ANALYSE - Een draadje over Twitter. Over vrijheid, meningsuiting en waarom presidenten geen Twitteraccount moeten hebben. Over monopolies en het sociale mechanisme dat Twitter macht geeft. Over de vraag of Twitter eigenlijk wel een bedrijf is.
Al drie weken rust. Waar sommige volgers al tijden naar snakten gebeurt op 9 januari. Twitter zet Trump uit en beëindigt zo informeel z’n presidentschap. Vragen volgen: is dit een goed idee? Wordt hier de vrijheid van meningsuiting overboord gegooid? Is dit een monopolistisch probleem? Enig ongeloof. Veel reacties van mensen die wel zien wat er gebeurt, maar niet begrijpen wat ze zien. In gradaties van onbegrip. Een driedelige poging om de situatie te verhelderen, waarbij ook duidelijk wordt waarom @Joe Biden op zwart moet.
Vrijheid van staatsbemoeienis
Don junior, wiens belezenheid we natuurlijk niet in twijfel trekken, weet wel waar hij het zoeken moet als z’n vader van Twitter wordt verbannen.
We are living Orwell’s 1984. Free-speech no longer exists in America. It died with big tech and what’s left is only there for a chosen few.
This is absolute insanity! https://t.co/s2z8ymFsLX
— Donald Trump Jr. (@DonaldJTrumpJr) January 9, 2021
Maar was vader Trump de dag na z’n verbanning even door de westvleugel naar de Press Briefing Room gelopen, dan had de hele wereldpers hem daar opgewacht. In alle vrijheid hadden zijn woorden een breed gehoor bereikt. Via traditionele media, maar ook via Twitter en Facebook. Die verbanning heeft Trump geenszins zijn vrijheid om te spreken ontnomen.
Bovendien staat de vrijheid van meningsuiting in de grondwet om het individu te beschermen tegen de macht van de staat. Het individu moet zich kunnen uitspreken tegen de staat, maar op de dag van zijn verbanning is president Trump niet zo’n individu, maar het hoofd van de staat. En het staatshoofd heeft ook zonder grondwettelijk recht, de vrijheid om zijn mening te uiten. Aangezien de enige macht die hem die vrijheid echt zou kunnen ontnemen, de macht is die (grotendeels) bij hem zelf ligt. En Trump is er nooit de man naar geweest zichzelf het woord te ontnemen.
Wat Jack Dorsey deed, kan alleen in een democratie
De ingreep van Twitter CEO Jack Dorsey om Trump van Twitter te verbannen was een heel ingetogen vertoning van macht. Hij houdt hem namelijk aan de voorwaarden voor gebruik. Dat heeft iets democratisch. Want dat betekent dat voor de tweets van Trump eindelijk geldt wat ook voor de tweets van al die andere miljoenen gebruikers geldt. Over de schreef gaan heeft consequenties. Aan de ongenaakbare positie die hij eerder had, waarin hem veel meer werd toegestaan dan anderen, heeft Dorsey dus een eind gemaakt.
Maar er zijn mensen die daar anders naar kijken. Zoals voormalig VN ambassadeur van Trump, Nikki Haley:
Silencing people, not to mention the President of the US, is what happens in China not our country. #Unbelievable
— Nikki Haley (@NikkiHaley) January 8, 2021
Een begrijpelijke reactie, waar niet zo veel begrip uit spreekt. In China snoert de president het volk de mond. In de V.S. snoert iemand uit het volk, Twitter CEO Jack Dorsey, de president de mond. Het is ongekend dat hij de macht heeft dat te doen, daarover later meer. Maar dat hij zoiets kan doen, zonder bijvoorbeeld in een strafkamp te verdwijnen, kan alleen in een democratie. Daar zal Jack Ma het mee eens zijn.
