Kunst op Zondag maakt kunstronde door Leiden

Zoek je nog een bestemming voor een keuzedag met de trein? Dan is Leiden misschien een idee. In verschillende musea zijn daar de komende tijd interessante tentoonstellingen te ontdekken. Van de kunst in Afrika tot een roerige tijd in Japan. Van de geschiedenis van Suriname met Anton de Kom, tot archeologische parels en hedendaagse kunst uit Korea. [caption id="attachment_350035" align="aligncenter" width="450"] Kimsooja enkele impressie uit Thread Roots © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Kimsooja in De Lakenhal Museum De Lakenhal heeft de primeur met de Koreaanse kunstenaar Kimsooja (1957). Haar eerste solo-museale-tentoonstelling in ons land heet ‘Thread Roots’ (draadwortels). Het werk is in zes zalen te zien. Iedere bezoeker krijgt een klein boekje met een plattegrond met daarop de rode draad als wegwijzer. Op de begane grond van het museum zijn twee zalen exclusief ingericht met variaties van draadwortels. In de eerste zaal hangen twee grote videoschermen waarop je korte filmfragmenten van Kimsooja’s ontmoetingen ziet. In Thread Roots onderzoekt Kimsooja haar culturele geschiedenis binnen haar ontwikkeling als kunstenaar. Daarbij legt ze ook een directe relatie naar de collectie van de Lakenhal. Je kunt de ‘draadwortels’ Thread Roots van Kimsooja nog tot en met 21 juli ontwarren in Museum De Lakenhal in Leiden. Kijk hier voor de details.  Museum De Lakenhal is gratis te bezoeken met de Museumkaart. https://www.youtube.com/watch?v=8XkArhdb-Gw In schitterend Licht in het Wereldmuseum Sinds het Afrika Museum in Berg en Dal is gesloten, is een deel van de collectie terug verhuisd naar het Wereldmuseum in Leiden. Bij de aankondiging van de nieuwe tentoonstelling over Afrikaanse kunstenaars dacht ik heel even dat het een nieuwe opstelling zou zijn van wat ik in het Afrika Museum had ervaren. Ik had er niet meer naast kunnen zitten. Gastcurator Azu Nwagbogu bevraagt 'In Schitterend licht' onder andere de rol van etnografische musea in deze tijd. Op de route door deze nieuwe wereld verken je acht thema’s waarbinnen de 32 kunstenaar reflecteren via hun werk. [caption id="attachment_350031" align="aligncenter" width="450"] In Schitterend Licht © collage Wilma Lankhorst.[/caption] De spiritualiteit voorbij In de Westerse kunstgeschiedenis werd het idee aangehangen dat kunst in Afrika een andere connotatie had, een andere representatie en een andere ideologie. Dit werd  toegeschreven aan de heersende spiritualiteit. “Deze tentoonstelling begint deze vooroordelen opnieuw vorm te geven. Het ambacht van het maken, de impuls van het creëren, het verlangen om te creëren gaat veel verder dan spiritualiteit”, aldus Nwagbogu. In Schitterend Licht ontdek je het werk van 32 kunstenaars die allemaal een binding hebben met het Afrikaanse continent. Werken uit de collectie van het Wereldmuseum worden hier gecombineerd met recent werk van hedendaagse kunstenaars uit Afrika en haar diaspora. Zij zijn wars van de koloniale denkbeelden en bekijken de wereld om hun heen kritisch. Zij vinden inspiratie in de belofte van nieuwe werelden en gedeelde dromen voor een nieuwe samenleving. 'In Schitterend Licht' kun je tot en met 3 november zien in Wereldmuseum Leiden. Het Wereldmuseum is gratis te bezoeken met de Museumkaart. [caption id="attachment_350033" align="aligncenter" width="450"] Roerige Tijden, litho's Johan Maurits graaf Lynden © Japanmuseum Sieboldhuis.