WW: De allerlaatste wondere woensdag

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland. Met bovenstaande zin -of een variatie daarop- begonnen de afgelopen vier jaar de wetenschapsstukjes die ik met veel plezier schreef. Maar aan alles komt een eind en zo ook aan de Wondere Woensdag op GeenCommentaar. Dat dit iets eerder dan de opheffing van het blog zelf gebeurt heeft te maken met de altijd drukke maand september in universiteitenland. En laten we eerlijk zijn, de tijd was wel aangebroken na al die honderden stukjes. Vorige week verscheen dus de laatste normale WW, vandaag een korte terugblik. Het begon allemaal op 25 juli 2007 met een stukje -nog onder mijn pseudoniem pokeythecat- over de (on)mogelijkheid om menselijke energie om te zetten in bruikbare electriciteit. Een idee dat dusdanig bizar was dat het tot dan toe alleen in SF-werk voorkwam. En bladerend door de 16 pagina's met Wondere Woensdagen wordt duidelijk dat de relatie tussen wetenschap en science fiction niet alleen mij, maar veel uitvinders en onderzoekers blijft fascineren. Dit leidde tot (stukjes over) échte Iron Man pakken, vliegende auto's en anti-piraten lasers. In totaal verschenen er 239 stukjes in de WW categorie. De meeste takken van beta- en gamma-wetenschap werden wel een keer behandeld maar sterrenkunde, psychologie, wiskunde en informatica bleken toch favorieten. Heel soms kon ik een stukje schrijven waarin geraakt werd aan alfawetenschappen.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW/GC@Imagine2010: Over gestoorde professors

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de allernieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland. Tevens vindt van 14 tot en met 24 april in de hoofdstad voor alweer de 26e keer het Amsterdam Fantastic Fantastic Film Festival plaats, onder de naam Imagine. Ook dit jaar is GC er weer bij. Vandaag een onwaarschijnlijke crossover-post.

Als deze professor niet geschift is... (Foto: Flickr/practicalowl)

Volgens psychoanalytici en cultuurfilosofen weerspiegelt de inhoud van horror-films en -boeken de werkelijke onderhuidse angsten van een maatschappij. Dit effect is misschien wel het allerduidelijkst terug te zien in het horror-film-stereotype van de gevaarlijke ‘Mad Scientist‘, de Gestoorde Professor.

Het horrorgenre kent vele voorbeelden: van H.G. Wells’ Dr. Moreau die er een eiland vol zelfgemaakte monsters op nahoudt, tot de gestoorde genieën die doden weer tot leven wekken in H.P. Lovecraft’s Re-animator of Mary Shelley’s Dr. Victor Frankenstein. Als er monstrositeiten, wandelende doden, wormgaten naar andere dimensies of moordlustige vliegende apen gecreeerd moeten worden, worden de geschifte onderzoekers weer uit de kast gehaald.

Het veelvuldige gebruik van de Mad Scientist geeft heel duidelijk weer hoe het met onze angst voor het onbekende staat en dan met name voor de geschifte professors die druk bezig zijn de rand van het onbekende verder weg te bikken. Uiteraard is het geruststellende antwoord dat wetenschappers eigenlijk saaie, tamelijk ambitieloze mensen zijn, die er vele jaren over doen voordat ze nieuwe medicijnen kunnen testen of hoge-energie-machines laten draaien in plaats van lukraak lichaamsdelen aan elkaar naaien en elektrocuteren.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: De tien beste experimenten ooit

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Phlogiston bestaat niet (Foto: Flickr/bcmom)

Al sinds de vroegste Oudheid is het Experiment al één van de hoekstenen van de wetenschappelijke methode geweest. Observaties doen, hypotheses opstellen, theorieëen vormen… Allemaal leuk en aardig, maar de wetenschapper is toch pas echt lekker bezig als hij de mouwen opstroopt en eens lekker kan gaan lopen experimenteren. Op dat moment lijkt wetenschap nog het meeste op het ideaalbeeld dat de brave ziel had tijdens zijn jeugd, al spelende met zijn of haar chemie-doos.

(Gedachten)experimenten doen het ook altijd erg goed in de popularisering van de wetenschap en New York Times wetenschapsjournalist George Johnson doet nog een mooie duit in het zakje. Hij fabriceerde een boekwerkje waarin hij de interesse in wetenschappelijke experimenten combineert met de meest Digg-abele constructie die er is: een top tien lijstje. Ook lekker makkelijk voor de luie blogger op koninginnedag. Tussen de tien beste experimenten ooit zitten inderdaad een aantal pareltjes van vroeg wetenschappelijk vernuft.

Zo is daar Galileo Galilei’s experiment waarmee hij aantoonde dat de zwaartekracht voor objecten van verschillende massa’s voor een even grote versnelling zorgt. Johnson wijst er fijntjes op dat de overlevering het hier fout heeft: Galilei wierp helemaal geen kogels van de Toren van Pisa maar maakte een heuse zes meter lange roetsjbaan voor de balletjes. Misschien iets minder spectaculair, de resulterende kennis was gloedjenieuw en (ook voor kinderen vandaag de dag) schokkend.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Technologie 2.0: Johnny Lee’s Wii-hacks

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

wiimote werkt met een laptop (foto cubicgarden/Flickr)

Het Web 2.0 heeft ons al heel wat zegeningen gebracht en ook in Wetenschap en Techniekland plukt men nu de vruchten van de gecreëerde mogelijkheden. Zo worden onder de noemer Science 2.0 ruwe wetenschappelijke data gecommuniceerd via blogs en wikis en voeren academici felle inhoudelijke debatten via chats en social networking sites.

Het Web 2.0 heeft ook zijn uitwerking op de ontwikkeling en verspreiding van nieuwe technologie en haar toepassingen. De interactieve fora geven amateurs een platform om hun nieuwe snufjes te verspreiden en te verbeteren. Rond (geDiggde) goede ideeën verzamelen zich binnen de korste keren hele communities. Een heuse democratisering in de wetenschap en techniek dus. Grote spelers op de technologiemarkt lijken zelfs hun systemen zo te bouwen dat amateurs ermee aan de slag kunnen. Een goed voorbeeld hiervan is de Nintendo Wii en haar meesterhacker Johnny Lee.


Hoewel Johnny Chung Lee zeker geen amateur is, hij is onderzoeker bij Carnegie Mellon, is zijn claim to fame precies het soort ‘renegade science’ dat hoge ogen gooit op het Web 2.0. En dat allemaal door zijn hacks van het beste stukje consumentenhardware van 2007: de Nintendo Wii. De revolutionaire technologie van de Wii zit hem niet in de console zelf, maar in de controller: de Wiimote. Zoals ongetwijfeld al bekend is kunnen met de wiimote bewegingen van de spelers gedetecteerd worden. Hiervoor gebruikt de wiimote onder andere een Infrarood cameraatje dat de positie ten opzichte van de console kan ‘zien’. Hiermee laat Nintendo de spelers de spelletjes besturen. Hackers was het al eerder gelukt om het bluetooth signaal af te tappen voor gebruik buiten de standaard games om. Johnny Lee was de eerste die er de buitengewone mogelijkheden van inzag.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.