Politiek Kwartier Archives

Klokwerk neemt op vrijdag de tijd voor een Politiek Kwartier. Hij rekent af met Haagse bluf en politiek geneuzel.

Einde Politiek Kwartier

27 februari 2015 , 15:30 , door Klokwerk

COLUMN - Klokwerk sluit zijn columnreeks ‘Politiek Kwartier’ af, maar blijft schrijven.

Iets van twintig jaar geleden las ik toevallig als student ‘Plato en de strijd tegen het democratische beest‘, een boekje van de Plato-vertaler Gerard Koolschijn.

En ik was verkocht. Veel van Plato zijn fundamentele kritiek op verschillende politieke systemen bleek zonder meer van toepassing op onze hedendaagse samenleving. Koolschijn plakt Plato’s citaten zo aan elkaar, dat het lijkt alsof hij schrijft over de Nederlandse politiek van vandaag de dag. En de kritiek is fundamenteel en dodelijk herkenbaar.

Plato is echter niet zozeer bekend geworden door zijn kritiek. Na dit boek las ik Plato’s hoofdwerk Politeia, dat vaak vertaald wordt als ‘de Staat’. Plato bespreekt hier zijn ideale staat. Politeia heeft daarbij een veel bredere focus dan alleen politiek. Het draait in dat werk ook om psychologie, ethica en metafysica. Maar de insteek is wel duidelijk een politieke.

Plato stelt daarbij twee vragen:

Hoe kunnen wij een samenleving inrichten die het meest eerlijk is?
En is die samenleving dan ook de beste samenleving mogelijk?

In het boek moet het antwoord op vraag 1 dan het bewijs zijn dat het antwoord op vraag 2 een volmondig “ja” is. Eerlijk is het best. Maar… wat is eerlijk?

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier | Rutte op ramkoers

20 februari 2015 , 15:30 , door Klokwerk

COLUMN - Rutte heeft geen tijd voor experimenten. Hij ligt op ramkoers om met zijn marktwerking de kredietmaatschappij te laten groeien. Alternatieven lijken er nauwelijks te zijn.

Begrip voor de Grieken valt nog ver te zoeken. Terwijl hen door de EU wars van ieder democratisch proces een programma door de strot wordt gedouwd dat heel de Griekse samenleving down the drain jaagt, worden zij door het NOS Journaal afgeschilderd als onrealistische gekkies die eindelijk een keer normaal moeten gaan doen.

Wie echter naar het programma van Syriza kijkt ziet een partij die niets anders voorstaat dan de sociale voorzieningen zoals die hier in West Europa al decennialang geregeld zijn, met een gezond pacifistisch randje.

Het Spaanse “Podemos” wordt in de media afgeschilderd als Syriza II. Het is een mooie tweede editie. Waar Syriza nog haar basis heeft in de oude communistische beweging en zich gedraagt als klassieke sociaal-democraten, pleit de in het sociale verzet en de universitaire wereld gewortelde Podemos voor een nieuwe verzorgingsstaat, en schuwt niet een term als het basisinkomen te gebruiken.

Beide partijen stellen een ander economisch beleid van de EU voor, waarbij opvallend is dat ze beide wel uitgesproken voor de EU zijn. Zij willen dat in Brussel democratischer wordt, zodat politici gedwongen worden eerst te denken aan de bevolking, en daarna pas aan de banken. Dat spreekt die lui daar in het Zuiden klaarblijkelijk aan.

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier | Eén regeling voor alle woningen

13 februari 2015 , 15:30 , door Klokwerk

COLUMN - De huizenmarkt kan alleen gezond worden met één regeling voor alle woningen.

In Nederland doen we alles altijd ingewikkeld. Zo kennen wij vier verschillende soorten subsidies voor woonkosten:

Ten eerste de huurtoeslag. Deze geldt alleen voor mensen met een huurhuis, en is inkomensafhankelijk.
Ten tweede de hypotheekrenteaftrek: alleen voor mensen met een koophuis, omgekeerd inkomensafhankelijk.
Ten derde de corporatiewoningen: huizen met kunstmatig laag gehouden huren.
Ten vierde de uitkeringen die rekening houden met woonkosten en woonsituatie: de bijstand, de AOW, Wajong etc.

