GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Onderstaande analyse is van Mario en verscheen eerder op zijn eigen weblog.
De belangrijkste analyse van de eergisteren gehouden verkiezingen, is natuurlijk dat het onmogelijk is om deze gemeenteraadsverkiezingen zomaar te vertalen naar landelijke.
Dat is eigenlijk altijd al zo; de lokale partijen zijn samen namelijk de grootste partij (21%) en hun achterban is niet zo makkelijk weg te rekenen of bij een andere partij te plakken. Gisteren werd deze onmogelijkheid nog groter, vooral omdat de PVV, die duidelijk één van de winnaars is, slechts in 2 gemeentes meedeed. Vervolgens waren er ook nog in 10% van de gemeentes helemaal geen verkiezingen ivm gemeentelijke herindelingen, zodat iedere analyse niet zozeer gebaseerd is op de verkiezingsuitslag van gisteren, maar op de opiniepeilingen die tegelijkertijd gehouden zijn.
Dat de PVV zou winnen, kon na de verkiezingen voor het EP moeilijk een verrassing genoemd worden. Ook de andere winnaars (GL, D66) waren toen al zichtbaar, net als de verliezers (CDA, PvdA, SP). Toch is er wel degelijk iets veranderd; het CDA en de SP blijven verliezen, terwijl de PvdA zich herstelt. Bij de winnaars zien we ook iets dergelijks; de PVV blijft winnen, terwijl de winst van GL en D66 begint te verdampen.
Een paar maanden geleden leek het erop dat we 7 partijen hadden die ongeveer even groot gingen worden en dus in de race waren voor het premierschap. Daarvan zijn er nu 3 afgehaakt; D66, GL en de SP zijn significant kleiner dan CDA, PvdA, PVV en de VVD.
Belangrijker dan de onvertaalbare verkiezingsuitslag, zijn de strategische campagnekeuzen die gemaakt zijn. Zo heeft de PvdA zich de afgelopen weken duidelijker verzet tegen de ideeën van de PVV dan zij daarvoor deed, wat één van de redenen voor het herstel is, maar ook de reden voor de verdampende winst voor GL en D66.
Het CDA wil graag een verkiezingsstrijd tussen Balkenende en Bos; dat is hen 3 jaar geleden goed bevallen toen ze de campagne over de poppetjes lieten gaan en niet over de inhoud. Verschillende CDA-ers hebben dan ook in de media regeren met de PvdA uitgesloten, of ongeloofwaardig genoemd. Hiermee volgt men dezelfde strategie als 3 jaar geleden.
Overigens vraag ik me af of dit, vanuit CDA perspectief, wel zo verstandig is. Het uitsluiten van de PvdA betekent in de huidige politiek dat men een stilzwijgende voorkeur uitspreekt om met de PVV te regeren. Daardoor is een stem op het CDA wel haast een garantie voor regeringsdeelname van Wilders.
Hierdoor ontstaat de rare situatie dat de PVV in de regering komt als ze zelf de grootste worden, maar óók als het CDA de grootste wordt. Wilders heeft dit goed door, en heeft per direct zijn aanvallen op de premier (de ‘dhimmi’, de man met de ruggengraat van een banaan etc.) gestaakt en al zijn energie op de PvdA gericht. Want alleen als de PvdA wint, regeert de PVV niet mee.
Dit is dan ook de zwakke plek van de CDA-strategie; de enige manier die anti-PVV-ers hebben om Wilders uit het kabinet te houden is strategisch stemmen op Wouter Bos. De vraag bij de aanstaande verkiezing is dus niet ‘wie is de beste premier, Balkenende of Bos’ zoals het CDA graag wil, maar ‘welke partij haat je het meest, de PVV of de PvdA.’
Dat is ook de reden waarom de PVV door blijft stijgen, terwijl de PvdA zich herstelt ten koste van de partijen die hun anti-PVV-geluid eerder hebben laten horen en daar zelfs een winst door behaalden, zoals D66.
De strategie van het CDA betekent eigenlijk dat ze zichzelf minder relevant hebben gemaakt. Tel daar de imagoschade die de premier heeft opgelopen na 4 gestrande kabinetten, en een historische afstraffing is ook zonder opiniepeilingen al te voorspellen. Dit omdat een leiderschapswissel of een strategieverandering meer dan 3 maanden nodig heeft om echt succesvol te worden.
