Laat ik beginnen met een waarschuwing. Wie een absoluut zeker ‘ja’ of ‘nee’ verwacht als antwoord op de vraag hierboven, moet ik teleurstellen. Absolute zekerheid kan de wetenschap hierover niet geven. Los van het feit dat er geen harde, volledig objectieve criteria bestaan voor wat we onder ‘teveel’ moeten verstaan. Maar vooral leven we inmiddels in een klimaat dat onbekend terrein is voor ons. Wat er in dat onbekende terrein met ijskappen gebeurt hangt af van een ingewikkeld samenspel van onder meer smelt aan het oppervlak, veranderingen in patronen van sneeuwval en regen, stroomsnelheid van gletsjers, inwerking van warmer zeewater aan de basis, enzovoort. Het inzicht in al die processen is het afgelopen decennium wel toegenomen. Inmiddels beseffen ijsonderzoekers dat de gevolgen van een vrij beperkte opwarming, zeg een of twee graden, voor de ijskappen veel groter zijn dan lang werd gedacht. Met natuurlijk nog wel het een en ander aan onzekerheden. Waarbij de mogelijke tegenvallers veel groter en ingrijpender zijn dan de mogelijke meevallers. Om een idee te krijgen van wat er zou kunnen gebeuren moeten wetenschappers afgaan op reconstructies van veranderingen in ijskappen in het verre verleden, op modellen en op waarnemingen van wat er nu gebeurt. Het is onredelijk om te verwachten dat die wetenschappers heel nauwkeurig, op een tijdschaal van een of twee decennia, kunnen voorspellen wat de gevolgen zullen zijn van enkele tienden van een graad meer of minder. In de ijskappen van Groenland van Antarctica zit genoeg ijs opgeslagen om de zeespiegel met 65 meter te laten stijgen. Een procentje meer of minder dat daarvan smelt, heeft al ingrijpende gevolgen voor kustgebieden overal ter wereld. Dat experts zich in toenemende mate zorgen maken, blijkt bijvoorbeeld uit een artikel dat vorige week werd gepubliceerd in Nature Communications Earth & Environment. Het artikel bevat geen nieuw onderzoek, maar geeft een overzicht van de wetenschappelijke stand van zaken. Op basis daarvan concluderen de auteurs dat anderhalve graad geen veilige grens is voor de ijskappen. In een artikel in The Guardian lichten ze dat toe. Ze zien een zeespiegelstijging van 1 centimeter per jaar – een meter per eeuw, dus – als het maximum waaraan mensen in laaggelegen kustgebieden zich aan kunnen passen. En dan vooral in arme delen van de wereld. Een land als Nederland redt zich waarschijnlijk nog wel een tijd als het meer wordt. Chris Stokes, eerste auteur van het artikel, licht in de video hieronder toe waarom hij anderhalve graad geen veilige doelstelling vindt. Instabiliteit van ijskappen Het draait allemaal om de vraag wanneer delen van de ijskappen instabiel worden. Zolang dat niet gebeurt, zal het smelten vrij traag verlopen. Met een beetje geluk is aanpassing aan de zeespiegelstijging dan nog wel te doen. Maar wordt een ijskap, of een gletsjer die daar deel van is, instabiel, dan is het onvermijdelijk dat die uiteindelijk helemaal zal verdwijnen. En dat leidt tot een aanzienlijk grotere en snellere stijging van de zeespiegel. Dat ijskappen instabiel kunnen worden is al lang bekend. De roemruchte glacioloog John Mercer waarschuwde in 1978 al voor dit mogelijke gevolg van de opwarming van het klimaat. Het leverde hem vooral een enorme hoeveelheid kritiek op. Inmiddels is duidelijk dat waarschuwing van Mercer volkomen terecht was. Het ging destijds niet zozeer over de vraag of ijskappen instabiel zouden kunnen worden. Critici van Mercer dachten vooral dat hij veel te pessimistisch was over wanneer dat zou kunnen gebeuren. Het risico van ijskapinstabiliteit is daarna nog lang enorm onderschat. In 1994 zou bijvoorbeeld volgens een modelstudie West-Antarctica pas instabiel worden bij 8 tot 10 graden opwarming, en Oost-Antarctica bij 17 tot 20 graden. De auteurs wezen er destijds al wel op dat dit moeilijk in overstemming was te brengen met de kennis van de paleoklimatologie. Inmiddels zijn er veel meer aanwijzingen dat de zeespiegel aanzienlijk hoger was in periodes die maar een klein beetje warmer waren dan het pre-industriële klimaat. Een beeld dat wordt bevestigd door reconstructies van de omvang van de ijskappen in het vorige interglaciaal, toen de wereld ongeveer net zo warm was als nu: ergens tussen de 1 en 1,5 graden boven de pre-industriële temperatuur. Het zijn sterke aanwijzingen dat een stijging van de zeespiegel in de orde van 5 tot 10 meter