Dit levert een hoop problemen op.

Woonkosten lopen enorm uiteen en de verschillen hebben nauwelijks relatie met de woonsituatie en het inkomen
Woonkostenafhankelijke uitkeringen zorgen voor rare effecten bij de inkomensverdeling.
Van zowel beschermde huren als de hypotheekrenteaftrek profiteren ook mensen waar deze regelingen nooit voor bedoeld waren.
Verschillende huurprijzen voor gelijkwaardige huurwoningen remmen de doorstroming op de huurmarkt bijna volledig af.
Aan de koopkant dragen zowel banken als mensen risico’s waar organisaties als het IMF zich een hoedje van schrikken.
Huizenbezitters ervaren daarbij een grote onvrijheid. Zeker als het huis onder water staat is het verliezen van baan of partner naast een emotionele strop ook nog een financiële ramp.

Deze situatie is de Achilleshiel van de Nederlandse economie en samenleving. En het in 2013 gesloten woonakkoord waarop dit kabinet haar beleid baseert doet feitelijk niets aan al deze problemen. Sterker nog, sommige problemen worden er zelfs door verergerd, zoals de verschillende prijzen voor gelijkwaardige huurwoningen. Het zal dus anders moeten. Maar hoe? Enige ideeën.

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier | Tussen bijstand en basisinkomen

6 februari 2015 , 15:30 , door Klokwerk

COLUMN - Hoe we van de bijstand richting basisinkomen kunnen bewegen. En waarom dat stap voor stap voordelen oplevert.

Het basisinkomen is hot. Naar aanleiding van de campagnes voor het referendum in Zwitserland en het burgerinitiatief in de EU zette Sargasso anderhalf jaar terug een serie over het basisinkomen op. De Correspondent pakte dat verhaal over en maakte het in Nederland tot een hype.

En inmiddels rommelt het binnen de gevestigde partijen. De congressen van D66 en de PvdA namen moties voor een basisinkomen aan, en ook raads- en kamerleden van GroenLinks nemen de discussie serieus.

Maar deze discussie heeft ondertussen wel de neiging erg theoretisch van karakter te blijven. De modellen voor een basisinkomen lopen dan ook sterk uiteen, en kennen allemaal problemen en onbeantwoorde vragen.

Om het niet bij dagdromerij alleen te houden, zouden we moeten onderzoeken wat we tot nu toe van de discussie hebben kunnen leren en toe kunnen passen in de praktijk.

Daarbij valt vooral de volgende wijsheid op: de zekerheid van een inkomen op het bestaansminimum zonder verdere voorwaarden, blijkt keer op keer veruit de meest kostenefficiënte en effectieve manier om mensen in armoede te helpen.

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier: Inkomenszekerheid

30 januari 2015 , 15:30 , door Klokwerk

COLUMN - De komende afleveringen van Politiek Kwartier laat Klokwerk de politieke actualiteit voor wat ze is, en gaan we ons buigen over mogelijke alternatieven voor sociale zekerheid.

Ons sociale stelsel is hopeloos ingewikkeld, kostbaar in de uitvoering, biedt veel mensen nauwelijks zekerheid, en is vaak ronduit denigrerend. Daarbij wordt het door de politiek met de kaasschaaf mishandeld en door marktwerking ondermijnd. Dat moet beter kunnen.

Hoe zou een ideaal sociaal stelsel eruit zien? Mijns inziens zou die bestaan uit slechts drie regelingen.

Ten eerste een uitkering voor het inkomen tot het bestaansminimum. Hiervoor denk ik aan een uitkering die enigszins lijkt op het inmiddels veelbesproken basisinkomen.

Het is door veel mensen al opgemerkt: een basisinkomen is een zeer karige vorm van sociale zekerheid. Een aanvaardbaar alternatief voor ons huidige stelsel zou daarom daarbovenop een regeling moeten hebben van doorbetaling van eventueel aanwezig aanvullend inkomen. Dit is de tweede regeling.

Ten derde zou er behoefte zijn aan een verzekering voor ziektekosten.

