Hoe groter de organisatie, hoe hitsiger de bestuurders
Rust, geld en een beetje mazzel: dat heb je nodig om een topuniversiteit te worden.
De berichten over fraude door 400 eerstejaars economie aan de UvA zijn schromelijk overdreven. Volgens de berichten zouden 400 eerstejaars economiestudenten aan de UvA hebben gefraudeerd bij hun toets statistiek. Er gaan al Kamervragen over gesteld worden. De digitale toets waarmee gefraudeerd zou zijn, kon eenvoudig worden omzeild. Studenten openden de toets in twee browsers tegelijk, verkregen de goede antwoorden in de ene en vulden die vervolgens in de tweede in. Het viel op toen sommige studenten de test sneller gedaan bleken te hebben dan hun docenten het konden. Dat verhaal is overal in de media terecht gekomen. Het is lariekoek. Om te beginnen hebben er geen 400 studenten gefraudeerd. De examencommissie heeft besloten de uitslag van de toets voor 400 studenten te annuleren. Studenten die kunnen aantonen dat ze voldoende tijd hebben benut om de toets te maken ‘kunnen bezwaar maken’ aldus die commissie, die kennelijk niets meer dan dat durft toe te zeggen. Schuldig dus, totdat onschuld bewezen is. Dat heet grootschalige verdachtmaking, geen grootschalige fraude.
Rust, geld en een beetje mazzel: dat heb je nodig om een topuniversiteit te worden.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
ANALYSE - Econome Edith Kuiper heeft de rechtszaak over genderdiscriminatie bij haar sollicitatie tegen de UvA vorige week niet gewonnen. De uitspraak bevestigt eens te meer dat vrouwen systematisch moeilijk doordringen tot de universitaire top.
In 2009 promoveerde ik op mijn onderzoek naar hoogleraarbenoemingen in Nederland. Ik bekeek daarin hoe de zoektocht naar kandidaten verloopt, wie daarbij betrokken zijn, welke criteria worden gehanteerd en welke gevolgen deze werkwijze en criteria vervolgens hebben voor vrouwelijke kandidaten. Mijn resultaten lieten zien door welke sociale processen vrouwen systematisch minder vaak benoemd worden dan hun mannelijke collega’s.
Zo bleek dat het benoemingsproces op de universiteit niet altijd even professioneel verloopt. Interviews met leden van benoemingscommissies lieten zien dat zij vele regels en richtlijnen flexibel interpreteerden. Richtlijnen werden vrij eenvoudig terzijde geschoven wanneer snelle beslissingen gemaakt moesten worden om een ‘excellente’ kandidaat binnen te halen of te behouden. Veel kandidaten bleken uitgenodigd te worden om te solliciteren. Het hoge percentage van dit soort ‘gesloten’ benoemingen (64 procent) week af van het formele beleid dat uitgaat van open werving. Tevens bestond bijna de helft van de commissies (44 procent) alleen uit mannen. ‘We kunnen ze [vrouwelijke kandidaten] niet vinden’, werd vaak geroepen door mannelijke commissies die zochten in hun bestaande en door mannen gedomineerde netwerken.
Je zou denken dat ze bij de instellingen voor hoger onderwijs heel slim zijn. Toch verloren de instellingen gezamenlijk bijna 300 miljoen euro op hun derivaten. Al mag het geen verlies heten.
Een op de drie instellingen in het hoger onderwijs maakt gebruik van derivaten. Voor veel instellingen is het de enige manier om risico’s (van renteschommelingen) af te dekken en zodoende genoeg kapitaal aan te trekken. Het wordt echter vervelend als deze derivaten in waarde verminderen. Nu is dat precies het geval.
De onderwijsinspectie heeft onderzoek gedaan naar de derivatenposities van alle MBO’s, HBO’s en universiteiten in Nederland. En het plaatje ziet er niet goed uit.
Veertig instellingen hebben voor dan 1,3 miljard euro aan leningen afgedekt met derivaten. Die zijn nu, let op, -289.943.513 euro waard. Dat is een boel geld.