nagenoeg onafwendbaar is, ook bij een opwarming van anderhalve graad. Dat zal wel plaatsvinden over meerdere eeuwen. Hoe gelijkmatig en voorspelbaar de stijging is, is lastig te zeggen. Dat is natuurlijk wel van belang voor de mate waarin we ons aan kunnen passen. En natuurlijk bekent meer opwarming ook meer en snellere stijging van de zeespiegel. Elke tiende van een graad telt, concluderen Chris Stokes en zijn medeauteurs dan ook. En om op lange termijn veilig te zijn, moeten we mogelijk terug naar niet meer dan een graad boven pre-industrieel. Er zijn drie mechanismes waardoor een (deel van) een ijskap instabiel kan worden, en uiteindelijk helemaal kan verdwijnen. Deze zijn beschreven in de oorspronkelijke versie van dit blog bij Klimaatveranda. Modellen en waarnemingen Er zijn maar weinig modelstudies gedaan naar het effect van een vrij beperkte opwarming op ijskappen. Ook zitten er nog behoorlijke verschillen tussen resultaten van verschillende modellen en zijn er aanwijzingen dat modellen regelmatig nog te optimistisch zijn. De meeste modellen bleken het ijsverlies van Groenland van de afgelopen decennia bijvoorbeeld aanzienlijk te onderschatten. Heel exacte voorspellingen van waar kantelpunten liggen zijn er nog niet. Geruststellend is dat niet. Waarschijnlijk weten we pas echt zeker waar kantelpunten liggen, als we ze zijn gepasseerd. En zelfs dan kan het nog wel even duren tot het echt vaststaat, vanwege de traagheid waarmee grote ijskappen reageren op een stijging van de temperatuur van de atmosfeer en het zeewater. Absolute zekerheid hebben we mogelijk pas als de instabiliteit van een gletsjer of ijskap een gegeven is, en onomkeerbaar. Wel kunnen wetenschappers waarnemingen bestuderen, om te zoek naar aanwijzingen van mogelijk naderende kantelpunten. Om te beginnen naar het grote geheel: de massabalans van heel Groenland en West- en Oost-Antarctica, alsmede de bijdrage daarvan aan de stijging van de zeespiegel. Daaruit blijkt dat die ijskappen tot in de jaren ‘80 behoorlijk stabiel waren, en dat ze sindsdien steeds sneller smelten. Met, dat wel, ook een toename van de variabiliteit. Die toegenomen variabiliteit is te verklaren via simpele, natuurkundige logica. Enerzijds smelt er meer ijs als het warmer wordt, maar er verdampt dan ook meer water uit de oceanen, waardoor er meer neerslag valt. En die valt in de poolgebieden als sneeuw. Dat droeg, samen met andere meteorologische omstandigheden die mogelijk ook werden versterkt door klimaatverandering, bij aan uitzonderlijk veel sneeuwval op Oost-Antarctica in 2022. Een toename van variabiliteit zou ook een aanwijzing kunnen zijn van een naderend kantelpunt. Voor Groenland en West-Antarctica is dat niet uit te sluiten, voor Oost-Antarctica is het niet aannemelijk. De grafiek hieronder laat de massabalans van de grote ijskappen zien sinds het begin van satellietmetingen in 1992. Ook het cumulatieve effect op de zeespiegel is weergegeven. Let op de omgekeerde y-as voor de zeespiegel.* Massabalans van Oost-Antarctica (zwart), West-Antarctica (rood) en Groenland (lichtblauw) en de totale, cumulatieve bijdrage aan de stijging van de zeespiegel (donkerblauw, met omgekeerde y-as) sinds 1992. Bron: Stokes et al. De bijdrage van ijskappen aan de stijgende zeespiegel komt overeen met de meest pessimistische projecties uit de laatste twee IPCC-rapporten, of ligt daar zelfs nog iets boven. Die bijdrage is verviervoudigd sinds de jaren ‘90, en is nu groter dan die van smeltende berggletsjers. Zou de versnelling van de afgelopen decennia zich voortzetten, dan zou de zeespiegel eind deze eeuw al met meer dan een centimeter per jaar kunnen stijgen. Aanpassing aan zo’n snelle stijging zal in veel kustgebieden moeilijk zijn. * Toelichting op de grafiek: De massabalans geeft het verschil tussen hoeveel massa een ijskap wint door sneeuwval, en hoeveel er verloren gaat door het smelten en afkalven van ijs. In een stabiel klimaat zijn die twee aan elkaar gelijk en blijven de ijskappen even groot. Door opwarming neemt het verlies toe en worden de ijskappen dus kleiner. (Om helemaal precies te zijn: ook de sneeuwval neemt toe, maar het verlies door smelten en afkalven nog meer. Dus netto blijft er dan nog steeds massaverlies over.) Met de omgekeerde y-as bedoel ik dat je de lijn van links naar rechts naar beneden ziet lopen, maar dat die dalende lijn juist voor een stijgende zeespiegel staat.