Meer regelingen zouden mijns inziens in een gezonde samenleving niet nodig moeten zijn. Onze samenleving kent echter grote problemen met woonvoorzieningen, en daarmee samenhangend grote verschillen in woonkosten. Dit vraagt om een vierde regeling.

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier | Snijden in zorgreclame

23 januari 2015 , 15:30 , door Klokwerk

COLUMN - Er is een veel simpelere, snellere en veiligere manier om te bezuinigen op de zorg dan met het afschaffen van de vrije artsenkeuze: verbied zorgverzekeraars reclame te maken.

Er is de afgelopen week weer veel te doen geweest over de vrije artsenkeuze. Bijna heel Nederland is tegen, maar Edith Schippers ligt nog steeds op ramkoers. Guusje Ter Horst, één van haar belangrijkste tegenstanders, wil andere manieren zoeken om de beoogde bezuiniging te realiseren. Ik heb wel een ideetje.

Per jaar geven de zorgverzekeraars meer dan dertig euro per verzekerde uit aan acquisitiekosten. Een noodzakelijke kostenpost? Voor zover het om reclame gaat in ieder geval niet. De reclame helpt de consumenten niet bij het kiezen tussen de ingewikkelde pakketten die de zorgverzekeraars aanbieden. Vergelijkingssites zoals Independer.nl zijn – hoewel niet volledig afhankelijk en objectief – daarbij al veel verdienstelijker. Dit is dus eigenlijk gewoon weggegooid geld.

De SP wil deze bezuiniging inboeken via het collectiviseren van de zorgverzekering. Maar los van dat daarvoor ieder politiek draagvlak ontbreekt, zijn aan dit voorstel zoals ik een paar weken geleden betoogde nogal wat kosten en risico’s verbonden:

Het oprichten van een overheidskantoor dat de zorg regelt is een bijzonder ingrijpend en kostbaar project. Het UWV en de belastingdienst bewijzen daarbij dat wanneer de overheid zo een organisatie leidt, het zeker niet altijd even klantvriendelijk wordt. De SP pleit bovendien voor regionale zorgkantoren, die onder de gemeenten vallen. Gezien de grote moeite die de gemeenten nu al hebben met de decentralisatie van de AWBZ en de WMO houd ik mijn hart vast.

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier | Weg uit het Midden-Oosten

16 januari 2015 , 15:30 , door Klokwerk

COLUMN - Klokwerk wil weg uit het Midden-Oosten.

Toch een leuk weetje: slechts twee procent van alle aanslagen die in Europa gepleegd worden, wordt gepleegd door moslims *. Ondanks dat menen velen dat het oorlog is. De politiemannen willen met volautomatische wapens de straat op. Wilders wil het leger terugroepen. De Fransen sturen juist een vliegdekschip naar Irak, en pakken wat mensen op op basis van hun uitspraken. So far for de vrijheid van meningsuiting.

De algemene deler: investeer in de inlichtingendiensten, Big Brother is or will be watching you. De veiligheidsdiensten roepen om meer middelen en bevoegdheden. In Groot Brittannië heeft Cameron zelfs de oorlog al verklaard aan privacy-vriendelijke apps. De vrijheid van meningsuiting of wat daarvoor doorgaat wordt gekocht met privacy.

En links? Uit die hoek horen we eigenlijk niet veel anders. Van der Laan doet een mooie poging om paniek te bezweren, Samsom doet een enigszins mislukte fittie naar Wilders, van Ojik wil er ondertussen nog wat kannen thee tegenaan gooien, maar naar onszelf kijken doet in de kakofonie bijna niemand.

Vrijwel niemand vestigt er de aandacht op dat het moslimbashen als moderne volkshobby momenteel uit de klauwen aan het lopen is, en zeker de integratie niet bevordert. Massale oproepen op Facebook tot het plegen van aanslagen op gebedshuizen? Het lijkt mij geen goed recept voor deradicalisering van moslimjongeren. Als je toch al bevattelijk bent voor het idee dat het westen de grote vijand is wordt je daar zo wel in bevestigd.

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier | Allah is een lul

9 januari 2015 , 15:30 , door Klokwerk

COLUMN - Waarin Klokwerk nog niet overtuigd is van een lul als oppergod.

“Je hoeft zeker niet na te denken over je onderwerp morgen? Wat ga je erover zeggen?”

