COLUMN - En het magische getal is *trommelgeroffel*: 5. Tot voor kort was ik me er niet van bewust dat er zo’n getal bestond, maar een paar jaar geleden is het dan dus uitgedokterd, door het Hot Or Cool Institute. Om binnen de planetaire grenzen te blijven, mogen we per persoon maximaal 5 kledingstukken per jaar aanschaffen. Daarmee zal de kous niet af zijn qua restricties, maar wat betreft kleding dus wel.
Mijn eerste reactie was: daar zit ik sowieso boven. Mijn tweede reactie: volgens mij kán je dat helemaal niet halen, in een klimaat als de Nederlandse. Je redt het niet met 5 items. Zelfs als je minimaliseren tot in de puntjes beheerst en/of helemaal op de hoogte bent van je eigen kledingstijl en dus geen miskopen doet, ook dan heb je te maken met slijtage van kleding. Het zou natuurlijk een ander verhaal zijn als we collectief gaan accepteren dat we er – zodra we aan onze kledingtax zitten – als een sloeber bij lopen. Daarmee zouden we een flinke slag slaan.
Ik heb wat vriendinnen gepeild en zij vinden het niet allemaal even zinvol om zo’n getal te hebben. Het is maar een bepaalde zienswijze en een momentopname, en het hangt nogal af van wat je dan koopt en waar dat van is gemaakt. Ik vind het ook nogal een raar absoluut getal. Maar als het een gemiddelde is van de verschillende kledingstukken die we kopen, dan gaat het nu dus toch op. Of zoiets.
De kleding-boekhouding
Ik wil er wel mee experimenteren. Voor dit jaar is dat al mislukt, want ik zat al op 8 stuks toen ik het magische getal ontdekte (waaronder 4 ‘basics’ overigens). En daarna heb ik nog een kledingstuk gekocht. Terwijl ik het wist hè, ik schaam me diep. Bijna twee aardbollen dus. Nog schokkender is de hoeveelheid kleding die ik vorig jaar kocht. Ik heb het even opgeteld: 25 stuks! Ik heb het een beetje overdreven vorig jaar. En ik zak nu door de vloer.
Maar: een aanzienlijk deel was sportkleding, wat je blijkbaar naar eigen inzicht onder de categorie ‘sportbenodigdheden’ mag schuiven, dan telt het niet mee voor de 5 kledingstukken. Dat waren zo’n 9 stuks. Dat klinkt voor mij als veel sportkleding, maar over het afgelopen decennium heb daar barweinig van gekocht, vandaar de inhaalslag in het afgelopen jaar. Al kan ik alsnog wel toegeven dat niet alles noodzakelijk was en even veel wordt gebruikt.
Een ander deel is hoofdzakelijk bedoeld als werkkleding, voor op kantoor. Past dat ook in een andere categorie? Zie je, ik ben al creatief aan het boekhouden. Maar zo werken dit soort dingen: je kan ook eigenlijk niet naar één categorie kijken zonder de rest mee te nemen. Maar één categorie is een begin. De kledingcategorie specifiek is een goed begin, gezien de grote impact.
Ik heb me vorig jaar ook laten verleiden door aanbiedingen en uitverkopen van duurzame en eerlijke shops. Dat is de categorie ‘wellicht koop je te veel kleding’, maar ook ‘je steunt goede bedrijven met hun mooie werk – maar ook dat heeft milieu-impact’. Tja. (Dit is voer voor een volgende blog, want is duurzame productie en consumptie wel mogelijk onder het kapitalisme?!)
25 is voor mij ook bovengemiddeld hoor, zo vertel ik mezelf. In 2021 nog, toen we een pandemie-leven leidden, heb ik 9 maanden niks gekocht. Maar zelfs in dát jaar zat ik op de 5 nieuwe items in de laatste drie maanden (waarvan twee zwarte lange-mouwen-t-shirts en 1 zwart hemdje) en zelfs erboven als ik tweedehands gekregen kleding meetel. De tussenliggende jaren zal ik dan ook wel boven de 5 hebben gescoord en ik gok onder de 20. Het gemiddelde in Nederland ligt blijkbaar op 10 stuks per jaar, zo berekende het Hot or Cool Institute op verzoek van FTM (achter betaalmuur). (Hier staat echter dat het om 46 stuks per jaar gaat voor Nederlanders, en blijkbaar zijn het 28 stuks per persoon per jaar in de UK.)
Wie rekent…
5. Ik ben even aan het rekenen geslagen[*]. Als je maximaal 5 stuks per jaar mag kopen, dan kan je er ook maximaal 5 per jaar verslijten of afdanken. Stel je draagt gemiddeld 3 kledingstukken per dag (in de winter draag ik zelf al vier lagen bovenkleding tegelijkertijd…), dan heb je 3×365=1.095 kleding-draag-dagen voor al je gedragen kleding in een jaar (volg je het nog?). Ieder jaar 5 stuks erbij en 5 stuks vervangen, maakt gemiddeld: 1.095/5=219 kleding-draag-dagen per kledingstuk (‘wears’ in het Engels).
Dit getal wordt hoger bij gemiddeld meer kledingstukken per dag. Als je 4 kledingstukken per dag draagt, dan maakt dat 292 kleding-draag-dagen of wears. Hoe vaak wassen we onze kleding? Eens in de 4 dagen maakt 55 wasbeurten (3 per dag) of 73 wasbeurten (4 per dag). Ik meen kledingstukken te kennen die het niet zo lang volhouden zonder zeer sloeberig te gaan ogen.
Tevens is zo’n 219-292 wears per kledingstuk fors hoger dan de ’30 wears’ die wordt gepromoot onder capsule wardrobe-geïnteresseerden. Dat zijn mensen die hun kledingvoorraad bewust klein houden, ervoor zorgen dat hun kleding bij elkaar past, dat ze geen miskopen doen en ook dat ze geen kleding kopen die ze geen 30 keer zullen dragen.
Bovenstaande gedachtelijn is waarom ik dacht dat het niet haalbaar is. Toen bedacht ik me dat het wél kan. Want er is al kleding voor 6 (!) generaties aanwezig. Ja echt! Maar nee wacht, ook de aanschaf van tweedehands kleding dient opgenomen te worden in je administratie, lees ik hier. Want tweedehands kleding is niet automatisch impactloos. Het is wel ingewikkeld om de impact dan te bepalen, dus bij gebrek aan beter mag je zelf een inschatting maken.
Het zal vast kunnen als je slimmer koopt, dus geen kleding die je snel zat bent, die niet te combineren is, of die snel lelijk wordt, onder andere.
…gaat voor minder kleren
Er zijn nog een boel mitsen en maren op te merken, wat de wetenschappers achter het getal zelf ook wel zullen doen. Maar het is sowieso een leuk gedachte-experiment en het is pas echt leuk als we binnen de planetaire grenzen weten te blijven. Dus welke kleding zou jij nog kopen als het maar 5 stuks per jaar zouden mogen zijn? En welke kleding niet? En dan is het de kunst om minder van de laatste categorie te gaan kopen.
Ik durf wel te stellen dat ik na mijn 9 kledingstukken dit jaar een pauze inlas. Dat ik geen last-minute fladderkleding ga kopen als de zomer volgende week dan eindelijk tevoorschijn komt. Als ik weer in de verleiding kom, zal ik denken aan mijn ene vriendin die aangaf dat ze het makkelijk redt om onder de 5 stuks per jaar te blijven omdat ze bijna nooit nieuwe kleding voor zichzelf koopt.
[*] Ik overwoog een chatbot om hulp te vragen, maar ik wil de chatbots niet voeren. Ik zie berekening-suggesties van menselijke lezers graag tegemoet in de reacties!
Reacties (15)
Het concept ‘planetaire grenzen’ is op zichzelf al problematisch. Laat staan dat je het zou willen gebruiken om het maximum aantal kledingstukken te berekenen.
Als je je met de milieu-impact van kleding wil bezig houden mag dat natuurlijk. Maar als je blij wordt van iets leuks nieuws voor de zomer is dat ook helemaal ok. Hoeveel kleding je koopt heeft nu eenmaal bijzonder weinig impact op de grote milieuvragen van deze tijd.
(Wat maakt dan wel impact? kleinere, elektrische of geen auto, meer plantaardig eten, overstappen op groene energie (zonnepanelen, warmtepomp), minder verre reizen. De rest heeft een stuk minder impact. laten we daar dan ook niet te veel aandacht aan besteden).