Het is vrijwel zeker dat er na 9 juni geen linkse (PvdA, SP, GL, D66) meerderheid is, maar ook een rechts kabinet (CDA, VVD, PVV) wordt door het verlies van het CDA lastig. Het meest waarschijnlijke toekomstige kabinet is een variant van paars (PvdA, VVD, GL, D66). In de peiling van gisteren had links 65 zetels, rechts 74 zetels, en paars-plus 75 zetels. Ondanks de grote fluctuaties van de afgelopen tijd, is deze onderlinge verhouding al een tijdje ongewijzigd.
Dit is een ironisch resultaat dat doet denken aan de verkiezingen voor het EP. Ook toen was de PVV de grote winnaar, maar door deze opmars wonnen haar grootste tegenstanders (GL, D66) óók. En wel zoveel dat in termen van macht zij het meest profiteerden.
Voor GL betekent het op 9 juni dat ze winnen ook als ze zouden verliezen; ze verliest immers haar huidige virtuele winst vooral aan de PvdA, waardoor de kans op regeringsdeelname eerder groeit dan kleiner wordt.
Door het spel van partijen uitsluiten, of juist bepaalde opties openhouden, is een situatie ontstaan waarbij je op 2 partijen tegelijk kunt stemmen. Als je op de PvdA stemt, stem je ook op GL en als je op het CDA stemt, stem je ook op de PVV. Wordt het paars-plus, of wordt het een rechts kabinet? Welke partij haat je het meest, de PVV of de PvdA?
Reacties (28)
Leuk artikel. De toekomstvoorspellingen zijn mij iets te kort door de bocht. Maar de analyse is verder haarscherp.
PaarsGroen, als dat eens waarheid mocht worden… Ik zou ervoor tekenen, alleen al om de gezichten te zien bij het CDA.
Goeie analyse. Wel zielig voor Femke Halsema; is ze eindelijk premierfahig, gaat iedereen weer op Wouter stemmen….
Goed stuk inderdaad. Ik denk wel dat er (maar dat is niet alleen in dit stuk) een belangrijke factor vergeten wordt: het opkomstpercentage.
Bij de EP-verkiezingen was het opkomstpercentage rond de 35% als ik het me goed herinner. Bij de gemeenteraadsverkiezingen was het 53%, maar bij de TK-verkiezingen in 2006 lag het opkomstpercentage met 80% een stuk hoger. Heeft iemand een idee wat het effect is van het opkomstpercentage voor de uitkomst van de TK-verkiezingen?
Hogere opkomsten betekenen vaak dat de populistische partijen het beter doen, en de partijen met een trouwe achterban die altijd komt stemmen minder.
Maar er spelen natuurlijk altijd eenmalige factoren mee, en de PVV was er bij de EP eentje van. Ik vind dat dus moeilijk te duiden.
Met Fred Teeven en zijn VVD (want momenteel is hij duidelijk de bovenliggende stroming binnen de VVD) op de wip, ligt CDA-VVD-PVV met SGP/TON/CU (in die volgorde van wenselijkheid, naargelang wat nodig is ter aanvulling tot 76 zetels) minstens zozeer voor de hand als een regenboogcoalitie.
Goede analyse.
Een puntje: de PVV stijgt m.i. niet door, maar zit tegen zijn plafond aan, kijk de peilingen er maar op na. Dit komt doordat de VVD weer aan het stijgen is (ten koste van CDA).
Op links is de stijging van Groen Links van recentere aard dan die van D66. Zou weer kunnen verdwijnen natuurlijk, maar is geen uitgemaakte zaak omdat Halsema de laatste tijd zeer goede pers krijgt. Wie weet kan ze de concurrentie aan met Bos?
Het ligt dicht bij elkaar, en eigenlijk is het electoraat verrassend stabiel als je naar de links-rechts verdeling kijkt. (sociaal-)liberaal is weer in opkomst, toch paars-groen?
Traditioneel doet GL het goed in de peilingen, om dan bij verkiezingen tegen te vallen.
Ook traditioneel pakt het CDA op het laatste moment een hoop zwevende stemmen, ook van mensen die bij peilingen zeggen PVV te stemmen. Mede doordat ze denken dat Wilders het toch wel goed doet, en hun proteststem dus niet meer nodig is.
De winst van Wilders kon dus nog wel eens tegenvallen en het CDA wordt gewoon weer de grootste partij.
