Duik in de geschiedenis

Precies een jaar geleden kreeg de hashtag #MeToo vleugels: vrouwen en mannen deelden massaal hun ervaringen met seksueel geweld en seksuele intimidatie. Voor de publiciteit hielp het nogal dat vrouwen van naam meldden dat zij uiterst nare ervaringen hadden beleefd met opdringerige, of zelfs gewelddadige mannen. De hashtag werd zo veelvuldig gedeeld dat er geen ontkomen aan leek: seksueel geweld was kennelijk aanzienlijk wijder verbreid dan we wel wilden weten. Maar vrouwen zelf wisten dat natuurlijk allang. Niet voor niets heeft elke vrouw een repertoire aan afweer- en beschermingsmechanismes paraat: van altijd een sleutelbos in je hand houden als je ’s nachts over straat loopt, of keihard fietsen, tot een ijskoud gezicht opzetten, dwars door iemand leren heen kijken of humor gebruiken om de lont uit een potentieel gevaarlijke situatie te halen.

Door: Foto: cc via Canonsociaalwerk.eu staatssecretaris Hedy d’Ancona op de Kijkduin-conferentie copyright ok. Gecheckt 11-02-2022
Foto: © UW-Madison Police Department campaignposter Don't be that guy copyright ok. Gecheckt 09-11-2022

Er komt geen einde aan

COLUMN - ‘Het was een jeugdzonde,’ zeggen ze. Bij jeugdzondes denk ik toch eerder aan een bal door een ruit trappen of iets uit de winkel jatten, en niet aan het overweldigen van een leeftijdgenootje – iets waarmee je iemands jeugd en leven voor jaren kunt traumatiseren.

‘Hij was nog jong,’ zeggen ze. Nou, daar is-ie dan kennelijk de rest van zijn leven mooi mee weggekomen; een wrange vorm van het kapitaliseren van je jeugd. De hoogste tijd, dunkt me, dat zo iemand nu eindelijk volwassenheid betoont en erkent dat het botweg fout was wat hij indertijd deed.

‘Het was lang geleden,’ zeggen ze. Ja, het is lang geleden. Maar dat wist toch niet uit wat er is gebeurd? Had-ie indertijd opgebiecht wat hij had gedaan, dan zou het hem inmiddels mogelijk zijn vergeven. Alleen: dat deed-ie niet, en dus mag je hem nu aanrekenen wat hij indertijd heeft misdaan, én hem aanwrijven dat hij dat zo lang niet eens de moeite van het vermelden waard achtte. Want nee, het was geen bagatel – in elk geval niet voor degene aan wie hij zich toen opdrong.

‘Hij was dronken,’ zeggen ze. Nou en? Drankmisbruik is nooit een vrijbrief, en tijdelijke ontoerekeningsvatbaarheid geldt hooguit als verzachtend argument wanneer je weinig aan die tijdelijke redeloosheid kon doen; dat wil zeggen, als die je overviel. Niet wanneer je je eerst half klem zuipt, dan je boekje te buiten gaat en vervolgens je eerste fout denkt te kunnen inzetten als sluitend excuus voor je tweede, veel grovere fout.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Quote du Jour | 3,000 words of revenge porn

What she and the writer who told her story created was 3,000 words of revenge porn. The clinical detail in which the story is told is intended not to validate her account as much as it is to hurt and humiliate Ansari.

Commentator Caitlin Flanagan wierp eens een scherpe blik op de wijze waarop #MeToo gebruikt wordt om mannen aan de schandpaal te nagelen, omdat ze vrouwen het tijdens dates seksueel niet naar de zin maakten, maar vooral met hun eigen gerief bezig waren.

Foto: Thomas Hawk (cc)

Seks, macht en gender

COLUMN - Nadat bericht werd dat actrice Asia Argento, een van de eersten die filmproducer Harvey Weinstein vorig jaar van seksueel misbruik betichtte, zichzelf ook schuldig had gemaakt aan seksueel wangedrag – ze zou een minderjarige acteur hebben aangerand – was besmuikt gegrinnik te horen. Duh, die vrouwtjes doen het zelf ook! Kijk ze nou in hun hemd staan, met hun #metoo.

