Israëls ankerpunt in Europa

Duitsland lijkt nu eindelijk ook bereid om na te denken over sancties tegen Israël. Gisteren bezocht minister van Buitenlandse Zaken Johann Wadepul Jeruzalem, vandaag gaat hij naar Ramallah. Israël moet "onmiddellijk, alomvattend en duurzaam hulp bieden voor de catastrofale situatie in de Gazastrook", zei hij bij zijn vertrek. Meer dan 200 acteurs, muzikanten en mediamensen hebben er deze week bij bondskanselier Friedrich Merz (CDU) op aangedrongen om de wapenleveringen aan Israël te stoppen en verdere sancties op te leggen. Voor coalitiepartij SPD is de erkenning van een Palestijnse staat geen taboe meer. Wadepul herhaalde voor zijn vertrek naar Israël het Duitse standpunt inzake de erkenning van Palestina als zelfstandige staat: dat ziet de Duitse regering pas als het eind van een proces naar langdurige vrede. Maar, voegde hij er aan toe, Duitsland zal unilaterale stappen niet onbeantwoord laten. Daarmee doelde hij kennelijk op een (niet-bindende) resolutie van de Knesseth waarin algehele inlijving van de West-Bank wordt geëist. We hebben duidelijkheid van Israël nodig dat het geen beleid van uitzetting of actieve annexatie voert, zei Wadepul donderdagavond tegen journalisten. Hij waarschuwde het land voor de dreigende internationale isolatie en bood Duitse hulp aan. De Duitse steun aan Israël wordt doorgaans verklaard uit het verleden. Israël is voor Duitsland 'staatsraison', aldus Angela Merkel in 2008. Dat zou inhouden dat het land onder alle omstandigheden prioriteit geeft aan de veiligheid van de Joodse staat. De schuldgevoelens over verschrikkingen van de Holocaust hebben achtereenvolgende Duitse regeringen sinds de oorlog gemotiveerd tot een onvoorwaardelijke steun aan Israël. Kritiek werd steevast weggewuifd als antisemitisme. Duitsland was ook een van de eerste landen die de omstreden definitie van antisemitisme van de International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA) accepteerde. Eind vorig jaar heeft de Duitse Bondsdag nog een resolutie aangenomen om antisemitisme harder te straffen. Dit naar aanleiding van het toenemend protest tegen de oorlogsmisdaden van Israël in Gaza. Inmiddels blijkt uit een opinieonderzoek dat driekwart van de Duitsers van mening is dat de Duitse regering de druk op Israël moet verhogen. Ondanks, of -zo mag je hopen- juist vanwege het verleden. Het schuldbesef van de Duitsers zit diep. Generaties lang was de Holocaust een vast en belangrijk onderdeel van het geschiedenisonderwijs in Duitsland. Een paar jaar geleden bezocht ik in Neurenberg het Documentatiecentrum dat de geschiedenis van de nazipartijbijeenkomsten daar heeft vastgelegd. Schoolklassen met tieners liepen langs eindeloze panelen met foto's en andere memorabilia. Kennelijk waren er door de leraar opdrachten verstrekt. Een leerling -met hoofddoekje- gaf aan haar klasgenoten toelichting op getuigenissen van de nazimisdaden. Geen enkele Duitser ontsnapt aan de intensieve Vergangenheitsbewaltigung, 'de Duitse worsteling om in het reine te komen met het (meestal nationaalsocialistische) verleden'. Het heeft niet alleen vele musea, monumenten en gedenkplaatsen opgeleverd, maar ook bibliotheken vol boeken, films, documentaires en een continue stroom van publicaties in tijdschriften en kranten. Alles bijeen vormde dat een ideologische ondergrond voor een jarenlang gecultiveerde angst om ook maar iets ten nadele van de Joodse staat te laten horen. Voor Netanyahu en zijn voorgangers een vrijbrief om een apartheidsstaat te vestigen en met veel geweld de Palestijnen het leven onmogelijk te maken. En niet onbelangrijk: Duitsland is het grootste land met de meeste invloed in Europa. Het is de belangrijkste pleitbezorger voor de Israëlische regering en vooralsnog een hinderpaal voor Europese sancties. Israël lobby Het schuldbesef van de Duitsers jegens de Joden verklaart veel, maar niet alles. De passiviteit tegenover de genocide van Israël in Gaza kan de Duitse regering alleen volhouden door hardnekkige desinformatie en antisemitisme beschuldigingen van een buitengewoon sterke Israël-lobby tegen pro-Palestijnse betogers. Vier betogers met een buitenlands paspoort riskeren uitzetting vanwege deelname aan protesten tegen de Gaza oorlog op universiteiten. De NRC memoreert in een artikel over deze kwestie verder nog een ontslag voor voetballers, ingetrokken prijzen, afgezegde lezingen, workshops en optredens.  