Vooral de universiteiten zitten diep in de derivaten. Zo heeft de Universiteit van Amsterdam voor 225 miljoen euro aan derivaten afgedekt, maar zijn die nu -44 miljoen euro waard. Bijkomend probleem is dat een deel van die derivaten ‘verweesd’ is: ze dekken geen lening, omdat die lening niet doorging. De derivaten (nu dus met een negatieve waarde) moeten wel betaald worden. Stadsgenoot VU doet het niet veel beter. 150 miljoen aan derivaten die nu op -80 miljoen staan.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Enkele dagen geleden pleitten vier wetenschappers van de Universiteit van Amsterdam (UvA) voor de aanstelling van Tariq Ramadan aan hun universiteit. Betrof het een publiciteitsstunt of een daadwerkelijke poging om de academische vrijheid van Ramadan te waarborgen?
Allereerst claimen de vier dat het onrechtmatig is dat de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) Ramadan heeft ontslagen. Ze overtuigen slechts deels. Dat Ramadans bijbaantje bij het, door Iran gesubsidieerde, tv-station PressTV de reden voor zijn ontslag zou zijn, is inderdaad merkwaardig te noemen. Wordt namelijk niet bijna ieder tv-station of omroepbedrijf gesponsord door een overheid (NOS, TROS, BBC, de Russische staatstelevisie) of commerciële instellingen (RTL 4, SBS 6, Channel 4, Fox)? Bovendien, waarom wordt bij Iran de grens getrokken en niet, zoals filosoof Jos de Mul van de EUR zich afvraagt, bij China, ook geen land met een vlekkeloze staat van dienst waar het mensenrechten betreft? En daarbovenop, was de EUR niet al lang op de hoogte van Ramadans schnabbel?
Ondanks de terechte vaststelling dat de reden voor het ontslag dubieus is, slagen de auteurs er niet in aan te tonen dat de EUR zich heeft laten beïnvloeden door de gemeente Rotterdam, de financier van de door Ramadan bekleedde leerstoel, en dat het dus een politiek gemotiveerde kwestie is. Het blijft bij verdenkingen. Uiteraard is het een moeilijk aan te tonen beschuldiging, die vermoedelijk nooit bewezen zal worden, maar het is nogal wat om een andere universiteit van belangenverstrengeling te betichten, zonder dat je daarvoor harde bewijzen kunt aandragen.
Sommige beleidsmakers in Nederland maken zich zorgen over het feit dat wij geen ’topuniversiteiten’ bezitten. Er zijn twee toonaangevende ranglijsten waar wordt aangegeven wat de ‘beste’ universiteiten ter wereld zijn, uitgegeven door de Jiao Tong-universiteit van Shanghai en de Britse Times, en Nederlandse universiteiten halen op deze lijsten vaak wel de top 100, maar eigenlijk nooit de top 40, top 20, of top 10. De top van de lijsten wordt gedomineerd door Amerikaanse universiteiten, en met name op de misschien niet geheel onpartijdige lijst van de Times doen ook een paar Britse universiteiten het erg goed.
Er zijn andere lijsten waar de Nederlandse universiteiten wel veel indruk maken. Een paar jaar geleden verscheen er bijvoorbeeld een studie over universiteiten binnen de EU. Een identificeerde 22 universiteiten binnen de EU met de grootste impact in de wetenschap, en hiervan waren er maar liefst zeven Nederlands. Maar voor onze ambitieuze beleidsmakers is zo’n succes niet genoeg. We leggen het op dit punt af tegen de Amerikanen, en dat steekt.
Het zou misschien verstandig zijn ons hier niet blind op te staren. De VS, het land van de topuniversiteiten, heeft het succes op de lijsten gedeeltelijk bereikt door bij de inrichting van de maatschappij andere prioriteiten te stellen. De angst voor een tweedeling in de samenleving is er minder sterk. In Amerika is er een hele dunne toplaag van mensen die Nobelprijzen winnen, en een grote meerderheid van mensen die, zelfs als ze een ‘college’ bezocht hebben, bijvoorbeeld niet weten dat Afrika een continent is, en geen land. Wij, in Nederland, neigen ertoe meer geld te willen investeren in de opleiding van mensen die het minder goed getroffen hebben. De logische consequentie is dat er voor onze toplaag minder geld overblijft.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.