Afgelopen weekend publiceerde de Volkskrant een lang en oprecht artikel waarin een aantal mannen aan het woord kwamen die eerder, als minderjarige, in de netten waren verstrikt van een oudere vrouw. Het is de klassieke trope uit de film The Graduate – de moeder van een leeftijdsgenootje als valse verleidster. Indertijd waren de jongens gevleid: een oudere, rijpe vrouw die hen, guppies nog, de moeite waard achtte, wow! Pas later beseften ze dat ze geen idee hadden wat ze eigenlijk overkwam of wat ze deden, laat staan van wat ze zelf wilden. Ze waren hoofdzakelijk overbluft geweest. Hadden hun stem niet kunnen vinden.

We zijn nu eindelijk beland waar we wezen moesten: seksueel wangedrag, grensoverschrijdend gedrag, loopt niet per se langs sekselijnen. We denken te makkelijk dat daders uitsluitend mannen zijn, vrouwen exclusief slachtoffers.

Maar seksueel geweld gaat niet over sekse; het gaat zelfs niet over seks. Het gaat over machtsmisbruik ten eigen bate, gerief, of glorie. Talloos zijn de verhalen over soldaten die door hun meerderen of door een groep collega’s werden verkracht om hen te vernederen; over priesters die koorknapen, misdienaartjes en schooljongens misbruiken; over vaders, stiefvaders en ooms die zonen en neefjes misbruiken, simpelweg omdat ze voorhanden waren en je je driften op hen kunt afreageren.

Foto: roga muffin (cc)

Meer slettenbakkerij, minder machismo!

COLUMN - Kenniscentrum Rutgers publiceerde gisteren een uitgebreid onderzoek naar seksueel geweld in Nederland. De cijfers liegen er niet om. Bijna één op de vier vrouwen en ruim één op de twintig mannen werd ooit gedwongen – vrijwel altijd door mannen – tot seksuele handelingen. Ruim één op de twee vrouwen en bijna één op de vijf mannen had ooit te maken met grensoverschrijdend gedrag, zoals seksuele betastingen – alweer: vrijwel uitsluitend van de kant van mannen.

Dus ja, #metoo was hard nodig.

Wie nu sputtert dat een scheutje aandringen hier, een snufje veroveringszin daar, gelardeerd met een zweem van overmacht, gestoomd in een air van ‘ik kan me nu écht niet langer inhouden’, integraal onderdeel is van het eeuwenoude recept dat voorspel heet, en dat we zoveel spannends verliezen wanneer we mannen deze beproefde verleidingstactiek ontzeggen, wil ik vriendelijk vragen de vorige alinea nog eens rustig door te lezen. Want ook mannen – ja, die gevierde, vermeende veroveraars – zijn geregeld slachtoffers van zulk wangedrag.

Koste wat kost doorgaan wanneer de tegenpartij te kennen geeft niet van je avances gediend te zijn, is geen flirten. Op z’n best is het ongemanierde opdringerigheid, op z’n slechtst grof machtsmisbruik: geen greintje charme te bekennen.

Foto: Ammon Beckstrom (cc)

In het heetst van de strijd

ACHTERGROND - Hoe kunnen we geweld verklaren? En hoe gaan we het te lijf? Met het oog op een geweldloze toekomst kunnen we er maar beter over blijven praten.

Of het nu op tv is of in real life, vroeg of laat krijgen we allemaal met geweld te maken. Het is het moment dat de dialoog ophoudt en machtsverhoudingen definitief worden bepaald. Het lijkt bij het leven te horen. We ervaren het, plegen het of zoeken het op in boeken of films. Hoe valt onze intrinsieke neiging naar geweld te verklaren? En hoe kunnen we er het beste mee omgaan? In het Science Café gaat Sofie van den Enk met verschillende wetenschappers van de Universiteit Utrecht op zoek naar antwoorden.

