Russenangst

'Als Rusland in het nieuws komt is dat overwegend in negatieve zin', schrijven de onderzoekers van het Instituut Clingendael bij de resultaten van hun Buitenland Barometer. 'Het is dan ook niet vreemd dat opinie-onderzoeken van de afgelopen jaren uitwijzen dat de Nederlandse publieke opinie over Rusland overwegend negatief is geworden en vele Nederlanders Rusland als een bedreiging zien.' De stelling “Rusland is een bedreiging voor de veiligheid van Europa” wordt volgens het onderzoek van Clingendael onder 23.000 Nederlanders door 35% onderschreven terwijl 38% zich neutraal opstelt of het niet weet, en 27% Rusland niet als bedreiging ervaart. Moeten we hiervan opkijken? Dat een flink deel van de Nederlanders negatief is geworden suggereert een recente ontwikkeling. Maar die angst voor de Russen bestaat al minstens een eeuw, zo niet nog langer. Tony van der Meulen, oud-hoofdredacteur van het Brabants Dagblad werd bang voor de Russen op 4 november 1956 toen hij als kleine jongen op de radio hoorde dat het Rode Leger Boedapest had ingenomen. Die angst raakte hij nooit meer los en daarom schreef hij er na zijn pensioen een boek over: Russenangst, met als ondertitel en hoe dat nooit meer helemaal overgaat. Het is een mix geworden van nostalgische jeugdherinneringen, een beeld van de rol die krant en radio speelden in de jaren vijftig, stukjes van de journalistieke productie van de auteur zelf en zijn onverkort negatieve visie op Rusland. Angstpsychose Het grootste deel van zijn boek gaat over de oorsprong van zijn angst voor de Russen: Boedapest, november 1956. Van der Meulen zat toen als tienjarige aan de radio gekluisterd in het katholieke middenstandgezin in het Friese Joure waar hij opgroeide. Ik ken dat. Ik zat toen ook naast de radio en hoorde ook al die angstwekkende verhalen. De angstpsychose die toen heerste was zonder meer begrijpelijk. Nederland was nog maar net bevrijd van een totalitair nazi-regime. Dat nu elders opnieuw een klein land onder de voet werd gelopen door een barbaarse strijdmacht uit het oosten, waarvoor we ook al tien jaar waren gewaarschuwd, riep bij velen de angst op voor een nieuwe bezetting. Antichrist Van der Meulen maakt met zijn selectie citaten uit de katholieke media van die tijd ook duidelijk dat het volgens de katholieke geestelijke en politieke elite vooral ook ging om een strijd voor het geloof. Tegenover het brute Rode Leger van de 'antichrist' trokken volgens De Volkskrant begin november 1956 'biddende divisies door nachtelijk Amsterdam' in solidariteit met de onderdrukte geloofsgenoten in Hongarije. Dat communisten door vrome gelovigen werden bedreigd en gemolesteerd en dat zij hun kinderen op een veilige plek moesten onderbrengen krijgt slechts bescheiden aandacht in Van der Meulen's terugblik. 'Terwijl Boedapest brandt breken overal in "de vrije wereld" rellen uit bij Russische ambassades. Bij gebouwen van communistische partijen worden de ruiten ingegooid, communistische boekwinkels worden geplunderd' schrijft hij. Dat geldt voor Nederland maar ten dele. Hier werd de ambassade op een enkele steen na met rust gelaten en was alle agressie uitsluitend gericht op de communistische landgenoten. Angst voor de dictatuur Was Russenangst eigenlijk niet vooral angst voor het communisme? Voor Van der Meulen is het allemaal hetzelfde. De gemeenschappelijke noemer voor het aanjagen van de angst is de dominante ideologie van het westen tijdens de Koude Oorlog. Maar na 1989 wordt dat verhaal dan toch wel wat moeilijker. De rijke, corrupte mafiabende die nu in Rusland aan de macht is verdient nog steeds onze waakzaamheid. Van der Meulen noemt in één adem Boedapest en de ramp met de MH17. Alsof die twee gebeurtenissen van totaal verschillende aard en in totaal verschillende contexten vergelijkbaar zouden zijn. Daarnaast moeten we behalve Rusland ook andere 'illiberale' Oost-Europese landen in de gaten houden. 'Angst voor de dictatuur' was misschien een betere titel geweest. Het lijkt mij wat onevenwichtig om daarvoor alleen naar Russen te wijzen. Is hier wellicht enige xenofobie in het spel? Heeft Trump misschien ook bij 35% van de bevolking Amerikanenangst opgewekt? Een positieve identiteit Ik moet toegeven dat ik het vlot geschreven boek in één adem heb uitgelezen. Allereerst omdat het over een geschiedenis gaat die ik goed ken en waarover ik zelf ook heb geschreven. Maar ik was vooral benieuwd naar het einde, naar Van der Meulens conclusies over de hardnekkigheid van die 'Russenangst', zoveel jaar na de ontmanteling van het regime dat verantwoordelijk was voor die oorspronkelijke angstwekkende gebeurtenissen in 1956. Ik heb ze helaas gemist. Waarom gaat die Russenangst nooit meer over? Het was kennelijk niet de bedoeling het verschijnsel ook echt te analyseren. Het boek blijft dicht bij krantenberichten en de anekdotes. Een opmerkelijk voorbeeld vond ik aan het eind nog in het citaat van de voormalige CDA-politicus Gabor, zelf Hongaars vluchteling. Een paar jaar geleden liet hij in de NRC optekenen dat hij alle kritiek op Orbán onterecht vond. 'Orbán is bezig de Hongaarse samenleving een positieve, eigen identiteit te geven. Daarin past niet een aarzelende, terughoudende Orbán, daarin past een charismatische, doortastende leider. Zijn nationalisme is niet tegen anderen gericht, maar bedoeld om de eigenwaarde op te krikken.' Van der Meulen signaleert terecht dat het geloof hier ook een rol speelt. Hij concludeert dat Orbán behendig inspeelt op de angsten van Hongaarse katholieken. 'Katholiek conservatisme als machtsbasis om de vrijheid van mensen met andere opvattingen in te perken'. Hij betrekt deze gedachte dan helaas weer niet op zijn eigen rijke, roomse jeugd in de jaren vijftig. [boeklink]9789492754370[/boeklink]

