Geldverschuiving

Net voor de start van het World Economic Forum in Davos, waar dik honderd regeringsleiders en ruim duizend hoofden van internationale bedrijven de wereldeconomie bespreken, bracht Oxfam een rapport uit: het jaarlijkse overzicht hoe de verdeling van rijkdommen tussen landen en mensen zich ontwikkelt, zeg maar Oxfams kritische versie van The State of the World Union. Net als vorig jaar zijn de cijfers schokkend. Afgelopen jaar kwamen er 165 miljardairs bij. Het vermogen van alle miljardairs ter wereld tezamen groeide met 12 procent, omgerekend liefst 2,5 miljard dollar per dag. Het totale bezit van de armste helft van de wereldbevolking daalde intussen 11 procent. Kort gezegd: de superrijken kregen er nog meer geld bij dan de allerarmsten verloren. Nog korter: de kloof tussen arm en rijk verdiept zich fors. Terecht stelt Oxfam in zijn rapport, ‘Public Good or Private Wealth’, dat deze groeiende kloof tussen arm en rijk de strijd tegen armoede ondermijnt en zelfs vaak teniet doet. Deze almaar schever wordende verdeling schaadt werkelijk alle economieën en is wereldwijd een belangrijke motor voor publieke woede, maatschappelijke onrust en sociale wanhoop.

Hoe de rijken rijker worden

Tja. Zo worden de rijken rijker, terwijl de rest achterblijft:

 

,,Sinds de eeuwwisseling is het bruto binnenlands product in Nederland met 12 procent gegroeid. Het besteedbaar inkomen van de gemiddelde Nederlander is echter met 3 procent gedaald.”

Van iedere euro die er verdiend wordt, gaat inmiddels nog maar 73 cent naar de werknemer. In 2013 was dat nog 78 cent. Het bedrijfsleven en aandeelhouders worden steeds machtiger en trekken daardoor een groter deel van de koek naar zich toe. Die trend doet zich wereldwijd voor.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Jeffery Wong (cc)

Vermogensbelasting is te laag

Belasting op vermogen is diefstal, concludeert de advocaat-generaal in een manoeuvre waarbij Piketty zich in zijn graf zou omdraaien als hij niet nog springlevend was. Wanneer de overheid ervoor zorgt dat je vermogen slinkt, is dat in strijd met de rechten van de mens. De advocaat-generaal moedigt gedupeerden aan om juridische actie te ondernemen, zodat ze hun vermogen weer kunnen aanzuiveren.

De heffing gaat uit van vier procent rendement per jaar, waarover dan dertig procent vermogensbelasting geheven wordt. Effectief betaal je dus 1,2 procent. Drie miljoen mensen betalen in totaal circa vier miljard euro. En dat is gek.

Als vier miljard 1,2 procent is, dan is het vermogen waarover geheven wordt zo’n 333 miljard euro. Drie miljoen burgers maal een belastingvrije voet van 21.330 euro is 64 miljard euro. Dus is er in totaal zo’n 400 miljard euro aan vermogen in beeld bij de fiscus. Maar alleen al aan vrij besteedbaar spaargeld hebben Nederlanders dik 300 miljard op de bank staan. Daar zit ook het geld bij van die miljoenen Nederlanders die niet genoeg hebben om vermogensbelasting te moeten betalen. De onderste helft heeft zelfs een negatief vermogen. Het leeuwendeel van dat spaargeld zit bij de rijkste Nederlanders.

Foto: Karin Dirkx (cc)

Het nieuwe delen

COLUMN - In reactie op de veranderende economie en de afkalvende verzorgingsstaat ontstaan er allerlei nieuwe initiatieven. Ze zijn gebaseerd op delen en samenwerking. Er worden andere manieren verzonnen om met bezit om te gaan. Slimme bedrijven helpen mensen om auto’s te delen, buurtbewoners delen hun gereedschap zodat niet iedereen zelf klopboor hoeft aan te schaffen. Kleine zelfstandigen vormen in groepjes hun eigen arbeidsongeschiktheidsfonds. Websites die de onderlinge ruil van diensten en spullen tussen mensen bevorderen, schieten overal wortel.

Zulke samenwerkingen zijn inventief, slim, kleinschalig, overzichtelijk, soms schattig, en vaak milieuvriendelijk. We moeten er ook vooral mee doorgaan.

Alleen helpt het zo weinig. Het is toch een beetje de manier waarop de middenklasse en hip Nederland hun wonden bekijken en dan besluiten om voortaan samen pleisters in te kopen.