Tegen concentraties van macht
Milton Friedman, de liberaal die het liberalisme hielp ontsporen, heeft ook verstandige dingen gezegd. In Capitalism and Freedom (p.15) schetst hij hoe we de machtsgreep van Dorsey kunnen zien. The fundamental threat to freedom is power to coerce, be it in the hands of a monarch, a dictator, an oligarchy, or a momentary majority. The preservation of freedom requires the elimination of such concentration of power to the fullest possible extent and the dispersal and distribution of whatever power cannot be eliminated – a system of checks and balances. By removing the organization of economic activity from the control of political authority, the market eliminates this source of coercive power. It enables economic strength to be a check to political power rather than a reinforcement.
In het kort, vrijheid kan alleen blijven bestaan, wanneer politieke macht zoveel mogelijk beperkt en gespreid wordt. Wanneer de markt niet onder de autoriteit van de staat valt, kunnen economische krachten tegenwicht bieden aan de politieke macht, in plaats van haar te versterken. In de afgelopen jaren fungeerden Facebook en Twitter als het verlengstuk van de macht van president Trump en versterkte die. Maar na de gebeurtenissen in het Capitool bleek dat deze markt wel degelijk een economische tegenkracht kan vormen.
President Biden van twitter af
Met in gedachte het democratische principe dat je macht niet wilt concentreren, maar juist wil spreiden moeten we het opschorten van Trumps twitteraccount bekijken. Dat is in die zin volkomen legitiem en zou ook voor andere staatshoofden moeten gelden. Ook zonder twitter weten zij de camera’s op zich gericht, simpelweg omdat ze aan de macht zijn.
En als de motieven van Twitter democratisch zijn betekent dat ook dat ze nooit het verlengstuk van de macht moet willen zijn. Dat ze zich committeert aan het ruimte geven aan politiek tegengeluid. De consequentie daarvan is dat @joebiden en het officiële presidentiële account @potus op zwart moeten. @realdonaldtrump zou dan onder dezelfde voorwaarden als andere gebruikers zijn tegengeluid weer mogen laten horen.
| deel 2 – Twitter en het HEMA rookworstmonopolie |
| deel 3 – Twitter. Wat is het? |
Reacties (22)
Keep on dreaming
Ik zeg niet dat de motieven democratisch zijn. Wat ik overigens wel zou zeggen is dat de motieven ook niet economisch zijn. Het verbannen van Trump kost Twitter volgers die naar Parler, of Gab overstappen.
De Amerikaanse maatschappij is volledig gepolariseerd. De media lopen daarbij voorop. In die context moet je volgens mij de stap van Twitter zien. Het bedrijf kiest partij vanuit een inschatting van het risico. Het probleem is dat zo’n monopolistisch bedrijf de openbare meningsvorming domineert. Het zou zich moeten omvormen tot een vereniging van gebruikers. En we hebben meer van dit soort bedrijven nodig. De overheid moet er buiten blijven. Maar nu ben ik zelf aan het dromen, vrees ik.
Vind je dat? Ik bedoel, veel mensen gebruiken Twitter om hun mening te ventileren en het format van die mening staat vast – 280 tekens en wat je er zoal bij kan plaatsen. Maar ze doen toch niets met de vorming van die mening?
Als je vind dat zo’n bedrijf zich moet omvormen tot een vereniging van gebruikers, waar ik sympathiek tegenover sta, wie anders dan de overheid gaat dat dan afdwingen?
Angela Merkel wil dat uiteindelijk de overheid beslissen mag over het opschorten van een Twitter-account.
En, gelet op de invloed van Twitter (en Google, en Paypal, en Facebook natuurlijk) lijkt mij dat een betere waarborg voor de democratie.
Overigens IS de overheid in China nog altijd machtiger dan welk bedrijf ook (binnen China).
Dus tegen een dictatoriale overheid bieden deze bedrijven geen weerstand.
Dat is natuurlijk een mooi voornemen van Merkel, maar hoe wil ze dat doen? Gaat ze ingrijpen in de gebruikersvoorwaarden van een bedrijf? En stel dat een Duitse rechter had bepaald dat het account van Trump opgeschort had moeten worden, had ze die ‘censuur’ dan verdedigd?