Foto: Iryna Kuchma (cc)

Een film uit Donetsk tegen het systeem

INTERVIEW - Een bijzondere film uit een bijzonder gebied. De art-house film ‘Zamysel’ is het eerste deel van een trilogie die van augustus 2016 tot december 2017 op verschillende locaties in de niet-erkende Volksrepubliek Donetsk werd opgenomen. Ardy Beld sprak Katerina Lasjina, de persvoorlichter van filmproducent Studio Donfilm over de film, de bouw van een studio en het leven in de Volksrepubliek.

‘Zamysel’ (het plan) gaat over een jongen die op zoek is naar antwoorden op belangrijke vragen. Hij komt terecht op een vreemde plaats waar zich gedachten bevinden. Hier vindt hij als vanzelf de ‘Hogere Laag’, de bovenwereld die alles daaronder bestuurt. De jongen ontmoet een gids die hem wegwijs maakt en die zelf een bron zoekt die hij wil “draaien” om de dingen daar beneden weer hun juiste plaats te geven. Hij is ervan overtuigd zo een einde te kunnen maken aan de kwelling van de mensen. De beide reizigers ontmoeten verschillende personages die allen op zoek zijn naar een betekenis. Ook is er sprake van een systeem ter wille waarvan alles moet wijken. De jongen wordt het voorwerp van een strijd tussen tegengestelde krachten en leert over gebeurtenissen die de wereld te wachten staan. In de verte doet de film denken aan ‘Stalker’ van Tarkovski. De acteurs zijn lokale muzikanten waarvan de meesten voor het eerst in een film optreden. Het geheel maakt desondanks een zeer professionele indruk en is een absolute aanrader voor alle liefhebbers van art house. Een film om over na te denken.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Closing Time | Pussy

Wat ik nou toch weer in de krant las: Andrej Borovikov, de assistent van Aleksej Navalny is in Rusland veroordeeld omdat hij zich volgens de rechter, schuldig had gemaakt aan het verspreiden van pornografisch materiaal. Hij is veroordeeld tot tweeenhalf jaar gevangenisstraf. Dat is niet zo fraai, denk je dan, totdat je leest waar dat pornografisch materiaal uit bestond. Dat blijkt een videoclip van Rammstein te zijn. De clip Pussy. Andrej Borovikov had in 2014 de clip verspreid, gedeeld via de Russische variant van facebook. Nou heb ik die clip even bekeken en hij is zeker suggestief, de heren zijn in het zwart gekleed, de dames luchtig. De gebaren en de bewegingen in de clip zijn ritmisch op een bepaalde manier, en er zijn wat attributen te zien die wel spannend genoemd kunnen worden, (ik probeer me in te leven in de rechter), en ik zou er erg jonge kinderen niet naar laten kijken, maar pornografie, pornografie? Ik heb geen borst, tepel, pielemuis of pussy voorbij zien komen. Rammstein is dan toch een band met teveel humor. Ik moest wel, tekstman als ik ben, grinniken om de lyrics van tekstdichter Till Lindemann ‘You have a pussy, I have a dick, so what’s the problem, let’s do it quick.’ En verderop: ‘Steck Bratwurst in dein Sauerkraut’.