De Amerikaanse rapper Macklemore stond voor zijn optreden op het Deichbrand festival in Cuxhaven aan de Noordzeekust onder grote druk vanwege zijn pro-Palestijnse teksten. Een antisemitisme-coördinator drong er op aan dat hij zich openlijke excuseerde. De artiest trok zich er niets van aan en liet het publiek bij een omstreden nummer 'Free Palestine' scanderen. 'Duitslands krampachtige verhouding tot Israël leidt tot steeds fellere repressie van solidariteit met Palestina' schrijft De Groene  in een artikel over het geweld van politie-agenten.  In de media werd een incident waarbij een agent gewond werd die zelf buitengewoon gewelddadig optrad verwoord als een 'laffe, brute geweldsdaad' van demonstranten. Israël heeft al jarenlang een groot deel van de Duitse pers mee. Journalisten van Bild en van Die Zeit 'zijn contractueel verplicht om op een positieve wijze over Israël te berichten. Het concern heeft in 1967 vijf beginselen geformuleerd, en een daarvan is de "verzoening tussen Joden en Duitsers en de ondersteuning van de rechten die van levensbelang zijn voor de staat Israël"'. In de Duitse televisiejournaals wordt sinds 7 oktober 2023 in vergelijking met het NOS nieuws veel meer aandacht besteed aan de protesten van de familie van de Joodse gijzelaars, de standpunten van de Israëlische regering en de verklaringen van het Israëlische leger. Tegen deze achtergrond is het opmerkelijk dat toch zoveel Duitsers hun regering manen meer druk uit te oefenen op Netanyahu. In Nederland heeft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTV) onlangs gewaarschuwd voor desinformatie van de kant van Israël. De NCTV wijst als voorbeeld naar BBB-fractievoorzitter Caroline van der Plas die zich in een debat over de Maccabirellen vorig jaar liet leiden door een rapport van het Israëlische ministerie van Diaspora en Antisemitismebestrijding met valse beschuldigingen aan het adres van pro-Palestijnse organisaties. Gegeven de geschiedenis is te verwachten dat dergelijke desinformatie van het Israëlische ministerie in Duitsland minstens zo gemakkelijk gemakkelijk doel treft, als de lokale Israël lobby er al niet in slaagt leugens met succes te verspreiden. Wapenhandel De aarzeling van de Duitse regering om iets te doen in antwoord op de Israëlische oorlogsmisdaden kan ook te maken hebben met de invloed van een ander soort lobbygroepen. Sinds de aanslag van Hamas op 7 oktober 2023 leverde Duitsland aan Israël voor een half miljard euro aan wapens. Israël sloot onlangs 'de grootste defensiedeal' ooit met Duitsland over de levering van het Arrow 3 raketafweersysteem. En dat is alleen nog de wapenhandel. SOMO onderzocht de handel van de EU met Israël. Enkele bevindingen: De EU is wereldwijd de grootste investeerder in Israël, dus groter dan de VS, de EU is ook de belangrijkste bestemming voor Israëlische investeringen. Van alle EU-lidstaten is Nederland overigens veruit de grootste investeerder in Israël en verantwoordelijk voor twee derde van de EU-investeringen in Israël. Sterker nog, geen enkel ander land ter wereld investeert meer in Israël. Dat schijnt vooral te maken te hebben met de status van Nederland als belastingparadijs en doorvoerland. De handelsbetrekkingen tussen Israël en de EU zullen het er, nog los van het Duitse verleden, niet makkelijker op maken om overeenstemming te krijgen over gerichte sancties. 'De EU is in feite de belangrijkste motor van – zoals VN-speciaal rapporteur Francesca Albanese het noemt – Israëls “genocide-economie”.' De Vlaamse hoogleraar internationale economie Glenn Rayp laat de VRT weten dat het besluit over sancties toch vooral een politiek besluit zal zijn. 'Israël is voor 32 procent van zijn handel afhankelijk van de Europese Unie, terwijl de EU slechts 0,8 procent van haar handel met Israël doet', zegt Rayp met verwijzing naar het SOMO-rapport. Van alles wat de Israëlische economie in 2024 exporteerde, kwam 28,8 procent in de EU terecht. En als het over import gaat, blijkt dat Israël ook weer voor ongeveer een derde van zijn import - 34,2 procent - afhankelijk is van de Europese Unie. Omgekeerd is de afhankelijkheid van de EU als geheel niet groot. Dat zou het voor de EU in principe makkelijker moeten maken om maatregelen te nemen. Maar dat vereist wel de nodige moed en politieke wil. Misschien is de Starmer-formule bruikbaar?

