Ruttes laatste Catshuisoverleg?

Vandaag wordt natuurlijk reikhalzend uitgekeken de uitkomst van het Catshuisoverleg over het eindverslag van de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag. Dat werd vorige week donderdag gepresenteerd. Op de persconferentie na de ministerraad afgelopen vrijdag werd aan Rutte gevraagd of dit tot het aftreden van het kabinet gaat leiden. Al was het maar als symbolisch gebaar. Vergelijkbaar met het aftreden van kabinet Kok II. Dat trad af na het vernietigende NIOD-rapport over de val van Sebrenica.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: 350 .org (cc)

Vertrokken, per galopperend paard

COLUMN - In een van de pakweg twintig praatprogramma’s die dagelijks op de Nederlandse buis zijn te zien, ging het over de toeslagenaffaire. Iemand liet zich bezorgd uit over het wantrouwen dat deze lang slepende kwestie bij onschuldige burgers had gezaaid, en hoe slecht dat is voor ons aller rechtsgevoel. De overheid, op wie wij allemaal horen te kunnen vertrouwen, had deze mensen niet alleen ten onrechte tot fraudeur gebombardeerd, maar ze daarnaast willens en wetens getraineerd, gepiepeld en verneukt.

Ze werden niet te woord gestaan, ze hoorden vaak niet eens wat het probleem was, ze kregen geen antwoord op brieven, hun dossier werd kwijtgemaakt, politici deden of hun neus bloedde, de ambtenaren logen tegen de pers en verdonkeremaanden papieren, en tot overmaat van ramp werden de dossiers die de gedupeerden uiteindelijk in handen kregen, half zwartgelakt.

Al die tijd zakten de gedupeerden dieper weg in de misère. Ze moesten onmogelijk grote sommen geld terugbetalen, en door de extra boetes die daar vanwege incasseringskosten bovenop kwamen (denk aan deurwaarders, betekeningen, dwangbevelen) werden de schulden bekant onoverkomelijk.

Onschuldig in diepe ellende gestort, zuiver door toedoen van de overheid. Zie dat maar eens goed te maken.

Foto: Melissa Himpe (cc)

Nederland blijft achter bij bescherming klokkenluiders

OPINIE - Het lijkt hier wel ‘de wereldkampioenschappen bestuurlijk onvermogen’ verzuchtte Chris van Dam (CDA) na twaalf uur verhoor voor de onderzoekscommissie die de problemen met de terugvordering van toeslagen moet onderzoeken. De getuigen vertelden over van alles wat er binnen de departementen mis ging. Maar de noodkreten van ouders zijn nooit vertaald in ‘buikpijnnota’s’. Waar de ouders ook aankloppen en aandacht vragen voor wat hun is aangedaan, alles verdwijnt in een Haagse Bermudadriehoek, schrijven Jan Kleinnijenhuis en Esther Lammers in Trouw, de krant die samen met RTL de beerput bij de Belastingdienst aan het licht bracht. Bottomline: er is niet geluisterd naar slachtoffers van het beleid, noch naar interne waarschuwingen, alle onwelgevallige informatie is genegeerd en weggestopt voor parlementaire controle.

Onvermogen of onwil?

Ministers reageerden niet op de overvloedig aanwezige signalen dat er van alles mis gaat, bleek uit de verhoren. De Tweede Kamer werd consequent de toegang geweigerd tot stukken waar Kamerleden steeds om vroegen, terwijl artikel 68 van de Grondwet de regering hiertoe verplicht. Uit sms’jes van ambtenaren van Algemene Zaken duikt de term ‘Rutte-doctrine’ op, die inhoudt dat vrijwel alles kan worden geweigerd, en daarom moet worden geweigerd. Een Wob-verzoek van Trouw en ‘RTL Nieuws’ werd vorig jaar actief tegengehouden, op advies van het departement van Rutte, tot het moment dat openbaarmaking politiek gezien opportuun is. Tijdens de verhoren blijken meerdere documenten uit dit Wob-verzoek door het ministerie van financiën te zijn achtergehouden. Het betreft dan juist documenten die aantonen dat het ­ministerie al in juni vorig jaar wist dat er sprake is van vele duizenden gedupeerden. En dat Toeslagen discrimineert omdat in de doorgeslagen fraudejacht burgers mede op basis van hun (tweede) nationaliteit worden geselecteerd. Tot zover Trouw.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Ongekend onrecht

Vandaag werd  het eindverslag van de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag overhandigd aan Kamervoorzitter Khadija Arib. Met conclusies die normaal gesproken een kabinet de kop zouden kosten.

De grondbeginselen van de rechtsstaat zijn geschonden. De informatievoorziening vanuit de Rijksoverheid was op allerlei fronten onvoldoende is, en in meerdere gevallen ingegeven door gewenste juridische of politieke uitkomsten.

De manier waarop het ministerie van Sociale Zaken zijn verantwoordelijkheid voor het beleid heeft ingevuld, was ver onder de maat. Het ministerie van Financiën voerde de kinderopvangtoeslag uit met een ‘alles-of-niets-benadering’, waarin ouders ten onrechte gebrandmerkt werden als fraudeurs.

Foto: mystic_mabel (cc)

De beerput

COLUMN - In Buitenhof zei minister Wopke Hoekstra dit weekend dat er ‘geen aanwijzingen zijn’ dat ambtenaren bij de Belastingdienst strafbare feiten hebben gepleegd in de toeslagenaffaire. Me dunkt dat daar, voor je zoiets zegt, eerst onderzoek naar mag worden ingesteld – liefst degelijker onderzoek dan de gedupeerde burgers ten deel is gevallen.

Er was sprake van een team dat zich een ‘licence to disturb’ aanmat, men sprak over ‘Afpakjesavond’ en er opereerde een ‘duo Pek en Veren’ – informatie die de ambtenaren stilletjes weglakten toen ze via de Wob werden gedwongen inzage te geven in hun werkwijze.

Burgers wie de toeslag werd ontnomen, kregen geen antwoord op verzoeken om informatie, en hun brieven werden genegeerd. Al in 2017 adviseerde de Nationale Ombudsman dringend om over te gaan tot compensatie van deze burgers, maar dat advies werd genegeerd. De Belastingdienst hield informatie die beschuldigde burgers ontlastte, in rechtszaken achter. Er was sprake van etnisch profileren: tegen alle regels in gebruikte de Belastingdienst informatie over een tweede nationaliteit bij haar naspeuringen.

Ambtenaren pakten burgers aan van wie ze wisten dat zij onschuldig waren. De Belastingdienst gebruikte zelfs nepbewijs tegen het gastouderbureau in Eindhoven. Topambtenaren gaven hun medewerkers ruim baan bij hun onrechtmatige aanpak. De Kamer werd verkeerd voorgelicht, de staatsecretaris voorgelogen, enfin – het trieste relaas is na te lezen bij Trouw en RTL Nieuws, de twee media die maanden achtereen in de affaire hebben gespit en die samen wisten te voorkomen dat deze beerput een doofput werd.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Vorige