De vriend die dit gisteren aan mij vroeg is cartoonist, en woont in Frankrijk. Dus van hem snapte ik die vraag wel. Ook snapte ik zijn verbazing toen ik zei dat ik overwoog om ‘er’ misschien wel helemaal niks over te zeggen. De reden? Terrorisme is een schreeuw om aandacht. Ik heb geen zin ze die aandacht te geven.

Maar, pareerde de vriend, het probleem daarmee is dat het niet opvalt. Met al dat mediageweld van de laatste dagen scheelt het daarbij natuurlijk niets als jij in je eentje die terroristen gaat zitten doodzwijgen.

Dat is inderdaad een paradox. Sowieso stuit ik slechts op paradoxen als ik nadenk over zoiets als moslimterrorisme.

Het geloof in een opperwezen, dat én oppermachtig én alwetend is, maar toch ontevreden en wraakzuchtig? Het komt nogal tegenstrijdig over.

Een probleem met alle oudtestamentische godsdiensten overigens. De eerste Christenen kenden een stroming, de Gnosis, die dit oploste door te stellen dat de Vader van Jezus nooit dezelfde kon zijn als die lul van dat oude testament. Zij predikten vergeving en zelfonderzoek, in plaats van onderwerping aan wetten en het volgen van een autoriteit.

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier | Met de PVV als schild

2 januari 2015 , 15:30 , door Klokwerk

COLUMN - De PVV verkoopt zich als een anti-establishmentbeweging, maar houdt in praktijk het establishment juist stevig in het zadel.

Wat mij blijft verbazen, is de angst dat ‘de Islam’ de zaken hier over zal nemen. Veel PVV’ers geloven dat echt. Terwijl er niets is dat daarop wijst.

Natuurlijk, er is een grote groep moslims in Nederland. Maar de afgelopen tien jaar kwam er in Nederland netto geen moslim meer bij. En zelfs in een ‘verislamiseerde’ stad als Amsterdam is de moslimteller al een decennium lang gestokt op een schamele 12 procent.

Islamitische partijen zijn in de gemeenteraden nauwelijks vertegenwoordigd, en in de landelijke politiek zijn ze non-existent. Internationaal terrorisme? De kans om door de bliksem getroffen te worden is hier zelfs nog vele malen groter dan slachtoffer te worden van een aanslag. De politieke Islam heeft kortom nog heel wat te doen heeft wil ze hier echt een factor van belang zijn.

Ik zal zeker niet ontkennen dat de Islam nare uitwassen heeft. Maar iedere ezel kan zien dat voor zover moslims er al op uit zouden zijn ons te onderwerpen, het ze daarvoor aan alle middelen ontbreekt.

Zorgvuldig wordt de mensen echter een angstcomplex aangepraat. Waarom? Wat is toch de reden voor een partij als de PVV?

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier | Fiscaliseer de zorgpremie

26 december 2014 , 15:30 , door Klokwerk

COLUMN - Schaf de zorgpremie af, en regel dat volledig via de belastingen. Tijd om slimmer te gaan bezuinigen op de zorg.

In de hele discussie over het nieuwe belastingstelsel is er nog niet één partij die heeft verzonnen de zorgpremie te fiscaliseren. Een hele teleurstelling, want er valt zoveel mee te winnen.

De PvdA was zo dichtbij. Het inkomensafhankelijk maken van de zorgpremie stond nog bijna in het regeerakkoord. Vanaf daar was het een kleine stap geweest. Dat dit plan werd afgeblazen was overigens maar goed ook, want ook voor “linkse” mensen zaten er genoeg bezwaren aan. Het inkomensafhankelijk maken van de zorgpremie zou een hele administratie hebben gevergd, en de zorgverzekeraars inzage te geven in de loongegevens van al hun klanten lijkt me alles behalve wenselijk.

Maar inkomensafhankelijk of niet, beide had met het grootste gemak geregeld kunnen worden door de zorgpremie volledig op te brengen via de belastingen. In plaats van meer administratie zou er juist minder administratie hoeven plaatsvinden. Niet alleen zouden de mensen de zorgpremie niet meer zelf hoeven betalen, ook zou het hele circus rond de zorgtoeslag afgeschaft kunnen worden.