De vervuiling die ontstaat bij de fabricage van kleding is enorm. (Kijk maar ‘ns hoe jeans worden geproduceerd, (water!) en dan hebben we het nog niet eens over de arbeidsomstandigheden. )
En als kleding aan z’n eind komt, is er weer een nieuw drama: de troep wordt gedumpt in Afrika, India en Zuid-Amerika.
Ok, de productie van kleding is vervuilend. Maar gaat het ook maar iets uitmaken of jij als consument 5 of 20 kledingstukken per jaar koopt? Natuurlijk niet.
We hebben nu eenmaal kleding nodig, alle mensen, en per persoon is er een bandbreedte van hoeveel dat is.
Kleding zal geproduceerd moeten blijven worden, het is de manier waarop die moet veranderen, in lijn met de energietransitie. Naar die verandering van productieprocessen moet de aandacht uit gaan; de consument is hierin niet degene die het verschil gaat maken. Prima als je dat wel wil doen, maar maak jezelf (en anderen!) niet te veel verwijten als het niet lukt.
Uh ja, dude, dat scheelt maar liefst 25 procent.
-75% zelfs. Maar 3x niks is nog steeds niks. Dat is het punt.
Ten 1e is je persoonlijke mimimale bijdrage geen reden om dan maar ongegeneerd te blijven consumeren, het gaat natuurlijk om het totaal.
Ten 2e is niet alleen de productie enorm vervuilend, de afvalberg is gigantisch. En die wordt gedumpt in met name Afrika.
“De kleding-afvalberg in het Afrikaanse land Ghana wordt steeds groter. Iedere dag komt daar wel 14.000 kilo kleding binnen. ”
https://www.youtube.com/watch?v=QQuMe-ABq5g&ab_channel=NOSJeugdjournaal
Er wordt natuurlijk ook veel te veel goedkope troep geproduceerd, vooral in China en dat gaat ook met tonnen tegelijk de wereld over. Maar blijkbaar wordt er ook veel nooit gebruikte kleding gedumpt, dat vind ik helemáal van de pot gerukt.
Ik koop al een paar jaar nix nieuws meer, behalve sokken en onderbroeken. Maar goed, ik heb dan ook 3 kledingkasten vol bij elkaar gespaard in de loop der jaren (sommige stukken zijn wel 30 jaar oud 😊. En het meeste draag ik bijna nooit…ik verkoop dan ook af en toe wat, heeft een ander er nog wat aan.
Ik neem aan dat het kopen van tweedehands kleding niet onder dat maximum valt…
interessant om hier eens wat dieper over door te denken:
Wat versta je precies onder ‘ongegeneerd consumeren’? Mag iemand nog ‘iets leuks voor de zomer’ kopen?
Het wordt al snel een ingewikkelde discussie: hoeveel kleren heb je nodig? Wat is teveel? Wie mag dat bepalen?
Oproepen om langer te doen met kleren, minder te kopen, meer 2e hands te kopen kan nog wel, maar dan houdt het op. Een limiet aan het aantal kleren dat je per jaar mag kopen is onzinnig, ook als morele lat. En het gaat niet helpen bij het oplossen van de duurzaamheidsproblemen.
Wat moet ik me voorstellen bij ‘gigantisch’? Dat al die kleren van al die mensen samen een enorme grote hoop vormen dat snap ik wel, dat is logisch. Maar hoe verhoudt zich dat tot andere afvalstromen? Tot al het plastic afval, tot voedselverspilling? En hoe zit dat in een huishouden, welk percentage van het afval van een huishouden bestaat uit kleding?
Dat bepaalt wel de impact die je als consument kan maken, en het relatieve belang daarvan. Mijn inschatting is dat kleding dan niet bovenaan komt te staan.
Jouw ‘goedkope troep’ is voor de wat minder bedeelde medemens eindelijk toegang tot een leuk nieuw shirt. Kleding is een eerste levensbehoefte; het is op zich iets goeds als dat ook beschikbaar is voor mensen met weinig middelen. Vergelijkbaar met de prijs van voedsel. Het dedain mag wel wat minder wat mij betreft.
Prima natuurlijk. Maar goed om te bedenken dat dit niet een oplossing is op systeemniveau. Kleding verslijt, dus er blijft nieuwe kleding nodig, en sommige mensen moeten die kopen om ze in het systeem te brengen. En zeker als het langer gebruikt wordt, zal er minder bruikbare tweedehandskleding over blijven.