Dat Twitter tegen China geen weerstand biedt is duidelijk, dat beweer ik ook niet. Het is juist kenmerkend voor een democratie dat een bedrijf de vrijheid heeft zich niets aan te trekken van de politiek.
De grote platformen zijn inmiddels bijna nutsvoorzieningen geworden. Niet gek als we er zo naar kijken. Dat is ook democratie.
Moeten we uit naam van de democratie accepteren dat ons online leven een dictatuur is?
Hoe is ons online leven een dictatuur? Omdat Dorsey mensen aan de gebruikersvoorwaarden houdt?
Wat het eerste betreft heb je een punt, kom ik ook nog op 2/3 en 3/3/.
Het gaat weliswaar niet over Twitter of Facebook, maar toen rapper Lange Frans’ zijn video’s verwijderd werden van youtube, klaagde hij dat dat censuur was. Mensen (in ieder geval die Frans Lange) zien die commerciele bedrijven kennelijk wel als onderdeel van de vrije Pers/Media.
Stel een krant plaatst een ingezonden brief niet (omdat hij bijvoorbeeld scheldwoorden, laster, pertinente onzin, en/of een beschamende hoeveelheid taalfouten bevat), is dat dan ook censuur? Dat is namelijk precies hetzelfde.
Heb je je wel eens afgevraagd in welke omstandigheden Facebook en Twitter, met hun enorme macht, zijn ontstaan? In “the land of the free”, waar de vrije markt bijna religie is en de overheid al sinds de jaren ’80 alsmaar minder invloed heeft. In een volledig vrije markt ontstaan monopolies en dat zouden ook informatie-monopolies kunnen worden. De ideale situatie lijkt mij dan ook niet alsmaar minder overheid en alsmaar meer markt, maar een goede balans tussen die twee. Zodat de overheid sterk genoeg blijft om iets te doen tegen eventuele uitwassen van de marktwerking.
Dit is wel heel erg naïef. Alsof politici, als ze zelf niet meer op Twitter zitten, niet meer in staat zouden zijn om hun boodschap via dat medium te verspreiden. Ik heb liever dat ik weet dat een boodschap van Biden komt, dan dat hij die boodschap via allerlei omwegen op social media moet zien te krijgen.
Het verbannen van Trump had dan ook niks met de persoon Trump te maken. Het ging om het systematisch verspreiden van aantoonbare leugen die de democratie ondermijnden en geweld aanwakkerden.
Afgezien daarvan wordt het door zo ongeveer iedereen belangrijk gevonden dat politici, ook als ze aan de macht zijn, goed communiceren en transparant zijn. Waarom zou je ze de middelen daarvoor ontnemen, zolang daar geen heel dringende reden voor is?
Dus de inhoud doet er niet toe, het gaat alleen om de persoon? Gewoon lekker zijn gang laten gaan, ook al blijft hij leugens verspreiden, haat zaaien en oproepen tot geweld?
Volgens mij is bovenstaande geen pleidooi voor de markt. Ik laat alleen zien dat in een democratie de markt wel een vorm van tegenwicht kan bieden, die niet bestaat in een dictatuur. Dat is overigens geen pleidooi voor een marktdictatuur o.i.d.
Het woord informatiemonopolie lijkt mij wat lichtzinnig gebruikt. We leven eerder in een tijd van teveel dan van te weinig informatie. Natuurlijk is het van belang hoe die informatie ons bereikt. Maar vergeleken met 20 jaar geleden zijn er alleen maar meer kanalen bijgekomen. De kranten en televisie bestaat ook nog steeds…
Verder zit ik absoluut niet te wachten op informatie van president Biden, of onze premier, via Twitter. In die 280 tekens kan je geen serieuze boodschappen kwijt en ik verwacht van onze politici serieuze boodschappen. Verder vind ik dat politici zich moeten verantwoorden en Twitter was voor Trump een medium waarin hij heel gemakkelijk boodschappen kon verzenden, zonder ooit een vraag te hoeven beantwoorden. Een president moet de pers te woord staan en antwoord geven op kritische vragen. En als dat iets van belang oplevert komt het vanzelf weer op Twitter terecht. Prima. Daar hoeft hij geen omweg voor te bewandelen.