Niet alleen omdat je, om in zo’n deelsysteem te worden opgenomen, eerst zelf iets moet hebben dat je kunt inleggen: gewilde spullen, een beetje geld, nuttige vaardigheden, gezochte kennis. Verslaafden, daklozen, vereenzaamde mensen, zieke mensen, arme mensen of slecht opgeleide mensen komen zo’n deelsysteem aanzienlijk minder makkelijk binnen dan een jong stel met twee rechterhanden en een straat vol leuke buren.

Juist daarom was de verzorgingsstaat zo’n geweldig idee: zonder aanziens des persoons kon je, indien nodig, een beroep doen op hulp of steun. Je hoefde niet mondig of slim te zijn noch over de juiste contacten te beschikken om woonbegeleiding, thuishulp of schuldhulpverlening te krijgen. Maar tegenwoordig moet je vaak praten als Brugman, of soms zelfs tegen de lokale gemeente procederen, om de zorg te krijgen die je nodig hebt. De nieuwe collectiefjes, hoe goedwillend en loffelijk ook, richten zich vooral op het organiseren van mondige mensen. De rest valt uiteindelijk in de schoot van de Voedselbank en het Leger des Heils.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Quote de Jour | Zorgtaak

‘Met de door het rijk overgedragen cliëntgegevens was in elk geval veel mis. Zowel wat betreft de aantallen cliënten als de aard van de aandoening op basis waarvan cliënten een zorgindicatie kregen. Er zat behoorlijk veel ruis in de informatie die we van het rijk kregen.’

Gemeenten houden honderden miljoenen over op de wmo, een zorgtaak die ze vorig jaar van het Rijk overnamen. Verontwaardiging alom: de gemeenten zou te zuinig zijn geweest en mensen zorg hebben onthouden. De gemeenten slaan nu terug, onder andere bij monde van Henk Procé, projectmanager sociaal domein van de gemeente Zwolle. Hoe konden de gemeenten een goede inschatting maken van de kosten als het Rijk het niet vertelde welke behoeften de cliënten hadden?

Foto: dany13 (cc)

Kunst op Zondag | WK Favela

In de marge van de wereldkampioenschappen voetbal zul je de komende weken het woordje ‘favela’ af en toe tegenkomen. Mooi woord. Het is de wat exotische benaming voor sloppenwijk.

Er wordt beweerd dat zo’n WK goed is voor Brazilië en dus ook goed voor de favelas. Het is maar gedeeltelijk waar en de bewoners van de sloppenwijken vrezen dat die waarheid niet langer duurt dan het WK zelf.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken geeft een negatief reisasdvies voor de favela’s, maar wie naar het WK reist moet zeker eens een Favela Tour doen en het Favela Museum bezoeken. De Braziliaanse sloppenwijken zijn immers meer dan geweld tussen drugsondernemers en politie en demonsterende favelabewoners.

Zeker, het is nog lang geen ‘Living together in paradise’. De Vietnamese kunstenaar Nguyen Manh Hung ziet een urbane toekomst in van sloppenhuisjes opgetrokken torens.

Dat doet denken aan Torre David in de Venezuelaaanse hoofdstad Caracas.

Een mislukt ontwikkelaarsproject dat door krakers werd bezet en nu te boek staat als een verticale favela.

Dat ging anders met de Abraham Lincoln toren in de Braziliaanse hoofdstad Brasilia. De toren is nooit afgemaakt. Krakers uit een naburige favela werden er na een paar maanden uitgezet en verder gebeurde er niets. Met het project ‘Paraiso Ocupado’ willen de Nederlandse kunstenaars Wouter Osterholt en Elke Uitentuis geld inzamelen om de toren af te bouwen en appartementen op te kopen die aan de krakers kunnen worden teruggegeven.

Foto: WOVOX Team (cc)

Decentralisatie meer dan verplaatsing loket

ANALYSE - Een resultaat van de formatie zal zijn dat gemeenten meer taken krijgen op het vlak van het sociale beleid. Maar is dat wel realistisch nu Rijk en gemeenten moeten bezuinigen? Het is vooral voor de PvdA risicovol. Tom van Doormaal denkt toch dat het de goede weg is.

De formatie verloopt in stilte. Raar eigenlijk: radiostilte werd in acht genomen als de bommenwerpers van de RAF boven bezet gebied kwamen om de aandacht van jagers en afweergeschut te vermijden.  Het is een metafoor waar niks van klopt: Rutte en Samsom zijn door ons gekozen om te doen wat ze doen, dus werken ze niet in vijandelijk gebied. We weten ook dat ze bezig zijn, dus voor verhulling is geen plaats. Waarom drukken ze de zendknop niet in? Daar zijn politici voor: ze moeten tot vervelens toe meningen ventileren.

