.
Helaas niets nieuws, en nu Macron de Franse industrie via de achterdeur alweer binnensmokkelt, zie ik het treurig in qua Europese steun. De gemiddelde bevolking mag de opvang van de vluchtelingen ophoesten, terwijl de industrielen snel extra geld binnenharken.