Wat betreft Trump. Ik stel dat hij onder dezelfde voorwaarden als jij en ik zou moeten kunnen terugkeren. Dat wil zeggen dat hij er ook gewoon weer afgegooid kan worden als dat nodig is. Maar onder dezelfde voorwaarden als ieder ander.
Het gaat er helemaal niet om waar jij of ik op zitten te wachten. Ik zag geen enkele reden waarom Twitter Biden in de ban zou moeten slaan en die zie ik nog steeds niet. Je gaat helemaal niet in op mijn argumenten waarom ik zo’n ban een slecht idee vind.
Eerlijk gezegd zie ik niet zo expliciet staan welke argumenten je tegen zo’n ban aandraagt, behalve dat je geen reden ziet om hem in te voeren. En verder is mij niet helemaal duidelijk op basis waarvan je suggereert dat het mij om de persoon te doen is.
Wat ik zeg is dat het goed zou zijn president Biden, of welke president dan ook, niet toe te laten tot Twitter. Niet omdat ze als persoon iets verkeerds hebben gezegd, maar omdat ze als president niet moeten worden gezien als persoon, maar als het hoofd van de uitvoerende macht. En die macht hoeft niet versterkt te worden door een bedrijf als Twitter waar iedereen z’n eigen zeepkist kan organiseren, door volgers te trekken.
Het idee van het scheiden der machten is het voorkomen van te grote machtsconcentratie bij één persoon. En dat risico is het grootst bij de president, die ik dan maar even de eerste macht noem. De media worden wel de vierde macht genoemd. Mijn opvatting is dus dat die vierde macht niet die eerste macht moet versterken. De vierde macht, de media en de pers, moeten er dus voor zorgen dat die eerste macht kritisch gevolgd wordt en zich voor zijn daden moet verantwoorden. Dat doe je niet door zijn boodschap zonder filter aan 80+ miljoen mensen door te geven, zoals bijna 4 jaar bij president Trump het geval was.
Dan herhaal ik ze gewoon nog een keer:
Wat dat laatste betreft: ik zeg niet dat Twitter het perfecte platform is voor een politicus. Maar ik zie ook geen reden om ze dat platform te ontnemen, als we nu juist openheid en transparantie verwachten van politici.
Dat lijkt me een ontzettende drogreden. De macht van de Amerikaanse president zit ‘m nu net niet in een informatiemonopolie, of iets dergelijks. Behalve dan dat hij zendtijd op kan eisen bij de grote tv-zenders, als hij dat nodig vindt. Je maakt de president niet minder machtig door ‘m toegang tot Twitter te ontzeggen. Behalve misschien als die president een demagoog is die het enkel en alleen van zijn retoriek moet hebben.
Dus als je een filmpje ziet waarop Biden vragen van journalisten beantwoord, op CNN, of MSNBC, of datzelfde filmpje wordt via Twitter verspreid, dan weet jij niet zeker dat die boodschap, die hij daar zelf staat te geven, van Biden komt?
Was het niet een Nederlandse hacker die in Trumps Twitteraccount was binnengekomen. Ik heb Trump nooit zelf zien twitteren, dus eigenlijk heb ik dan geen enkele zekerheid dat hij die tweets verzonden heeft. M.a.w. de persconferenties die vroegere presidenten altijd gaven en Trump eigenlijk nooit meer, lijken mij veel betrouwbaarder bronnen van informatie. En kritische vragen van journalisten helpen daar natuurlijk ook bij.