Het album ‘Angstlos’ uit 1983 heeft de naam sterk tegen de synthpop aan te leunen. Het werd dan ook geproduceerd door Giorgio Moroder.
De inspiratie van dit nummer is echter onmiskenbaar de funk.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Ik kwam onlangs de phrase ‘the purpose of a system is what it does’ tegen. Ik kende ‘em nog niet, maar blijkbaar is hij al best oud. Heel kort gezegd: als een systeem iets doet, en het blijft doen, dan kun je je niet verschuilen achter intenties, en ‘wat het eigenlijk zou moeten doen’. Het doel van het systeem is dat wat het doet.
Hoewel het uit de IT komt, is het ook van toepassing daarbuiten. Je zou bijvoorbeeld kunnen zeggen dat wanneer een land structureel oorlogsmisdaden pleegt, duizenden kinderen doodbombardeert, gericht journalisten, artsen en hulpverleners liquideert, scholen, universiteiten, ziekenhuizen, gebedshuizen en tentenkampen plat gooit, en een bevolking van miljoenen uithongert en onderdrukt – het doel van dat systeem niet, pak ‘em beet, ‘zelfverdediging’ is. Of terrorisme bestrijden. Of het handhaven van hoge morele standaarden.
RECENSIE - In het boek “Was het de moeite waard”, kijken 32 geïnterviewden terug op hun veelzijdige en jarenlange betrokkenheid bij Nicaragua, El Salvador, Guatemala en Honduras. Hans Beerends die al sinds eind jaren zestig betrokken was bij de DerdeWereldbeweging beantwoordt de vraag uit de titel positief.
‘Was het de moeite waard – revolutie, solidariteit, strijd in Latijns-Amerika’, onder deze titel kwam op 10 mei een honderdtal activisten samen die vanaf de jaren ‘70 gewerkt hadden als ontwikkelingswerker/steunverlener bij de bevrijdingsbeweging in Nicaragua, El Salvador, Guatemala en Honduras. Allemaal hadden zij met hart en ziel gewerkt in deze landen en hadden zowel de politieke opgang als neergang in die landen meegemaakt. Op de bijeenkomst werd geëvalueerd over de vraag wat er fout ging, hoe de bevrijdingsbewegingen dwarsgezeten werden door de VS onder president Reagan en hoe in één geval (Nicaragua) een socialistisch georiënteerde samenleving kon veranderen in een dictatuur. Want ja, ooit was er vreugde en alle activisten in Nederland en Latijns-Amerika zongen en riepen luidkeels: ‘Na-Ni-ca-ra-gua, heel Latijns Amerika!!!