[/caption] Roerige tijden in het Siebold Huis Het begon allemaal met een set kleurenlitho’s: Souvenir du Japon. De afbeeldingen op deze 20 litho’s zijn gebaseerd op tekeningen en aquarellen gemaakt door Johan Maurits, graaf van Lynden tijdens zijn diplomatieke missie. In 1855 werd hij namens Nederland naar Japan gestuurd. Ons land schonk in die dagen het stoomschip de s.s. Soembing aan Japan. Als dank kreeg Nederland van Japan een collectie wapens en gebruiksvoorwerpen. Dit gebaar ging de geschiedenis in als ‘de geschenken van de shogun’. In ‘Roerige tijden’ zie je hoe de Nederlanders en Japanners in de 19de eeuw samen navigeren. Het is een turbulente tijd vol wetenschappelijke en politieke veranderingen. Ontdek de nieuwe rol die beide landen krijgen in deze periode. Roerige Tijden is nog tot en met 7 juli 2024 te zien in het Japanmuseum Sieboldhuis in Leiden. Japanmuseum Sieboldhuis is gratis te bezoeken met de Museumkaart. [caption id="attachment_350029" align="aligncenter" width="450"] Strijden ga ik, Anton de Kom, Museum De Lakenhal © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Anton de Kom in De Lakenhal In Museum De Lakenhal bezocht ik ook de tentoonstelling Strijden ga ik, over Anton de Kom en de Leidse Surinaamse Studenten Unie. Anton de Kom (Paramaribo 1898- Neuegamme 1945) is de auteur van onder andere Wij slaven in Suriname. SSU-student Rubia Zschuschen las de tekst van De Kom in de jaren zeventig in de Leidse universiteitsbibliotheek. Ze sloeg steil achterover van De Kom’s gedachtegoed over vrijheid en gerechtigheid voor alle Surinamers. Ze besprak de teksten met haar medestudenten. De reden voor de oprichting van de Surinaamse Studenten Unie was om een protestgroep op te zetten die zich verzette tegen kolonialisme en die streed tegen iedere vorm van overheersing. Voor deze strijd gingen ze ook daadwerkelijk de barricades op: ze organiseerden demonstraties, politiek geïnspireerde optredens, ze publiceerde een opinieblad (OPO) en verzorgde cabaretavonden. Daarnaast publiceerden ze zogenaamde roofdrukken van Wij slaven van Suriname. [caption id="attachment_350028" align="aligncenter" width="450"] Anton de Kom, oud-studenten vertellen de Kom's gedachtegoed verder © foto Wilma Lankhorst.[/caption] De tentoonstelling Strijden ga ik – Anton de Kom en de Surinaamse Studenten Unie is nog tot en met 7 juli te verkennen in Museum De Lakenhal in Leiden. Kijk hier voor de details. Museum De Lakenhal is gratis te bezoeken met de Museumkaart. [caption id="attachment_350036" align="aligncenter" width="450"] Zaalfoto Paestum © foto Mike Bink, RMO.[/caption] Herontdek Paestum nu in Rijksmuseum van Oudheden Aan het Rapenburg, schuin tegenover het Japanmuseum Sieboldhuis ligt het Rijksmuseum van Oudheden. Nieuw in dit statige pand is tentoonstelling Paestum, de stad die van oorsprong Poseidonia heette. De stad lag aan de Baai van Salerno in Zuid-Italië. Naast een rijke Romeinse geschiedenis, vind je hier sporen van de dynamische geschiedenis van de Grieken, zoals Griekse tempels. Stap binnen in Paestum en ontdek de stad van de godinnen. Via talrijke archeologische vondsten, komt de glorie van wel eer weer tot leven. Het museum van Paestum leende unieke beschilderde grafwanden uit naast tempelornamenten, glaswerk, munten en godinnenbeeldjes. Het team van dit museum weet steeds weer op een bijzondere manier objecten en gebeurtenissen uit een ver verleden opnieuw tot de verbeelding te laten spreken. [caption id="attachment_350032" align="aligncenter" width="450"] Paestum, campagnebeeld, Rijksmuseum van Oudheden (RMO).[/caption] Paestum, Griekse en Romeinse stad van Godinnen is tot en met 25 augustus te zien in Rijksmuseum van Oudheden. Bekijk hier de details. Ook dit museum is gratis te bezoeken met de Museumkaart. © foto’s en tekst Wilma Lankhorst. © gebruik van de afbeeldingen met dank aan en met toestemming van de genoemde musea en kunstenaars, Mike Bink en alle bruikleengevers.

Door: Foto: Avondopname van 'To Breathe' over de Oud Singel © Kimsooja (2019) © foto Wilma Lankhorst.
Foto: Diorama Aloë_Plantage © Rita Maasdamme © foto Wilma Lankhorst.

Kunst op Zondag verrast door de Maasdamme Collectie 

VERSLAG - Het Amsterdam Museum heeft tijdelijk een nieuw onderkomen. In verband met een ingrijpende verbouwing is het museum verhuisd van het Spui in het centrum naar de Amstel. Museum Hermitage bood het team en de collectie van het Amsterdam Museum een veilige en inspirerende plek waarin ze tot 2025 kunnen logeren. In dit nieuwe onderkomen werd mijn aandacht getrokken door de Maasdamme Collectie. Rita Maasdamme (1944-2016) laat aan de hand van vertellingen met 200 poppen scènes zien uit ons koloniale verleden. Voor Kunst op Zondag vroeg ik me af wat we kunnen leren van Maasdamme’s verbeelding van het koloniale- en slavernijverleden?

Maasdamme Collectie Maak kennis met Rita Maasdamme © foto Wilma_Lankhorst

Maak kennis met Rita Maasdamme © foto Wilma Lankhorst.

Wie was Rita Maasdamme?

In de expositie vertelt Bianca Maasdamme (audiotour) het levensverhaal van haar zus. Rita Maasdamme is in 1944 op Aruba geboren. Hun ouders komen oorspronkelijk uit Suriname maar zijn naar Aruba geëmigreerd. Als negenjarig meisje begint Rita poppen te maken van stof, die ze kleedt in verschillende klederdracht. In 1963 verhuist Maasdamme naar Amsterdam voor de modevakopleiding. Na haar afstuderen, werkt ze als lerares handwerken op verschillende Amsterdamse scholen. Vanaf 1983 verdiept Rita zich meer in de geschiedenis en cultuur van de Antillen, Aruba en Suriname. In combinatie daarmee pakt ze het maken van poppen weer op. Ze begint dan ook met het maken van diorama’s (3D-voorstellingen). Rita Maasdamme laat verhalen en ceremonies zien, waarover in de Nederlandse schoolboeken niets staat. Met deze 3D-voorstellingen exposeert ze in buurthuizen, scholen en musea, zowel in Nederland als op Aruba.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Closing Time | Freedom

 Morgen is het precies 159 jaar (1863) geleden dat Nederland de slavernij afschafte. In Suriname is dat een feestdag: Keti Koti. In Nederland wordt deze dag ook steeds meer gevierd, met herdenkingen en feestelijkheden. Er is het historische Surinaamse gerecht heriheri (dit werd vroeger gegeten op de plantages), waar banaan in zit, ei, cassave en bakkeljauw.

En bij een herdenking hoort ook muziek. Beyoncé en Kendrick Lamar met Freedom.

Foto: Molukse Barak, Lage Mierde (1939) te zien in het Openlucht Museum Arnhem © foto Wilma Lankhorst.

Kunst Op Zondag inventariseert ons koloniale verleden in de kunst

ACHTERGROND - Er is de laatste jaren veel te doen over ons koloniale verleden. Kunst op Zondag verkende de uitingen van het koloniale verleden in musea en in andere kunstvormen in ons land. Er zijn talrijke exposities, boeken en theatervoorstellingen ontwikkeld rondom het koloniale verleden. Een speurtocht leverde vele verwijzingen op. Wat weet jij van onze koloniale geschiedenis?

Het koloniale verleden in de musea

Biografie Anton de Kom © foto Wilma_Lankhorst

Omslag van de biografie Anton de Kom.

Anton de Kom in het Openluchtmuseum

In 2020 kreeg de Surinaamse schrijver, verzetsstrijder, antikoloniaal denker, dichter en mensenrechtenactivist Anton de Kom (1898-1945) een eigen venster in de Canon van Nederland. In 1934 kwam zijn boek ‘Wij slaven van Suriname ’uit. Dit werk is een aanklacht tegen racisme, uitbuiting en koloniale overheersing. Anton de Kom was de eerste schrijver die de geschiedenis van Suriname vanuit een niet-westers perspectief beschreef. De Kom streed voor een menswaardig bestaan. Hij kwam niet alleen op voor zijn landgenoten die onderdrukt werden, maar voor iedereen die lijdt onder uitbuiting en onderdrukking. Zijn inzet én strijd werden door de heersende partijen in zowel Suriname als in ons land niet gewaardeerd. Sterker nog hij werd als een gevaar voor de samenleving gezien. Ondanks de toenemende druk van de machthebbers, gaf De Kom niet op. Nu is er een tentoonstelling waarin zijn gedachtegoed aandacht krijgt. In het Openluchtmuseum ontdek je wie Anton de Kom was, hoe hij leefde en werkte. De Surinaamse kunstenaar Ken Doorson heeft speciaal voor deze expositie het kunstwerk ‘Papa de Kom’ gemaakt.

Foto: Yuri Samoilov (cc)

Coronavluchtelingen

COLUMN - Wie de huidige toestand te veel vind en hier niet had willen zijn is te laat om nog op de vlucht te slaan. Het is immers goed denkbaar dat er een wereldwijd reisverbod komt. Zo zouden in ieder geval de landen gespaard kunnen worden waar het coronavirus nog geen greep op de mensheid heeft gekregen.

Zijn die landen er dan?  Net als op de kaart van Nederland, zijn er ook op de wereldkaart nog plekken te zien waar geen meldingen en slachtoffers van het virus zijn. Op de kaart die de RIVM op haar website toont, zien we dat Noord-Brabant echt de klos is, maar de Waddeneilanden schoon lijken te zijn. Misschien blijft dat zo als de veerdiensten nu stil worden gelegd, want in de kop van Noord-Holland en in Friesland zijn al infecties gespot.

© RIVM Kaart Coronavirus (COVID-19)-meldingen

RIVM Kaart Aantal Coronavirus (COVID-19)-meldingen per gemeente, peildatum 13 maart 14:00

Ook op de wereldkaart zijn nog virusvrije gebieden. Overigens laat die kaart alleen de gegevens zien die gemeld én verwerkt zijn.
© WHO Figure 1. Countries, territories or areas with reported confirmed cases of COVID-19, 10 March 2020

© WHO Figure 1. Countries, territories or areas with reported confirmed cases of COVID-19, 10 March 2020

De wereldkaart laat de situatie zien, vastgesteld op 10 maart, twee dagen voor het kabinet hier de maatregelen opschaalde. De WHO had toen meldingen uit 110 landen geregistreerd.  Op dat moment was Nederland tiende op de ranglijst met 377 bevestigde besmettingen en was twaalfde met 3 overledenen.
Detail uit lijst WHO Situation Report - 50

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Closing Time | Boeke

Een band met een energiek ritme dat ik niet bij kan benen.

 Aptijt is een kaseko/kaskawi-groep uit Suriname, die de traditionele Surinaamse stijlen mixt met Caribische stijlen als zouk. En is één van de populairste Surinaamse acts. Ze hebben opgetreden bij festivals als De Antiliaanse feesten in Antwerpen en het Zomercarnaval in Rotterdam. Ze hebben in Suriname een koosnaam: A lostoe foe a natie (troetelkind van de natie). Tekstueel is Boeke  interessant omdat er, als ik dat zo zie, drie talen in voorkomen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 21-02-2022

De Kroonboekenclub | Albert Helman, De stille plantage

COLUMN - Er zijn tijden geweest dat je moest betalen voor boeken, maar die tijden liggen ver achter ons. Integendeel, de beste boeken die je nu kunt krijgen zijn gratis. De boekwinkels liggen vol stapels met slecht leesbare onzin die er dan ook na enkele maanden weer uit verdwenen is om plaats te maken voor nieuwe onzin.

Ondertussen bloeit het gratis boek: overal staan langs de straat kleine minibiebjes opgesteld waar mensen hun boeken neerleggen, zoals ook op menig kantoor een tafel staat met exemplaren Tolstoj en Flaubert van een collega die beseft er niet meer in te kijken. En dan is er nog het internet, waar alle groten van de wereldliteratuur inmiddels verkrijgbaar zijn, en vaak ook nog in heel behoorlijke edities. Wie zou er nog geld neerleggen voor Maartje Wortel als ze gratis Carry van Bruggen kon krijgen?

Alleen: over die wereld van het gratis boek wordt nauwelijks geschreven. In de krant lees je alleen recensies van boeken die commercieel verschenen zijn, nooit van alle meesterwerken die gratis op de markt zijn.

Daar wil ik in dit hoekje van het internet verandering in brengen. Iedere maandag bespreken we in de kroonboekenclub een gratis meesterwerk uit de Nederlandse literatuur of uit de wereldliteratuur – bijvoorbeeld uit het aanbod van de Digitale Bibliotheek der Nederlandse Letteren (DBNL), of een van de vele buitenlandse equivalenten, maar ook van de plaatselijke minibieb. Kroonboekenclub heet deze boekenclub, naar het kroonboek dat de boekenclubs vroeger hadden: wie in een periode geen boek bestelde kreeg dit gratis toegestuurd. Dat waren soms meesterwerken, want ook toen gold al de wet dat de duurste boeken het minste waard waren.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het Decemberproces in Suriname: Botsing van staatsmachten

ANALYSE - De Europese Unie heeft de Surinaamse regering opgeroepen de rechtstaat en de scheiding der machten te respecteren tijdens een begin deze maand in Guyana gehouden zogeheten artikel 8 Politieke Dialoog. De oproep van de EU is ingegeven door een Resolutie van 29 juni waarin de regering de procureur-generaal beveelt om met onmiddellijke ingang de vervolging te beëindigen van de verdachten van de zogeheten 8 decembermoorden.

De Resolutie vindt zijn grondslag in het idee dat de staatsveiligheid van Suriname niet gediend is met het voortzetten van de vervolging van de verdachten van de roemruchte moorden in 1982. Deze ingreep in waarschijnlijk de belangrijkste strafzaak ooit in Suriname is gebaseerd op een zeldzaam en curieus beroep op artikel 148 van de grondwet. Dit artikel luidt als volgt: De regering bepaalt het vervolgingsbeleid. In het belang van de staatsveiligheid kan de regering in concrete gevallen aan de procureur-generaal (PG) bevelen geven met betrekking tot de vervolging.

De timing van de Resolutie is niet toevallig. Het kwam een dag voor een nieuwe zitting van de Krijgsraad op 30 juni jl. waarin de auditeur-militair zijn requisitoir zou houden.

Krijgsraad negeert Amnestiewet?

In de periode kort voor de publicatie van de Resolutie verschenen in de media berichten waarin zeer kritisch werd gereageerd op de uitspraak van de Krijgsraad om de vervolging voort te zetten. De autoriteiten reageerden geschokt. Er ontstond een gespannen sfeer in het land. De enkele jaren geleden in werking getreden Amnestiewet had immers juist tot doel het Decemberproces stop te zetten.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Volgende