Het herstel van de PvdA na de EP verkiezingen moet meerdere oorzaken hebben dan alleen de strategische keuze van het CDA, want dan kun je net zo goed GL of SP stemmen. Ik denk, dat veel oud PvdA stemmers op het oude nest terug keren, omdat Bos eindelijk eens zijn rug recht heeft gehouden tegenover de CDA regenten.
Verder denk ik, dat de PVV alleen nog verder groeit bij ernstige fouten van CDA of VVD. In de peilingen zitten ze al tijdenlang rond de 25 zetels en iedereen, die zich bij hen thuis voelt, of die een protest wil laten horen, zit daar al. Het ‘linkse’ (het goedgelovige?) deel van die laatste groep heeft Wilders d.m.v. zijn meer sociale economische uitspraken bij de SP weg gesnoept.
Verder een aardig goede analyse, al denk ik niet, dat de VVD met PvdA, GL en D66 in één regering gaat zitten. Dan raken ze te veel ondergesneeuwd, als ze het geen vechtkabinet willen laten worden (precies wat de PvdA in Balkenende IV is overkomen).
Wat maakt het nou uit wie de grootste partij wordt? Als CDA/VVD/PVV (eventueel aangevuld met klein rechts) geen meerderheid haalt, wordt het dat gewoon niet.
Net zo bij links, zolang de verschuivingen ‘intern’ zijn, verandert er feitelijk niets. Het wordt alleen makkelijker centrumcoalities te vormen met grotere partijen, wat in NL dus ook veelvuldig gebeurt. Alleen overloop tussen bijv. SP en PVV, en VVD en D66 kan voor duidelijke verschuivingen zorgen.
En ik wil nog maar even benadrukken dat als de PVV zeg 30 zetels haalt, dat 80% niet de PVV wil. Cf. Vlaams Blok. Geen zaken gaan omdraaien, “het volk heeft gesproken” en dat soort retoriek.
@ Baron E
Als we die redenering doortrekken, als bijv CDA of PvdA 30 zetels haalt, 80% van de bevolking hen niet wilt.
Ik hoop dat we een duidelijke meerderheid (liefst paars-achtig) krijgen, zodat we niet 10 maanden bezig zijn met het opstellen van een coalitie, want ik ben bang dat dat er eerder aan zit te komen.
@12 Hoeveel van de niet-op-PVV-stemmers vinden de PVV “wel okee”? Dat zal een stuk lager liggen dan vergelijkingen tussen andere partijen onderling, omdat de PVV zoveel standpunten heeft die geen enkele andere partij onderschrijft.
@12: die redenering kun je niet door trekken vanwege de radicale standpunten. Als je de SP had genomen, was die vergelijking wellicht houdbaar, maar met de middenpartijen is het onzin.
@14
Precies, op SP en PVV en CDA zit ik niet te wachten, alle andere partijen in de regering vind ik meer of minder leuk, maar nooit kut genoeg om emigratie te overwegen….
Het komt er voor partijen die een rechts kabinet wensen dus eigenlijk op neer dat partijen als de SP, GL en in mindere mate D66 dus wat meer bewierookt dienen te worden om de de facto linkse stemmer uit de buurt van de PvdA te houden (en daarmee te voorkomen dat die partij groter wordt dan het CDA).
Ik heb zo het idee dat Femke nog verder over d’r paard getild gaat worden dan nu al het geval is. En Bagdad Bos de komende maanden veel aanvallen op zijn persoon te verduren krijgt.
Nogmaals @16, wat gaat er dan precies gebeuren als de PvdA groter wordt dan CDA? Er moet eerst maar eens een werkbare meerderheidscoalitie gevonden worden.
@18 (Redactie: die is verwijderd wegens onvoldoende niveau, volledig in hoofdletters getypt.)
Dan moet de NL regering zich eindelijk eens in gaan zetten voor een EU-paspoort of een dubbele nationaliteit voor EU-onderdanen. Ik woon en werk al 25 jaar in NL, heb hier mijn gezin etc. en mag niet stemmen voor de Tweede Kamer (wel gemeenteraad)omdat als ik ga naturaliseren tot Nederlander ik mijn oorspronkelijk paspoort moet inleveren.
Belachelijk!!!
