Taqqiya
ANALYSE - Scene uit een huwelijk: mijn vrouw en ik, geanimeerd aan het natafelen over zwarte zwanen, bruine beren,Milton Friedman en Karl Raimund Popper. Zij volgt momenteel colleges methodologie en wetenschapstheorie; iets waar ik – als eenvoudig archeoloog – ook wat van af behoor te weten.
Friedman was een econoom die vond dat economische theorieën vooral een voorspellende waarde moesten hebben, meer nog dan dat ze de werkelijkheid accuraat beschreven. Die voorspellende waarde is handig, omdat je daarmee kunt testen of voorspellingen ook echt uitkomen. Zo kom je er achter wat er van je economische model klopt, en wat niet.
Popper
Popper is de man die het idee van de falsifieerbaarheid uitvond: een wetenschappelijke theorie is pas echt wetenschappelijk als hij ingangen biedt om hem effectief te weerleggen. Daar komen de zwarte zwanen vandaan: de theorie ‘alle zwanen zijn wit’ biedt de mogelijkheid om weerlegd te worden. Je hoeft maar één zwarte zwaan te vinden. Dat is in 1697 ook gebeurd in het westen van Australië en sindsdien zijn niet meer alle zwanen wit.
Persoonlijk geef ik de voorkeur aan de theorie dat alle beren bruin zijn. Die kan worden weerlegd door bijvoorbeeld één witte beer te vinden en daar kun je gericht naar op zoek gaan. Op de noordpool hebben een boel dieren de neiging om wit te zijn: vossen, hazen, uilen, wolven, dus waarom ook geen beren? Poppers idee geeft wetenschappers vaak de mogelijkheid om hun theorieën ook gericht te toetsen, zonder afhankelijk te zijn van het toeval, zoals bij de zwarte zwanen het geval was.