Hoeveel ruimte krijgt Big Brother?

ELDERS - Is het gebruik van gezichtsherkenningssoftware in camera’s op straat toelaatbaar in een democratische rechtsstaat?

In een poging om de golf van protesten te breken heeft de regering van Hongkong begin deze maand een verbod uitgevaardigd op het dragen van maskers. De demonstranten proberen zich met maskers onherkenbaar te maken voor politiecamera’s en trekken zich van het verbod niets aan. China is al ver gevorderd met het gebruik van gezichtsherkenning in de openbare ruimte om burgers te bespieden. Chinezen kunnen binnenkort alleen nog via gezichtsherkenning een internetabonnement of een nieuw mobiel nummer aanvragen. Legale beperkingen ter wille van de bescherming van privacy hebben in dit land minder gewicht dan in de VS en Europa.

In California is onlangs een wet aangenomen die de overheid verbiedt om gezichtsherkenningssoftware te gebruiken op videocamera’s van de politie, een primeur voor de VS. Volgens de scherp geformuleerde wet staat biometrische surveillance gelijk aan ‘dat alle personen constant hun id-kaart met foto laten zien, zonder dat ze daar toestemming voor gegeven hebben.’ Dat zou in strijd zijn met de grondrechten van Amerikaanse burgers. Commerciële organisaties zijn uitgezonderd van de wet. Presidentskandidaat Bernie Sanders heeft zich uitgesproken voor een compleet, landelijk verbod op het gebruik van biometrische herkenning door overheidsinstanties. Hij vindt de technieken een bron van misbruik.

Amazon dringt aan

De Californische wet geldt voor drie jaar. Wat er daarna gebeurt is onduidelijk. Intussen dringt Amazon er bij nationale overheden op aan haast te maken met wetgeving die de inzet van gezichtsherkenningssoftware mogelijk maakt. Amazon wil overheden stimuleren door alvast conceptwetsvoorstellen te schrijven. Jeff Bezos, de baas van Amazon vindt wetgeving nodig om misbruik van de technologie te voorkomen. De tool die het bedrijf zelf heeft ontwikkeld, AWS Rekognition,  is omstreden. Eerder dit jaar eisten zestig AI-onderzoekers een verbod op de verkoop van deze software.

Denemarken

In Europa staat gezichtsherkenning als instrument voor de politie inmiddels ook op de agenda. In Denemarken noemt een hoge politiefunctionaris uit Kopenhagen het gebruik van gezichtsherkenningssoftware gekoppeld aan straatcamera’s een enorm voordeel voor de politie. De Deense overheid wil de wet verruimen om op grote schaal surveillances te kunnen uitvoeren. Daarvoor worden 300 nieuwe camera’s gekocht met gezichtsherkenningssoftware. ‘We moeten nu alles beeld voor beeld doorzoeken,’ zegt de politieman. ‘Als software ons daarbij kan helpen, zou dat geweldig zijn.’

Ook in Roemenië heeft de politie plannen die voor privacy-organisaties aanleiding waren om een open brief aan de regering te sturen met de waarschuwing dat zoals het er nu naar uitziet rechten en vrijheden van burgers worden overtreden. De organisaties dringen aan op het terugdraaien van de aankoop van een systeem en eerst te zorgen voor goede wetgeving na consultatie van de burgers.

Reserves van de Europese toezichthouder