Hulspas weet het | Een blunderende redder der beschaving

Iets met ‘… Churchill-doden’. Meer kon ik niet lezen. Het vliegtuigje-met-sleep was alweer een eind doorgevlogen, richting de Utrechtse binnenstad. Dat wordt een rel, dacht ik. De zoveelste rond 4 mei. Een paar uur later staat de man die het vliegtuigje had besteld (‘Herdenk ook de Churchill-doden’) met een spandoek op de Dam: ‘Churchill massamoordenaar’. En hij wordt opgepakt. Wat hem bezielde bleef een raadsel. Afgelopen zaterdag kwam hij echter uitgebreid aan het woord in het Algemeen Dagblad. Dan wordt duidelijk welke doden hij nu precies bedoelt. Het is geen onbekend rijtje. Churchill ‘heeft nooit ingegrepen op de Holocaust’. Hij liet bombardementen uitvoeren ‘toen de oorlog al zowat voorbij was’ en dan was er nog de hongersnood ‘in het toen nog Britse Bengalen’ in 1943. Dáár moeten we het over hebben, vindt de 66-jarige Schiedammer. ‘Ik wilde alleen een debat op gang brengen. Als er niks verandert, doe ik het volgend jaar weer.’

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Associatie EU en Oekraïne

Europa was ‘best wel belangrijk’, tijdens de aanloop naar het referendum over de grondwet van Europa. Maar de kiezer vond dat helemaal niet. Ik zie de onwennige leden van het kabinet nog met folders op het Plein in de weer. Wie gaat nu campagne voeren?

De kiezer, die Den Haag wel een lesje wilde leren, gaf niet thuis. Maar welk lesje? Er kwam geen nieuwe grondwet voor Europa, maar ook geen nieuw referendum. En het verdrag leek veel op de verworpen grondwet. Heeft “Den Haag” iets geleerd?

De associatie met Oekraïne is niet echt een gelukkig thema om de democratie binnen de EU eens even op te toetsen. Gaat het om het democratisch tekort binnen de EU, gaat het om het treiteren van Poetin, gaat het om levenskwaliteit van mensen in Oekraïne? In de aanloop naar het referendum zal iemand zich druk moeten maken over de informatie die de kiezer heeft bij het bepalen van zijn mening. Ook dat is tenslotte democratie.

Europa is gebouwd op de puinhopen van de tweede wereldoorlog. De winnaar van die strijd, Winston Churchill, hield twee redes van historische betekenis: in Fulton, over “een IJzeren Gordijn, dat is neergedaald over Europa”, in Zurich over “de verenigde staten van Europa”.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Orwells recensie van Churchills memoires

Vandaag is het precies vijftig jaar geleden dat Winston Churchill in 1965 overleed.

Bijna zestien jaar daarvoor, in mei 1949, verscheen een recensie van (het tweede deel van) Churchills memoires over de Tweede Wereldoorlog, Their Finest Hour. De auteur was een inmiddels bedlegerige George Orwell, en deze bespreking van Churchills memoires zou het laatste stuk van zijn hand blijken dat ooit gepubliceerd werd. Dit is dus, in zekere zin, de laatste alinea van Orwells carrière:

Foto: copyright ok. Gecheckt 07-11-2022

Recensie | Blood, sweat and tears

RECENSIE - Het nieuwe boek van oud-journalist Harry van Wijnen, over Winston Churchill en Engeland in de Tweede Wereldoorlog, verdient geen plek op het non-fictieschap.

De Tweede Wereldoorlog in het algemeen en Winston Churchill in het bijzonder zijn zowel dankbare als moeilijke onderwerpen om een boek over te schrijven. Aan de ene kant is er zeker geen gebrek aan dramatisch materiaal om een aangrijpend verhaal aan op te hangen; aan de andere kant: over beide onderwerpen is inmiddels een ontelbaar aantal boeken geschreven. Het getuigt dus van een flinke dosis lef dat nog eens dunnetjes over te willen doen.

Harry van Wijnen, de auteur van Blood, sweat and tears, heeft echter al ruimschoots zijn sporen verdiend in het schrijversvak. Zo was hij parlementair redacteur van Het Parool en redacteur bij NRC Handelsblad. Tevens was hij bijzonder hoogleraar perswetenschappen aan de Erasmus Universiteit en schreef hij verschillende boeken over de relatie tussen koningshuis en pers.

Het hier besproken werk is, zo schrijft Van Wijnen, ‘eensdeels een monografie van het staatkundige leiderschap van Winston Churchill in de jaren 1940 en 1941, anderdeels een geschiedenis van de miraculeuze overleving van Engeland onder maandenlange nachtelijke bombardementen en een gelijktijdige dreiging van een Duitse invasie.’

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De mannen die Europa maakten

Richard Coudenhove-KalergiAan de vooravond van de Europese Parlementsverkiezingen is het wellicht aardig eens terug te kijken op de geschiedenis van wat vandaag de dag de Europese Unie heet. Vandaar hier een overzicht van de belangrijkste inspiratoren en voormannen die de Europese gemeenschap schapen.

Op de eerste plaats staat altijd Richard Nicolaus graaf Coudenhove-Kalergi (1894-1972), Oostenrijks diplomaat en oprichter van de Paneuropese Unie slechts enkele jaren na het einde van de Eerste Wereldoorlog. De graaf droomde van een verenigd Europa waarin vrijheid, vrede en welvaart werden gedeeld. Toen zijn beweging in de jaren dertig echter door het Naziregime werd verboden en enkele jaren daarop een tweede oorlog uitbrak leek de Europese eenheid verder weg dan ooit.

Winston ChurchillDe oorlog verbrijzelde echter niet geheel die toekomstvisie. Al in 1946 gaf Sir Winston Churchill (1874-1965) in Zürich een toesprak waarin hij pleitte voor Europese samenwerking. “Als Europa ooit verenigd was in het delen van haar gezamenlijke erfenis zouden er geen grenzen zijn aan het geluk, aan de vooruitgang en de glorie welke haar drie- of vierhonderdmiljoen mensen zouden genieten,” zo sprak hij. Churchill was nauwelijks een overtuigd Europeaan echter zijn verwijzing naar een “Verenigde Staten van Europa” blies het Paneuropese gedachtegoed in een klap nieuw leven in.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.