Foto: fotdmike (cc)

Nederland en Israël al jaren wapenbroeders

ACHTERGROND - Het oplaaiende geweld in Israël en Palestina in de herfst van dit jaar zet de schijnwerper voluit op de gevolgen van de decennialange bezettings- en apartheidspolitiek van Israël. Terwijl de bevolking in Gaza zwaar te lijden heeft onder het geweld van het Israëlische leger en het afsluiten van toegang tot eerste levensbehoeften was de Nederlandse regering er snel bij om de gruwelijke aanval van Hamas scherp te veroordelen. De uitgesproken onvoorwaardelijke solidariteit met Israël staat in scherp contrast hiermee. Die krijgt ook vorm in Nederlandse betrokkenheid bij Israëlische bewapening en banden met de wapenindustrie in dat land, schrijft Mark Akkerman (Stop Wapenhandel).

Nederland voert sinds het begin van deze eeuw een ‘restrictief’ wapenexportbeleid jegens Israël, waarbij in principe geen wapenleveringen worden toegestaan tenzij duidelijk is dat deze niet bij mensenrechtenschendingen, in het bijzonder in Gaza en de Westbank, gebruikt kunnen worden. De rechtstreekse Nederlandse wapenuitvoer naar Israël is dan ook relatief beperkt, de waarde ervan over het laatste decennium bedraagt nog geen 20 miljoen euro. Opmerkelijk is wel dat meer dan de helft hiervan voor rekening komt van de export van ‘delen voor geleide projectielen en raketmotoren’ in 2022, waarbij niet duidelijk is wat dit precies inhoudt. In datzelfde jaar verkoopt de Nederlandse krijgsmacht ook overtollige munitie aan het Israëlische wapenbedrijf Rafael. Maar dat is niet het hele verhaal.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Quote du Jour | Wapenhandel

First of all, because of the relationship between the U.S. government and the Israeli government, between U.S. Defense contractors and Israeli defense contractors- many of whom have a very big state component to their composition- it is possible to be testing what are effectively illegal forms of ammunition and weaponry in Israel’s activities. And second of all, it ensures that the United States can use similar marketing devices to the Israelis in selling their defense sector as a key component of the growing homeland security surveillance and repression industry. So, that is sort of the the marketing, the economic dimension.

Foto: skinner08 (cc)

Europese grensmuren zijn goudmijn voor militaire en security-industrie

ONDERZOEK - Wapenhandelaren, die verdienen aan de gewapende conflicten, repressieve regimes en mensenrechtenschenders waarvoor mensen op de vlucht slaan, profiteren ook volop van de muren die voor deze vluchtelingen worden opgetrokken, schrijft Mark Akkerman van Stop Wapenhandel op basis van een recent onderzoeksrapport.

Dertig jaar na de val van de Berlijnse Muur telt Europa meer muren dan ooit. Met name sinds de zogenaamde ‘vluchtelingencrisis’ van 2015 verrezen steeds meer grensmuren en -hekken. Die hebben inmiddels een totale lengte van zo’n 1000 kilometer, zo werd vorig jaar becijferd in het rapport ‘Building Walls’. Daarnaast bestrijken Frontex-operaties het hele Middellandse Zeegebied en de zee tussen het Afrikaanse vasteland en de Canarische Eilanden, in totaal zo’n 4750 kilometer. Een nieuw rapport, ‘The Business of Building Walls‘, van Stop Wapenhandel, het Transnational Institute (TNI) en Centre Delàs, duikt in de kosten van en bedrijven achter deze landmuren, ‘maritieme’ muren en de ‘virtuele’ muren van Fort Europa, de (biometrische) databases en het EU-grenssurveillancesysteem Eurosur.

De muren zijn een prominent en zichtbaar onderdeel van het totale Europese migratiebeleid, dat sterk gericht is op het buiten houden of krijgen van vluchtelingen. Hieronder ligt een narratief waarin migratie geframed wordt als een veiligheidsprobleem en bedreiging, waartegen de inzet van militaire middelen dé oplossing is. Dit narratief wordt vooral door de militaire en security-industrie stevig gepromoot.

