Witteveen, MH17 en de trias politica

Soms moeten we even meedoen met de golf van herdenkingen, een jaar na de MH17 ramp. Een goede reden is dat Willem Witteveen, met vrouw en dochter aan boord waren. Een bijkomstige reden is ook dat Witteveen en zijn dochter twee dagen voor de fatale vlucht het manuscript van “De wet als kunstwerk” bij de uitgever hadden ingeleverd. MH17 werd neergehaald boven Oekraïne, vermoedelijk een fout van rebellen, het Oekraïnse leger of misschien zelfs behulpzame Russen. Bijna driehonderd onschuldige burgers verloren het leven in de val van 10 km hoogte. Onder hen waren vooraanstaande aids-researchers, op weg naar een congres, en de jurist en politicoloog, PvdA senator Willem Witteveen. Ik waardeerde zijn oudere publicaties en wist dat hij bezig was aan een boek. Het verlies aan levens doet pijn, maar het verlies aan verdienstelijke wetenschappers onderstreept de tragiek van de ultieme streep door menselijke potentie nog extra. Willem Witteveen was redacteur van Socialisme & Democratie. Een aantal herinneringen aan hem vulde het tijdschrift, sommige rustig en inhoudelijk. Opvallend was de woede waarmee zijn promotor, Herman van Gunsteren zijn herinneringen opschreef: geen aanvaarding, maar gekmakende boosheid leek hem te hebben bevangen.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Minister-president Rutte (cc)

Haagse bagger

, door

COLUMN - “Overal zanikt bagger” dichtte ooit Lucebert. De woorden zijn onweerstaanbaar bij het kijken naar Den Haag. Ik heb meer dan de helft van mijn werkzame leven in de Haagse bureaucratie doorgebracht en weet dat er onwaarschijnlijk slimme en getalenteerde mensen rondlopen, in de politiek en in de bureaucratie. Raadsel: waarom produceren ze niet wat meer kwaliteit?

Hopen bagger

De voorbeelden van bagger zijn niet moeilijk te geven; ik noem er enkele.

  • “De woningmarkt trekt aan”, zo kraait minister Blok victorie, gesteund door Pechtold, die trots is op zijn woonakkoord. Maar de bijdrage daarvan is miniem. Het beleid van de ECB om de rente laag te houden en het Amerikaanse herstel, zijn betere verklaringen voor het “succes van het beleid”.
  • De politie voert actie voor meer waardering en begrip. Opstelten deed een perfecte vertolking van Dickerdack: “Sla er op commissaris Bullebas!” Voor het drugsbeleid was dat al niet best, maar de politie-reorganisatie door centralisatie pakt niet goed uit. De verhouding tussen de dienstleiding enerzijds en bonden en medezeggenschap van de politie anderzijds bevindt zich op een dieptepunt.
  • De discussie over de gaswinning leek eindeloos, totdat de rechter riep: “En nu de kraan dicht”. Minister Kamp gehoorzaamt, maar voor de Groningers met schade blijft het touwtrekken met de instanties, die de schade moeten vergoeden voortduren. De Kamer wil de bewijslast omkeren, Kamp vooralsnog niet. Ik zou gek worden van woede, als ik schade had.
  • De decentralisaties in de zorg gingen vlug, te vlug volgens de bazin van de Algemene Rekenkamer, Saskia Stuiveling. Zij stelde een evaluatiemoment voor aan het einde van 2014, maar de regering wees dat af. Inmiddels is het proces met vallen en opstaan gaande. Binnenkort mag Martin van Rijn de chaos bij de SVB weer komen verklaren.
  • En nu dan weer “bed, bad en brood”. Is er over gepraat met de stedelijke bestuurders die het probleem hebben? “Nou neen, dat gaan we met ze uitwerken.” Diverse burgemeesters verklaren al dat ze zich van de Haagse afspraak niets zullen aantrekken. Bas Heijne schrijft in de NRC dat centralisatie troef is in Den Haag. Het probleem is natuurlijk dat allebei waar is: als er bezuinigd kan worden dan graag door gemeenten, anders de macht graag naar Den Haag.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Partij van de Arbeid (cc)

Tragische ironie

, door

ACHTERGROND - Rusland en Poetin streven naar grootheid, zoals vroeger. Poetin speelt zijn rol als moderne tsaar. Hij komt in die rol problemen tegen aan zijn grens. Een groot rijk heeft invloedssferen. Europa is wat onbezonnen geweest en heeft de opstandigheid tegen de corrupte regering in Kiev aangemoedigd. Dat leidde tot een tegenactie: Rusland sponsort een separatistenstrijd in Oost-Oekraïne.

Waarom? Poetin wil geen staat, die onder bescherming van het westen aan zijn grens kan uitgroeien tot een alternatief voorbeeld voor de politieke status quo in Rusland, bijvoorbeeld met betrekking tot de kwaliteit van het openbaar bestuur en democratie. Poetin spreekt over fascisme van de nieuwe regering in Kiev, maar de meeste waarnemers zien dat geheel niet. Poetin heeft een aanzienlijke legermacht aan de grens geconcentreerd, maar aanvallen durft hij niet. De economische sancties beginnen, in oost en west, pijn te doen.

In vlucht MH17 zat PvdA-senator Willem Witteveen. Hij was gewaardeerd vakgenoot van mij en ik scharrel door mijn boekenkast. Ooit kocht ik van hem De denkbeeldige staat, voorstellingen van democratische vernieuwing (AUP, 2000) De raket, die een einde maakte aan zijn leven en dat van bijna driehonderd medereizigers, vernielde ook inzichten en denkbeelden, die nog nuttig hadden kunnen zijn.