Het is op dit moment goed mis in Kenia. Hoewel de rust in de hoofdstad wedergekeerd lijkt te zijn vreest men in de rest van het land nog steeds voor een burgeroorlog, en mogelijk zelfs etnische zuiveringen. Kenia werd echter lange tijd juist gezien als het voorbeeld voor de regio. Het meest stabiele land in Afrika, met een opkomende economie en sterk groeiende middenklasse. Het geweld kwam dan ook als een verrassing voor de Westerse wereld. Maar was dit wel zo’n plotselinge omslag die niemand had kunnen zien aankomen?
Voordat de onrust in Kenia begon las ik een theorie die door de recente gebeurtenissen in Kenia kracht wordt bijgezet. Waar wij westerlingen denken dat democratie overal ter wereld op dezelfde manier wordt ervaren is dit waarschijnlijk juist regiogebonden. Zo zou men in Afrika het democratische proces fundamenteel anders ervaren, veel meer langs de traditionele stam-lijnen. Een politicus komt vooral op voor de welvaart en rechten van zijn stam.
De stam, het eigenbelang en de belastingen
Nu lijkt dat nog niet zo wereldschokkend, immers elke politieke partij komt op voor haar eigen kiezers. In Afrika lijkt dit echter vaak verder te gaan. Een politicus bestuurt niet zozeer het land voor het volk, maar men zet zich blijkbaar enkel in voor de eigen stam. Zo denkt men anders over belastinggeld. Een Afrikaanse politicus ziet belastinggeld niet zozeer als de collectieve opbrengsten van het volk, voor het volk. Nee, hij ziet dit als geld dat het volk aan hem persoonlijk geeft om te gebruiken voor persoonlijke doeleinden. Belastinggeld is niet meer van het volk, maar van de individuele politicus, om mee te doen wat hij wil, iets dat vaak tot exorbitante zelfverrijking leidt, maar ook tot het aanwenden van alle gelden enkel en alleen voor de eigen stam.
Wat wij hier ook denken van onze politici en ons belastingstelsel, zij zien het belastinggeld niet als hun eigen geld. Het idee dat een Friese minister president het belastinggeld van heel het land enkel gebruikt voor Friesland is hier nagenoeg ondenkbaar. Men heeft in Nederland wel een politieke agenda, maar belastinggeld blijft “eigendom” van het volk. Hoezeer wij ook graag klagen over dienstreisjes en de salarissen van ministers, er is een fundamenteel verschil hoe men tegen de belastinginkomsten aankijkt. Zelfverrijking zal hier toch in ieder geval gepaard gaan met het besef dat wat men doet niet juist is.
Vaak als vanuit het westen een democratisch gekozen leider gesteund wordt, blijkt deze leider uiteindelijk simpelweg een nieuwe “dictator”. Waar hij de voorgaande leider omverwerpt die enkel zijn eigen stam voortrok en de meerderheid van het land uitbuit, draait de nieuwe leider de situatie simpelweg om in het voordeel van zijn eigen stam.
Kenia
Met deze theorie in het achterhoofd is de onrust in Kenia eigenlijk helemaal niet zo onverwacht. De grote economische groei waar het Westen zich blind op staart blijkt enkel plaats te hebben gevonden in de gebieden van de stam van de huidige president Mwai Kibaki. De stabiliteit bracht blijkbaar voornamelijk vooruitgang voor de Kikuyu. Dit is ook waar de middenklasse zich heeft ontwikkeld. De overige stammen zoals de Luo van oppositieleider Raila Odinga zijn genegeerd. Hun belastinggelden zijn aangewend voor de ontwikkeling van de Kikuyu. Het trieste van deze theorie is echter dat mocht de oppositie erin slagen de zittende president te onttronen ze de situatie enkel maar weer zullen omdraaien ten voordelen van de eigen stam (Luo), en ten nadele van de andere stam (Kikuyu). Waarna het gehele proces zich jaren later weer kan herhalen de andere kant op.
Reacties (3)
De campagne van Odinga was naar verluid erg breed: een president voor alle Kenianen. De Volkskrant betoogt vandaag dat zijn kandidatuur wezenlijk anders was dan die van andere kandidaten. Daarom ook heeft hij nogal wat Kikuyu stemmen mee kunnen krijgen, waardoor hij een bedreiging werd voor Kibaki.
Het stam-denken zit diep geworteld in de Keniaanse cultuur, inderdaad. Wat mij altijd heeft verbijsterd is de discriminatie onderling: blekere zwarten waren per defenitie beter dan zwartere zwarten. Een echte zwarte is dom, een lichtgetinte slim.
Kikuyu’s (Kibaki) zijn licht. Luo’s (Odinga) diep-zwart.
@1, Als ik de media begrijp lijkt helaas het er toch op dat Odinga weer vervallen is tot stam politiek, omdat zijn stam nu de andere stam ook echt fysiek aanvalt.
Dat de verschillende kleuren zwart elkaar discrimineren was voor mij een tijdje terug ook wel een vreemde gewaarwording. Alleen dan vanuit een ander land. Zo heb ik begrepen dat in Suriname hoe blanker al zwarte je bent hoe minder je er juist bij hoort.
Ik weet alleen maar dat op 7 december een collega van mij naar Kenia vertrok om daar een nieuw leven te beginnen. We hebben hem hartelijk uitgezwaaid. Ik hoop dat alles goed met hem is.