Foto: copyright ok. Gecheckt 05-10-2022

Whisky, wapens en weelde

RECENSIE - Whisky, wapens en weelde van Herman Langeveld en Bram Bouwens is de biografie van de Nederlandse zakenman Daniël Wolf. Dat was, om eerlijk te zijn, geen naam die ik op mijn radar had. Gelukkig stapte ik onlangs in Haarlem in de trein met een heer die ik, hoewel er nogal wat jaren waren verstreken sinds ik hem voor het laatst had gezien, meteen herkende: mijn oud-docent Herman Langeveld, die me tijdens de rit naar Sloterdijk vertelde over zijn laatste boek.

Ik heb in 1985 of 1986 bij Langeveld een werkcollege gevolgd over partijpolitieke vernieuwing in het Nederland van na de Tweede Wereldoorlog. De Nederlandse Volksbeweging, het personalistisch socialisme, de rol van koningin Wilhelmina, de Doorbraak, het ontstaan van de PvdA en de VVD – dat soort onderwerpen. Ik vond dat destijds een ontzettend leuk college omdat het je met de neus op de archivistische feiten drukte, een genoegen dat je als oudhistoricus maar zelden kunt smaken. Later heb ik Langevelds biografie van Colijn gelezen, opnieuw met veel plezier.

En nu dus een biografie van Daniël Wolf. Iemand die zich, zoals dat heet, van krantenjongen tot miljonair opwerkte. Hij had een beetje geluk toen hij trouwde met René Gokkes (die door een schrijffout bij de burgerlijke stand geen Renée heette). Zij had een groot familienetwerk van handelscontacten, maar het was Wolf zelf die er tijdens de crisisjaren in slaagde een enorm handelsimperium op te bouwen: eerst de handel in sterke drank (zie het eerste woord in de titel), vervolgens de handel in spoorbielzen waarmee hij rijk werd, daarna het transport van wapens uit Polen en de Baltische staten naar de republikeinen in Spanje (zie het tweede woord in de titel) en als gevolg daarvan een kapitaal van rond de twintig miljoen gulden (zie het laatste woord van de titel). Dat was 1937.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

VVD wil wapenhandel niet aan banden leggen

“We moeten het onze industrie makkelijker maken, niet moeilijker.”

De wapenindustrie, dat is waar het hier over gaat. De VVD profileert zich weer eens flink als een partij zonder enige moraal. Want het zal toch eens zo zijn dat onze wapenleveranciers niet mogen verkopen aan een of andere dictator omdat Europa vindt dat de eigen bevolking of zelfs andere lidstaten door onze wapenhandel in gevaar worden gebracht.

Foto: floodllama (cc)

Bulgarije verdient aan oorlogen in het Midden-Oosten

Journalisten van het Balkan Investigative Reporting Network (BIRN) vonden nieuwe aanwijzingen voor de betrokkenheid van Europa bij de oorlogen in Syrië en Jemen.
Boeing 747 jumbo jets van Saudi Arabian Cargo vlogen vorig jaar af en aan op de luchthaven van de Bulgaarse hoofdstad Sofia. Die hadden we in twintig jaar niet gezien, zegt een vliegtuigspotter. De vliegtuigen kwamen in Bulgarije wapens ophalen. In de afgelopen twee jaar leverde Bulgarije voor miljoenen aan wapens en munitie aan Saoedie-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten. Het gaat om Sovjet-type wapens die deze landen zelf niet gebruiken omdat ze over moderne westerse wapens beschikken, zegt een analyst van het onderzoeksinstituut IHS Jane’s. De Bulgaarse wapens zouden worden doorgeleverd aan groepen die door Saoedie-Arabië en de VAR gesteund worden in de conflicten in Syrië en Jemen. Saoedie-Arabië heeft eerder al toegegeven de Syrische oppositie tegen president Assad met wapens te steunen. Ook de Verenigde Staten kochten in Bulgarije wapens ten behoeve van Syrische oppositiegroepen.
De Bulgaarse minister van Buitenlandse Zaken Daniel Mitrov ontkent dat zijn land wapens heeft geleverd aan Syrië. De minister reageerde op berichten uit Rusland dat Bulgaarse wapens waren gevonden in de puinhopen van Aleppo.
Foto: Joe Goldberg (cc)

Zwitserse wapenlobby keert zich tegen Europese regelgeving

ELDERS - Nieuwe regels voor de wapenhandel stuiten op Zwitserse tradities. De vrijheid om een vuurwapen te bezitten staat ook in Europa ter discussie.

