Van werk naar welbevinden – Werkt de zachte hand in de bijstand?

Door Monique Kremer, Jelle van der Meer, Marcel Ham Er voltrekt zich een stille revolutie. Ruwweg de helft van de mensen in de bijstand is opgegeven voor betaalde arbeid. Zij hoeven niet meer te solliciteren, zij krijgen geen hulp naar werk. Voor hen is de bijstand veranderd van een tijdelijk vangnet in een blijvende voorziening. De tegenprestatie krijgt vorm als vrijwilligerswerk, mantelzorg of werken aan je schulden of gezondheid. De ene gemeente kiest daarbij voor drang, de andere voor motivering, de derde voor vrijblijvendheid. In alle gevallen is het doel niet werk maar welzijn. Werkt de zachte hand in de bijstand? Dat is de conclusie van een rondgang langs vijf grote en middelgrote gemeenten in Nederland en twee in het buitenland. We maakten die in opdracht van de gemeente Amsterdam. Deze gemeente wilde weten wat er elders in het land gebeurt met de groep mensen in de bijstand die op zeer grote afstand staat van de arbeidsmarkt. Met deze zoekvraag keken we in de keuken van Rotterdam, Utrecht, Tilburg en Leeuwarden, en, om te kunnen vergelijken, in Amsterdam zelf. Voor het internationale perspectief gingen we ook op bezoek in Stockholm en Bremen. Maar laten we beginnen met Nederland.

Door: Foto: franchise opportunities (cc)
Foto: Davide Taviani (cc)

Nederlands grootste denker over integratie

, door

COLUMN - De belangrijkste ideeën van Nederlands grootste denker: Willem Schinkel. In mijn woorden.

Willem Schinkel is een Rotterdamse filosoof en socioloog. Hij is ook al jaren de scherpste denker die we hebben in dit land. Maar niet altijd de meest toegankelijke. Zelf heeft hij daar wel eens over gezegd dat je ideeën niet te hapklaar en easy listening moet maken, omdat ze dan hun waarde verliezen. Je denkt als luisteraar dan te snel: “Okay, dat zal dan wel”, en gaat door met je leven. Maar als je echt moeite moet doen om iets te begrijpen, dan pakt het je, dan begrijp je meer dan alleen de oppervlakte van een idee.

Wat ik hier ga doen is dus een beetje blasfemisch. Ik ga Schinkels ideeën over integratie (die al stammen uit 2008 en daarvoor) heel kort proberen samen te vatten, en als het lukt juist wel toegankelijk. In mijn eigen woorden.

Integratie

Allochtonen, werklozen, ex-gevangenen, mensen die ooit kanker hebben gehad: ze hebben iets gemeen. Ze moeten van de overheid allemaal integreren of zelfs reïntegreren en eindelijk eens participeren, want ‘ze staan nu buiten de samenleving’.
Oh ja? Waar staan ze dan? In België? In zee?

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Waan van de dag

Reintegratie werklozen zinloos

, door

Het CPB komt met een rapport waaruit blijkt dat alle maatregelen om werklozen aan een baan te helpen zo goed als zinloos zijn.

En ze zijn verbaasd over de uitkomsten, aldus Trouw.

Apart. Mij verbaast het helemaal niets dat jarenlang werklozen in de nek hijgen niet helpt als het aantal te verdelen banen veel geringer is dan het aantal werklozen.

Maar helaas, Asscher heeft al te kennen gegeven dat hij in het rapport een ondersteuning van zijn beleid ziet. Kennelijk is zinloos beleid uitstippelen het doel van dit kabinet.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Welfare Queens 2.0

, door

During the campaign for the last French presidential election, the theme (happily promoted by the media) was “the – mostly young – brown people are ruining the country”. This has gotten a bit old (and besides, we’re supposed to support the Arab Spring, after all). So, this time around, we got our marching orders for the upcoming election: let’s hate the poor! And so, it is apparently open season on benefit recipients.

Not recipients of universal benefits (like health care or family allowances), mind you, because everyone gets those. No, the stigmatization applies only to the recipients of means-tested benefits, mainly the working poor. And here again, the conservative media will find it easy to push straw men and stereotypes while the conservative parliamentary majority steps up with indentured servitude bills of one kind or another… and while the opposition is out to lunch.

See for instance, this blog post by sociologist Camille Peugny where he notes that the latest iteration of this idea is the conservative bill proposal stating that recipients of the RSA benefit (a very modest income support for the lowest income classes) should sign a “social utility contract” whereby, in order to receive benefits, recipients would have to work a few hours a week for public institutions or other structures of “reinsertion”, whatever that means.

Waan van de dag

‘Werklozen dwingen tot bloemenvouwen was knetterfout’

, door

Aldus burgemeester Bert Berghoef (Aalten, CDA) die als bestuurslid van het ISWI (de samenwerkende sociale diensten van Aalten en Oude IJsselstreek) verantwoordelijk was voor het gegeven dat bijstandsgerechtigden jarenlang gedwongen werden tot stompzinnige, onbetaalde arbeid op het niveau waar normaliter verstandelijk gehandicapten mee aan het werk worden gehouden.

De burgemeester heeft echter wel iets te zeggen in zijn verdediging: wir haben es nicht gewußt.

Waan van de dag

Gemeenten dwongen bijstandsgerechtigden jarenlang tot onbetaalde arbeid

, door

Het zoveelste verhaal van gemeenten die reïntegratietrajecten misbruikten om uitkeringsgerechtigden te treiteren en te vernederen.

In de gemeenten Aalten en Ouden IJsselstreek moesten mensen met een bijstandsuitkering jarenlang in een fabriekshal bloemen vouwen.

De participatiewet heeft deze praktijken wel aan banden gelegd:

Inmiddels is er wel wat veranderd in de wetgeving. Gemeenten mogen uitkeringsgerechten nu nog maar tot een half jaar verplichten tot onbetaalde arbeid. Daarna moeten de werknemers minimaal het minimumloon ontvangen voor de verrichte werkzaamheden.

Waan van de dag

‘Reïntegratie Rotterdam is schrikbewind’

, door

Ombudsman Anne Mieke Zwaneveld krijgt dagelijks klachten van bijstandsgerechtigden uit Rotterdam over intimidatie, arbeidsdwang en dreigende brieven, zo meldt het blad Binnenlands Bestuur.

Bijstandsgerechtigden worden verplicht tot onbetaalde tegenprestaties, maar dat bestaat in Rotterdam uit straatvegen, of in een latere fase uit het verrichten van onbetaalde arbeid, zoals schoonmaakwerk of lopende bandwerk, stelt de Ombudsman.

Bijstandgerechtigden geven volgens haar te kennen zich regelmatig geïntimideerd te voelen door werkbegeleiders en door de sociale dienst te worden benaderd als fraudeurs.

Waan van de dag

Weggesaneerde straatveger moet voor uitkering… straten vegen

, door

De gemeente Den Haag presteert het om gemeentepersoneel eerst op straat te zetten en vervolgens via zogenaamde reïntegratietrajecten exact hetzelfde werk te laten doen voor minder dan het minimumloon.

Straatveger Harry van 53 klaagt dat hij nu vierhonderd euro minder krijgt dan voorheen, maar het is natuurlijk veel kwalijker: hij bouwt geen pensioen op, heeft geen secundaire arbeidsvoorwaarden, en hij moet zijn handel en wandel (zoals vakantie) verantwoorden jegens derden die hem beschouwen als uitvreter en fraudeur.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Volgende