De verwachting was hoog. De dictatuur van president Somoza was in 1979 verslagen en de regering werd overgenomen door het Sandinistische front. Heel links Nederland tot aan de linker vleugel van het CDA was enthousiast. Na Cuba en Chili zou er nu een samenleving komen waar rechtvaardigheid en menswaardigheid centraal zouden staan. Er ontstonden steunacties van PvdA en VARA, later zelfs aangevuld door CPN en CDA, de NOVIB stond in het teken van Nicaragua en het FNV organiseerde in samenwerking met het Nicaraguacomité werkbrigades voor vakbondsjongeren. De Sandinisten startten een alfabetiseringsprogramma en in 1981 startte in Nederland de campagne ‘Boeken voor Nicaragua’. Nederland besloot voor 5 jaar wederopbouwhulp te verschaffen. Er vertrokken tientallen bouw- en koffieplukbrigades en veel steden begonnen een stedenband met dit veelbelovende land.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Wat is er eigenlijk gebeurd met de Flight of the Conchords? De komische muziekact uit Nieuw-Zeeland brak door bij een internationaal publiek dankzij een televisieserie met drie seizoenen tussen 2007 en 2009, maar raakte toen blijkbaar uit ideeën.
Er was nog een live-show voor HBO in 2018, maar inmiddels zijn er zelfs geen tourneedata meer bekend.
Maandag 26 mei: Wilders zet een persconferentie op poten en wil het hoofdlijnenakkoord openbreken met tien punten die moeten leiden tot een nog strenger asielbeleid. Hij voegt daar aan toe: de coalitiegenoten hebben dat maar te slikken, zo niet, dan gaat de stekker uit dit kabinet.
Woensdag 28 mei: De persconferentie na de ministerraad eindigt zo:
Akkerman (omroep WNL): Dus u sluit het uit dat er een Schoof II komt?
Schoof: Ja.
29 – 30 mei: Wilders spreekt de CPAC-conferentie toe. Ultrarechtse politici en aanverwanten uit Europa kwamen in Hongarije bijeen onder het motto ‘Het tijdperk van de patriotten is aangebroken’.
In zijn speech noemde hij een paar van zijn tien punten: het leger inzetten bij grenscontrole, stopzetten van gezinshereniging, 60.000 Syrische asielzoekers onmiddellijk terugsturen, criminele buitenlanders deporteren.
1 juni: Wilders doet er een schep bovenop. Via zijn gebruikelijke pr-loket (X) kondigt hij aan dat de PVV uit de coalitie stapt, als de meeste van zijn tien punten niet worden ingewilligd.
2 juni: Vandaag gaan de coalitiepartners in overleg. (Update: na een uurtje besloten de coalitiepartners er een nachtje over te gaan slapen. Wilders vindt dat er niet goed uit zien. Morgen 9 uur gaat men verder, Update 2: En na vijf minuten gaf men het op en viel het kabinet).
Een gastbijdrage van reageerder Rigo Reus
Het gedicht My grandfather was a terrorist, is afkomstig uit de debuutbundel [1] van Mosab Abu Toha, een Palestijn, die nu met zijn vrouw en drie kinderen in Amerika woont. Hij schrijft o.a. voor The New Yorker, essays, over het lijden van de Palestijnen in Gaza, journalistiek werk, waar hij begin mei de Pulitzer Prize voor ontving.
Maar Mosab Abu Toha schrijft dus ook poëzie, en dit gedicht heb ik voor de gelegenheid proberen te vertalen naar het Nederlands.
My Grandfather Was A Terrorist
My grandfather was a terrorist—
He tended to his field,
watered the roses in the courtyard,
smoked cigarettes with grandmother
on the yellow beach, lying there
like a prayer rug.
My grandfather was a terrorist—
He picked oranges and lemons,
went fishing with brothers until noon,
sang a comforting song en route
to the farrier’s with his piebald horse.
My grandfather was a terrorist—
He made a cup of tea with milk,
sat on his verdant land,
as soft as silk.
My grandfather was a terrorist—
He departed his house,
leaving it for the coming guests,
left some water on the table, his best,
lest the guests die of thirst after their conquest.
My grandfather was a terrorist—
He walked to the closest safe town,
empty as the sullen sky.
vacant as a deserted tent,
dark as a starless night.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Visions of Atlantis is een symphonische metalband uit Oostenrijk. Voor sommigen wellicht wat kitsch, maar hee, er zit zelfs een clipje bij!
Muse geeft hier een niet onverdienstelijke cover van Prince weg, waarbij de heren het rockelement flink omhoog schroeven.
Red Snapper is een Britse band die sinds 1993 actief is en vooral acid jazz en trip hop maakt. Ze staan erom bekend dat ze elektronische soundscapes combineren met akoestische instrumenten.