Het Europese Parlement moet binnenkort beslissen over nieuwe regels voor de aankoop, de handel en het bezit van persoonlijke vuurwapens. Het is een reactie op de recente aanslagen in Parijs en Brussel. De nieuwe regels zullen ook gaan gelden in landen die zijn aangesloten bij het Verdrag van Schengen dat de open grenzen binnen de EU regelt, zoals Zwitserland. De voorstellen voor beperking van het privé-wapenbezit betroffen aanvankelijk onder andere een verplichte medisch-psychologische keuring eens in de vijf jaar, het lidmaatschap van een erkende schietvereniging en regelmatige training.

In Zwitserland is onrust ontstaan over de nieuwe regels, alhoewel Justitieminister Simonetta Sommaruga deze zomer na een bezoek aan Brussel zei dat het allemaal wel in orde zal komen. Veel Zwitsers hechten nog aan het bezit van een wapen dat ze na hun militaire dienst mee naar huis mogen nemen. Het privé-wapenbezit in Zwitserland wordt geschat op 45 per 100 inwoners. Het land staat daarmee op de derde plaats in een lijst van 178 landen. Ter vergelijking: Nederland telt nog geen vier privé-wapens op 100 inwoners. Zwitserse veteranen, jagers, verzamelaars en hobbyisten zetten zich binnen het verband van hun vereniging proTell (de naam verwijst naar Wilhelm) in voor een vrij wapenbezit. Er wordt al gedacht over een referendum. ‘Als er een conflict ontstaat met Europese regels, dan moet de Zwitserse soevereiniteit voorop staan’, zegt Blocher, vicevoorzitter van de conservatieve SVP, de grootste partij in Zwitserland. ‘Desnoods zeggen we het Schengen Verdrag op’.

Saudi-Arabië grootste wapenimporteur wereld

NIEUWS - Saudi-Arabië is de grootste wapenimporteur ter wereld geworden, meldt onderzoeksbureau IHS. De groei in import is spectaculair te noemen: in 2014 steeg hij met 54% ten opzichte van 2013, en in 2015 wordt een groei van 52% verwacht. De wapenimport van de Verenigde Arabische Emiraten en Saudi-Arabië samen is nu groter dan die van heel West-Europa.

De wapenindustrie als geheel mag ook in zijn handjes knijpen, de wereldwijde handel steeg namelijk in 2014 voor het zesde jaar op rij, met 13,4% maar liefst, en bedraagt nu zo’n 59 miljard euro.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Si vis pacem, para bellum*

ELDERS - Ondanks het vredesakkoord in Oekraïne en de garanties voor bescherming door hun NATO-partners bereiden de Baltische staten zich voor op een oorlog.

In Estland, Letland en Litouwen is er weinig vertrouwen in de vreedzame bedoelingen van Rusland. De drie landen blijven hard werken aan de  versterking van hun legers. In Estland vond deze week aan de Russische grens een militaire parade plaats van de NATO met deelname van militairen uit de VS, het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Spanje en de drie Baltische landen. Een teken van steun van de verdragspartners, maar zonder twijfel ook een provocatie in de ogen van het machtige buurland. Het geheel werd ondersteund door nieuwe forse anti-Russische uitspraken van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Kerry. Moskou liegt, zei hij. De Russen voeren de grootste propaganda-oorlog sinds het einde van de koude oorlog. Wapenleveranties aan Oekraïne worden nog steeds overwogen in de VS. In de Baltische regio zal hij daarmee hoger scoren dan de EU-bondgenoten die zich aanzienlijk voorzichtiger opstellen.

De regering van Litouwen heeft gezien de toenemende spanningen besloten de dienstplicht weer in te voeren. Die was in 2008 afgeschaft, maar voor de versterking van het beroepsleger acht de Defensieraad van het land een paar duizend extra militairen noodzakelijk. Het parlement moet de maatregel nog goedkeuren. In Europa is de dienstplicht in de meeste landen afgeschaft. Het leger van Litouwen wilde zich verder graag versterken met Duitse pantserwagens. Duitsland is niet afkerig van hulp, ook al lijkt dat misschien zo, maar het land zegt op dit moment alle beschikbare voertuigen zelf nodig te hebben. De Duitse luchtmacht steunt Litouwen wel met patrouillevluchten in de regio. De bevolking van Litouwen wordt door de regering op het ergste voorbereid met een bijna honderd pagina’s dikke brochure ‘voor het geval dat….’ Paniekzaaierij, volgens sommigen. Een inval achten de meeste Litouwers onwaarschijnlijk.

Volgende