En dat terwijl half Marokko hier mag stemmen. Ik ben niet voor Wilders maar in dat opzicht heeft hij gewoon gelijk: Nederland gedraagt zich als een provincie van Marokko en voert een bedroevend immigratiebeleid, zeer oneerlijk naar mensen toe uit de EU die hier al heel lang wonen, volledig geintegreerd zijn en niet de hand op houden. En dan vraag je je nog af hoezo iemand als Wilders hier zo veel stemmen krijgt. Zo….dat lucht op (maar stemmen op 9 juni mag helaas niet voor mij). Succes allen bij je keuze.
“Nederland gedraagt zich als een provincie van Marokko”
In welk Nederland leef jij?
@18: Dan moet de NL regering zich eindelijk eens in gaan zetten voor een EU-paspoort of een dubbele nationaliteit voor EU-onderdanen.
Als je dat wil, moet je echt niet bij de PVV zijn.
@20
Nee de PVV zou niet mijn partij zijn, dat zei ik al.
@19
Leef jij uberhaupt wel in Nederland? Klinkt niet zo, anders had je die vraag niet gesteld.
PS: Ik zie net dat de reactie waar ik op reageerde is verwijderd…..mijn antwoord daarop valt daarom buiten context, sorry.
@21: Er is geen reactie verwijderd in dit topic.
Verder is jouw zin zo’n schromelijke overdrijving van de werkelijkheid als je het over Nederland hebt.
Ja, ik leef in Nederland, maar – ik denk gelukkig – in een ander Nederland dan jij.
@22
Lezen Joost….is ook een kunst (voor sommigen).
Kijk bij mijn eerste reactie (die staat nu als nr.18 vermeld).
De redactie heeft daar vermeld dat ze een ander post (hetgeen eerst op nr. 18 stond en waar ik oorspronkelijk op reageerde)hebben verwijderd. Mijn antwoord valt daarom buiten context, ook de zin die jij zo bekritiseerd en als overdreven neerzet. Maar ja, je weet ook niet waar ik op reageerde, dus het zij je vergeven ;-).
Ah, ok. Men vertelt mij ook nooit eens iets.
offtopic:
@Agneta
Die regels van dubbele nationaliteit zijn heel helder hoor!
Marokkanen hebben géén mogelijkheid afstand te doen van hun nationaliteit. Er zijn genoeg Marokkanen die dat wel willen echter het kán gewoon niet!
Turken daarentegen kunnen dat wel en die moeten dan ook afstand doen van hun Turkse nationaliteit willen zij Nederlander worden. Dit is echter sinds 2004 (of zoiets) dus diegenen die voor die datum Nederlander zijn geworden hoeven hun oude nationaliteit niet op te geven.
Dit geldt dus voor álle nationaliteiten.
Dat u op 9 juni niet gaat stemmen is omdat u geen Nederlandse nationaliteit heeft. Als u hier 25 jaar woont kunt u Nederlandse nationaliteit aanvragen en die zou ook krijgen echter dan dient u in ieder geval afstand te doen van u oude nationaliteit áls dit mogelijk is! Uit uw verhaal begrijp ik dat dit mogelijk is dus u kiest ervoor om niet Nederlander te worden omdat u uw nationaliteit niet wilt opgeven!
Dit is helaas echt uw eigen keuze!
Welke partij haat je het meest, PVV of PvdA?
Haten is een groot woord. Maar ik ben me we wel bewust dat de PvdA, net als vroeger de NSDAP van Hitler, gewoon leden heeft. Leden ja.
Daarnaast is de overeenkomst met betrekking tot het idealistische gedachtegoed dat de staat alle problemen oplost niet weg te denken.
De analogie met het gezamenlijke idee dat het kapitalisme en de (joodse) bankiers de schuld hebben aan de huidige crisis is ook lastig onder het tapijt te vegen.
Maar goed, ik wil hiermee natuurlijk niet de suggestie wekken dat Wouter Bos en Adolf Hitler dezelfde ideeën hebben. Ik zou wel gek zijn.
@25: Marokkanen hebben géén mogelijkheid afstand te doen van hun nationaliteit.
Dat is een zorgvuldig in stand gehouden mythe.
@26: Dankzij deze reactie van jou zijn de verboden vergelijkingen van PVV / Wilders met bepaalde periodes in de geschiedenis weer aanvaardbaarder geworden. Ik had alleen nooit gedacht, dat jij daar een lans voor zou willen breken.