Foto: Kancelaria Premiera (cc)

Poolse regering in de problemen

Verwarring in het Poolse parlement. Nadat een besluit over een omstreden mediawet aanvankelijk was uitgesteld tot september vroeg de parlementsvoorzitter een nieuwe stemming aan omdat er geen datum was genoemd. In tweede instantie bleek er een nipte meerderheid tegen uitstel en vòòr de nieuwe wet die een Amerikaans TV-station mogelijk de licentie gaat kosten. De populaire nieuwszender TVN24, via een Nederlandse holding onderdeel van het Amerikaanse Discovery,  is al jaren een doorn in het oog van de PiS-regering vanwege zijn kritische berichtgeving. De nieuwe wet beperkt de uitgifte van licenties tot Europese bedrijven. Het wetsvoorstel “is rechtstreeks gericht op TVN en is een ongekende aanval op de vrijheid van meningsuiting en de onafhankelijkheid van de media”, zei het management van TVN in een verklaring na de stemming, eraan toevoegend dat het 30 jaar Pools-Amerikaanse betrekkingen dreigt te ondermijnen. Duizenden Polen hadden dinsdag al in verschillende steden tegen de wet gedemonstreerd.

Het is opmerkelijk dat de PiS-regering het risico heeft genomen van een verkoeling van de betrekkingen met de VS. Die zijn sinds de omwenteling altijd gekoesterd door achtereenvolgende Poolse regeringen als garantie voor bescherming tegen mogelijke Russische agressie. De reactie van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken op de mediawet moet Kaczynksi c.s. toch aan het denken zetten.  Blinken toonde zich ‘zeer verontrust’ over de wet die volgens hem is gericht ’tegen het meest bekeken onafhankelijke nieuwsstation, dat ook een van de grootste Amerikaanse investeringen in het land is.’ Hij kan nog hoop putten uit de Senaat, waar PiS geen meerderheid heeft en die volgens voorzitter Tomasz Grodzki de wet nooit zal goedkeuren. Maar dan is het kwaad van het geschokte vertrouwen tussen de VS en Polen al geschied. Met alle risico’s voor een afname van Amerikaanse investeringen. Er gaan zelfs al geruchten dat de VS troepen wil verplaatsen naar Roemenië.

Foto: Grigory Gusev (cc)

Odyssee door Rusland wegens Rammstein-clip

Op 29 april 2021 werd Andrej Borovikov uit Archangelsk veroordeeld tot twee jaar en zes maanden strafkolonie. Ardy Beld sprak hierover met de echtgenote van Andrej, Darja Borovikova. Haar man kreeg deze straf voor het opslaan van de videoclip ‘Pussy’ van Rammstein in zijn profiel op het sociale netwerk vk.com. De rechter achtte het bewezen dat de lokale ex-coördinator van Navalny’s Fonds voor Corruptiebestrijding hiermee pornografie verspreidde. Het opslaan geschiedde al in 2014, maar leidde nu pas tot een veroordeling. De videoclip is vrij toegankelijk in de database van vk.com. Verschillende activisten maakten met eenmansprotestacties op de absurde zaak opmerkzaam, maar werden opgepakt wegens het overtreden van ‘sanitair-epidemiologische voorschriften’. Inmiddels heeft de ‘criminele verspreider van Duitse muziekvideo’s’, zoals Borovikov zijn brieven ondertekent, gedurende de laatste twee maanden een ware odyssee door Europees Rusland achter de rug. Een update van zijn zaak.

Rondreis door burchten en forten

Van 29 april tot 30 mei bevond hij zich in detentiecentrum Nr. 4 in zijn woonplaats Archangelsk. Dit centrum is aangesloten op een onlinesysteem voor correspondentie met de gedetineerden. Zodoende was een redelijk vlot contact met de buitenwereld mogelijk. Bovendien kon Borovikov nog pakketjes ontvangen van zijn zwangere echtgenote, andere familieleden, vrienden en kennissen. Op 30 mei werd hij onverwacht gedeporteerd naar de gevangenis van Jaroslavl, 1000 kilometer naar het zuiden. Op 7 juni werd hij wederom totaal onvoorzien overgeplaatst naar de penitentiaire inrichting in een fort bij de stad Kirov. Deze stad ligt 700 km ten oosten van Jaroslavl en is eveneens 1000 kilometer verwijderd van zijn woonplaats. De activist beschrijft zijn odyssee met humor: ‘Tot voor kort zat ik in een burcht uit de tijd van Catharina de Grote. Daar was ik een week. Sinds de tijd van Catharina is er kennelijk niet veel aan verbouwing gedaan. Nu woon ik in een fort uit de 17e eeuw. Ik reis door het land en woon uitsluitend in burchten en forten. Onze dierbare overheid heeft speciaal voor mij een monumentenreis georganiseerd…’

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Closing Time | Pussy Riot

‘Waar heb ik nou precies naar zitten kijken? Beeld en geluid vertelden niet alles.’

-‘Pussy Riot was dat. Ze stonden toen op het dak van  Detentie Centrum N1. En daar speelden ze hun song: Dood aan de gevangenis, vrijheid om te protesteren. Een protestlied. In dat complex zaten toen arrestanten die werden vastgehouden na protesten. Een concert om steun te betuigen was het dus eigenlijk. Ik heb dit clipje gekozen vanwege oppositieleider Navalny die nou ook vastzit in een strafkamp na een schijnproces.’

Foto: Larry Koester (cc)

Delfts bedrijf beveiligt Russische staatsgeheimen

ONDERZOEK - Het Delftse computeren beveiligingsbedrijf FoxIT verkoopt sinds 2010 zijn producten in Rusland en is hier na de invoering van de internationale sancties tegen het land in 2014 mee doorgegaan. Dat is de conclusie van een onderzoek van het Nederlandse Bureau Jansen & Janssen. De Nederlandse overheid is een belangrijke klant van FoxIT. Het bedrijf verzorgt onder andere de beveiliging van staatsgeheimen.

De Rus Evgeny Gengrinovich speelt een sleutelrol in de handel van Fox-IT met Rusland. Hij werkte in het verleden voor verschillende Russische staatsbedrijven. Vanaf 2011 promoot hij de Fox DataDiode (een soort firewall tussen een publiek en een privaat netwerk) namens het Zwitserse Snitegroup GmbH en het Russische ZAO NPF Simet. Later presenteert hij zich als vertegenwoordiger van Fox-IT en heeft hij een sleutelrol bij het aantrekken van andere tussenhandelaren.

De tussenhandelaren van Fox-IT hebben nauwe banden met Russische staatsbedrijven in de energiesector en de financiële sector, maar ook met het Russische Ministerie van Defensie, defensiebedrijven en de Russische inlichtingendienst FSB. Het Delftse bedrijf heeft in het algemeen weinig zicht op de eindgebruikers aan wie haar producten door tussenhandelaren worden aangeboden en doorverkocht.

Gengrinovich heeft zelf ook banden met defensie en de FSB. Zo deed hij van 2010 tot 2014 certificeringswerk voor de FSTEC (Federal Service for Technical and Export Control) en het Ministerie van Defensie. In september 2017 treedt hij als adviseur in dienst van het Russische informatiebeveiligingsbedrijf Infotecs. In 2018 wordt dit bedrijf op de Amerikaanse sanctielijst geplaatst vanwege haar banden met de Russische inlichtingendienst FSB.

Foto: copyright ok. Gecheckt 12-10-2022

2,5 jaar strafkamp voor een video van Rammstein

INTERVIEW - Andrej Borovikov, ex-coördinator van Aleksej Navalny’s Fonds voor Corruptiebestrijding (FBK) in Archangelsk, werd op 29 april 2021 in één klap een Russische beroemdheid. Op die dag werd hij veroordeeld tot 2,5 jaar strafkamp voor het opslaan van de videoclip ‘Pussy’ van Rammstein in zijn profiel op het sociale medium vk.com in 2014. De rechter achtte het bewezen dat de activist met de clip van de Duitse rockband ‘pornografie had verspreid’.  Eerder kreeg Borovikov al boetes en een taakstraf van 400 uur wegens uiteenlopende protestacties. Ardy Beld sprak vorige week met de echtgenote van Andrej, Darja Borovikova.

Was je aanwezig in de rechtszaal?

‘Voor de eerste drie zittingen werd ik opgeroepen als getuige. Ik maakte toen gebruik van mijn recht te zwijgen om mijn echtgenoot niet te belasten. Bij latere zittingen en de veroordeling werd ik niet meer toegelaten. Als reden werd de pandemie aangevoerd.’

Hoe verliep de veroordeling?

‘We hadden natuurlijk alles al vooraf met Andrej besproken en gingen uit van de trieste mogelijkheid dat we elkaar langere tijd niet zouden zien. We liepen samen naar de rechtbank. Andrej ging met zijn advocaat naar binnen. Ik bleef voor de rechtbank achter met een aantal anderen. We konden het proces via een stream op Instagram volgen. De verbinding was slecht en de rechter sprak, zoals gebruikelijk, vreselijk onduidelijk en snel, zodat we niet direct begrepen dat Andrej twee jaar en zes maanden de gevangenis in zal gaan. Eerst hadden we zes maanden verstaan. Dat zou nog te doen zijn geweest, maar nee, twee jaar en zes maanden. Het was een heel naar moment. Iedereen was diepbedroefd.’

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Patrick van IJzendoorn (cc)

Tsjechië botst met Rusland

Temidden van oplopende spanningen tussen Rusland en de NAVO heeft de Tsjechische Republiek vorige week achttien Russische diplomaten uitgewezen. Dat volgde op de beschuldiging van Praag aan Moskou dat Russische agenten in 2014 twee wapen- en munitiedepots hebben opgeblazen in Vrbětice. Twee mensen kwamen daarbij om. De Tsjechische regering heeft de EU-lidstaten gevraagd -net als na de Skripal-affaire in het Verenigd Koninkrijk in 2018- ook tegenmaatregelen te nemen. Tot nu toe heeft alleen buurland Slowakije daar positief op gereageerd.

Voor Tsjechië betekent de botsing met Rusland een koerswijziging. Het land heeft zich tot nu toe nogal gematigd opgesteld tegenover Moskou. Van president Milos Zeman is bekend dat hij goede relaties onderhoudt met Poetin. Hoewel hij de uitwijzing van de diplomaten zegt te steunen lijken zijn dagen langzamerhand geteld. Het gerucht gaat dat Zeman van de aanslag op de hoogte was en geprobeerd heeft het onderzoek naar de daders te verhinderen.

Ook de regering van premier en zakenman Andrej Babis stelde zich tot nu toe pragmatisch op tegenover Rusland. Maar nu even niet. De minister van Binnenlandse Zaken Jan Hamáček die op het punt stond naar Moskou af te reizen voor overleg over het Sputnik-vaccin heeft zijn bezoek afgezegd. Ook is een contract met de Russische kernreactorbouwer Rosatom gecanceld.

Foto: Giorgos Vrachliotis (cc)

Kosovo verwijdert zich van EU

Israël erkent Kosovo want Kosovo erkent Israël en gaat een ambassade in Jeruzalem openen. Trump heeft het Witte Huis inmiddels verlaten, zijn erfenis werkt nog door op de Balkan. De nieuwe relaties tussen Israël en Kosovo vloeien voort uit overeenkomsten tussen de Verenigde Staten enerzijds en Servië en Kosovo anderzijds. In september vorig jaar werd deze deal, na voorbereidingen door speciale gezant Richard Grenell, in Washington gesloten. Het ging vooral om economische steun in ruil voor matigende stappen in het conflict over Kosovo. Daarnaast waren er, volgens Balkan Insight niet bindende, afspraken over herstel van joodse eigendommen die verwoest waren tijdens de Tweede Wereldoorlog, de erkenning van Israël, met Jeruzalem als hoofdstad, en de aanwijzing van Hezbollah als terroristische organisatie. Kosovo zou zich ook hebben aangesloten bij de omstreden IHRA-definitie van antisemitisme. De Palestijnse autoriteiten hadden vooraf gewaarschuwd de banden te verbreken met landen die Jeruzalem als hoofdstad erkennen.

Als ‘ambassadeur’ van Israël heeft Trump zich bepaald verdienstelijk gemaakt. De nieuwe Amerikaanse regering heeft de erkenning van Israël toegejuicht als deel van het beleid van het land om relaties te leggen met omringende moslimlanden. Of Kosovo er mee geholpen is moet nog blijken.

‘Amerika gaat ons helpen’

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Vorige Volgende