Kiezen en Delen | Wie zoet is…
COLUMN - Twee mannen staan op een perron in Keulen. Éen van beiden, Günther, gooit zijn koffiebeker op de grond. Manfred stapt op hem af en zegt vermanend “Wil je dat bekertje even oprapen? Het perron is geen afvalbak.”
Dit wordt geen Duitsersmop. Het bovenstaande geënsceneerde voorval was onderdeel van een wetenschappelijk experiment over normhandhaving. Een paar seconden later liet éen van beiden namelijk zijn tas met boeken vallen. De onderzoekers registreerden hoe vaak diegene geholpen werd door toeschouwers, en of dat afhing van zijn gedrag daarvoor.
Of Manfred net Günther had berispt, had geen invloed op of hij hulp kreeg – 40% van de omstander hielp hem. Daarentegen hielp men Manfred, als hij na zijn bekertje ook nog zijn boeken liet vallen, minder dan half zo vaak.
Waarom helpen we onbekenden eigenlijk? Daarvoor zijn twee verklaringen. De positieve is ‘what goes around comes around’- ik help haar, daarom help jij mij, zoals op online platforms als Peerby. De negatieve verklaring is dat we gestraft kunnen worden door types als Manfred als we asociaal gedrag vertonen. Maar die tweede verklaring is controversieel. Waarom zou iemand de moeite doen om een ander te straffen, als hij daar zelf niets voor terugkrijgt, maar wel het gevaar loopt in elkaar geslagen te worden?