Geweld: biologisch verklaard

Om het menselijk gedrag te verklaren loont het soms om te kijken naar onze meest nabije soortgenoten. Volgens bioloog prof. Liesbeth Sterck, die onderzoek deed naar geweld bij mensapen, is de aanleiding voor agressief gedrag vaak simpel: twee individuen willen tegelijkertijd hetzelfde, voedsel of een seksuele partner. En dus ontstaat er een conflict. Of de gemoederen hoog oplopen en het daadwerkelijk tot een gewelddadig conflict leidt, hangt af van de belangen. Want eigenlijk vechten apen liever niet. In een potje bluffen worden de krachtsverhoudingen gemeten en wie daar als winnaar uit de bus komt, krijgt wat hij of zij wil. Geweld en agressie hebben zo dus een sociale functie: conflicten tussen individuen bevestigen de hiërarchie in de groep. En misschien ligt daar wel de evolutionaire oorsprong van het geweld dat we als mens ook kennen.

Foto: Subnet 24 (cc)

Hoe werkt cultuur?

OPINIE - Het begrip ‘cultuur’ wordt regelmatig in verband gebracht met allerlei ongewenst gedrag van met name niet-westerse allochtonen. Maar hoe beïnvloedt cultuur nu eigenlijk ons gedrag?

Onlangs verscheen – voor de zoveelste keer – een behoorlijk deprimerend artikel in de Trouw, getiteld Schaars gekleed? Dan vraag je erom. Het stuk opent als volgt:

Allochtone jongeren leggen, eerder dan autochtone jongeren, bij seksueel geweld de schuld bij het slachtoffer. Dat doen ze vooral als het slachtoffer zich volgens hen ‘sletterig’ kleedt of gedraagt.

Cultuur speelt dan ook een rol bij grensoverschrijdend seksueel gedrag, leert het onderzoek ‘Andere culturen, andere grenzen?’ van kenniscentrum Rutgers WPF.

Dit is natuurlijk lang niet de eerste keer dat het begrip ‘cultuur’ wordt opgevoerd om ongewenst of zelfs crimineel gedrag van allochtonen te verklaren (en het zal zeker ook niet de laatste keer zijn). Maar hoe precies, zo rijst nu de vraag, wordt gedrag door cultuur beïnvloed?

In zijn algemeenheid is deze vraag vanzelfsprekend te veelomvattend om een eenduidig antwoord op te kunnen geven. Maar omdat ook anekdotische inzichten soms nuttig kunnen zijn, wil ik toch een poging doen aan de hand van de ervaringen van Ta-Nehisi Coates, een zwarte Amerikaanse schrijver en journalist die opgroeide in een gewelddadige achterbuurt van Baltimore. En hoewel ze in Baltimore niet veel last schijnen te hebben van Marokkanen en bijbehorende ‘schaamtecultuur’, wonen er wel veel zwarte Amerikanen die, zo weten de meer welgestelden, vooral arm blijven dankzij een culture of poverty waaruit men maar niet wenst te ontsnappen.

Een op de twintig vrouwen in Europa verkracht

Zo blijkt uit een grootschalig onderzoek onder vrouwen (15-64) dat vandaag werd gepubliceerd.

  • Een derde is slachtoffer van fysiek of seksueel geweld.
  • 55% is slachtoffer van seksuele intimidatie.
  • 18% is wel eens gestalkt.
  • Van de vrouwen tussen 18 en 29 jaar oud, ontvangt een op de vijf ongewenste, seksueel getinte mailtjes, sms’jes, etc.

En de werkelijke cijfers liggen ongetwijfeld een stuk hoger:

Bijna de helft van de Nederlandse vrouwen (45 procent) is het slachtoffer geweest van lichamelijk of seksueel geweld. Dat percentage ligt flink hoger dan het gemiddelde in Europa (33 procent). Nederlandse vrouwen stappen wel vaker naar de politie om geweld aan te geven.

[…] Nederlandse vrouwen [zijn] mondiger en stappen zij daardoor sneller naar de politie of autoriteiten, zo verklaren de onderzoekers de relatief hoger scores voor Nederland.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.