Geluk (slot): de staat als (on)geluksmachine de maat genomen

Maandag 20 maart was het de ‘Internationale Dag van het Geluk.’ Ter gelegenheid daarvan werd onder auspiciën van de Verenigde Naties het World Happiness Report 2017 uitgebracht. Naar aanleiding hiervan brengt Sargasso een aantal artikelen over geluk, meten van geluk en de conclusies die we daaruit kunnen trekken. In deel 1 van deze serie stond het World Happiness Report 2017 (WHR) centraal. In deel 2 kwam ‘geluksprofessor’ Ruut Veenhoven met zijn World Database of Happiness (WDH) aan bod. Deel 3 ging over de problematische verhouding tussen geluk van de individuele burger en de planeet als geheel, zoals weergegeven in de Happy Planet Index (HPI). Kwaliteit van leven Ik begon het eerste artikel met De overheid is geen geluksmachine volgens Mark Rutte. In zijn optiek is ons land al een 'fantastisch, en gaaf land.' Hij zegt nog net niet dat Nederland af is, maar vindt het bevorderen van geluk geen overheidstaak. Tegelijk kun je constateren dat beleid wel degelijk van invloed is op geluk; het gaat immers om 'kwaliteit van leven?' Wat houdt die kwaliteit van leven in en wat draagt daaraan bij? Levensverwachting, een vast inkomen boven de armoedegrens, autonomie en vrijwaring van willekeur spelen een belangrijke rol. Dat kan door goede en toegankelijke gezondheidszorg, sociale wetgeving, democratie, gelijkheid voor de wet en bestrijding van corruptie. Tel daar onderwijs bij op en we hebben al de nodige basisingrediënten. Hebben we daarmee een geluksmachine of gewoon een fatsoenlijke samenleving? Een ‘fantastisch en gaaf land’? Zonder het meteen een ‘fantastisch en gaaf land’ te hoeven vinden, lijkt op het eerste gezicht dat Nederland de zaken aardig voor elkaar heeft. Maar de sloophamer ligt altijd op de loer. Denk maar even aan het kabinet Rutte-1. Het neoliberale marktdenken lijkt enigszins op zijn retour als het leidende economische beginsel, maar het mantra van een kleine overheid (waarbij niemand weet hoe klein ‘klein’ moet zijn) als remedie voor alle kwalen klinkt nog volop.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Geluk (2): de ‘geluksprofessor’ en zijn database

, door

ACHTERGROND - Maandag 20 maart was het de ‘Internationale Dag van het Geluk.’ Ter gelegenheid daarvan werd onder auspiciën van de Verenigde Naties het World Happiness Report 2017 uitgebracht. Naar aanleiding hiervan brengt Sargasso een aantal artikelen over geluk, hoe onderzoekers dat trachten te meten en de conclusies die we daaruit kunnen trekken.
In deel 2 professor Ruut Veenhoven en zijn World Database of Happiness.

Vorige week verscheen het World Happiness Report 2017 (WHR); de vierde of vijfde editie (al naar gelang je de uitgave van 2016 – een update – als volwaardige editie wilt bestempelen). Het WHR gaat uit van het bruto nationaal geluk, dat werd geïntroduceerd door koning Jigme Singye Wangchuk van het Himalayastaatje Bhutan.
In deel 1 heb ik dit beschreven.

Al ruim voor de eerste editie van het WHR in 2012 deed ‘geluksprofessor’ Ruut Veenhoven van de Erasmus Universiteit onderzoek naar geluk. Het zou zijn levenswerk worden. Sinds 1985 is hij directeur van de World Database of Happiness. De resultaten zijn hier te vinden.

(On)geluk gedefinieerd en gemeten

Het woord ‘geluk’ kun je volgens Veenhoven in verschillende betekenissen gebruiken. De meest ruime betekenis noemt hij ‘kwaliteit van leven’ en een meer beperkte betekenis ‘levensvoldoening.’ Zelf geeft hij de voorkeur aan de laatste betekenis. Het gaat dus uitdrukkelijk niet om het voorbijgaande gevoel van blijheid of geluksmomenten die komen en gaan.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Geluk (1): de koning en het bruto nationaal geluk

, door

ACHTERGROND - Maandag 20 maart was het de ‘Internationale Dag van het Geluk.’ Ter gelegenheid daarvan werd onder auspiciën van de Verenigde Naties het World Happiness Report 2017 uitgebracht. Naar aanleiding hiervan brengt Sargasso een aantal artikelen over geluk, de manieren waarop onderzoekers dat trachten te meten en de conclusies die we daaruit kunnen trekken.

De overheid is geen geluksmachine volgens Mark Rutte. In zijn optiek is ons land al een ‘fantastisch, en gaaf land’. Hij zegt nog net niet dat Nederland af is, maar vindt het bevorderen van geluk geen overheidstaak. Tegelijk kun je constateren dat beleid wel degelijk van invloed is op geluk; het gaat immers om ‘kwaliteit van leven’? En omgekeerd: misschien zijn gelukkige mensen ook tevreden mensen die gezonder en levenslustiger zijn? Dat kan dan weer (om iets te noemen) schelen in zorgkosten en arbeidsverzuim.

Economie en/of ‘het goede leven’?

Maar met geluk kunnen economen meestal niet zoveel. Het speelt een marginale rol in politieke discussies. Met een paar procent economische groei kunnen Rutte en Dijsselbloem thuiskomen; dat is meet-, schaal- en incasseerbaar. Maar hoe verkoop je een paar procent groei van geluk?

Als je vindt dat de politiek vooral in dienst staat van de economie en het bedrijfsleven dan is geluk inderdaad iets wat je maar lekker in je vrije tijd moet doen. Ben je van mening dat politiek ook draait om wat de Arjo Klamer in zijn boek ‘In Hemelsnaam‘ ‘het goede leven’ noemt, dan liggen de zaken toch anders: