Volentekriebels | Straatnamen

Een tip voor eenieder die een straatnaam naar zich vernoemd wil hebben. Noem jezelf naar een straatnaam. Om een beetje met de tijd mee te gaan houdt het Historisch Nieuwsblad elke maand een online lezerspoll. Mensen mogen reageren op een stelling en Bas Kromhout smeedt er een leesbaar verhaaltje van. Veel waarde moet je daar overigens niet aan hechten, want die Kromhout heeft voor een historicus een verdacht futuristisch kapsel. Deze maand luidde de stelling: ‘Het is zonde dat de Nederlandse sporen in Zuid-Afrika worden uitgewist.’ Maar liefst 81 procent van de respondenten is het ermee eens. 'De sporen zijn belangrijk voor de Zuid-Afrikaanse geschiedenis,' zegt ene E.R. van Dooren. Hij/zij vat daarmee de heersende opvattingen aardig samen. Ik kan mij goed voorstellen dat zwarte Zuid-Afrikanen niet in Verwoerdburg willen wonen, het stadje dat vernoemd werd naar een van de drijvende krachten achter de apartheid, oud-premier Hendrik Verwoerd. Hoe zouden Van Dooren cum suis het vinden als de A10 wordt omgedoopt tot Hermann Göring? Of als het Haagse gemeentebestuur besluit dat het Zeeheldenkwartier vanaf nu Arthur Seiss-Inquartier heet? Ik vermoed ‘niet zo leuk.'

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Jan Ligthart en Theo Thijssen – over de postume roem van twee schrijvende onderwijzers

DATA - De twee bekendste Nederlandse onderwijzers zijn zonder twijfel Jan Ligthart en Theo Thijssen. Tijdens hun leven waren ze al beroemd, Jan Ligthart vanwege zijn pedagogische opvattingen en Theo Thijssen door zijn romans. Ze zijn allebei geboren in Amsterdam en daarom presenteert het Theo Thijssen Museum dit voorjaar een tentoonstelling onder de titel: ‘Jan Ligthart en Theo Thijssen, twee bevlogen schoolmeesters uit de Jordaan’. De expositie is tot stand gekomen door samenwerking met het Nationaal Onderwijs Museum en het Jan Ligthart Genootschap.

Op de tentoonstelling is onder meer aandacht voor de jeugdjaren van Ligthart en Thijssen, hun opleiding tot onderwijzer, de pedagogische opvattingen en hun literaire werkzaamheden. De teksten worden verlevendigd door mooie foto’s en er is een diatentoonstelling van de schoolplaten waaraan Ligthart meewerkte. Het meest bijzondere in de vitrine is een aflevering van Onder één Dak, het tijdschrift dat door Ligthart en zijn collega’s met de hand werd geschreven en geïllustreerd; van elke aflevering werd slechts 1 exemplaar gemaakt.

Zelf mocht ik een bijdrage aan de tentoonstelling leveren door een inventarisatie te maken van de postume roem die de twee schrijvende onderwijzers ten deel viel. Hiervoor heb ik uigezocht hoeveel scholen en straten er naar Jan Ligthart en Theo Thijssen zijn genoemd. Het is lastig om vast te stellen hoeveel Jan Ligthartscholen en Theo Thijssenscholen er ooit zijn geweest. Ik heb de scholen opgespoord via de reüniesite Schoolbank en via de Historische Kranten van de Koninklijke Bibliotheek. Er kan worden vastgesteld dat er in de loop der jaren er minstens 62 Jan Ligthartscholen en minstens 34 Theo Thijssenscholen zijn geweest.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.