WW: Zomertijd afschaffen

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Komende zondag de 28ste is het weer zover, dan gaat de zomertijd weer in. Dat betekent dat we om 2 uur ’s nachts allemaal de klok weer een uur naar voren moeten zetten zodat het de volgende dag een uur vroeger ochtend is, of was het nou andersom? Goed over deze verwarring bestaan genoeg grollen en sketches, dat hoeven we hier niet over te doen. Wat natuurlijk wel interessant is, is waarom we die ingewikkelde santenkraam ieder jaar weer moeten doorstaan. Waarom doen we het eigenlijk en nog veel belangrijker: helpt het iets?

In de oude beschavingen en gedurende de middeleeuwen was tijdmeting iets dusdanig vloeibaars dat er van zomer/winter of überhaupt gestandaardiseerde tijd absoluut geen sprake was. De eerste keer dat iemand het in de moderne tijd had over zomertijd was in Maart 1784 toen er een anonieme brief in Parijs gepubliceerd werd die de Parijzenaars opriep kaarsen te besparen door in de zomer een uur eerder op te staan. Deze brief was afkomstig van niemand minder dan Benjamin Franklin, meesteruitvinder. Maar het duurde tot de Eerste Wereldoorlog totdat Duitsland en haar bondgenoten de zomertijd officieel invoerde om kolen te besparen.

Zomertijd zou dus economische voordelen hebben: doordat men in de zomer een uur eerder opstaat, hoeft minder energie voor licht en warmte verbruikt worden. Op zich een goed idee. Maar of het écht helpt is nooit echt goed gemeten. Dat komt voornamelijk omdat het niet zo makkelijk meetbaar is. Onze gewoontes zijn zomers toch heel anders dan in de winter, dat maakt het lastig om een goed onderzoek uit te voeren. Ook is het zo dat ons energieverbruik dusdanig is veranderd dat wat gold voor de achttiende-eeuwse Parijzenaars of de Asmogendheden van WO I niet per se meer voor ons hoeft te gelden.

Onderzoekers van de Universiteit van California-Santa Barbara professor Matthew Kotchen en promovendus Laura Grant waren ook benieuwd naar het antwoord op deze vraag en kregen in 2006 een unieke kans om onderzoek te doen. Tot dat jaar werd zomertijd alleen gebezigd in 15 van de 92 counties van de staat Indiana, de rest bleef op ‘wintertijd’ voornamelijk doordat boeren zich verzetten (de koeien staan niet een uur later op). Maar in 2006 werd zomertijd dan eindelijk overal ingevoerd. Dit gaf de onderzoekers de kans om data te verzamelen over het veranderende energiegebruik in de 77 counties, inclusief een controlegroep van 15 counties die gebruikt werd om andere effecten weg te cijferen.

En wat bleek uit de resultaten die in 2008 gepubliceerd werden: de switch naar zomertijd kostte de inwoners van de staat Indiana een extra 8,6 miljoen dollar aan elektriciteit. In plaats van energiebesparing ging het verbruik juist omhoog! Een onderzoek uit 2007 naar het verbruik rond de tijdelijke switch naar de zomertijd in Australie in 2000 leverde ook al zo’n tegengesteld effect op.

Volgens Matthew Kotchen is de oorzaak voor de discrepantie tussen Franklins hypothese en zijn resultaten inderdaad te vinden in het veranderde energiegebruik. Een sterke stijging van het gebruik van airconditioners lijkt de meest waarschijnlijke verklaring. Nu is Nederland misschien nog niet zo ver als Indiana, maar ook hier stijgt het energiegebruik in de zomer, met als grote boosdoener de airco.

Dus hup, in de prullenbak met die zomertijd, dat scheelt weer heel wat gepuzzel over of je nou een uur langer of korter slaap hebt.