Links in Frankrijk

Links in Frankrijk is verdeeld in vele partijen, groeperingen en allianties: zo is er binnen links sterke verdeling tussen communisten en socialisten en radicalen en republikeinen. Het kiesstelsel dwingt deze partijen samen te werken. Frankrijk heeft een districtenstelsel met twee ronden: die twee partijen die in de eerste ronde de meeste stemmen halen in een district, gaan in de tweede ronde de strijd aan voor die ene zetel. In de eerste ronde wordt dus een grote verscheidenheid aan partijen gekoesterd, maar in de tweede ronde wordt iedereen gedwongen te kiezen vaak voor een kandidaat van een links blok of van een rechts blok.

Groene politiek in Frankrijk heeft een lange tijd geweigerd te kiezen voor een van deze twee blokken. De leider van de Franse groene echode de Nederlandse CDA-leider Van Agt met zijn stelling dat groene politiek noch links, noch rechts was. Immers de vernieuwende ideeën van de Franse Groenen over een alternatieve, groene samenleving stond veraf van de nadruk van links en rechts op productie, economische groei en industrie. In de jaren ’90 braken De Groenen met deze koers en traden zij toe tot de linkse alliantie. Dit brak de groenen echter wel op: een groepering splitste af om de onafhankelijke koers door te zetten, maar ook bij de rechtse alliantie trad een groene partij toe. Dit zijn echter in electorale zin irrelevante partijen.

De Franse Groenen traden in 1994 toe tot La Gauche Plurielle, Veelvormig Links: een alliantie rond de grote machtige Socialistische Partij, zelf geplaagd door facties van pro-Europese sociaal-democratische en euroskeptische socialistische signatuur. Sinds jaren is de Socialistische Partij geallieerd met de Radicale Partij van Links, een gematigde sociaal-liberale partij. Ooit was de Communistische Partij de belangrijkste tegenstander van het Franse socialisme, maar ook de Communistische Partij, die veel van haar stemmen en macht verloren is, is nu onderdeel van de linkse alliantie. Naast de Groenen is er nog een partij onderdeel van de linkse alliantie, de Republikeinse Burgerbeweging, die linkse idealen combineert met de principes van de Franse Republiek en daarom sterk euroskeptisch is. In de regering heeft deze bonte stoet van linkse partijen gematigde hervormingen weten te bereiken.

Een belangrijke tegenspeler van de veelvormige, maar gematigde alliantie van links, is het Trotskyisme. Dit is een revolutionaire, buitenparlementaire communistische beweging die fel antikapitalistisch en euroskeptisch is. Bij de presidentsverkiezingen van 2002 wisten twee Trotskyistische partijen zoveel stemmen van de socialistische partij te winnen dat er geen kandidaat van de linkse alliantie bij de tweede ronde van de presidentsverkiezingen doordrong. Frankrijk had de keuze tussen een rechtse en een extreem-rechtse kandidaat. Sindsdien hebben de Trotskyisten een belangrijke rol als zweeppartij die de gematigd linkse partijen herinnert aan hun idealen.

Net als in Duitsland zijn het de laatste jaren de Groenen die het erg goed doen in de peilingen en (second order) verkiezingen. Bij de recente Europese verkiezingen haalden de Groenen (‘Europe Ecologie’) evenveel zetels in Frankrijk als de Socialisten. Europe Ecologie verzamelt milieu- en mensenrechtenactivisten met allerlei achtergronden. Dit nieuwe Groene project werd voortgezet, ze deden het aardig bij de regionale verkiezingen en heeft nu de anti-corruptie rechter Eva Joly als kandidaat gekozen voor de presidentiele verkiezingen van 2012. Ze zijn nu de tweede partij op links in de peilingen.

Euphemistisch gezegd wordt linkse politiek in Frankrijk gekenmerkt door ‘eenheid in verscheidenheid’, maar eigenlijk is het tot op het bot toe verdeeld.

Een eerdere versie van dit artikel verscheen ook in de OverDWARS herfst 2008.