Goed volk | Zwarte Piet (2)

In het eerste deel van dit artikel had ik het voornamelijk over de figuur van Zwarte Piet zoals die in 1850 door Jan Schenkman c.q. zijn illustrator J.W.A. Hilverdink is gecreëerd en hoe deze figuur zich tot op heden ontwikkeld heeft. In dit vervolg gaan we zoals toegezegd een heel andere kant op. Ik sla de periode van de Middeleeuwen tot Schenkman, waarin het Sinterklaasfeest zoals we dat nu kennen zich heeft ontwikkeld, gemakshalve even over en ga terug naar oeroude tijden. De tradities die daaruit zijn voort gekomen, zijn karakteristiek voor volkscultuur: ze versmelten met elkaar, soms geheel en soms gedeeltelijk, ze gaan nieuwe verbintenissen aan, ze verdwijnen en ze worden heruitgevonden. En zo voort. Volkscultuur is wat dat betreft eigenlijk één grote promiscuïteit. Op deze plek kan ik, complex als de stof is, eigenlijk alleen enkele wegwijzers plaatsen en een paar deuren openzetten.

Door: Foto: © Sargasso logo Goed volk
Foto: © Sargasso logo Goed volk

Goed volk | Sinterklaas op de Waddeneilanden

, door

De waddeneilanden zijn een schatkamer van volkscultuur. Eeuwenlang waren ze geïsoleerd van de rest van Nederland en eigenlijk is het isolement pas met de komst van het massatoerisme doorbroken. Daardoor komen op deze eilanden nog tradities en gebruiken voor die in de rest van Nederland verloren zijn gegaan.

Een spannend voorbeeld zijn de Sinterklaasfeesten die alleen de naam met het ons bekende Sinterklaas op 5/6 december gemeen hebben en overblijfselen lijken te zijn van oude vruchtbaarheids- en initiatieriten. Omdat ze geen toeristische attracties zijn maar alleen door de eilandbewoners zelf worden gevierd, is er weinig informatie over, vooral het ‘Sunneklaas’ op Ameland, dat door de eilandbewoners zó wordt afgeschermd van de ‘buitenwereld’ dat het zelfs in de documentaire ‘Wild Geraas‘ (2016) niet bij name genoemd wordt. Vaak zijn overeenkomsten met Carnaval evident.


Deze blog staat enerzijds op zichzelf, anderzijds is het één van de opwarmers voor een dubbelblog over Zwarte Piet dat volgens plan half november moet verschijnen. Het toont de lezer dat het Sinterklaasfeest past in een complexe traditie, maar aan de andere kant hoop ik te tonen dat je niet alles op één hoop kunt gooien omdat je anders onverantwoorde conclusies gaat trekken. Op een paar van deze ‘Sinterklaasfeesten’ kom ik in een latere column nog terug en zal ik ook uitleggen waarom deze feesten overblijfselen zijn van vruchtbaarheids- en initiatieriten. Vooralsnog een overzicht.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.