Liberalen en socialisten: het is ongemakkelijke ménage. Het onderhandelen kan verstoord worden door gestook van de media , de achterban, de gefrustreerde oppositie. De stilte is daar een verdediging tegen, ik erken het. Maar het blijft raar: de Kamer zou wel eens voor een transparante formatie zorgen, in tegenstelling tot het gekruip rond het koninklijk paleis. Bij de huidige geheimzinnigheid zou ook onderkoning Beel zich nog prima op zijn gemak voelen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Quote du Jour | Misverstanden

Gemeenten moeten passende ondersteuning bieden aan mensen die niet zelf of met hulp van hun netwerk kunnen meedoen of zelfredzaam zijn. De bui van de Wmo-consulent mag geen invloed hebben op deze wettelijke taak. Daarom staan in de wet regels voor een juiste behandeling van cliënten. Bijvoorbeeld hoe gemeenten het onderzoek moeten uitvoeren. En dat cliënten zich kunnen laten helpen door een cliëntondersteuner. En dat een cliënt bezwaar en beroep kan aantekenen als hij het aanbod van de gemeente niet passend vindt.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-11-2022

Gemeenteraden moeten geen Tweede Kamer spelen?

Op dit moment hebben 46 gemeenteraden een motie aangenomen en dragen hun burgemeester of wethouders op minister Leers te bewegen een initiatiefwet van PvdA en ChristenUnie aan te nemen. Die wet beoogt een ‘generaal pardon’ voor minderjarige asielzoekers, die door fouten van de overheid 8 jaar of langer in Nederland verblijven. In 16 gemeenteraden werd de motie afgewezen.
Vorige week namen 31 gemeenteraden zo’n motie aan, in 12 gemeenten werd de motie afgewezen. Het aantal voorstanders groeit harder dan het aantal tegenstanders, maar het betreft nog maar 14,9% van de 415 gemeenten. Pas eind maart valt er meer over te zeggen.

Een veel gehoord argument van tegenstanders van lokale moties is dat een gemeenteraad zich niet met landelijke kwesties moet bemoeien. Sommige tegenstanders voegen er aan toe dat het de landelijke besluitvorming niet zal helpen of zelfs kan frustreren. Dat laatste is misschien waar, de rest van het betoog niet. Gemeenten krijgen namelijk direct te maken met gevolgen van landelijk asielbeleid en liggen al 10 jaar met het Rijk overhoop over de consequenties van een stringenter asielbeleid.

In 2002 weigerden 60 gemeenten uitgeprocedeerde Somaliërs en Irakezen op straat te zetten. In 2003 verklaarde de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) niet mee te zullen werken aan het uitzetten van zo’n vierduizend asielzoekers, die niet onder het generaal pardon vielen. De VNG ging bij de Tweede Kamer lobbyen om verruiming van de pardonregeling te bepleiten. Mede door het grote verzet van de gemeenten, kwam het in 2006 tot een motie van wantrouwen tegen toenmalig minister Verdonk, die haar portefeuille kwijtraakte.

Decentralisatie taken van Rijk naar gemeenten: dat wordt straks een parlementaire enquête!

Follow the Money:

Vandaag debatteert de Tweede Kamer over de decentralisatie van taken van het rijk naar gemeentes. De grootste operatie van het kabinet Rutte is zeer slecht voorbereid, maar Plasterk zet door. […]

De lijst van criticasters is ellenlang. Het Centraal Planbureau, de Raad van State, de Kinderombudsman, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de OESO; allemaal waarschuwen zij voor het te hoge tempo waarmee minister Ronald Plasterk de decentralisatie wil doorvoeren, die een bezuiniging zal moeten opleveren van 1,5 miljard euro voor het Rijk. De minister van Binnenlandse Zaken slaat echter alle kritieken in de wind en lijkt maar een doel voor ogen te hebben: de eindstreep van 1 januari 2015 halen.

Aan deze lange lijst werd vorige week nog de kritiek van De Algemene Rekenkamer toegevoegd. […] Het advies van de Algemene Rekenkamer om in oktober nog eens te evalueren of de zogenoemde decentralisatie van zorg en werk wel ‘haalbaar en verantwoord’ is, werd door de minister niet ter harte genomen. ‘Ik voel daar niets voor’, antwoordde minister Plasterk in een reactie zonder opgaaf van redenen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Volgende