Een flinke beperking van fraudemogelijkheden. Daarbij zou er een groot probleem met betalingen verdwijnen. Bij Zilveren Kruis en VGZ alleen al zijn er samen een half miljoen mensen met een betalingsregeling voor hun premie. Als we ervan uitgaan dat de verhoudingen in de portefeuilles niet veel veranderen betekent dit dat meer dan één miljoen Nederlanders inmiddels problemen heeft met het betalen van zijn zorgpremie. En dit aantal is snel stijgende, terwijl problematische schulden toch al een groeiend probleem is in onze samenleving: met de overheid als één van de grote veroorzakers daarvan.

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier | Coalitiedwang en schijndemocratie

19 december 2014 , 15:30 , door Klokwerk

COLUMN - Wat de afgelopen dagen vooral duidelijk is geworden, is dat ons systeem de naam democratie niet waard is.

Linksom of rechtsom, die zorgwet zal ons door de strot gedrukt worden. De hele week is druk uitgeoefend op de ‘dissidente’ eerste kamerleden om hun politieke mening te herzien, met dreiging van het laten vallen van het kabinet. Beide coalitiepartners menen dat het ‘een ramp voor het land’ zou zijn. Laat ik daar nu toch heel anders over denken.

Ik vraag mij ook werkelijk af wat de PvdA met dit kabinet nog denkt te winnen. Inhoudelijk is de PvdA in de huidige coalitie nauwelijks herkenbaar: op justitie en sociale zaken wordt hard conservatief-rechts beleid gevoerd, terwijl het nivelleringsfeestje dat ter compensatie moest dienen voortijdig is afgeblazen. De partij loopt dan ook leeg als een luchtballon op een cactus.

Maar los daarvan, het nivelleringsfeestje is niet het enige afgeblazen feestje. Deze kabinetsperiode beloofde bij aanvang ‘een feest voor de democratie’ te worden. Eindelijk zou het regeerakkoord niet één groot dichtgetikt geheel zijn, maar zou de coalitie per gelegenheid meerderheden zoeken in de eerste kamer.

Helaas, in plaats daarvan werd Rutte II het kabinet van de vele bizarre akkoorden, die niet in de eerste of tweede kamer, maar in achterkamertjes werden gesloten. Geen wisselende meerderheden, maar een vaste coalitie van de regering met drie collaborerende partijen. En wat vooral opvalt aan die akkoorden zijn de minderheidsstandpunten die er ingeslopen zijn.

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier | Ziekmakend systeem

12 december 2014 , 15:30 , door Klokwerk

COLUMN - Om de zorgkosten beheersbaar te houden zou kwaliteit beloond moeten worden in plaats van kwantiteit.

Lekker op dreef, dit kabinet. De volgende stap in het vernielen van onze verzorgingsstaat ten gunste van de neoliberale heilstaat is definitief: volgende week wordt de vrije artsenkeuze ten grave gedragen.

Verzekeraars kunnen vanaf 1 januari 2016 met een budgetpolis komen, waarbij de patiënt en de huisarts zwaar beperkt worden in hun keuze voor een medisch specialist. Het idee hierachter is dat mensen dan niet zomaar naar een of andere dure kwakzalver gaan, omdat de zorgverzekeraar dat ballonnetje dan doorprikt. De helende kracht van marktwerking.

Er gaat juist met die marktwerking echter een aantal dingen fundamenteel mis.

Momenteel verwijst de huisarts door, op basis van zijn kennis van zijn patiënt en zijn medische kennis. De zorgverzekeraar mist beide. Mensen met een budgetpolis zullen naar specialisten met het laagste uurloon en de goedkoopste behandelingen worden gestuurd, zonder medische garantie dat dit ook de beste behandelingen zijn. Laat staan de meest comfortabele. De zorg wordt kortom puur op prijs geselecteerd, en niet meer op kwaliteit.

Het cynische is dat hiermee ook de polissen met complete dekking duurder zullen gaan uitvallen dan de huidige polissen. Zo werkt dat immers met verzekeringen: wanneer er differentiatie optreedt, bloeden de mensen die het meest vragen dubbelop, omdat de solidariteit afneemt.