De afvalberg bestaat uit onverkocht productieoverschot. Het had eigenlijk niet eens gemaakt hoeven worden.
En in plaats van te klagen over dedain, kun je ook die minder bedeelde medemens* wat beter bedelen zodat die ook een acceptabele kwaliteit kan kopen, en zo op de lange termijn juist goedkoper uit is. Of ervoor zorgen dat ondermaatse kwaliteit simpelweg niet meer te krijgen is, maar dan moeten we extra cocaïne-uithalers werven en ze omscholen tot wareninspecteurs.
Een mogelijke aanpak op dat ‘systeemniveau’ zou zijn om de reclame, en daarmee de heb/koopzucht, terug te dringen.
*Het zijn vaker bierdrinkers, maar dat terzijde ;)
Nee, met verwijten schiet je niks op. Niemand hoeft zichzelf of een ander een schuldgevoel aan te praten. Sterker nog, die hele framing rond verwijten of schuld kunnen we missen als kiespijn. Voor je het weet wordt dat een excuus om weg te lopen voor de medeverantwoordelijkheid die we natuurlijk wel degelijk hebben. Als consument en als kiezer.
Natuurlijk moet de verandering grotendeels komen vanuit overheden en industrie. Maar we hebben daar wel invloed op, zeker als genoeg mensen zich daarvoor inzetten. Lekker achteroverleunen en wachten tot anderen het oplossen is mij iets te gemakzuchtig.
Tja, schuldgevoelens aanpraten… Het is aan mensen zelf om te oordelen of ze tevreden zijn met de keuzes die ze maken, waar ze zich wel of niet verantwoordelijk voor voelen of zelfs schuldig. In het geval van kleding vind ik het een goede zaak dat er mensen zijn die benadrukken dat we niet zo veel kleding nodig hebben als dat de mode-industrie ons heeft doen geloven, en dat er een schaduwzijde is aan deze mode-industrie en bijbehorende consumptiepatronen.
Overheden spelen inderdaad een grote rol en het kan helpen om vanuit de samenleving/burgers druk uit te oefenen of simpelweg aan te geven wat we belangrijk vinden.
Ik vind inderdaad ook dat de manier waarop kleding geproduceerd wordt moet veranderen. En ik denk ook dat de volumes flink omlaag moeten, en dat het wel degelijk helpt als je minder kledingstukken koopt. Zoals dat met alles zo is, maakt het misschien weinig verschil als één persoon diens gedrag aanpast, maar je bent nooit alleen in je gedrag en je keuzes. Verandering creëer je samen.
De volumes zijn al flink omlaag. Het moet immers binnen zes weken verkocht zijn, want dan komt er weer een nieuwe collectie in die klerewinkels. De consument wordt zo tot overhaast kopen verleid, want straks is het er niet niet meer. Daar komt bij dat de kwaliteit enorm achteruit is gehold, het is niet de bedoeling dat je iets vaker dan drie dagen aan hebt, dus langer mag het ook niet meegaan. Zelfs bij werkkleding: de overalls waar ik tot nog niet eens zo lang geleden jaren mee kon doen, zijn nu al binnen het jaar door.
Als anticonsument die een hekel heeft aan kleren kopen en dientengevolge alles op draagt totdat het off-roadkleding is (in de betekenis dat je er niet meer mee over straat kunt), onderga ik zware tijden: dat ene kledingstuk dat dan eens een keer wel bevalt, is bij de volgende inkooppoging niet meer te krijgen, of stiekem toch weer gemodificeerd.
Niettemin zal het niet in Ghana eindigen, want ik verknip alles na gebruik tot poetslappen.
Halveren van de wereld bevolking, drie keer doen en we zitten allemaal ruim onder de nieuwe norm.
…een aantal van die essential basics.. .
https://www.youtube.com/watch?v=fN6Hql2f_Sk&list=PLA2yv_1O51z7_lDfsr6O1iIdo_8TH_Rw8&index=6
[Mijn tweede reactie: volgens mij kán je dat helemaal niet halen, in een klimaat als de Nederlandse. Je redt het niet met 5 items.]
Ik wel hoor. Ik schaf minder dan 5 kledingstukken per jaar aan.