Wat daar precies een drogreden aan is wordt niet duidelijk. Maar dat de scheiding der machten te grote machtsconcentraties op één plek poogt te voorkomen lijkt me niet meer dan de geschiedenis van onze politieke instituties.
Verder lijkt het me ontzettend naïef om te onderschatten hoeveel macht Trump in de afgelopen vier jaar met zijn tweets heeft uitgeoefend. Wat ze in de V.S. de ‘newscycle’ noemen werd continu door hem bepaald. Elke tweet was weer aanleiding voor nieuws. Journalisten waren continu bezig met de boodschappen van de president. Dat is een ontzettend machtig middel en ondermijnd ook de journalistiek.
Red Herring. Ik had het helemaal niet over filmpjes die door anderen worden gepost en waar Biden zelf geen controle over heeft.
Zucht.
Dat heb ik je uitgelegd. Een president in de VS heeft niet veel macht over media, ook niet over social media, en dus ook niet over de informatie die mensen krijgen.
Omdat hij, zoals ik al zei, een demagoog is. En hij Twitter koos als platform voor zijn demagogie. Nu hij geen president is zou hij met zijn tweets nog steeds een hele hoop aandacht en invloed hebben. Zoals die tweets ook al veel aandacht kregen en invloed hadden toen hij nog niet als president was gekozen.
‘Hij houdt hem namelijk aan de voorwaarden voor gebruik. Dat heeft iets democratisch.’
Stopped reading right there. Dat heeft iets _consequents_. Ik snap dat mensen het moeilijk vinden om eigenschappen die zij zelf als positief of negatief ervaren, op een berg te gooien in hun semantisch brein, maar dit gaat qua totale verwarring wel heel erg ver.
Inderdaad ook iets ‘consequents’. Ik vervolg met
Maar het is wel ook iets voor een democratie om mensen gelijk te behandelen. Mensen die gelijk zijn voor de wet, of in dit geval, gelijk voor de gebruikersvoorwaarden…
Het jaar is nog jong, maar
vind ik nu al kandidaat voor de beste kop van het jaar.
Het valt me op dat het in discussies over social media alleen nog maar lijkt te gaan over het al dan niet weren van lieden die haat zaaien, of die de democratie willen slopen. De andere kant van de medaille lijkt helemaal uit beeld te zijn verdwenen: de enorme invloed die je er kunt krijgen door er een zak geld tegenaan te gooien. Waardoor je onwelgevallige informatie kunt laten verzuipen in een stortvloed van desinformatie. Een strategie die zelfs al ouder is dan social media en die in meer traditionele media al werd toegepast door een klein clubje superrijken, zoals de Murdochs, de Mercers en de Kochs. Maar waarvoor er nu nog een hele hoop extra mogelijkheden zijn, publiekelijk via betaalde content en in het geniep via bijvoorbeeld beroepstrollen of het kopen van likes en retweets.
Dat Poetin op die manier invloed uitoefent wordt heel misschien nog wel eens genoemd, maar over de figuren die op die manier van binnenuit een hele hoop invloed uitoefenen hoor je amper nog iets. Dat vinden ze vast niet erg. Wat die lui betreft gaat het nog jaren alleen maar over de vraag of social media de rode loper uit moeten rollen voor fascisten.
“Bovendien staat de vrijheid van meningsuiting in de grondwet om het individu te beschermen tegen de macht van de staat. Het individu moet zich kunnen uitspreken tegen de staat..”.
In die context had ik de vrijheid van meningsuiting nog niet bekeken.
In het geval van Trump die als staatshoofd structureel aantoonbare desinformatie de ether inslingert, wordt door een private organisatie op zwart gezet. Dat is best wel bijzonder.
Dat Trump later als burger hetzelfde via twitter verkondigt, moet dan wel weer kunnen.
En een volgende president mag prima social media inzetten, mits dit niet structureel aantoonbare desinformatie betreft.